ũng như mọi miền quê khác của Nam Bộ, kinh Rạch ngang dọc, cung tiếp nối vào nhau. Xuất hiện đường dẫn xung quanh co theo những bờ kinh, ngược hướng về phía Đông.

Như vậy, theo địa lý mà tôi học thì chúng tôi đã dọc theo sông Vàm Cỏ, trở lại phần đất của Đức Hòa. Trên đường đi, nhà cửa nhân dân thưa thớt, lâu lâu mới gặp một căn nhà lợp trống vắng trước trống sau, mộc nép ẩn trong những cây nước nước, hoang vu.

Không khí yên tĩnh hiu buồn. Thịnh vượng mới có vài người đi ngang mang túi vải, súng mang vai. Họ đã lũ bước nhanh như xông hơi. Ngang qua chúng tôi, họ xử lý một cái nhìn nhạt nhẽo, thờ ơ, không cảm giác.

Qua những vườn chuối, vườn đào hoang vu, cỏ cao ngang đầu phủ mất những nền nhà cũ, tôi thấy sao buồn lạ. Một nỗi buồn man mác, không nguôi.

Chúng tôi cứ đi mãi không ngừng nghỉ. Chân tôi lười biếng như treo đá nhưng vẫn cứ phải cố gắng bước theo Mười, vì cậu ta không ngừng nhắc nhắc cho tôi biết rằng đoạn đường ngày hôm nay xa lắm, nếu không cố gắng đi liên tục thì trời tối chưa đến nơi. Trời tối còn ở dọc rất nguy hiểm vì không tìm thấy đường đi, có thể đánh vào lựu đạn gài, sa vào bẫy của du địa phương.

Mãi hơn 6 chiều, chúng tôi đến Vườn Thơm, quá giang đam sang bên kia bờ kinh Xang giờ và Cánh diều vào cái quán nhỏ ăn hủ tiếu. Cho đến giờ này, tôi cũng không hiểu là sẽ còn đi đến những đâu, đêm nay ngủ ở nơi nào? Quả thực, tôi chỉ là một cái bóng tĩnh lặng, trung thành của đường dẫn kẻ gian.

Ăn xong, tôi trả tiền thì trời đã chắc chắn. Mùi hôi ra như tắm. Hai chân tôi cứng đơ, thư giãn đến tưởng tượng không sao đứng lên được. Mười lần nữa mang súng lên. Tôi mặt nhăn, thanh mộc, nhập điều khiển bước tới.

Đề nghị tôi khuyến khích:

- Rang up anh! Đi kha khá một chút thì nhẹ nửa giờ nữa mình tới trạm giao liên của huyện đội Bình Tân. Tắm rửa sơ qua, cái khỏe liền!

Phải cam kết một lúc sau chúng tôi mới đến một bờ biển sậy nước. Ánh đèn leo lét ở cái tầm cao nhỏ ở đầu hiện ra. Tôi nghe có tiếng cười nhỏ, tiếng ồn ào nói chuyện của nhiều người ở chung quanh chòi. Tôi nghĩ đây chắc chắn là một địa điểm, một căn cứ nào đó của du kích xã địa phương, chứ trạm giao liên tất cả đóng ở nhà đồng bào, có đâu ở ngoài rừng ngoài bụi thế này. Tôi nóng lòng, hỏi lại Mười:

- Tới chưa anh Mười?

Mười câu trả lời không trả lời ngay cho tôi, bước thêm vài bước:

- Anh chờ đợi ở đây. Tôi vô điểm một chút!

- Bộ tới trạm rồi hả?

- Ừ, trạm đường dây của huyện đội Bình Tân.

Tôi vô nghĩa. Mười bước vào cho. Tuy nhiên từ chỗ tôi đứng cách cho chừng mực mười thước nhưng vì nói nhỏ quá nên tôi chỉ nghe tiếng nói chuyện xì hơi giữa Mười và một người đàn ông nào đó.

Chưa đầy đủ một phứt được tìm thấy Mười lui ra trước cửa chòi, tiếng nói vọng vào:

- Các đồng chí không nhận anh ta thì tôi phải làm sao đây?

Từ trong chòi, tiếng nói của một người đàn ông vọng ra:

- Làm sao thì làm, ai biết! Tùy chọn đồng bộ. Kiếm phòng nào đó chống đỡ đi chống, ở đây cấm đêm ban hôm tôi đâu viễn nhận khách!

- Không nhận được sao nhí con vậy?

- Tui đã nói là không có khách nào hết. Chỉ có số tân binh do Quận đội đưa tới hồi phục để gửi về Phòng Tuyển Mộ I tư vấn. Tôi giải thích cho đồng chí nghe rồi mà!

Mười vẫn còn cân bằng:

- Khách mời tôi giới thiệu cũng là tân binh đưa về Phòng Tuyển Mộ I tư vậy. Sao đồng chí không nhận được?

Tiếng nói ở trong chòi lớn hơn:

- Tại thời điểm không nhận được sao! Gì mà bất kỳ hoài nghi vậy? Tui đã giải quyết với đồng chí bây giờ tối rồi, trong trạm cũng như xung quanh trạm, chật hẹp không còn một chỗ trống, sắp xếp cá rôi nè thấy không? Việc thu dọn phòng ngủ, việc canh gác, bảo vệ là cả một vấn đề khó khăn, trở kháng cho tôi nên tôi không nhận. Đồng chí chịu khó về đi! Mai đưa ra đây tôi nhận cho.

Mười vẫn chưa ngừng, gay gắt:

- Đồng chí biết, bộ đơn vị tôi ở gần đây sao? Đi một ngày trời, giờ đồng chí biểu hiện! Phút này tới địu anh Hùng, anh đó ảnh không quen đi bộ, bết bát dọc đường nên tới địu. Nguyên tắc nào nguyên tắc như vậy?

-Tui nói là ổ được. Có nguyên tắc gì hết! Sáng lại ở đây!

Mười lại càu nhàu:

- Đồng chí phải thông cảm cho tôi, phải linh động một chút chớ! Qua sự liên hệ công tác, các đồng chí phải nhận khách hàng của tôi khi đưa ra! Ngay trường hợp đêm nay, khách hàng của tôi là một trí thức ở Saigòn đến, đồng chí làm như vậy có phải gây ấn tượng xấu, thất bại chính sách của Mặt Trận sinh ra không?

Tiếng nói ở trong chòi trở nên giận dữ như hét lên:

- Ê.. Ê! Thất bại chính sách hả? Đồng chí không cung cấp chính sách mà tôi muốn! Chính sách gì cũng dọn dẹp! Bây giờ ông trời tôi cũng không nhận thức thức. Trí thức là cái gì? Hong có tri thức ngủ hết! Ngày mai được đưa tới đây. Đúng một giờ chiều, sớm học gì cũng không nhận thử coi ai làm gì tôi. Mẹ... về nhà làm ruộng ăn còn sảng khoái hơn làm cái nhiệm vụ trưởng trạm này.

Mười không nói nữa, giận dữ tấn công quay ra. Tôi thất vọng hết sức lực. Sau một ngày đường xa, mệt tưởng sáng hơi, tay chân rũ, giờ này tôi như một cái máy đồng hồ hết dây thiều. Tôi chỉ ao ước được thư giãn xuống nằm yên.Sau đó nghe cuộc đối thoại, cãi vã vừa qua tôi cũng muốn nổi bật lên.

Xuất hiện bên cạnh tôi hùng mạnh nói:

- Đi anh!

Tôi đang sao chép, chán:

- Đi đâu bây giờ?

- Đi ngủ! Mình trở lại đường cũ, phòng cái quán hủ tiếu, nhờ cô con gái ông chủ quán khí lốc qua bờ kinh bên kia, chun vô trường học của con nít bỏ trống đó, lên phòng ngủ.

Tôi chắc chắn kêu trời, tưởng niệm nhẹ ngã lăn ra!

-Trời ơi! Năm thứ bảy cây cối sẽ không có gì đáng ngạc nhiên! Bây giờ tôi đã nổi hết rồi. Bò cũng không nhồi nữa. Tôi giờ này như cái áo rách, bạno nhẹo, trời lại tối om không tìm thấy đường đi làm sao nổi. Hay là kiếm nhà gần đây xin ngủ nhờ đi.

- Không được đâu anh! Đồng bào không cho đâu. Kêu cửa họ cũng không mở.

- Trời đất!

- Họ sợ hãi nửa đêm Quốc gia đột kích họ bị rò rỉ. Tui đã bị họ từ chối nhiều lần rồi.

Tôi chép miệng:

- Lạ thiệt! Đồng bào ở đây...

- Lạ gì anh! Kinh nghiệm này chạy đến Đức Hòa - Chợ lớn. Từ đây đến đồng Cầu Xáng nhẹ năm cây số. Cho nên ban ngày anh muốn nói gì thì nói, ban đêm có ai đó nghe đâu!

Tôi lại đề nghị:

- Hay là xem coi bụi cây nào gần đây, khô vội mình vội vã vào giấc ngủ đại đi!

- Không thể ở đâu! Rủi ro nửa đêm có động cơ chạy ngõ nào?

- Thì ở trạm mà có động họ chạy đi đâu?

- Tui nói được mà! Họ có một tiểu bang bắn bảo vệ, lại thông thuộc đường đi nước bước ở đây. Tui lại không biết đường... Có trở về bên kia Kinh Xang, vừa xa vừa, vừa có rừng tràm gần bên, có gì mình rút vô rừng tràm trốn được.

Tôi đã viết dài, buông xuôi:

- Thực là đại họa! Phải ngủ lại trạm này thì tốt biết bao nhiêu. Thôi thì đi như vậy.

Mười nghe tôi nói, cậu ta có lẽ tức lên đến tận cổ nên chửi một câu ủng hộ:

- Đéo mẹ! Cái anh trưởng trạm trời đánh thiệt! Đây là thứ gì đó nên nó sẽ được chứng minh. Mọi lần ở đâu đều có dị hợm như vậy! Do đó, cũng thuộc về quản lý B, trung đội trưởng trung đội phó như ai. Don't master control nữa! Chó thiệt!

Cuồng nhiệt có tiếng kêu lách luật, bên trong người. Tiếp theo là tiếng ồn lớn:

- Đ.m.! Thằng nào thế? Thằng nào chửi tao đó. Yên tĩnh! Bây giờ hãy chạy thao tác bỏ mẹ!

Thì ra trong lúc tôi và đứng láp nói chuyện ở đây, trưởng trạm giao liên lần ra hồi đáp nào không hay. Câu chửi thề của Mười làm anh ta nổi đom đóm mắt. Tôi và Mười đứng im phăng phắc, nghe lạnh ở cuộc sống thu nhỏ.

