êm hôm đó mưa to và sáng hôm sau một cơn giông kéo đến từ hướng tây bắc, đem những đám mây tới. Mặc dù vậy, trước khi tia nắng đầu tiên chiếu xuống, trước khi những ngôi sao cuối cùng lặn, tôi đi ra suối và nhảy xuống dòng nước đang chảy. Được tắm mát bằng dòng nước lạnh như băng đó và bây giờ sưởi ấm toàn thân bằng lửa nóng, tôi đốt lửa trong lò như đêm qua và suy nghĩ nghiêm túc về hoàn cảnh hiện tại của tôi.

Không còn nghi ngờ gì về sự thù hằn của bác tôi, cũng như mối đe dọa luôn luôn đối với cuộc sống của tôi ở đây, chắc chắn ông ta sẽ tìm cách loại bỏ tôi. Còn tôi, chẳng phải tôi còn trẻ và yêu đời sao? Ngoài ra, giống như những người trẻ tuổi lớn lên ở nông thôn, tôi tin tưởng nhiều ở sức mình.

Tôi đã gõ cửa nhà ông ta gần như một kