hách sạn Đại Thiên Thần, nơi Gypsy ẩn náu, là khách sạn sang trọng nhất tại kè đá Saint-Michel.

Chị Alexandre trước đây là một người đàn bà đẹp. Giờ đây chị là người đàn bà to béo, bị bó chặt cứng trong chiếc áo coóc-xê, lúc nào cũng ăn mặc diêm dúa, thích có những sợi dây chuyền vàng đeo đầy trên bộ ngực đồ sộ. Chị cũng rất yêu chồng. Và vào lúc ông Patrigent rời nhà thương ra về thì chị cũng đang sốt ruột mong “ông chồng bé bỏng” của mình về ăn cơm tối. Khi chị đang chuẩn bị ngồi vào bàn ăn thì anh hầu bàn kêu lên:

- Ông chủ kia rồi!

Và đích thân Fanferlot xuất hiện trên ngưỡng cửa.

Ba năm trước đây Fanferlot có một văn phòng điều tra bất hợp pháp. Chị Alexandre, lúc ấy là người buôn bán trang phục phụ nữ không có môn bài, được anh giao nhiệm vụ theo dõi mấy chủ nợ đáng ngờ. Từ đó họ bắt đầu quan hệ với nhau. Thế rồi họ cưới nhau để quên đi quá khứ của mình. Sau đấy Fanferlot vào làm ở Sở Cảnh sát và chị Alexandre cũng từ bỏ nghề buôn. Cả hai cùng hùn vốn mở khách sạn Đại Thiên Thần và trở nên phát đạt mà hàng xóm không hề biết quan hệ của Fanferlot với Sở Cảnh sát.

- Sao anh về muộn thế, anh chồng bé bỏng của em!… - Chị kêu lên, buông thìa chạy ra ôm hôn anh.

Nhưng Fanferlot lơ đãng đón nhận sự vuốt ve của chị.

- Anh đang đau ê cả lưng đây, - anh đáp. - Suốt cả ngày hôm nay anh đã chơi bi-a với Évariste, tay hầu phòng của ông Fauvel. Anh đã làm quen với anh ta hôm kia và bây giờ anh là bạn thân nhất của anh ta. Nếu anh muốn làm bảo vệ thay chân Antonin thì anh tin chắc là sẽ được Évariste che chở.

- Sao? Anh định làm bảo vệ ư?

- Sao lại không? Nếu anh muốn điều tra gia đình ông Fauvel.

- Thế tay hầu phòng không cho anh biết được điều gì à?

- Chẳng được gì mấy. Anh ta chỉ cho anh biết rằng ông chủ nhà băng này không có một tật xấu nào. Không rượu chè, cờ bạc, trai gái. Ông ta là một ông thánh. Ông ta rất giàu mà sống rất tiết kiệm. Ông ta rất yêu quý vợ con và rất ít khi đi chơi.

- Vợ ông ta có trẻ không?

- Khoảng năm mươi tuổi.

- Anh có hỏi thăm về những nhân vật khác trong gia đình không?

- Có chứ. Anh con trai út là sĩ quan, không biết hiện thời đang đóng ở đâu. Anh con cả Lucien ở với bố mẹ và hiền như con gái ấy.

- Thế còn vợ ông ấy, còn cô cháu gái?

- Tay Évariste chẳng nói được điều gì về họ cả.

Chị Alexandre nhún vai:

- Nếu anh không phát hiện ra điều gì quan trọng thì là vì chẳng có điều gì quan trọng. Này, ở địa vị anh, anh biết em sẽ làm gì không?

- Em nói đi.

- Em sẽ đi hỏi ý kiến ông Lecoq.

Nghe thấy cái tên ấy Fanferlot nhảy dựng lên như nghe súng bắn bên tai.

- Em khuyên gì hay thế? Em muốn anh mất việc à? Chỉ cần ông Lecoq nghi ngờ ý đồ của anh.

- Ai bảo anh nói hết bí mật của mình cho ông ấy. Anh cứ thản nhiên hỏi ý kiến ông ấy rồi sau đó tùy mình hành động.

Fanferlot cân nhắc lý lẽ của vợ.

- Có lẽ em nói đúng. Nhưng lão Lecoq này ma lanh lắm, rất có thể ông ta đoán được ý đồ của anh…

- Ma lanh ư! Cả lũ các anh đều nói như thế, chỉ tổ làm cho ông ấy nổi tiếng thôi!

- Thôi được, để rồi xem. Nhưng trong khi chờ đợi em hãy nói cho anh biết cô bé kia bảo sao?

“Cô bé kia” chính là Nina Gypsy. Khi chuyển đến ở đây, cô gái tội nghiệp tưởng rằng mình đã làm theo một lời khuyên tử tế. Khi nhận được giấy gọi của ông Patrigent cô đã kinh ngạc thán phục tài năng của cảnh sát vì trong một thời gian ngắn như thế mà họ đã phát hiện ra nơi ẩn náu của cô, hơn nữa cô đã trú ở đây dưới cái tên khác, tức là lấy tên thật của mình là Palmyre Chocareille. Trước đó, bị bà chủ khách sạn khôn khéo gợi hỏi, cô đã kể hết câu chuyện của mình cho bà nghe. Chính vì thế mà chẳng mất công bao nhiêu mà Fanferlot đã có thể chứng tỏ cho ông cán bộ điều tra rằng mình là một nhân viên điều tra có tài.

- Cô bé vẫn ở trên gác chứ? - Fanferlot hỏi.

- Vẫn ở đây… và cô ta không nghi ngờ gì cả. Nhưng càng ngày càng khó giữ cô ta ở lại. Không biết ông cán bộ điều tra nói gì với cô ta mà về nhà cô ta phát khùng lên. Cô ta muốn đến nhà ông Fauvel làm ồn lên một trận. Chiều nay, sau cơn giận dữ cô ta đã viết một bức thư nhờ cậu Jean đi bỏ hộ. Nhưng em đã giữ nó để cho anh xem.

- Sao? - Fanferlot ngắt lời. - Thế mà em không nói ngay cho anh biết. Đưa đây cho anh!

Chị vợ liền mở tủ lấy thư của Gypsy đưa cho chồng.

Địa chỉ của bức thư được viết chữ nghiêng rất đẹp:

“Gửi ông L. de Clameran, chủ xưởng sắt, ở khách sạn Louvre. Nhờ chuyển cho anh Raoul de Lagors. (Rất khẩn)”

- Chà! Chà! - Fanferlot huýt sáo kêu lên.

- Anh định bóc thư à? - Chị Alexandre hỏi.

- Một chút thôi mà. - Fanferlot vừa đáp vừa bóc dấu niêm phong với sự thành thạo kỳ tài.

Rồi cả hai vợ chồng cùng châu đầu đọc:

“Anh Raoul,

Anh Prosper đang bị giam trong ngục vì bị buộc tội ăn cắp mà tôi dám chắc là anh ấy vô tội. Cách đây ba hôm tôi đã viết cho anh về chuyện này… ”

- Sao?… - Fanferlot ngừng đọc. - Con mụ khờ đại này đã viết thư mà ta không được biết! …

- Nhưng anh ơi, cô ả có thể tự mình bỏ thư khi ả đến tòa án.

- Có lẽ thế. - Fanferlot dịu giọng rồi đọc tiếp:

“…Tôi đã viết cho anh về chuyện này mà tôi vẫn chưa nhận được tin trả lời. Như vậy thì ai sẽ cứu giúp Prosper nếu như những người bạn thân nhất bỏ mặc anh ấy? Nếu bức thư này không được trả lời thì tôi sẽ không ngần ngại kể cho anh Prosper nghe về câu chuyện giữa anh và ông Clameran mà tôi bất chợt nghe được. Nhưng tôi có thể trông cậy được ở anh chứ? Tôi sẽ đợi anh ở khách sạn Đại Thiên Thần vào ngày kia, từ buổi trưa đến bốn giờ chiều.

NINA GYPSY. ”

Đọc xong, Fanferlot chẳng nói chẳng rằng chép ngay bức thư.

- Thế nào? - Chị Alexandre hỏi.

Fanferlot vừa khéo léo nhét bức thư vào phong bì thì cánh cửa “văn phòng khách sạn” ầm ầm mở ra và có tiếng anh hầu phòng huýt sáo hai lần. Nhanh như sóc, Fanferlot chạy tọt vào căn phòng tối ăn thông với phòng ăn. Anh chưa kịp đóng cửa thì Gypsy đã bước vào.

Than ôi! Cô gái tội nghiệp đã thay đổi một cách thảm hại. Bộ mặt cô tái nhợt, hai má hóp đi, đôi môi mất hẳn màu đỏ chót khêu gợi thường ngày, đôi mắt sưng đỏ ngấn lệ giữa hai quầng thâm nổi rõ.

Nhìn thấy cô, chị Alexandre không khỏi kêu lên kinh ngạc

- Sao, con gái của ta, cô đi ra phố à?

- Em phải đi, thưa chị, em đến nhờ chị nếu có ai hỏi em thì chị vui lòng bảo người ta đợi em.

- Nhưng lạy Chúa! Em đi đâu vào giờ này và khi trong người ốm yếu thế kia.

Gypsy ngập ngừng một lát rồi nói:

- Ôi! Thôi được, em có thể tin chị vì chị tốt với em quá, chị hãy đọc lá thư này do một người vừa mang đến cho em.

- Sao, - chị Alexandre bàng hoàng, - có người đem thư đến tận đây cho em ư?

- Có gì mà chị ngạc nhiên thế?

- À! Không, không có gì cả…

Rồi chị cất cao giọng đọc để cho anh Fanferlot cùng nghe thấy:

“Một người bạn của anh Prosper rất cần được nói chuyện với cô, anh ta không thể tiếp cô ở nhà được và cũng không thể đến nhà cô được. Tối nay, thứ Hai, đúng chín giờ, xin cô hãy tới văn phòng xe khách đối diện với tháp Saint-Jacques, người viết thư này sẽ đến gặp cô và sẽ nói với cô những điều cần nói. ”

- Thế bây giờ cô đến đó ư?

- Tất nhiên.

- Thật điên rồ. Cô sẽ bị mắc bẫy đấy.

- Ồ, không sao, thưa chị, từ nay em đã đủ bất hạnh rồi nên chẳng có gì phải sợ nữa.

Nói rồi cô đi thẳng.

Cô vừa ra khỏi phòng thì Fanferlot đã lao ra. Anh giận dữ kêu lên:

- Mẹ kiếp, ở đây người ta ra vào tự do như cái chợ thế này ư? Đã bao giờ có chuyện như vậy chưa? Một kẻ đưa thư đã lọt vào nhà mà không ai biết! Chà! Chắc phải có chuyện bất lương nào đây. Thế mà cô, một người đàn bà thông minh, cô lại định can ngăn cô ta đừng đến chỗ hẹn.

- Nhưng mình ơi…

- Thôi nhanh lên, giúp anh một tay, phải cải trang cho cô bé không nhận ra anh.

Rồi bằng tài nghệ khéo léo, Fanferlot chụp lên đầu bộ tóc giả, đeo bộ râu rậm, chiếc áo blouse và thế là trông anh giống như một người công nhân thất nghiệp đang tìm kiếm việc làm.

- Anh đã đem theo giấy chứng minh và “nắm đấm” chưa? - Chị Alexandre hỏi.

- Có, có, anh sẽ bỏ lá thư này vào hòm thư cho ông Clameran và… sẽ cẩn thận.

- Chúc anh may mắn!