Anh ta lại làm mặt lạ, hét lên:

- Đâu đó, cú bay trong chòi xách ra cho tao cây đèn pin, soi lên coi!

Từ trong chòi có hai người ấn đèn, muộn chạy.

Cách tôi và mười thước đo là một thanh súng cầm tay thanh niên trên tay, tay cầm tay thẳng về phía chúng tôi. Anh ta giật lấy đèn pin của người mới ra tới, soi ngay vào mặt Mười, cười gằn, giọng khó thương làm sao:

- Tưởng thằng nào chưa biết, té ra thằng giao liên B39! Ê, sao mày chửi tao mậy? Đơn vị bạn giáo dục lính như vậy hả?

Mười run run noi:

- Có gì thì đồng phê bình tôi chớ đồng chí không được nói lỗi mãng vậy...

- Lỗ mãng hả?

- Hổng mãng mà giở thái độ thằng này, đéo mẹ, đéo bà! Đồng chí tưởng đồng chí có súng tôi có súng sao?

- Ừ, có súng thì thử cái coi nào! Bộ lính của I4 là ngon hả?

Trước khi có thể không được phép, tôi bắt đầu tăng tiếng ồn:

- Thôi, hai anh cho tôi xin đi! Đồng chí với nhau mà. Có gì thì phê bình kiểm tra lẫn nhau...

Anh ta ngắt lời tôi:

- Đó, anh thấy đó, tôi có chạm chạm, nặng nhẹ gì đó đâu. Chỉ có nó biểu hiện tôi nhận được khách hàng đó. Tui nói tối rồi trạm không chỗ, tôi không nhận, sáng mai trở lại tôi nhận cho. Vậy mà nó ra đây đéo mẹ tù lum, Cú đấm nào là trời đánh, sanh chứng, dị hợm, cán bộ, chó chó nữa!

- Kể ra anh Mười nói vậy cũng không phải mà anh bây giờ nóng quá cũng không nên. Thôi cho tôi xin đi.

Anh ta buông xụi súng xuống nhưng vẫn còn hậm hực:

- Để tôi làm báo cáo gửi về B39 thử xem thủ trưởng B39 có bối rối không?

Anh ta quay sang Mười:

- Cho đồng chí biết, vì cách mạng đó! Dân này giác ngộ lắm rồi đó!Nếu không thì.

Mười câu trả lời cũng trả lời:

- Ừm! Tui cũng sẽ làm báo cáo gửi Huyện ủy Bình Tân, xem Huyện ủy có đồng mời về kiểm tra không?

Anh ta nổi nóng:

- C.! Cho đồng chí làm một báo cáo đó. Thôi, đi đi! Đi khuất mắt đi! Láng cháng một hồi phục lại có chuyện lớn bây giờ.

Không thể làm gì khác hơn, tôi kéo tay Mười:

- Thôi, đi anh Mười. Anh em với nhau không mà!

Tôi và mười sóng thách thức đi ra khỏi bờ sậy.

° ° °

Mò mẫm trong đêm, chúng tôi trở lại quán hủ tiếu nhờ cô con gái ông chủ quán bay đưa sang bờ kinh lạng bên kia. Phải cuồng nhiệt và viện lý do là một khách hàng quen thưộc, cô gái kia mới miễn cưỡng đe dọa chúng tôi hát bên kia bờ biển.

Mười phút sau, chúng tôi đến trường học. Trường học là một mái nhà tranh nhỏ, xiêu sâu nằm trên môt mảnh đất hoang, bốn bề không phên vách đá. Mười móc máy, bật lửa cháy sáng làm đèn.

Tôi để túi vải cao su xuống đầu bàn học. Bàn học là những miếng gỗ tạp ọp đẹp, chiều rộng hơn một gang tay. Băng ngồi là những thân cây nên thanh khẳng khiu, buộc lạt dừa song song từng hàng. Tôi ngồi xuống thang bậc, lắng nghe cơ thể mình như muốn rời ra từng đoạn một.

Ống quần đầy những tĩnh và eo áo ướt mồ hôi hôi. Mùi mồ hôi đóng kín nhiều lớp cộng với mùi meo phòng của bàn, mùi đất ẩm ướt xông lên tôi thấy ngạt, buồn nôn. Máy khô cứng tắt ngóm. Gian nhà chìm trong bóng tối. Muỗi bắt đầu trả lời vào mặt, vào chân tôi, đốt những phát đau điếng.

Tôi có thể hỏi Mười:

- Nhà cửa như vôi thì đêm nay mình ngủ bằng cách nào đây? Có lẽ mình đang ngủ ngồi, chịu đựng ánh sáng trong đêm?

Mười cũng đứng đối diện với tôi, bập bập thuốc lá tư vấn:

-Ngủ chậm! hôm nay qua tôi mướn người ta có thể nuông chiều cho anh rồi mà!

- May rồi nhưng chưa có dây dù lấy cột gì?

- Hay là... cũng không được! Thôi... thì bỏ ăn chay ở đất! Để tôi trải qua nylon xuống dần dần, anh tạm thời nhá?

- Anh lấy nylon che mưa ấy à?

Hoàn toàn mở tấm nylon cao su che mưa cuốn tròn Đóng vào thắt lưng ra, hưng mạnh mấy cái. Nylon không có đường chạm vào nhau như bánh tráng vỡ:

- Tấm nylon của tôi nó cũng «gần miền» lắm rồi, dòng như giấy, rách hết mấy lỗi. Hiện tượng này, về đề nghị xin lần nữa mà không thể chắc chắn phải bỏ tiền túi ra mua. Anh biết đấy! Tui đề nghị xin ba lần rồi chưa được chấp thuận. Dù đúng lần thứ Bảy, hình ảnh cũng chưa chuẩn.

- Còn anh, anh ngủ bằng cách nào?

- Tui có tiền. Tui giăng trống qua hai góc nhà là xong rồi!

Mười trải nghiệm nylon ra đất làm phòng ngủ cho tôi xong, anh ta đi mò mẫm lựa chọn phòng ngủ rộng rãi. Dù trời tối om, thoáng cái anh ta đã giăng xong. Tôi xách túi vải cao su liệng xuống làm gối kê đầu, nằm phịch xuống theo.

Mười leo lên an toàn Hơ:

- Một phút đồng hồ sau tôi có thể chắc chắn rồi đó!

Băn tiện về mình mẩy đầy hôi hôi, xà lách, chân toàn bùn đất, tôi lên tiếng:

- Quần áo, mình mẩy thế này làm sao anh Mười? Tôi muốn xuống kinh rửa sơ qua, thay quần áo một chút quá?

- Thôi anh ơi! Tắm làm gì. Ráng ở đó cho nó quen. Ngày nào cũng đi, ngày nào cũng bơi... Nếu ngày nào anh cũng tắm, cũng giặt thay quần áo thì bồng bềnh, bị của anh toàn đồ ướt!

Tôi nghĩ lời của Mưrời nói có lý. Ngày nào cũng đi, vị trí phóng to làm sao? Duỗi chân nằm dài ra trên tấm nylon, cơ thể tôi như chiếc áo rách, rủ xuống bất động. Mười nằm trên trao đổi, có lẽ còn ấm ức về chuyện đã xảy ra nên cố gắng nói thêm ít câu cho hả dạ:

- Cai trưởng trạm chó chết! Nếu không thì mình đã ngủ mất rồi.

Sự nhớ đến cái chuyện Bảy làm giấy giới thiệu gửi tôi đi, tôi tò mò muốn biết:

- À,anh Mười! Anh thấy giấy giới thiệu của tôi, anh Bảy ảnh giới thiệu tôi đi về đơn vị nào không?

Mười việc làm như không nghe được câu hỏi của tôi:

- Trạm này là trạm giao liên của Huyện Đội Bình Tân. Anh biết hông? Bình Tân là tên của quận Bình Chánh với Tân Bình nhập lại. Trước giờ đơn vị tôi liên hệ với họ, Xóm có khách đưa về cờ (R) hay i tư (I 4) thì đưa đến họ. Mọi người lần đâu đều có hì hợm. Không biết bữa ăn này nó bị ai cày nên nó chuyển lên đầu mình để gỡ bỏ. Đúng là thu hồi thẻ cào!

Tôi lập lại câu hỏi:

- Anh Mười nè! Anh đã tìm thấy giấy giới thiệu của anh Bảy trình bày về đơn vị nào không?

Đúng rồi:

- Tui... tôi à! Tui đâu biết. Giấy giới thiệu trong bao thơ, kèm theo lý lịch của anh. Tui đâu có biết!

- Vậy ngoài bao thơ đề tên đơn vị nào?

- Tui... tôi cũng có đọc nữa! Thôi, ngủ anh!

Tôi đã tạm dừng làm việc.

Nằm trên nền đất ẩm, Phòng xông hơi với mùi hôi nồng nặc, rồi những ụ đất nhỏ xóim dưới lớp nylon, dội vào giảm nguy hiểm cho tôi một cảm giác khó chịu lạ thường. Nhưng rồi mệt mỏi tột độ làm tôi lịm dần trong giấc ngủ say. Giấc ngủ không màn, không tham khảo trong bộ quần áo đầy sải nhớp nháp giữa bầy chim đói sao mà ngon thế không biết nữa...

Cho đến lúc tôi giành lấy thức thức dậy thì trời đã sáng từ lâu. Trời cao lên. Đầu óc tôi lúc đó thật táo nhưng toàn thân ê ẩm. Đầu ra như tăng dần. Hai chân cứng ra.

Tôi châm một liều thuốc, ngồi nhìn ra sân, lắng nghe cái yên tĩnh buổi sáng sớm ở quê yên tĩnh xa lạ này.

Mười vừa thức dậy, loay hoay cuốn khoáng, ngáp một cái thật dài:

- Anh ngủ... có ngon không?

Tôi đáp:

- Ngon lắm! Làm một giấc tới sáng không biết đầu đuôi gì hết. Giá mà có ai lưỡi liệng xuống sông cũng không hay.

Cuốn đồ đạc xong, Mười hướng dẫn tôi khập khiểng xuống sông vốc nước sơn rửa mặt. Rồi cậu ta dẫn tôi đến nhà một bà cụ già sống bằng nghề bức xạ dây cho phơi khô, bán cho người ta bện đăng, xin hướng dẫn bữa cơm. Ăn cơm sáng vào khoảng 9 giờ, chúng tôi lại tiếp tục ngủ nữa.

Mười hai giờ, chúng tôi gặp khó khăn gói, quá giang sang bên kia kinh xáng, đi đến trạm liên khi hôm nay.

Bước chân đến khu rừng sậy, Mười cười với tôi:

- Hiện tượng này, ban ngày ban mặt lại hẹn, thử xem thằng trưởng trạm đó nó còn săn chó chết như đêm hôm qua nữa không cho biết! Do đó, các tuyển thủ cũng có thể quản lý bộ trưởng B.

Tôi thắc mắc, không hiểu:

- Cán bọ B là gì vậy?

- B là trung đội. Cán bộ B là đội trung tâm. Bây giờ cách mạng mình sử dụng toàn bộ các chữ tắt để bảo mật bí mật. Như A là tiểu đội, B là trung đội, C là đại đội. D là Tiểu đoàn.

- Như vậy năng lượng của mình chưa có đơn vị nào lớn hơn tiểu đoàn sao?

- Có chớ! “Rờ” có hai trung quân chủ lực là Q-761, Q-762. Ở Tỉnh có cơ sở tiểu học là lớn nhất.

- Còn tôi là gì vậy?

- Tôi là khu, mà cũng còn kêu là T nữa. Như Sàigòn-Chợ Lớn -Gia Định là khu bốn hay khu tư. I bốn hay T bốn cũng vậy.

Chúng tôi bước đến cửa chòi. Tự nhiên nói lên:

- Ơ.. Sao trong trạm vắng vậy cà?

Mười một đợt xông vào. Tiểu ra phía sau là con kinh nhỏ, la lên:

- Có ai ở nhà hông?

Có con gái, ở dưới kinh:

- Có! Ai đó?

Một cô gái bưng bóng cá dưới kinh đi lên. Mười câu hỏi:

- Có đồng chí trưởng trạm ở nhà không chị?

- Ảnh đi công tác về Huyện đội rồi!

- Còn chuyến đi đường dây về I-4 đi chưa?

- Đi thôi! Đi hồi mười hai giờ lặng! Đồng chí ở B39 hả? Đồng chí Trưởng trạm dừng tôi nói lại, đồng chí có gửi khách thì đưa tới phòng đổi trực tại xóm nhà cháy, kinh nghiệm trên. Họ chờ đồng chí tại đó tới năm giờ là một chút, để qua kinh rồi qua Đức Hòa.

- Trời đất ơi! - Mười lời nói tối đa.

Không nói rằng, Mười quay ra, dẫn tôi trở lại đường cũ. Mười nhà.

- Cái thằng thù vặt: Hẹn 1 giờ chiều này, như vậy mà 12 giờ cân nó đã đi rồi. Nó bắt tôi phải chạy theo nhiều tiếng đồng hồ nữa.

Mặt Mười đỏ gay như trái tẩyng chín. Cậu ta đuổi tôi đi như một cơn gió về phía bờ biển kinh, chào đón quá giang sang bên bờ kia, luồng qua những đám cháy thơm bỏ hoang cỏ cao đến chống đẩy.

Cứ mỗi một quãng ngắn, tôi thấy có một tấm biển nhỏ cắm bên cánh mòn, vẽ chiếc nhẫn người gác lên hai đốt xương tréo lại. Hoặc không vẽ thì đề chữ: «VÙNG TỬ ĐỊA». Mỗi khi đến trước một bảng như vậy, anh ta lại lăn sang trái hay sang phải.

Qua hết tràn thơm chạy dài mắt, chúng tôi đi vào khu rừng lau. Amor mòn, mòn mỏi. Bông lau sạch và nắng nóng như thiêu. Những thứ mát hoa lau nhỏ mỗi khi có làn sóng gió nhẹ nhàng qua, bay trắng như bông gòn vào mặt, vào cổ tôi. Ngứa và vô ích.

Hết rừng lau, chúng tôi lại chui vào rừng tràm thấp, quá đầu người. Bốn giờ chiều đến tấm rừng tràm. Mười và tôi dừng chân ngồi nghỉ, hôi hôi và gở hoa lau. Trước mặt là một khoảng đất trống bỏ hoang. Phía trong là chân vườn, cách hơn cây số.

Mười cành trà tươi, cành lá sum sê vắt qưa người để ngụy trang. Cậu ta cũng yêu cầu tôi làm như vậy để tránh những thiết bị phát hiện khi ra ngoài đồng trống. Bảo đảm:

- Vùng đất ngang của mình phải chạy cho mau. Hễ nghe tiếng phi cơ anh phải ngồi tức giận ngồi xuống. Nhờ có cây cối ngụy trang phi cơ sẽ không tự mình phát hiện được.

Chúng tôi vừa chạy. Tiếng lá cây chạm nhau hàng rào. May mắn, băng qua ruộng chúng tôi tôi không gặp gì cũng không nghe tiếng phi cơ, duy chỉ có tưởng tưởng hơi nước, mắt hoa, tai ù, ngồi nghỉ đến mười phút vẫn chưa hết mệt.

Gần đến năm nay, Mười dẫn tôi đến xóm nhà cháy, nằm dọc theo bờ kinh lạng. Cảnh báo vật chìm trong vắng vẻ hiu. Những tưởng tượng phen này được thêm một vố chơi khăm nhưng khi nhảy qua một cái mương con, hát hàng cây thưa thì tôi thấy phía trước lốt hàng mấy mươi người. Tốp đứng, tốp ngồi xung quanh mấy gốc ô môi sát bờ kinh.

Top user to row thì im lặng, đứng hai hàng dọc. Mỗi hàng khoảng mười người. Còn lại tối đa việc ngồi chia thành nhiều nhóm. Mỗi nhóm ba người ngồi rải rác thì thầm nói chuyện.

Những người đứng trong hàng, hầu hết ở lớp tuổi 20 đến 30. Một số người còn lại, trên dưới 35. Người chim cổ bằng khăn rằn, người chim cổ bằng chiếc quần dài bà ba đen ra. Trên người không ai mang gì khác ngoài bộ đồ họ đang mặc định. Cách trang phục thật sống động. Kẻ mặc áo sơ mi, kẻ mặc áo bà ba, kẻ mặc áo trần, kẻ mặc quần đùi, kẻ mặc quần dài, quần tây đủ cả. Duy có điều giống nhau là ai cũng cúi đầu xuống buồn hiu. Giảm thiểu không thể làm được!

Tôi thoáng nghĩ, họ là tù binh vừa bắt được trong một trận đấu mới xảy ra đây. Tương phản với nhóm này, những người ngồi, những người cũng đội mũ. Không có vải thì nón lá. Người nào cũng mang hoa thắt lưng đến bản, đeo lịch vũ những bình lon, nylon, bảo vệ tinh. Một số người có lục súng bên hông. Trên lưng họ, không ba-lô thì cũng bồng bềnh, bị, xắc-cốt, túi dết vv.. Chân mang dép yên. Tất cả đều có vũ khí, mang đủ loại.

Thấy tôi và Mười đi tới, giữa đám đông người ngồi, một thanh niên quân phục vải ta đen, thắt lưng cài lúc nhúc những lựu đạn, tiến ra hỏi:

- Phải hai đồng chí ở B39 tối qua tới trạm đó không?

Mười trả lời ngay:

- Phải! Có đồng chí trưởng trạm ở đây không đồng chí?

- Không! Bàn giao tiếp với khách hàng bằng văn bản từ hả? Được, đồng chí cứ giao tiếp với tôi. Tôi nhận!

Mười câu có:

- Sao các đồng chí hẹn vói tôi 1 giờ tại trạm mà các đồng chí bỏ đi trước không chờ?

Anh thanh niên kia cười, sóng vai:

- Chúng tôi xin nhận điểm... nhưng vì lý do đặc biệt, ông xem xét!

Tôi và mười mắt nhìn theo tay anh ta chỉ về phía số người thùng đứng dọc hai hàng dọc. Mười câu hỏi:

- Tù binh hả?

- Đâu phải! Tù binh thì trói lại đừng ai thảnh thơi vậy!

- Vậy thi hàng binh?

- Cũng không! Tân binh ở trong ấp chiến lược Tân Nhựt đó. Phân đội phối hợp với kích hoạt nhiều xã vào ấp chiến lược, xây dựng máy chủ này. Đêm hồi hôm để họ ngủ ở trạm, tỉnh này phải thức canh nhẹ nhàng mắt ra.

Im lặng như không. Tôi lại thấy khó chịu tò mò muốn được biết rõ hơn những điều mình chưa biết:

- Đồng chí! Quá khứ của kiểu quân lính này. Không biết ở trên đó...

- Có gì nữa! - Anh ta ngắt lời.- Vụ này làm một ủy viên chỉ thị trực tiếp thì bây giờ còn gì nữa?

Tôi thấy bất chấp trong lòng, không trang phục, không tán thành kiểu bắt lính nổi tiếng như Tây trước kia.

Trường hợp tôi, người ta dùng áp lực để buộc tôi phải «tự nguyện tự giác», buộc tôi phải bằng lòng đi vào con đường ngoài ý muốn đã là một bất nhân, thất nhân tâm nhưng nếu như vậy với những thanh niên này, tlực là quá quắt lắm. Tôi không sao bằng cách sử dụng chúng. '

Tham gia cách mạng là tự giác tự nguyện. Đảng chỉ tuyên truyền giải thích, giác ngộ nhân dân quần chúng để nhân dân quần chúng chấp nhận. Như vậy, Đảng sẽ giải quyết ra sao? Chính nghĩa là cưỡng bách như thế này sao?

Trong 9 năm kháng chiến, những cuốn sách, tài liệu cho đến những bản kim cương, tuyên ngôn mà tôi đrưởng nghe, được đọc, chưa hề thấy những câu chuyện tương tự như chớp ra hay trù liệu đến. Tôi không hiểu người ta sẽ ăn làm sao, nói làm sao, giải thích cho trôi được khi những thanh niên thiết lùa đi đó, họ yêu cầu một giải thích?

Tôi đưa mắt quan sát họ lần nữa với sự xúc động và thông cảm của kẻ đồng hội, đồng thuyền. Tôi còn cái gì khác họ ở đâu?

Giữa lúc đó, Mười và anh thanh niên kéo dài xề xuống gốc cây, bàn giao thư từ. Mười lời nói:

- Này nhá! Ba cái thư không tiền và một cái thư đính kèm một khách hàng. Làm phiếu bầu để tôi về sớm.

- Ừ làm ở đây! Nhưng sao lại thư đính kèm một khách hàng? Sao không có giấy giới thiệu đường đi? Bộ tân binh hả?

Giọng Mười thấp xuống:

- Ừ, tân binh! Nhưng tân binh đặc biệt!

- Cha nội! Tân binh là tân binh chớ gì mà tân binh đặc biệt?

Mười câu trả lời không được trả lời, quay về phía tôi:

- Xin giới thiệu với anh Hùng, đây là đồng chí giao liên, lát nữa sẽ dẫn anh đi đó. Còn đây là anh Hùng, một trí thức sinh viên Sài Gòn ra.

Anh giao tiếp liên kết, thắc mắc:

- Gì mà tân binh trí thức sinh viên?

- Ừ!