Fanferlot vội lao ra cửa.

Gypsy đã đi được một quãng, nhưng Fanferlot nhanh chóng đuổi kịp cô. Đến quảng trường Châtelet, cô đi quanh quẩn mấy vòng, đứng xem những tờ áp phích sân khấu, nghỉ một lát trên ghế dài, rồi cuối cùng, khoảng chín giờ kém mười lăm, cô bước vào ngồi xuống một chiếc ghế dài trong văn phòng xe khách. Một phút sau Fanferlot cũng theo vào. Anh chọn một góc tối ở đầu phòng đằng kia để ngồi. Văn phòng lúc này đầy người qua lại. Cứ mỗi khi có người vào là Gypsy lại giật mình. Cuối cùng, khi đồng hồ ở tòa Thị chính điểm chín tiếng thì có một người đàn ông bước vào, tiến thẳng tới chào Gypsy và ngồi xuống bên cô. Đó là một người đàn ông tầm thước, hơi đậm người, có mai rậm, tóc vàng rực, khuôn mặt sáng sủa, ăn mặc giống như những thương gia khá giả, không có gì đặc biệt. Khốn thay, Fanferlot không thể nghe được họ nói gì. Chỉ thấy ban đầu Gypsy có vẻ hốt hoảng, sau đó cô tỏ ra hiểu biết rồi cuối cùng cô đưa tay cho người đàn ông như cam đoan một lời thề thốt. “Mình ngồi xa như thế này thật là ngu quá!” Fanferlot nhủ thầm. Anh đang định tìm cách bước lại gần họ thì người đàn ông đứng dậy, đưa tay cho Gypsy khoác rồi cả hai đi ra cửa. Trông họ có vẻ đang đăm chiêu suy nghĩ đến nỗi Fanferlot không ngại ngần đi sát theo. Ra tới cửa, anh nhìn thấy người đàn ông cùng Gypsy bước tới chiếc xe ngựa đậu cách đó không xa rồi cả hai lên xe.

- Tốt rồi! - Fanferlot lẩm bẩm. - Ta sẽ bám được họ, bây giờ chẳng cần gì phải vội.

Trong khi người đánh xe gò dây cương thì anh nhân viên an ninh cũng chuẩn bị đôi chân. Và khi chiếc xe ngựa chuyển bánh thì anh cũng vọt lao theo.

Chiếc xe chạy nước kiệu vượt qua đại lộ Sébastopol. Không phải ngẫu nhiên mà người ta đã gọi Fanferlot là ‘chàng Sóc’, anh vẫn giữ được hơi để đuổi theo. Tuy nhiên, đến đại lộ Saint-Denis thì anh bắt đầu thở hổn hển, và khi xe chạy đến phố Faubourg-Saint-Martin thì anh cảm thấy hơi đau ở mạng sườn. Nhưng, đã từng tám năm tung hoành trên đường phố Paris, Fanferlot là một chàng trai có tài xoay xở. Anh bèn bám lấy lò xo xe ngựa, đu người lên tỳ chân vào trục bánh sau và treo mình dưới gầm xe. Tuy không dễ chịu nhưng anh không còn sợ bị bỏ rơi nữa. “Bây giờ thì gã đánh xe sẽ quất roi đây,” anh mỉm cười nhủ thầm. Quả nhiên, gã đánh xe bắt đầu ra roi quất ngựa phi nước đại. Cuối cùng, đến một quảng trường cổ, chiếc xe đỗ lại trước một quán rượu, gã đánh xe bước xuống chui vào quán. Fanferlot cũng rời gầm xe ẩn vào một khung cửa đợi cho người đàn ông và Gypsy xuống xe để sẵn sàng lao theo họ.

Nhưng năm phút sau vẫn không thấy họ xuống. “Họ làm gì vậy?” Anh nghĩ rồi thận trọng bước lại gần. Ôi thật là công toi, trong xe chẳng có một ai! Fanferlot như bị một gáo nước lạnh. Anh đứng chôn chân như hóa đá. “Trời ơi, ta đã bị lừa. Chà, chúng sẽ phải trả giá!” Trong chốc lát anh vắt óc suy xét mọi khả năng: “Rõ ràng là gã đàn ông và ả Gypsy đã lên cửa này và ra cửa kia. Đó là một mánh khóe đơn giản. Nhưng như thế có nghĩa là chúng sợ bị theo dõi. Và nếu chúng sợ bị theo dõi thì có nghĩa là chúng đang lo vậy là…” Anh bỗng nghĩ đến chuyện hỏi cung gã đánh xe. Nhưng tiếc thay gã ta tỏ ra khó tính và chẳng nói gì cả, thậm chí gã còn vung roi có vẻ dọa nạt và thế là Fanferlot đành phải rút lui. Chẳng biết làm gì, anh buồn rầu trở về nhà. Khi về tới nhà thì đã mười một giờ rưỡi.

- Cô bé về chưa? - anh vội hỏi ngay.

- Chưa, nhưng có hai gói hàng gửi cho cô ta đây.

Fanferlot nhanh nhẹn và khéo léo mở hai gói hàng. Trong gói có ba chiếc áo dài Ấn Độ, mấy đôi giày, mấy chiếc váy và mũ vải.

- Thế đấy! - anh bực dọc nói. - Giờ thì cô ta sẽ cải trang để đi trốn. Thế là ta thua rồi!

Ban nãy anh không định kể cho vợ nghe về sự thất vọng của mình. Nhưng giờ đây đứng trước sự kiện mới mẻ này anh không còn cảm thấy tự ái nữa. Thế là anh thổ lộ tất cả. Sau đó họ bàn luận hồi lâu và quyết định là sẽ đợi Gypsy quay trở về rồi mới đi ngủ.