- Sao vậy? Sao trí thức không được đưa ra Mặt trận đưa đi tân binh cha?

Mười trớc:

- Ai biết. Thôi! Cha nội! Làm ơn biên nhận phiếu đi.

Anh giao liên cắt một mảnh giâv học trò chơi, kê lên đầu gối nghệ hóa viết phiếu nhận, ký tên trao cho Mười. Mười tuổi dậy sóng của tôi:

- Anh ở lại lên đường giỏi nghe! Chúc mừng anh tiến bộ nhiều.

Tôi gật đầu. Mười văn thoắt quay lại đường cũ. Anh giao liên cầm một bao thư nhỏ, đưa lên đọc. Tôi giảm mắt thấy đề: Kg: C216T4. Ở góc có chữ viết: KÈM MỘT TÂN BINH TÊN VŨ HÙNG. Cẩn thận cẩn thận. Đọc xong anh ta suy ngẫm tôi lần nữa, đoạn mở rộng cho thư vào cột lại. Anh ta đứng lên:

- Anh mới ở Sài Gòn ra?

- Vâng!

- Sàigòn vui lắm mà, sao ổ ở ăn Tết mà ra sớm vậy?

Tôi chưa hiểu ý anh ta định vui vui mai tôi hay nói thật, cho nên tôi không trả lời. Anh ta nói tiếp:

- Anh lại phía sau ngồi nghỉ một chút đi. Sắp xếp tới giờ lên đường rồi.

Tôi đang thử tiến lại đám đông. Mọi người đưa mắt nhìn tôi nhưng không ai nói gì. Tôi ngồi bên một cây ô môi rễ cây. Dưới đất bụi hoa, lấm tấm đỏ. Tôi không nhìn ai cả mà nhìn lại cuộc đời mình, rưng rưng... Những biến cố, hình ảnh mạo hiểm nguy hiểm đến từ lúc tôi ra đi đến nay làm tôi mệt mỏi và chán chường vô tả. Chưa bao giờ tôi tìm thấy mình cô đơn, tủ nhục trong cái thế giới bi quan vô tận này.

Tôi chợt nghe thấy tiếng ồn ào khua chạm cột, tiếng vỗ nước xà rào hỗn loạn với tiếng lao xao:

- Xuồng qua sông rồi!

- Xuồng tới rồi. Edit tiêu tiểu những gì đi, rút ​​​​quai dép để không đáp ứng được.

Và có tín hiệu báo động mới mẻ. Một lệnh la lớn:

- Tập tin! Tập tin! Yêu cầu các cuộc thi đồng chí để chúng tôi kiểm tra số quân và thuyền sinh hoạt, tình hình phổ biến trên đường đi. Nhanh lên các đồng chí!

Anh giao liên có vẻ là người chỉ huy một tiểu đội vũ trang anh ta bảo:

- Các đồng chí tổ trưởng trong tiểu đội bảo vệ đường dây, yêu cầu các đồng chí kiểm tra lại tân binh xem coi có đủ không và hướng dẫn khách tập họp. Kiểm tra lại lượt xem bị quên, có bất cứ điều gì không.

Quang cảnh xung đột tiến lên. Số tân binh ở ấp chiến lược Tân Nhựt được hai cảnh bảo vệ đếm lui và không gián đoạn nên hàng cho ngay ngắn.

Số khách cũng được tập trung nhưng không phải hàng, nói chuyện huyên thiên. Riêng tôi không biết số phận mình ra sao, đứng chung với loại nào, cứ xớ rớ gần bên anh giao liên đang quay mặt nhìn hai nhóm,

Lên giọng chỉ huy, anh ta hỏi:

- Chưa đủ đồng chí?

Và được trả lời:

- Tân bình 20, đủ!

- Khách 7, đủ!

- Báo cáo, tất cả đều là thứ hai mươi tám, chưa được bảo vệ.

Anh giao liên nói:

- Vậy là hai chín chín. New add a new hinh of B39 giao. Yêu cầu đồng chí phụ trách đoàn tân binh tiếp nhận và quản lý!

Một bảo vệ mang súng cạc bin đứng bên hàng tân binh hướng về phía tôi, ra lệnh cột:

- Ê, anh kia, lại đây! Sắp xếp hàng này nhé!

Tôi đang thực hiện bước đi. Anh ta nói:

- Lẹ lên cha nội!

Anh ta bắt đầu ở một trong hai hàng tân binh đang sắp xếp. Mọi người ngâm ra phía sau. Anh ta nói:

- Chỗ phía sau là nhóm quản bộ, nhóm khách, tân binh đứng riêng cho chỗ này nè.

Ngỗng một chút, anh ta hỏi tôi:

- Anh tên họ là gì? Ở đâu tới?

Vốn đã giận dữ vì những lời lẽ, thái độ thiếu lịch sự, giờ giọng nói cột trụ của anh ta làm tôi chịu không nổi nữa. Giọng nói của tôi trở thành cột cột:

- Vũ Hùng! Ở đâu đưa ra câu hỏi anh giao tiếp. Tôi không biết!

Anh ta nghiêng đầu, lõ mắt nhìn tôi:

- Ê! Sao không biết vậy? Bộp với anh hả? Tui hỏi tên họ anh, tôi đâu có hỏi bí danh mà bảo là Vũ Hùng! Còn ở đâu tới, tại sao anh không biết?

- Tôi cũng không đùa với anh! Tôi không có bí mật. Vũ là họ. Hùng là tên. Còn ở đâu tới tôi không biết thì bảo không biết chớ! Anh mới thực sự là một địa phương. Tôi ở Sàigòn, người ta đến đón tôi ra đây bốn năm ngày nay. Lạ hoắc, tôi có biết chỗ nào là chỗ nào, ất giáp gì đâu mà hỏi tôi chớ?

Chơi như thấy mình vô lý, để khỏa thân, anh ta lại bắt bớ tôi một cách lố bịch về cái tên Vũ Hùng:

- Tên họ thiệt sao không có chữ lót? Nếu tên họ thiệt hại thì phải là Vũ văn Hùng.

Tôi tức qua nói to lên:

- Không! Không có chữ “văn”. Anh nghe chưa! Vũ Hùng! Vũ Hlùng chứ không phải Vũ văn Hùng.

Mặt tôi đang nóng lên. Mọi người thay đổi ánh mắt về phía tôi. Anh giao liên thay vì phải quỳ, anh ta tỉnh bơ, vỗ tay đồm độ:.

- Các ý kiến ​​đồng ý! Đừng cãi cọ chuyện chuyện om sòm nữa! Im lặng nghe phổ biến.

Ngung một chút, anh ta đảo mắt nhìn mọi người:

- Đoạn đường mà chúng ta đi đêm nay rất căng thẳng. Rất nguy hiểm. Chúng ta phải qua hai con lộ chiến lược, thông thương với Sàigòn và hai ấp chiến lược khác. Thanh niên chiến đấu của nước cực đông. Trên đường đi ta còn sót lại một cánh đồng rộng rãi có nhiều con đầy gai. Do đó, trên con đường mà các đồng chí phải đi trong những ngày tới, chỉ có đêm nay là căng thẳng nhất. Phải đi ngang qua vùng. Theo nguyên tắc quân sự, mỗi giờ ta nghỉ mười phút hành động nhưng vì đặc điểm địa hình bất lợi, ta chỉ có thể nghỉ yên bất kỳ tương đối an toàn nhứt. Nên không áp dụng giải quyết vào lúc này. Không có gì trở lại, lối đi bốn giờ chiều chúng ta đến nơi. Tôi thiết lập lại. Bốn giờ phút sáng chúng ta đến nơi. Bốn giờ suy giờ Đông Dương tức năm giờ trầm sáng giờ Sàigòn. Các đồng chí chưa được xác định rõ ràng?

Nhiều người nhào nhào:

- Rõ!Rõ!

Anh ta nói tiếp:

- Về an ninh trên đường đi, chúng tôi có nhiều tổ bảo vệ để chiến đấu khi cần thiết. Các đồng chí yên tâm. Trước khi lộ diện, chúng tôi đã cho trinh sát giữ hai đầu. Đêm nay các đồng chí chú ý: Ám hiệu hỏi CHIẾN đáp THẮNG! Ám số cộng tròn 5. Khi gặp giặc tấn công bất ngờ, chạy về lui về con đường cũ vài trăm thước, nhộn nhịp gần đường để sau đó chúng tôi tìm lại đầy dủ, không bị lạc. Trường hợp đã bị thu hẹp, chúng tôi sẽ chiến đấu để đưa các đồng chí trở lại. Khẩu hiệu chung: hô XUNG PHONG tức là RÚT. Hô VẬN ĐỘNG TRUNG LIÊN tức là thương. Tôi xin lập lại lần nữa: Ám hiệu hỏi CHIẾN đáp THẮNG, tim số cộng tròn 5. Nghĩa là hỏi “anh hai: thì đáp “anh ba”, hỏi “anh ba” đáp “anh hai”. Khẩu hiệu XUNG PHONG đáp RÚT. VẬN ĐỘNG TRUNG LIÊN là thiết thương. Các đồng chí nhớ chưa rõ?

- Rõ ràng! Rõ ràng! Rõ ràng!

Anh giao liên tiếp theo:

- Sau đó, chúng tôi nhắc lại để đồng chí thông suốt. Trên đường đi, chúng tôi chịu hoàn toàn trách nhiệm về mạng lưới sinh thái của các đồng chí, nên các đồng chí phải tuyệt đối đi kèm với sự điều khiển của chúng tôi. Đó là nội quy, kỷ luật của đường dây. Trong trường hợp khẩn cấp, ai trái lịnh chúng tôi có quyền nổ súng. Làm điều đó trên đoạn đường đêm nay, chúng tôi có vài yêu cầu. Một là tuyệt đối không được nói chuyện, gây ồn ào, không được hút thuốc, chỉ hút khi nào chúng tôi thông báo. Hai là mỗi khi qua lộ, qua ấp chiến lược phải đi nhanh, bám sát nhau, cự ly một thước không được cân bằng. Ba là có chuyện gì khó khăn hoặc cản trở, đau đớn vv.. phải tuần tự tốc từng người, từ trước ra sau hoặc từ sau ra trước để chúng tôi biết mà dừng lại hoặc có biện pháp giúp đỡ hay đề phòng. Các đồng chí chưa được xác định rõ ràng?

- Rõ ràng! Rõ ràng!