Gần một giờ sau, khi hai vợ chồng đang thất vọng nghĩ rằng Gypsy sẽ không quay lại nữa thì cô trở về. Vừa nghe thấy tiếng chuông cửa, Fanferlot đã chui vào căn phòng tối để lại Alexandre một mình trong văn phòng khách sạn.

- Ôi! Thế là cô đã về, - chị kêu lên… - Tôi đang lo cho cô quá.

- Cảm ơn chị, nhưng có ai gửi cái gì cho em không?

Bộ mặt Gypsy đã thay đổi hoàn toàn. Cô vẫn buồn nhưng không còn ủ rũ nữa. Cô có vẻ cương quyết và đôi mắt đã trở nên lanh lợi.

- Có hai gói hàng gửi cho cô đây. - Chị Alexandre đáp. - Thế cô đã gặp bạn anh Bertomy rồi chứ?

- Vâng, thưa chị, thậm chí lời khuyên của anh ấy đã làm cho em thay đổi kế hoạch, đến nỗi rất tiếc là ngày mai em sẽ phải xa chị.

- Mai à? Có chuyện gì phải không?

- Ồ, chẳng có gì đáng cho chị quan tâm đâu.

- Rồi sau khi châm đèn, Gypsy chào bà chủ và trở về phòng mình.

- Em nghĩ thế nào về chuyện này? - Fanferlot ra khỏi chỗ nấp hỏi vợ.

- Không thể tin được! Cô ta đã viết thư hẹn ông Clameran nhưng lại không đợi ông ấy nữa.

- Rõ ràng là cô ta không tin chúng mình, cô ta đã biết anh là ai rồi.

- Thế thì chắc là cái anh bạn kia đã báo cho cô ta biết.

- Ai mà biết được!… Này, có lẽ đây là một bọn kẻ cắp rất cao thủ. Ngày mai có thể cô ả sẽ đem theo của ăn cắp chạy trốn.

- Em không nghĩ như vậy. Nhưng em nghĩ là anh nên gặp ngài Lecoq.

Fanferlot trầm ngâm một lát.

- Thôi được! - anh nói to. - Anh sẽ đến gặp ông ta, nhưng chỉ là để cho khỏi áy náy thôi, bởi vì nếu anh không phát hiện ra điều gì thì ông ta chắc cũng chẳng phát hiện được gì hơn anh đâu. Ông ta có tài thánh được cũng không làm cho anh sợ. Nếu ông ta tỏ ra xấc xược thì anh sẽ biết cách làm cho ông ta phải có lễ độ.

Dù sao đêm hôm đó Fanferlot cũng không ngủ được, vụ Bertomy đã quấy rầy tâm trí anh như một nhà văn đang trăn trở suy nghĩ về tác phẩm của mình.

Đến sáu giờ rưỡi sáng anh đã dậy muốn gặp ông Lecoq thì phải dậy sớm và sau khi uống vội một tách cà phê sữa anh đi thẳng đến nhà viên thám tử nổi tiếng. Rõ ràng là Fanferlot không sợ thủ trưởng Lecoq của mình, bằng chứng là ra khỏi nhà anh vẫn vênh mặt bước đi với chiếc mũ đội lệch trên đầu. Tuy nhiên, khi tới phố Montmartre, nơi ông Lecoq sống, thì vẻ làm bộ bạo đạn của anh nhụt hẳn đi. Khi bước vào sân nhà ông Lecoq thì trống ngực anh bắt đầu đập, và lúc lên cầu thang anh đã phải nhiều lần dừng lại nghỉ chân. Khi lên tới tầng bốn, đứng trước cánh cửa có trang trí huy hiệu của viên thám tử lừng danh: một con gà trống* tượng trưng cho sự chăm chú, sự cảnh giác, thì Fanferlot mất hết can đảm và cố gắng lắm anh mới dám quyết định lắc chuông.

Bà giúp việc Janouille, một người đàn bà trước đây là phạm nhân, rất trung thành với chủ, ra mở cửa cho anh.

- Ồ, anh đến đúng lúc quá, anh Sóc, ông chủ đang đợi anh.

Nghe thấy câu nói ấy Fanferlot chỉ muốn rút lui. Không hiểu tại sao ông ấy lại đợi anh?… Nhưng trong khi anh đang ngập ngừng thì Janouille đã nắm tay anh lôi vào phòng làm việc của ông Lecoq.

Nhìn thấy Fanferlot kính cẩn bước vào, ông Lecoq hơi ngẩng đầu lên, đặt bút xuống và bảo:

- À, anh bạn đây rồi. Thế nào, vụ Bertomy không ổn phải không?

- Làm sao mà ngài biết? - Fanferlot lúng túng.

- Tôi biết là anh đang làm rối hết mọi việc đến nỗi anh chẳng còn nhìn thấy gì nữa, đến nỗi anh phải đầu hàng.

- Nhưng, thưa thủ trưởng, không phải tôi…

Ông Lecoq đứng lên đi đi lại lại trong phòng. Đột nhiên ông bước tới chỗ Fanferlot hỏi bằng một giọng nghiêm khắc và mỉa mai:

- Anh Sóc, anh nghĩ thế nào về một người lạm dụng lòng tin của thủ trưởng, một người chỉ tiết lộ điều mình phát hiện ra vừa đủ để đánh lạc sự thẩm cứu, phản bội cả cơ quan xét xử lẫn một bị can bất hạnh?

Fanferlot sợ hãi lùi một bước:

- Tôi muốn nói, tôi muốn nói…

- Anh cho là phải trừng phạt và sa thải con người đó, đúng vậy. Một nghề càng ít vinh quang thì những người làm nghề đó càng phải là những người đáng tôn kính. Nhưng chính anh đã phản bội! Ôi, anh Sóc! Anh là một kẻ tham vọng, anh muốn làm cảnh sát theo kiểu khác thường. Anh đã để cho cơ quan xét xử lạc đường còn mình thì đi theo một con đường khác. Phải là một con chó săn tài giỏi hơn anh mới tự mình săn đuổi được mà không cần có ai giúp sức.

- Nhưng, thưa thủ trưởng, tôi xin thề…

- Im đi. Anh muốn chứng minh cho tôi rằng anh đã khai hết cho ông cán bộ điều tra theo đúng bổn phận của anh sao? Thôi đi! Trong khi người ta nghi ngờ viên thủ quỹ thì anh nghi ngờ ông chủ nhà băng, anh đã theo dõi ông ta, đã kết bạn với anh chàng hầu phòng của ông ta.

Liệu có phải ông Lecoq đang nổi giận thực sự không. Là người hiểu rõ ông, Fanferlot không dám tin điều này, nhưng đối với con người quỷ quái này thì ta chẳng bao giờ biết được ông ta nghĩ gì?

- Giá như anh là một người có tài, … - Ông nói tiếp. - Nhưng không. Anh muốn làm thầy nhưng sự thực thì anh chưa làm nổi một người thợ giỏi.

- Ngài nói đúng, thưa thủ trưởng, - Fanferlot đành thảm hại thú nhận. - Nhưng làm sao mà xoay xở được đối với một vụ án như thế này, khi mà chẳng có một dấu vết, một tang vật, một dấu hiệu gì cả, chẳng có một tí ti gì hết!

Ông Lecoq nhún vai:

- Khốn nạn thân anh. Anh nên biết rằng hôm anh cùng ngài thanh tra đến xác nhận vụ trộm, tôi không dám nói là chắc chắn, nhưng rất có thể anh đã nắm trong hai bàn tay to xù ngờ nghệch của anh một phương tiện để biết được chiếc chìa khóa nào, chìa của ông chủ hay của anh thủ quỹ, đã được kẻ cắp dùng để mở két.

- Ủa! …

- Anh muốn bằng chứng hả? Được. Anh có nhớ cái vết xước mà anh phát hiện thấy ở két sắt không? Anh đã ngạc nhiên thốt lên khi nhìn thấy nó. Anh đã dùng kính lúp soi kỹ và đã tin chắc rằng đó là một vết xước hoàn toàn mới. Khi ấy anh đã phán đoán đúng rằng vết xước được gây ra vào thời điểm mất cắp. Song, cái gì đã gây ra vết xước? Rõ ràng đó là một chiếc chìa khóa. Biết được điều đó, ta chỉ cần hỏi mượn chìa khóa của ông chủ nhà băng và của anh thủ quỹ và xem xét chúng thật kỹ. Một trong hai chìa khóa đó chắc phải còn lại ở đầu chìa ít nhất một vài phân tử của lớp sơn vỏ két.

Fanferlot há hốc mồm nghe lời phân tích của ông Lecoq. Nghe đến câu cuối cùng, anh đấm mạnh tay vào trán kêu lên:

- Ngốc ơi là ngốc!

- Đúng thế, thật là ngu ngốc! Sao? Cái dấu vết ấy đập ngay vào mắt anh mà anh lại bỏ qua không rút ra được một kết luận nào! Nhưng đó chính lại là điểm xuất phát thực sự và duy nhất của vụ án. Nếu tôi có tìm ra thủ phạm thì cũng chính là nhờ vết xước này, và tôi sẽ tìm ra, tôi muốn như vậy!

Từ xa, anh Sóc Fanferlot sẵn sàng dám nói xấu ông Lecoq. Nhưng khi đứng gần ông thì anh lại chịu một sự ảnh hưởng không thể cưỡng nổi mà con người khác thường này gây ra với tất cả những ai gần ông. Những thông tin chính xác của ông làm đổ vỡ mọi ý đồ của anh. Không biết làm thế nào mà ông Lecoq đã có những thông tin ấy nhỉ?

- Như vậy là ngài quan tâm đến vụ án này ạ, thưa thủ trưởng?

- Có thể. Nhưng tôi không phải là toàn tài, có thể tôi đã bỏ qua một vài dấu hiệu quý giá. Anh lấy ghế ngồi và hãy kể hết cho tôi những gì anh biết đi.

Đối với ông Lecoq thì không thể lừa được. Fanferlot đã phải thành thực hoàn toàn, điều này ít khi xảy ra với anh. Dù sao, đến cuối câu chuyện, do một sự hối hận hão huyền, anh đã không kể tại sao tối hôm qua anh để cho người đàn ông to đậm và Gypsy lừa được mình.

Điều bất hạnh là ông Lecoq không bao giờ chịu nghe báo cáo nửa chừng. Ông liền hỏi:

- Này anh Sóc, hình như anh quên một điều gì đó. Hôm qua anh theo dõi chiếc xe ngựa không người đến tận đâu?

- Sao? Thưa thủ trưởng, - anh lắp bắp. - Cả chuyện đó ngài cũng biết ư? Làm sao ngài có thể…

Nhưng anh bỗng nghĩ ra, anh ngừng lời đứng bật dậy rồi kêu lên:

- Ôi, phải rồi… người đàn ông to đậm có hai mai dài màu hung chính là ngài!

Nỗi kinh ngạc của Fanferlot làm cho anh ta có vẻ mặt đặc biệt đến nỗi ông Lecoq không thể không mỉm cười.

- Đúng rồi, đúng là ngài, - Fanferlot kinh ngạc thán phục nói tiếp. - Thế mà tôi không nhận ra! Ôi! Thưa thủ trưởng, nếu ngài muốn thì ngài có thể trở thành một diễn viên tài giỏi như thế nào! Cả tôi, lúc ấy tôi cũng đã cải trang!

- Nhưng cải trang rất tồi, anh bạn đáng thương ạ. Anh tưởng chỉ cần một bộ râu rậm và một chiếc áo blouse là đủ để người ta không nhận ra ư? Thế còn con mắt, khốn nạn thân anh! Còn con mắt thì sao? Chính con mắt là cái cần phải cải trang. Đó chính là bí quyết.