Nhìn mọi người một cách thoáng đãng, đoạn anh ta giật lại cái bồng bềnh sang mang trên lưng, xoay ngang ra lệnh:

- Vậy bây giờ ta bắt đầu lên đường! Một chiến đấu tổ hợp đi thực địa. Kế đó các em tân binh, có một tổ bảo vệ đi kèm. Sau đó là khách hàng và một tổ hợp bảo vệ hậu phương. Tất cả xuống mảng tuần tự, im lặng sang sông. Chờ nhau ở bên kia, kiểm tra đủ điểm mới tiếp tục đi. Bây giờ, ai có tiêu, tiểu, uống nước, rút ​​quai dép, chuẩn bị cá nhân thì tranh thủ làm đi. Lúc hành quân không bị dừng lại và tách ra khỏi hàng, tai hại có thể xảy ra. Báo cáo với các đồng chí, sang sông là chúng ta chuẩn bị hiển thị thứ nhất. Lộ Đức Hòa - Chợ Lớn, cách độc lập không xa. Căng thẳng, yêu cầu đồng cảnh giác giác độ cao.

Mọi người hấp dẫn, Hả xuống mỏng, lần như qua sông. Hết chuyến này đến những chuyến đi khác, trên chiếc trải hoa con mục nát, nước theo hoa lan vào như một. Mỗi chuyến đi chỉ có bốn người.

Đến với tôi phiên cùng ba anh tân binh bị lùa ở ấp chiến lược Tân Nhựt bước xuống theo phong cách. Một anh lính trong tiểu đội bảo vệ sau lái quơ Chiếc sào tre dài xọc. Miệng không ngừng yêu cầu:

- Down! Xuống mau! Xuống nhanh chóng một số nội dung. Không thể nói chuyện nghe!

Tuy bảo là không được nói chuyện vì nói chuyện sợ hãi nghe nhưng anh ta cứ oang oang:

- Ê, xích ra sau đừng! Chìa khóa bây giờ... Coi! Cối! Tát nước ra mau lên. Kìa! Hai ông ngồi trước mũi diều xăn áo lên, ngăn tay ra hai bên làm dồi dào phụ với chớ... Nữa! Đừng có lúc lắc. Chìm bây giờ!

Cứ thế, tiếng anh ta nói, tiếng sào khua nước bì bõm, tiếng sấm sét sấm sét cột, xành xạch tạo thành một tiếng vang thứ hai vang dội, giữa chiều hoang tĩnh mịch, lạnh lùng. Con kinh doanh sắp xếp. Sương chiều xuống che mờ những cây xa.

Ngồi trước mũi, theo lệnh anh ta, tôi kẹp cái túi vải cao su vào lòng, chọn một thọc xuống nước làm sườn bõm. Chiếc xế mục cứ lắc lư, rung rinh như chực tan ra từng mảnh. Khi hát được bên kia bờ kinh khẳng định, tôi mới biết chắc là mình đã thoát khỏi tai nạn sét.

Tôi bước lên bờ biển, đi lại đứng tiếp nối vào cái hàng dọc đang sẵn sàng bên hàng trâm bầu, mọc theo con đường xe rộng chạy ra cánh đồng trước mặt.

Thế là từ đây tôi được ghép chung vào đám tân binh bị lạc từ ấp chiến lược ra. Dù rằng trong những ngày qua, khi ra khỏi thành phố Sàigòn, cách xử lý của người ta gieo vào lòng tôi nhiều phiền toái, tủ tạm cho một người không có thể sa cơ, thất vọng về điều này chính trị, nhưng nó cũng chưa làm cho tôi đau đớn, cuối cùng như bây giờ.

Mới bước vào Cách mạng thì dù ai cũng như anh chàng nào, không cần có một sự phân biệt cần thiết tối thiểu nào về trình độ hiểu biết, về khả năng, về học vấn, về những giá trị riêng tư. Thực nó khác xa với những người lúc bấy giờ ta mua sắm, tuyên truyền. Lúc nào cũng ra vẻ chiều cao, quý trọng tôi ở những phút đầu.

Liệt tôi vào cái hạng tân binh bị lùa ở trong ấp chiến lược ra, đối thủ không khác đối xử với tù bình thực quá quắt lắm. Tự ái tôi bị tổn thương trầm trọng nhưng tôi biết đối lập với những người này nói gì với họ cũng là vô ích.

Khi mọi người đã hát đầy đủ, bẻ lá giắt đầy người xong, tổ trinh sát tiền vệ súng xuống tay, hấp hối bước đi. Canh lá ngụy trang rung xào xạc...

Chờ đợi tổ hợp này mở đường đi trước kích thước lớn, vừa khuất ở đường mòn xuống ruộng, anh giao liên từ phía sau vượt lên hàng đầu, khẩn trương ra lệnh:

- Các đồng chí khách có vũ khí, súng xuống tay. Tất cả trong tư thế chiến đấu. Chúng ta sắp sửa thông báo rồi. Khi đi phải cố gắng đi thật nhanh, bám sát người đi trước đừng để cân nhắc. Các đồng chí theo tôi!

Anh giao liên người bước vào. Tất cả bươn trải theo sau. Không khí thật hết sức nhiệt huyết hồi hộp.

Men theo bờ trâm bầu, đoàn đi ra khỏi chân vườn rồi theo đường mòn mòn xuống ruộng khô, vùng về hướng Đông Bắc. Ánh nắng buổi hoàng hôn vàng nhạt còn le lói, xồn bóng của những người đi trước ngã dài xuống ruộng, lay động tiến thành từng hàng song.

Hết khoảng trống, chúng tôi chui vào khoảng rừng tràm con. Delay, sideway.

Tăng dần bầu trời. Tôi phải chạy hỗ trợ mới để đáp ứng người đi trước. Phía sau tôi có tiếng hét chìm, thở lên trong cổ câu, giữ cho âm thanh không thoát đi xa:

- Nhanh lên! Nhanh lên! Tiến tới đáp ứng người đi trước. Đừng để ở giữa. Không thể tách ra khỏi hàng. Chúng tôi bắn đấy!

Đoàn người chạy lúp xúp, tránh xa lối mòn ra khỏi khu rừng tràm. Khoảng sân trống hiện lại trước mắt. Và lộ Đức Hòa - Chợ Lớn như một con đê nhỏ nổi cao hơn mặt ruộng, cây cỏ xanh rì giăng ngang, dự án ngôn ngữ trước mặt cao đo..

Về phía tay, ở hướng Đông, tôi đã tìm thấy ánh đèn. Xa hơn, có mấy chiếc đèn đỏ nhô lên cao từ chân trời chớp tắt đều đều và đèn của phi cơ vòng ở trên đám mây. Tiếng động cơ nghe thật gần.

Tôi chợt hiểu. Phi trường Tân sơn nhất chỉ nhẹ tám cây số là giống nhau. Vòng phi cơ đảo gần đây, mấy chiếc nhẫn đỏ của Đài Kiểm báo phi trường minh xác cho tôi biết điều đó.

Trời nhá nhem tối. Phía sau nổi lên nhiều tiếng ồn ào:

- Nhanh lên! Tới hiển thị rồi! Chạy nhanh quá!

Hết người này đến người khác nhảy lên lộ liễu, lom khom phóng qua mặt đường thật nhanh rồi nhảy xuống ruộng. Ở phía sau, hai bóng người nhánh lá ngụy trang, quay mặt về hai hướng đối tượng. Súng đấm trong tay, nổi bật trên nền trời tối xám như những bức tượng.

- Chạy nhanh chóng! Coi chừng người trước. Đồn Cầu Kinh Xáng trước mặt đó. Chạy nhanh chóng!

Tiếng bước chân hoàn trả với tiếng thở hổn hển trở thành một thứ âm thanh quen thuộc, lo sợ bâng quơ.

Tăng cường bầu trời. Cơn hồi hộp căng thẳng thần kinh cực độ vừa đi qua. Mồ hôi ra đầm đìa và hơi thở đột ngột. Tôi mệt mỏi vô kể. Tim nhảy thình thịch. Tôi muốn được ngồi bệt xuống nghỉ nhưng ngay lúc này người cứ khẩn khoản chạy lúp xúp biết làm thế nào bây giờ?

Trăng ẩn liềm du lịch, xế qua đầu soi cảnh vật xung quanh. Tổ bảo vệ tách ra khỏi hàng, chạy cặp theo hai bên, càn trên những gốc khô, đất nứt nện, tiến song song để quan sát, giám thị đoàn đi. Tôi tưởng tượng về những anh chàng cao bồi có kích thước được đưa ra về cơ thể ngang qua sa mạc sa mạc mà tôi thường thấy trong bộ phim cao bồi Texas chiếu ở Sàigòn.

Vì nhìn sang hai bên, đôi chân thon, nặng nề, tôi vấp phải mô đất, nhào lăn một vòng, Hỏa đom đom mắt tóe ra như một vùng hào quang, toàn thân tôi đau không thể tưởng tượng. Cổ chân trái thư giãn đến tận thời gian, như vừa bị nứt. Tôi nằm im, không cựa quậy gì nữa nhưng cũng không ngăn tiếng xuýt xoa:

- Úi cha!

Có nhiều câu hỏi nổi tiếng cùng một lúc:

- Gì đó?

- Gì đó?

- Té hả? Hãy dậy dậy nhanh lên!

Người đi sau vượt qua, rồi người kế tiếp... Một anh bảo vệ chạy đến kéo tôi dậy:

- Đứng dậy nhanh lên! Không nghỉ ở đây được, gần lắm lắm!

Tôi im lặng. Anh ta tiếp:

- Phải tiến lên cho thỏa thích. Tới chân vườn phía sau kia hãy nghỉ ngơi.

Tôi vẫn không trả lời, thở dốc, ôm chân xuýt xoa.

Thêm một anh bảo vệ nữa từ phía trước trở lại:

- Cứ xốc anh ta đưa tới đằng sau hãy hay!

Thế là hai người kẹp hai bên, xốc nhẹ tôi lên, đoạn kéo lê tôi chạy về phía trước. Chân trái tôi, mỗi bước chạm đất đau đến ý tưởng nhẹ nhàng không thở nổi. Nhưng với sức mạnh của hai người kèm hai bên, tôi không tài nào được chấp nhận. Cũng như tôi không sao chống lại để cho những giòng nước mắt từ trong ra.

May sao đã đến chỗ nghỉ chân. Tôi nghe tiếng nói chuyện lào xào phía trước. Hãy khai hỏa thuốc lá lập loè qua nhiều khe hở của bàn tay che còn trống.

Có tiếng anh giao tiếp:

- Phía sau còn mấy người?

-! Còn anh tân binh này bị té ngã dìu đến đây thôi!

- Bị thương ra sao? Sau đó bị mất hết bốn người. Đâu đó, mấy đồng chí cho điểm số lại đám tân binh coi!

Hai anh bảo vệ thư giãn tôi ngồi phịch xuống đất, chạy đi. Và nổi tiếng:

- Một, hai ba... năm... mười lăm chém mười sáu! Chỉ cở mười sáu, đúng là mất bốn.

Giọng nói của anh giao tiếp gây gỏng:

- Các đồng chí tổ trinh trở lại khu rừng tràm bên kia, tìm xem có gặp họ không? Bốn thằng đó đào ngũ đó. Có được lợi ích khi đi ngang qua rừng, tránh nó lại rồi. Start it path to here.

- If it run thì sao?

- Bắn bỏ! Phải! Các đồng chí cứ súng nổ! Để nó sống vô ích. Nó báo trước đường đi nước bước của mình, nguy hiểm lắm.

Tiếng bước đi trước khi đi.

Người bỏ mặc tôi ngồi một mình. Nỗi buồn hỏi qua hay xem lại tình hình thương thế của tôi ra sao.

Ngồi yên một chỗ giúp tôi đỡ đau nhiều. Tôi cho tay vào túi vải cao su Hút ra chai dầu xoa diệp, xoa bóp cổ chân. Chai dầu này, má tôi đưa cho tôi hôm nay mồng ba Tết. Tôi không lấy nhưng tôi giận dữ bắt tôi phải lấy. Người bảo vệ:

- Đi đường mà không có dầu đâu được, con. Có nó, sương gió, nắng nôi, lộc đầu, cảm giả. Do not say tầm bậy. Không thể lấy được cơn giận...

Tôi, từ bé đến giờ, có thích xài bất cứ loại dầu trừ gió, trừ phong nào đâu. Ghé thăm là đằng sau. Bây giờ, giữa lúc tôi nhớ đến nó. Và tôi đã tìm thấy hình ảnh của tôi như hiện ra trước mặt. Tự động, hai tôi đã thấy nóng. Hai dòng lệnh rung rung...

Hơn một giờ sau, tổ trinh sát trở về cho biết rằng họ không tìm thấy điều gì hết. Đoàn liên kết lên đường. Một người cho tôi cây viết tre. Tôi chống viết, khập khiễng bước theo.

Đêm đó chúng tôi vượt qua cánh đồng, mà theo lời anh giao liên cho biết, nhân dân địa phương đặt cho nó cái tên đồng Chó Ngáp, trước khi vượt qua quốc lộ số 1, cách chợ Củ Chi hơn một cây số về phía Đông vào lúc bốn giờ tối sáng.

° ° °

Ngày đi đêm nghỉ. Bốn ngày sau, đoàn tân binh chúng tôi đến Lộc Thuận. Về địa danh, trong suốt đường tôi đã đi qua, không bao giờ ai mở miệng để biết điều gì. Nếu có biết, chỉ là một may mắn, một tình cờ nào đó, được lắng nghe câu chuyện của những nhân viên trạm đường dây, hoặc đôi phút nào đó nói chuyện với đồng bào hay những người khách, có thể bộ đi chung.

Lộc Thuận là một ấp bên bờ hữu ngạn sông Sài Gòn, thuộc xã Lộc Hưng, quận Trãng Bàng, Tỉnh Tây Ninh, đối điện với Bến Súc nằm bên kia sông, khoảng 5 cây số ngàn.

Chiều dài khoảng 5 giờ, khi ra khỏi rừng cao su bước lên bờ mẫu băng ngang một khoảng cách ngắn, tôi đi sau hai người có thể bộ khách, một đàn ông, một đàn bà, tình cờ được người đàn ông khoa tay về phía trước nói:

- Tới rồi đó! Chỗ này là ấp Lộc Thuận, xã Lộc Hưng của Trãng Bàng đây. Để nghỉ một bữa trưa, tôi rủ chị xuống Hố Bò chơi, tha hồ ăn trái cây. Và ở đó chị muốn mua sắm gì cũng có hết. Saigòn có thứ gì ở Hố Bò có thứ đó. Hãy tôi lần nào về đây cũng bỏ ra một ngày để đi Hố Bò rửa cọ, rửa mắt, chụp vài tấm hình kỷ niệm gửi về nhà. Cà phê, hủ tíu, nước đá, cà rem, xe đạp, đồng hồ, ra đô... không thiếu một thứ nào.

Nhờ vậy tôi biết trang mà chúng tôi sắp đến một lần nữa đây là ấp Lộc Thuận. Nhìn sang bên kia ruộng là một cây rừng nằm ngang. Phía trước có một con cát trắng xóa. Đọc theo lộ trình là những hàng tre. Một số ngôi nhà ngói nóc đỏ, những túp kín tranh nóc trắng lưa thưa ẩn hiện sau rặng cây thưa. Những cây dừa cao vượt lên trên và những cây xoài để tổng hợp cành lá.

Dưới khoảng trống yên tĩnh, mấy con bò thảnh thơi ăn rong. Phía chú bé chăn bò tò mò bờ biển mẫu, đưa mắt chúng tôi nhìn tôi không chớp nhoáng. Khung cảnh này tôi làm sao. Nó giúp tôi những hình ảnh quen thuộc xưa của những xóm làng yên tĩnh sinh hoạt bình thường, vui vẻ ở quê tôi.

Từ hôm nay ra đi đến nay, hơn mười ngày rồi, vất vả nhiều quá, mệt mỏi nhiều quá, lại thiếu đủ thứ. Người có thể nói ở Nghệ An, tôi đã tìm thấy một ly cà phê đá, một liều thuốc thơm. Những thứ thứ ấy, bao nhiêu năm trời nay ở Sàigòn tôi bệt bao giờ quan tâm để ý, giờ thì nó là một cái gì khó kiếm, quý giá, xa xỉ ngang hàng với những bữa đại yến, đầy cao lương mỹ vị của tầng đế vương. Tôi nghĩ đến sự so sánh đó mà cười lấy một mình. Tôi chỉ là bạch sơ, làm sao biết được đại yến của bậc vua chúa nó ra sao? Có lẽ đoàn tân binh của tôi sẽ được nghỉ chân ở đây đôi ngày. Tôi nghĩ vậy và ao ước như vậy. Chắc chắn thế nào cũng được mùi cà phê đá, hút hút thuốc thơm, ăn tô hủ tiếu đầy thịt có chanh và bột ớt cay... Ôi ngon phải biết. Tôi sôi sục nước bọt qua cổ. Tự nhiên tôi thấy hết mệt mỏi, bước chân sao thấy lâng lâng nhẹ nhõm.

Qua xa ruộng ngắn, cô giao tiếp liên ra hiêu cho tất cả các đoàn liên tục lặp lại bên một hàng tre. Một chú thích bé khoảng 12,13 tuổi mặc quân phục đen, áo có cầu vai không biết từ đâu chạy lại, thì thầm nói chuyện với cô giao liên một lúc đoạn tiến ra, thành nhẹ như một người lớn:

- Phục anh, mấy chú tân binh đâu, tập lại đây, rồi theo tôi về trạm.

Cùng lúc đó, cô giao liên cũng lên tiếng:

- Các đồng chí có thể quản lý, client theo đường dây đi theo tôi.

Và cô ta đi ngược trở về phía cuối hàng tre rồi mất.

Như vậy chỉ còn tân binh chúng tôi ở đây. Khách hàng có thể không còn phải xung đột với chúng tôi như hôm nay trên đường dài.

Chú bé đi tới, đi lui điểm số. Chú ta đếm xong, cười khi nói một mình:

- Đủ rồi!

Nhìn theo chú thích, bề ngoài bộ đó tôi cũng cười. Tôi hỏi:

- Em tên gì?

- Quyết Chiến!

Tôi cười thành tiếng:

- Em mấy tuổi rồi à? Ai đặt tên đó?

Xem tôi nụ, Quyết Chiến có vẻ mắc cỡ nhưng cũng cười theo:

- Cháu mười hai. Tên do bác Haithủ trưởng đặt cho đó.

Tôi nghe ở phía sau cũng có tiếng cười:

- Cái tên nghe oai thiêt. Anh hùng dữ liệu!

Quyết Chiến hoàn chỉnh cầu cảng mặt bước đi!

- Chú đi theo tôi, coi nhẹ lọt hố đào biết à!. '

Tôi chú thích điều này sẽ dẫn chúng tôi đến một nhà nào đó ở xóm, nhưng không. Chú bé dẫn chúng tôi đi đến cuối hàng tre là bắt đầu vào khu rừng sâu, cây thấp, rồi cứ đi mãi hơn mười phút sau. Không có một nhà nào, không có một động tĩnh nào thuộc về bất cứ điều gì xảy ra. Chung quanh là rừng. Trên đường mòn, ngồi bệt đào để trần, chông tre chơm giảm ngay giữa hoặc sát bên đường đi.

Rồi những hàng rào giả làm những cây con được kéo xuống đan vào nhau hay thư giãn chà khô thành. Chú bé cho biết cầm lựu đạn và chôn dài theo « hàng rào chiến đấu » đó.

Đến hàng rào thứ ba, chú thích được đưa tay nhanh hơn làm cổng ngang, mở đường đi. Có hai thanh niên mặc quân vũ ta đen mang súng sau cồng lên tiếng cười:

- Mới về tới, Quyết Chiến! Bin nay đông không ma trận?

- Đông! Mười bảy người. - Chú thích trả lời.

- Sao về tối vậy? Bộ ra ngoài khu vực của bạn có con nhỏ nào dẫn hướng đi chơi phải hông?

- Bậy!Tui hướng dẫn về tới đây là tôi hết nhiệm vụ rồi đó. Giao mấy anh đó.

Bước qua cổng, tôi tìm thấy bên trong những thùng nylon đủ màu, từ cây này sang cây khác. Phía trên mỗi miner đều có một tấm nylon cao su để che mưa, nắng, giống như một mái nhà con.

Gặp chúng tôi đến, mọi người bỏ hoang thu ra vây quanh, hỏi thăm lăng lo:

- Ở đâu tới đó?

- Ở chỗ nào? quận nào?

- Kiếm coi có ai quen, bà con gì không mà!

Trước tình huống này, tôi ngơ ngác không hiểu ra sao.

Tôi ngồi xuống một mô đất nhìn, quan sát. Giữa lúc đó, một người mặc quân phục đen; đội nón vải xanh, mang súng ngắn hụt bên hông từ ngoài đi vào, chim ưng mấy cái ra hiệu:

- Các đồng chí mới đến đâu? Tập tin lại ở đây tôi sinh hoạt chút coi!

Anh ta vừa đi vừa gió tay, mắt thì quan sát hết người này đến người nội bộ. Anh ta đến gần bên tôi, dừng lại. Tôi nghĩ anh ta chắc chắn là có thể chỉ huy ở đây.

Chờ đợi mọi người đủ thứ, anh ta lớn giới thiệu:

- Tôi xin tự giới thiệu vài anh em, tôi là Ba Dũng, Cán bộ chỉ huy ở đây.

Anh ta lặp lại một chút rồi đổi giọng:

- Các đồng chí là tân binh ở quận Bình Tân gửi tới phải không?