Lý thuyết về việc cải trang con mắt đã giải thích tại sao bộ mặt chính thức của ông Lecoq bao giờ cũng mang cặp kính gọng vàng.

- Nhưng như vậy thì, thưa thủ trưởng, có phải là ngài đã làm cho cô bé ấy thổ lộ hết tâm can rồi phải không, một việc mà vợ tôi đã không thể nào làm nổi? Ngài biết tại sao cô ấy rời khách sạn Đại Thiên Thần chứ? Tại sao cô ấy không đợi ông de Clameran, tại sao cô ấy lại mua áo dài Ấn Độ?

- Cô ấy chỉ làm theo lời khuyên của tôi thôi.

- Nếu thế tôi chỉ còn cách thú nhận rằng mình chỉ là một thằng ngốc.

- Không, anh Sóc, - ông Lecoq tử tế nói tiếp. - Không, anh không phải là một thằng ngốc. Anh chỉ mắc một sai lầm là đã lãnh một nhiệm vụ quá sức mình. Anh đã làm cho vụ án tiến triển được một bước nào chưa? Chưa. Đó là vì, anh biết không, anh không có tính điềm tĩnh của một ông tướng. Tôi sẽ tặng anh một câu châm ngôn: “Hãy nén nhịn hôm nay để rạng rỡ ngày mai.”

Chưa bao giờ Fanferlot nhìn thấy thủ trường mình lại thích chuyện trò và tử tế như vậy. Tuy nhiên anh vẫn lo không biết thái độ nhã nhặn đáng kinh ngạc kia có che giấu một ẩn ý nào không.

- Như vậy là, thưa thủ trưởng, ngài biết thủ phạm chứ?

- Cũng không hơn gì anh đâu, anh bạn ạ, thậm chí trong khi anh đã có một ý tưởng riêng của mình rồi thì tôi vẫn chưa biết phải suy tính thế nào. Anh đã khẳng định với tôi rằng anh thủ quỹ là vô tội còn ông chủ nhà băng là có tội, thế mà tôi vẫn không biết là anh sai hay đúng… Là người đến sau anh, hiện thời tôi vẫn đang ở giai đoạn điều tra sơ bộ ban đầu. Tôi chỉ dám chắc có một điều, đó là có một vết xước ở cánh cửa két sắt. Và đây là điểm tôi phải bắt đầu.

Vừa nói ông Lecoq vừa cầm lấy tờ giấy có in ảnh để trên bàn. Trên tờ giấy này có chụp hình cánh cửa két sắt của nhà băng Fauvel. Mọi chi tiết đã được ghi lại một cách chính xác tuyệt đối. Người ta có thể nhận rõ năm chiếc nút bấm di động có khắc chữ cái và ổ khóa hẹp có phần nhô ra bằng đồng. Vết xước được tái hiện vô cùng rõ ràng.

- Đây là vết xước mà chúng ta đã biết, - ông Lecoq nói tiếp. - Nó xuất phát từ ổ khóa và chạy chéo từ trên xuống dưới. Và, anh hãy nhìn kỹ xem, nó chạy từ trái sang phải, nghĩa là chạy về phía cửa cầu thang bí mật thông với các phòng ở của ông chủ nhà băng. Vết xước khắc sâu gần ổ khóa và nông dần về phía cuối.

- Vâng thưa thủ trưởng, tôi đã nhìn thấy, đúng là như vậy.

- Tất nhiên là anh nghĩ rằng vết xước là do thủ phạm của vụ trộm gây ra có phải không? Để xem xem anh nghĩ thế có đúng không nhé. Đây, tôi cũng có một chiếc hòm sắt nhỏ sơn xanh giống như két sắt của ông Fauvel. Anh hãy cầm lấy một chiếc chìa khóa siết mạnh lên mặt hòm xem sao.

Mặc dù chưa đoán ra ý đồ của thủ trưởng, nhưng Fanferlot vẫn làm theo. Sau khi siết mạnh vài ba lượt lên mặt hòm, anh thốt lên:

- Quỷ thật! Lớp sơn này chắc quá, khó mà làm cho nó bị xước.

- Đúng là nó rất chắc anh bạn ạ, nhưng tôi đảm bảo với anh rằng lớp sơn của két sắt còn chắc hơn. Như vậy vết xước kia không phải là do thủ phạm run tay làm sượt chìa khóa!

- Thật khốn kiếp cho tôi, - Fanferlot kinh ngạc kêu lên. - Thế mà tôi không phát hiện ra điều đó. Đúng là muốn làm xước cái hòm thì phải ấn chìa khóa thật mạnh.

- Đúng, nhưng tại sao? Như anh thấy đấy, từ ba ngày nay tôi bóp trán suy nghĩ, thế mà mãi đến hôm qua tôi mới phát hiện ra. Chúng ta thử cùng xem xem những điều phỏng đoán của tôi có thể trở thành một điểm xuất phát được không nhé.

Ông Lecoq đặt tấm ảnh xuống bàn và bước tới chỗ cánh cửa thông sang buồng ngủ, ông rút chiếc chìa khóa cửa ra và cầm nó trong tay.

- Lại đây, - ông bảo Fanferlot. - Hãy đứng cạnh tôi. Giả sử tôi muốn mở cánh cửa này mà anh thì lại không muốn. Khi nhìn thấy tôi đang tra chìa vào ổ khóa thì hành động bản năng của anh là gì?

- Tôi sẽ dùng hai tay ấn cánh tay ông kéo mạnh về phía mình để ông không thể tra chìa vào ổ được.

- Đúng thế. Nào, chúng ta hãy diễn lại hành động ấy xem.