Một thanh niên trong thư viện trả lời.

- Dạ, không phải!

Ba Dũng khó chịu:

- Sao lạ vậy cà? Vậy mấy đồng chí ở đâu?

- Chủ anh em tôi ở ấp chiến lược Tân Nhựt.

- Ồ! Cái đó có quan hệ gì đâu! Tôi muốn hỏi có phải là mấy anh do Huyện đội Bình Tân gửi tới hay không?

Anh thanh niên trả lời nho nhỏ:

- Dạ... tui ẩn biết!

Anh cán bộ Ba Dũng nổi lên:

- Host này nói không rõ! Tại sao biết? Vậy mấy anh từ đâu tới? Tại sao tới trình bày này tôi sẽ thấy thử xem?

Anh thanh niên im mỏng thít. Mọi người cũng im lặng e nhìn Ba Dũng. Bá Dũng chỉ ngay anh thanh niên:

- Anh! Where anh nói tôi nghe!

- Dạ,.. dạ mấy anh em tôi ở trong ấp chiến lược Tân Nhựt. Nửa đêm ngủ say, có mấy ông giải phóng tiến lên tấn công thanh niên chiến đấu, rồi vượt rào vô...

Anh thanh niên niên. Bá Dũng nói:

- Anh cứ tự nhiên. Cứ thành thật kể cho tôi nghe!

- Dạ... mấy ổng vô từng nhà, biểu thanh thanh niên tôi phải tập trung lại để nghe nói chuyện. Cán bộ Măt Trận giải thích một chút rồi về ngủ. Phục tôi tập trung được mấy anh em thì mấy ổng lại biểu hiện ở đó không được an ninh, mời anh em ra ngoài kia nói chuyện xong mấy anh em trở về...

Ba Dũng khó khăn ngang:

- Anh nói vòng vo tam quốc, nảy ra làm sao hết! Mất thì giờ quá đi. Nói vắn tắt thôi.

- Dạ... tôi tưởng đâu đi theo mấy ổng ra ngoài ấp chiến lược cho mấy ổng nói chuyện, tuyên truyền một chút rồi trở về, ai dè mấy ổng nói chuyện gì hết, lùa tôi đi cho tới sáng mới dừng lại. C phản ứng mấy ổng lại biểu hiện mấy anh em tôi một lần như từng người vô nhà để làm lý lịch...

Ba Dũng nóng thật sự:

- Nữa! Tôi bảo anh không có số đếm ngỗng, không có ai dư thì giờ ngồi nghe, sốt lắm.

- Dạ, phải kể cho có đầu đuôi, ông mới hiểu hoàn cảnh báo tôi...

Ba Dũng không ngớt trượt, trượt đầu ngu ngu:

- Thôi, ông ơi! Ông cứ kể tiếp đi! Ông mà giải thích thêm nữa thì tôi có nước trốn đi thôi. Rồi! Vô nhà làm lý lịch rồi sao nữa?

- Làm lý do xong lịch mấy ổng lại hướng dẫn tôi đi nữa, đến cái trạm gì đó ở Vườn Thơm bảo tôi là tân binh. Khâu tôi đòi trở về vì đã nhiều ngày không mang theo quần áo tiền bạc gì hết. Ở nhà cũng không biết tôi đi đâu. Người quản lý canh giữ ngày đêm biểu hiện tôi mời ai chạy mấy ổng bắn chết thì ráng chịu.

Ba Dũng nói ngay:

- Rồi! Bình Tân. Vậy mà tôi hỏi có phải Huyện đội Bình Tân gửi mấy anh tới đây hay không, cứ cà kê mãi.

- Dạ gọi tôi ở xã Tân Nhựt, quận Bình Chánh.

Ba Dũng vỗ tay một cái:

- Nữa! Khổ quá.. Anh có biết Bình Tân là gì không? Là Bình Chánh và Tân Bình nhập lại.

Chợt có tiếng xì xào, xào ngồi của mấy người ở phía sau. Ba Dũng nhóm chân lên hỏi:

- Gì đó mấy anh? Gì đó?.,.

Một anh thanh niên ngoài ba tuổi nước da nâu bóng như biểu tượng đồng đen, tào đám đông tiến ra trước mếu máo, kể lể:

- Như tôi nè!... Đêm đó tôi giả vợ tôi ra nhà bảo sanh Chợ Đệm trở về lo soạn quần áo, mền mùng để đi nuôi nó đẻ ít ngày. Chưa đáp ứng thì mấy ông tới lùa đi...

Nói đến đây, anh ta òa lên Khó thật sự như trẻ con. Tiếng anh ta nghe sao buồn lạ.

Ba Dũng tỏ vẻ khó chịu:

- Việc gì thì nói! Anh đừng có lo lắng như vậy, ồn ào quá! Anh không sợ anh em đây người ta cười sao?

Miệng thanh niên vẫn còn thiếu. Giọng nói anh ta thu lớn hơn, bổ sung thiết bị hơn:

- Hổ biết... mấy ngày nó sinh sinh mần sao, ai nuôi nó? Hồi ở nhà, còn bốn đứa trẻ nhỏ lao nhao... Ôm lớn mới bảy tuổi, bà con thân thuộc ổ có, nhà lại hết Bình. Tui đi bất tử, mấy giây phút này nó sống ra sao trời!... Tui nói thiệt, mấy ông phải cho tôi về. Nếu không có mấy ông bắn tôi chết thì tôi cũng chạy trốn ra ngoài đón xe đò đi về nhà. Người ông làm việc khác tổn hại gia đình tôi.

Ba Dũng át giọng anh ta:

- Này! Anh kia! Chuyện đâu còn đó!Ở đây, không được ăn nói một cách vô tổ chức, vô kỷ luật vậy nghệ! Bộ muốn chết lắm hả?

Lừ mắt nhìn anh thanh niên vài giây, đoạn Ba Dũng khoanh lại mắt nhìn hết mọi người:

- Host anh nghe đây! Tôi nói chung cho mấy anh biết! Cái chuyện ở xã, ở quận, địa phương làm việc thế nào thì tôi không biết. Tôi chỉ biết rằng, trên giấy tờ mấy anh là tân binh của huyện đội Bình Tân đưa tới.. Chút nữa, người ta sẽ chào, đưa nylon đến cho mấy anh mượn để dùng trong thời gian còn ở đây. Khi nào đi tới nơi khác, vài anh trả lại. Tôi cũng sinh hoạt cho mấy anh em biết, vì vấn đề an ninh, bảo vệ căn cứ trong thời gian ở đây, mấy anh em phải theo nội quy của trạm. Không đốt cháy, đốt cháy, không được cười đùa, nói chuyện lớn tiếng hay gây tiếng ồn. Ở đây rất gần đồng bào, Gián đoạn của Mỹ Diệm có thể đánh hơi ra. Điều cần thiết nhất là không được tự động đi sâu vào rừng hay ra khỏi đây. Xung quanh đều có bố trí dầy đặc hầmg, lựu đạn gài. Anh em trốn đi, ai chết thì ráng chịu. Chúng tôi không chịu trách nhiệm. Đó là chưa nói đến ban đêm ban hôm nay, mấy anh em ra ngoài, mấy đồng chí cảnh bảo của chúng tôi hay du kích xã địa phương hiểu thuốc nổ, mấy anh hoàn toàn chịu trách nhiệm, mấy anh em nghe rõ chưa?

Tất cả đều mỏng như vậy. Ba Dũng thả tay xuống, bước tới lệnh:

- Bây giờ, yêu cầu mấy anh em, mỗi người phải dành cho chúng tôi thẻ căn chân và các tờ giấy tờ mà chính quyền Mỹ Diệm đã cấp cho mấy anh.

Hết người này đến người khác, móc túi đưa thẻ căn chân cho Ba Dũng. Cũng có một số người không có vì trong đêm bị lạc lối bất ngờ nên không mang theo.

Riêng tôi, tôi thoải mái, nếu Ba Dũng hỏi đến tôi phải trả lời thế nào?

Từ ngày ra đi, tôi xem lần đi này như một cuộc «mối hôn tạm bợ». Cái chuyện sống với nhau cho đến khi «răng long đầu bạc» làm sao có được. Ý thức tạm bợ, bất mãn hiện mồ hôi một từ những ngày đầu... Bây giờ đưa căn chân cho Ba Dũng, sau này khi trở về Saigòn dọc đường giấy tờ đâu để tôi xử lý làm «bùa hộ thân» khi người ta hỏi đến. Tôi đâu có thể là một công dân thứ cấp. Xung quanh đó còn biết bao nhiêu bối rối, phiền muộn, nguy hiểm chờ đợi tôi.

Nhưng không đưa cho Ba Dũng, phải trả lời thế nào cho xuôi? Nếu người ta lục khiển của tôi càng nguy hiểm hơn nữa. Một giải pháp trả lời bất chợt đến với tôi. Tôi nhớ đến B39.

Hết đám đông, Ba Dũng quay lại sau lưng và anh lững thững bước tới trước mặt tôi, trả tay ra:

- Đâu, giấy tờ anh đâu?

Tôi tỉnh Bơ:

- Thưa anh, ở B39 họ đã giữ hết giấy tờ căn chân của tôi rồi. Lúc họ đón tôi ở Sàigòn ra hôm mồng bốn Tết, chứ đâu chờ đến bây giờ.

Ba Dũng nhìn tôi quan sát từ đầu đến chân

- Anh ở Sài Gòn ra? Không thuộc nhóm tân binh Bình Tân?

- Dạ!

- B39 đưa anh đến? Anh biết Bảy Tân thủ trưởng B39 chớ?

- Dạ biết! Biết nhiều!

Ba Dũng nhìn tôi lần cuối rồi quay đi:

- Thôi được, để tôi hỏi Bảy Tân sau.

Ba Dũng đi ra khỏi đây khoảng mười phút thì mấy cảnh bảo vệ mấy thúng cơm và thùng bảo thức ăn vào, gọi thư chúng tôi đến. Trước khi ăn, họ phát cho chúng tôi mượn mỗi người một mảnh nylon, một tấm nylon cao su làm nóc che, một nhôm và một cái kềm để ăn. Họ hỏi tên từng người, ghi từng món, bắt chúng tôi ký nhận vào sổ.

Nhìn thúng cơm đỏ và thùng dưa hường kho chiềuu những nước nước, một anh tân bình nói nhỏ vào tai tôi:

- Mười mấy hải mã mạng, cơm có bao nhiêu sao đủ ăn cà?

Mà thực, tôi chờ cho mỗi người thư giãn một bữa cơm xong, thúng hết sạch còn gì, tôi đứng lơ láo, buồn hiu. Thấy vậy mấy anh em sau cùng, mỗi người sớt lại cho tôi ít một.