Fanferlot làm theo, thế là chiếc chìa khóa cầm trong tay ông Lecoq bị lôi chệch ra khỏi ổ khóa sượt dài theo cánh cửa và để lại một vết xước rất rõ chạy chéo từ trên xuống dưới giống y như vết xước trong tấm ảnh.

- Chà! - Fanferlot kêu lên rồi đứng ngày ra nhìn cánh cửa.

- Anh bắt đầu hiểu rồi chứ? - ông Lecoq hỏi.

- Sao lại không hiểu, thưa thủ trưởng! Bây giờ thì một thằng trẻ con cũng có thể hiểu được. Ôi! Ngài thật là phi thường! Bây giờ tôi nhìn thấy rõ cảnh xảy ra vụ trộm như thể mình đang có mặt ở đó. Lúc ấy phải có hai người đứng bên két sắt: một người muốn lấy tiền, còn người kia không muốn. Rõ ràng là như vậy, hiển nhiên là như vậy, chắc chắn là như…

- Thế thì anh hãy tự rút ra kết luận đi.

- Trước hết, điều đó chứng minh rằng tôi đã không phỏng đoán sai. Anh thủ quỹ là người vô tội.

- Tại sao?

- Bởi vì anh ấy muốn mở khóa lúc nào mà chả được, việc gì lại phải chọn lúc có người thứ hai làm nhân chứng mới lấy cắp.

- Đúng lắm. Nhưng nếu thế thì ông chủ cũng vô tội Anh cứ nghĩ mà xem.

Fanferlot suy nghĩ một lát rồi bỗng trở nên chưng hửng:

- Đúng vậy, đúng là như vậy! Thế thì làm thế nào?

- Hãy tìm kẻ thứ ba, nghĩa là kẻ đã mở két lấy tiền.

- Không thể như thế được! Thưa thủ trưởng, người ta chả bảo rằng chỉ có ông Fauvel và anh thủ quỹ là có chìa khóa hay sao?

- Xin lỗi, nhưng tối hôm trước ngày xảy ra vụ trộm ông chủ nhà băng đã cất chìa khóa vào tủ bàn giấy.

- Nhưng còn phải biết mật mã nữa chứ!

Ông Lecoq nhún vai:

- Mật mã đó là gì?

- “Gypsy”

- Nghĩa là tên người tình của anh thủ quỹ. Vậy thì, anh bạn ạ, hãy tìm đi. Khi nào anh tìm thấy một người đủ mức gắn bó với Prosper để có thể nắm được mật mã đồng thời lại đủ sức thân thiện với gia đình ông Fauvel để có thể lọt được vào tận phòng ngủ của ông thì khi ấy anh sẽ tìm được đúng thủ phạm.

Fanferlot là người hiểu rất rõ thủ trưởng mình, nên anh ngạc nhiên khi thấy ông đưa ra những lời khuyên bảo, khi mà thường ngày ông chỉ quen ra lệnh và thích hành động một mình. Anh đánh bạo hỏi:

- Thưa thủ trưởng, chắc là ngài có một lợi ích cá nhân rất lớn trong vụ án này nên ngài mới nghiên cứu kỹ nó như vậy.

Ông Lecoq giật mình nhưng Fanferlot không nhìn thấy, sau đó ông nhíu mày rồi nghiêm giọng đáp:

- Cương vị công tác đòi hỏi anh phải tò mò, anh Sóc ạ. Tuy nhiên không nên tò mò quá, anh hiểu chứ?

Fanferlot tìm lời xin lỗi.

- Được rồi! Được rồi! - ông Lecoq ngắt lời. - Sở dĩ tôi giúp anh là vì tôi thích thế. Tôi thích làm đầu, còn anh phải là tay chân. Với những định kiến của anh thì một mình anh không thể nào tìm ra được thủ phạm đâu. Cả hai chúng ta cùng tìm thì sẽ ra, nếu không tôi sẽ không còn là Lecoq nữa.

- Chúng ta sẽ tìm ra, một khi ngài đã can thiệp.

- Phải, tôi đã can thiệp. Và từ bốn hôm nay tôi đã biết được khá nhiều chuyện. Chỉ có điều anh nhớ cho rằng: Tôi có lý do để không lộ mặt trong vụ án này. Dù thế nào chăng nữa thì anh cũng không được làm lộ tên tôi. Nếu chúng ta thành công thì phải để mọi người coi đó là thành công của riêng anh. Và nhất là đừng bao giờ tìm hiểu gì thêm về điều đó nữa, hãy bằng lòng với những lời giải thích mà tôi đưa ra cho anh.

Những điều kiện đó có vẻ không hề làm Fanferlot bực mình. Anh đáp:

- Tôi sẽ giữ kín, thưa thủ trưởng.

- Tôi tin như thế, anh bạn ạ. Đầu tiên, anh hãy đem bức ảnh chụp chiếc két sắt kia cho ông cán bộ điều tra xem. Tôi biết là ông Patrigent đang rất lúng túng về vấn đề bị can. Anh hãy giải thích cho ông ấy như tôi vừa giải thích cho chính anh, làm như lý lẽ ấy là của anh, và tôi tin chắc ông ấy sẽ thả anh thủ quỹ ra. Prosper cần phải được tự do thì tôi mới tiến hành điều tra được.

- Rõ, thưa thủ trưởng. Nhưng có cần phải để cho ông cán bộ điều tra thấy là tôi nghi ngờ người khác ngoài ông chủ nhà băng và viên thủ quỹ không?

- Cần chứ. Tòa án cần phải biết là anh đang theo đuổi vụ án này. Ông Patrigent sẽ giao nhiệm vụ cho anh phải theo dõi Prosper. Anh hãy đáp rằng anh sẽ không rời mắt khỏi anh ấy. Còn tôi, tôi sẽ khẳng định với anh rằng anh ta sẽ được quản thúc cẩn thận.

- Thế nếu ông ấy hỏi tôi về Gypsy?

Ông Lecoq ngập ngừng một lát rồi nói:

- Anh hãy bảo rằng anh đã thuyết phục cô ấy đến ở tại một ngôi nhà để theo dõi một người mà anh nghi ngờ.

Fanferlot phấn khởi cuộn bức ảnh lại, cầm mũ và chuẩn bị ra đi. Ông Lecoq ra hiệu giữ anh lại:

- Tôi chưa nói hết. Anh có biết đánh xe ngựa và chăm sóc ngựa không?

- Sao? Thưa thủ trưởng, sao ngài lại hỏi tôi câu ấy? Trước đây tôi đã từng làm xiếc ngựa tại rạp xiếc Buto mà!

- Đúng thế. Ngay khi ông cán bộ điều tra cho anh lui thì anh nhanh chóng về nhà, cải trang thành một người hầu phòng thuộc gia đình dòng dõi rồi cầm lấy bức thư này đến nhà người phụ trách tìm việc ở góc ngõ Delorme.

- Nhưng, thưa thủ trưởng…

- Không nhưng gì cả, anh bạn ạ. Người phụ trách tìm việc sẽ giới thiệu anh làm hầu phòng cho ông de Clameran, vì tối hôm qua người hầu phòng của ông ta đã thôi việc.

- Xin lỗi, nhưng ông Clameran không phải là đối tượng điều tra. Ông ta không phải là bạn thân của anh thủ quỹ.

- Anh lại ngắt lời tôi rồi. Hãy làm theo lời tôi và đừng lo nghĩ gì cả. Đúng là ông de Clameran không phải là bạn của anh Prosper. Nhưng ông ta lại là bạn và là người bảo trợ của Raoul de Lagors. Tại sao vậy? Vì lý do gì mà hai người chênh lệch tuổi nhau như thế lại kết thân với nhau? Ta cần phải biết điều đó. Ta cũng phải biết tại sao một ông chủ xưởng sắt lại sống ở Paris mà không hề quan tâm tới những lò cao của mình. Một gã thích sống trong khách sạn Louvre hơn là giữa đám đông ồn ào là một gã khó theo dõi. Thông qua anh tôi sẽ có một con mắt trong sinh hoạt của ông ta. Ông ta có xe ngựa, và anh sẽ có thể biết được những mối quan hệ của ông ta và có thể báo cho tôi biết những hành vi nhỏ nhất của ông ta.

- Xin tuân lệnh ngài, thưa thủ trưởng.

- Còn một điều nữa. Ông de Clameran là một nhà quý tộc rất nhạy cảm và hay nghi ngờ. Anh sẽ mang tên Joseph Dubois. Hãy thận trọng giữ gìn ý tứ. Hãy phục vụ cho tốt nhưng đừng thái quá. Và đừng tỏ ra quá lịch sự, nếu không anh sẽ gây nghi ngờ.

- Xin ngài cứ yên tâm, thưa thủ trưởng. Nhưng tôi bắt liên lạc bằng cách nào?

- Hàng ngày tôi sẽ đến gặp anh. Từ nay cho đến khi có lệnh mới anh không được bước chân đến đây nữa, anh có thể bị theo dõi. Trong trường hợp đặc biệt anh hãy gửi tin khẩn cho vợ anh, cô ấy sẽ báo cho tôi. Thôi đi đi… và hãy thận trọng.

Cánh cửa vừa khép lại sau lưng Fanferlot thì ông Lecoq đi nhanh sang buồng ngủ.

Trong nháy mắt ông trút bỏ cái vỏ ngoài của một vị thủ trưởng an ninh, tháo chiếc cravát hồ bột và đôi kính gọng vàng, giải phóng cho mái tóc đen dày. Ông Lecoq quan chức biến mất nhường chỗ cho ông Lecoq đích thực, cho con người mà không ai được nhìn thấy bao giờ, đó là một người đàn ông đẹp trai, có đôi mắt sáng và vẻ mặt cương nghị.

Nhưng ông chỉ giữ bộ mặt thật của mình trong giây lát. Ông đang ngồi trước bàn trang điểm bắt đầu tạo cho mình một bộ mặt khác. Ông làm việc thong thả và thận trọng. Một giờ sau ông đã hoàn thành một trong những kiệt tác thường ngày của mình: ông không còn là Lecoq nữa mà là một người đàn ông to đậm có mai dài màu hung.

- Nào, - ông nói sau khi soi gương lần cuối, - ta có thể đi được. Miễn là anh Sóc đừng bỏ lỡ thời gian!…

Nhưng Fanferlot đang quá vui sướng nên không bỏ phí một giây. Anh không chạy mà bay thẳng đến phòng điều tra. Mặc dù ông cán bộ điều tra không hoàn toàn bị thuyết phục, nhưng ít nhất ông cũng thán phục phương pháp điều tra tài tình ấy. Ông cho Fanferlot về và bảo:

- Thôi bây giờ tôi phải báo cáo kết luận điều tra cho văn phòng tham vấn, và rất có thể ngày mai viên thủ quỹ sẽ được thả.

Quả thực ông bắt đầu cầm bút thảo tờ quyết định “đình cứu” cho phép trả lại tự do cho bị cáo nhưng không phải là trả lại danh dự cho anh ta. Điều đó nói lên rằng anh ta không phải là người phạm tội nhưng không khẳng định anh ta là người vô tội, mà chỉ tạm thời đình chỉ việc thẩm cứu đối với anh ta thôi. Viết xong ông bảo Sigault:

- Đây lại thêm một tội phạm nữa mà tòa án chưa xử được. Lại thêm một hồ sơ phải đưa vào lưu trữ.

Rồi tự tay ông viết lên tờ bìa của tập hồ sơ con số thứ tự: Hồ sơ số 113.