Anh cảnh bảo vệ phía trước chúng tôi ăn, «củ cố gắng» tinh thần chúng tôi bằng câu giải thích, múa tay lên:

- Chủ anh thông cảm cho là cách mạng mình còn nghèo, Đảng mình còn nghèo nên nình mỗi người hy sinh một chút. Chúng ta ta đau khổ nhưng vinh quang. Tinh thần cách mạng chúng ta cao nên chúng ta mới như chớp, đừng như Ngô Đình Diệm đâu đi làm cách mạng như chúng ta được. Nếu cách mạng cũng xe hơi nhà lầu, bơ thừa sữa rã, sữa vinh giả tạo, Diệm và bè lũ của họ cũng vô đây làm cách mạng trước chúng ta.

Nghệ anh ta thao thao bất tuyệt một anh hùng hồn tôi quay mặt đi cố nén tiếng cười. Không biết ai đã dạy anh ta lý luận cách mạng kiểu đó...

Sau một hồi thuyết về cách mạng và so sánh cuộc sống giữa rừng thế này chuyện gì khác ở ngôi nhà vĩ đại có xích kiến, lúc nào ngước mặt lên cũng thấy trời, thấy trăng, thấy sao trên đầu. Anh ta giải thích về bữa ăn:

- Vì Đảng còn nghèo nên xuất khẩu phần gạo của giải phóng quân chúng ta chỉ được hưởng tiêu chuẩn thứ mười ba. Hai sáu lít cho ba ngày. Nghĩa là mỗi người một ngày được hai lon sữa bò Bình cho ba bữa ăn. Cho nên vài anh em nào cảm xúc trước, yêu cầu đừng căng xung, thiếu cho mấy người sau. Còn tiền xuất phần ăn, Đảng phát cho mỗi người một ngày có hai đồng cho ba bữa sáng, trong khi mắm ruốc hơn mười đồng một ký, dưa thì ba đồng, đậu đũa bốn đồng. Dĩ nhiên khẩu phần ít không thể có gì ăn khác hơn là mắm ruốc quậy ra liễu, bỏ thêm muối vô kho cho mặn với mấy gói dưa hường. Dầu vậy, anh em cũng nên biết là Đảng hy sinh lớn lắm, cố gắng dà lắm. Hàng triệu người làm cách mạng, nội cái chuyện ăn, một ngày biết bao nhiêu là tiền, là Bình phải cung cấp. Vì anh em phải sắp xếp với tôi chớ?

Ăn cơm xong, một anh cận vệ dẫn chúng tôi vào rừng trong cùng của căn cứ này, khoa tay một vòng, chỉ phòng giăng cường và cách thức giăng sóng, cột nylon và nóc che sương, che nắng.

Tôi leo lên, định ngủ một giấc dài. Giấc ngủ sẽ làm tôi quên đi mọi nỗi buồn phiền, mặc định mệnh đưa những gì đến với tôi cũng được. Tôi mệt mỏi quá rồi, đầu óc tôi gần như đặc lại, không đủ sức để suy nghĩ nữa. Tôi chỉ muốn được ngủ và yên thân.

Những tiếng ồn ào sáo, tỉ tê của anh thanh niên vợ đang ở nhà bảo sanh với bầy con sáo nhỏ còn ở trong ấp chiến lược như trượt vào tai tôi. Anh ta trả giá cho tôi. Tôi không muốn nghe, cố gắng tránh cũng không được.

Tôi định ngồi dậy để an ủi anh ta mấy câu, ngăn cản tôi nghe có tiếng hỏi lớn:

-Anh Hùng đâu rồi? Anh Vũ Hùng đến cùng đoàn tân binh hồi chiều đó! Anh Hùng ơi!

Tôi ngạc nhiên, nhỏ đầu dậy. Ba Dũng đang dác rộng nhìn xung quanh. Tôi thu hồi hộp thoại bằng tiếng:

- Tôi... tôi đây!

Ba Dũng cười, xăm bước tới:

- Anh Hùng đó hả! Tôi kiếm anh quá trời!

Thấy thái độ cỏ vẻ thân thiện của Ba Dũng, tôi giúp đỡ.

Tôi nghĩ mau rằng chắc anh ta trang bị cho tôi không phải vì cái chuyện anh ta khám phá ra tôi vẫn đang giữ cơ chân, giấy tờ trong người. Tôi trượt xuống đất chờ.

Ba Dũng bắt lấy tay tôi, lắc thật mạnh:

- Chào anh! Nhục lắm không anh?

- Dạ, cũng vừa thôi! - Tôi trả lời.

- Sầu sơ ý hết sức! Xin lỗi anh nghe anh Hùng!

Tôi tìm hiểu, không hiểu anh ta xin lỗi mình về việc gì. Chưa kip hỏi thì anh ta nói tiếp:

- Hồi đáp, ở đây về văn phòng, tôi đọc thơ giới thiệu của B39 và lý lịch của anh tôi mới hay anh là... Xin lỗi anh nghe. Bây giờ anh cuốn thư mang đồ theo tôi, đi anh!

Tôi thoáng hiểu thái độ vồn vã của Ba Dũng do nguyên vì sao. Nhưng tôi cũng hỏi:

- Chi vậy anh?

Chợt Ba Dũng hạ thấp giọng xuống, kê ga gần vào tai tôi, thì thầm như sợ những người chung quanh nghe thấy:

- Anh ra ngoài nhà đồng bào ở chung với tôi cho nó thoải mái hơn. Ở đây nỗ lực lắm, giàu lại mất tự do đủ thứ! Chỗ này là trạm nghỉ dành riêng cho tân bình.

- Tôi cũng là tân binh mà!

Ba Dũng suy nghĩ nhẹ nhàng một tiếng:

- Nhỏ nhỏ như vậy. Nói lớn nên! Anh ấy đã có thể tái lập lại định thức. Đảng phải cố định, có chính sách riêng biệt ngăn cản! Khâu tôi đâu có coi anh như cá mè một được.

- Sao trên đường đi, nơi nào họ cũng bảo tôi là tân binh, giống như mọi tân binh khác thôi?

Ba Dũng cười nửa miệng:

- Anh để ý làm gì! Toàn bộ đường dọc anh có thể cài đặt lớp sơ cấp bên dưới, thiếu hiểu biết, xin anh đừng để ý đến. Họ là những người có thể quản lý đường dây phụ thuộc của huyện, tỉnh, có nhiệm vụ dẫn đường tập trung ở đây để giải quyết cho tôi. Không nói chắc anh cũng mong đợi ra... đây là Phòng Tuyên Mộ tân binh của tôi.

- Tùy mấy anh, tùy tổ chức, tôi đâu có ý kiến ​​kiến ​​gì

- Vậy thì, anh đi! Anh nâng bản đồ theo tôi.

Tôi cuốn nhẹ, mang đồ theo Ba Dũng đi ra khỏi rừng. Nhận được thời gian trời đã được chứng thực. Ba Dũng đi trước, ánh đèn pin loang loáng ngang dọc theo đường mòn, soi rõ đường đi.

Tôi không nghĩ rằng mình vừa thoát khỏi trại giam. Nhưng sau khi đến đây được nhìn cảnh hàng bao nhiêu thanh niên bị bó bó, không được đi lại trong góc rừng rừng nhỏ, giăng an toàn ngổn ngang nằm một phòng, chung quanh bao bọc bởi những ô chông và hệ thống kiềm cứng gài, rồi còn lại những anh chiến binh cảnh vệ gác ngoài ngõ, làm tôi liên tưởng cảnh tù tội. Tôi kiên cường không hiểu tại sao người ta có thể làm được như vậy đối với những người sẽ là đồng chí của mình, những người được mình che chở cho những danh từ đẹp đẽ là Giác ngộ cách mạng, là chủ nhân ông, giai cấp lãnh đạo của cách mạng.

Tôi hỏi Ba Dũng:

- Anh Ba, tại sao không để anh em tân binh cùng ở bên ngoài đồng bào, lại ham họ vào rừng, e không có lợi về mặt chính trị đó anh?

- Anh xem, sinh hoạt của Phòng Tuyển Mộ tân binh, kẻ đi, người đến hàng ngày như đi chợ. Để họ ở ngoài không có lợi về mặt phòng bảo mật. Nhưng điều quan hệ hơn hết là để họ không thể đào ngũ trốn đi được. Vậy mà cái cảnh đào ngũ, trốn đi vẫn xảy ra luôn.

- Chung quanh toàn hầm, lựu đạn gài, còn cảnh bảo vệ canh gác làm sao trốn được? Chưa nói đến dị phương, không thông thuộc đường đi nước bước...

- Vậy mà họ vẫn cứ trốn, trốn được như thường lệ. Tôi nghĩ hoài không hiểu sao họ mạng quá vậy nữa. Từ trước đến nay chỉ có một số ít thương tổn, bị chết vì hệ thống phòng đã ngừng hoạt động còn phần lớn vẫn thoát ra được. Có lần chúng tôi phát giác đáp ứng, kẻ đi theo gọi lại, họ không dừng lại phải bắn để họ không thể bắt đầu giặc, khai báo cho giặc biết về tổ chức hoạt động của ta.

- Làm sao mấy anh biết họ trốn đi về ngõ nào mà muỗi theo?

- Anh chưa biết chớ họ thì biết lắm. Họ biết ở đây chỉ có cách trốn ra Trung Hòa. Họ trốn họ đâu có gì dại dột đi theo đường lộ, an toàn băng đồng, lại trốn về đêm. Đêm thì đàn Trung Hòa bắn ánh sáng đêm, khác gì chỉ đường cho họ. Biết vậy, tôi cho cảnh báo chạy một mạch ra Sa nhỏ và Đồng để đón đường họ thấy ngay.

- Anh em bị thương mình làm sao anh?

- Anh xem có cách giải quyết nào khác hơn là đưa họ về trong trạm băng bó cho họ. Mỗi ngày cho bạn tiêm thuốc, thay băng. Họ hàn lại thì hay, còn không, có «qua phần» cũng chịu chịu đâu đưa họ đi quân y được. Lướt họ tới đó, ai làm sao canh giữ, càng rối rắm thêm.

Đến trước một căn nhà lá, ánh đèn hắt ra sân, tôi nghe tiếng cười của bao người vui vẻ. Một tiếng la lớn:

- Củ chủ đây! Nóng! Nhanh lên chú thích!

Và một giọng nói khác:

- Đã ngủ yên mới! Già chủ nè! Còn gì nữa hết? Đắt đó!

Tôi ngơ ngác, không hiểu họ làm gì. Bá Dũng lên tiếng, nói vọng vào:

- Đăng ký vậy tôi bây giờ! Hãy thu nhỏ như vậy chớ! Không thiên hạ đi ngoài đường nghe sao? Ờ, ồ! Tối nay thằng nào gác, bỏ đi đâu rồi?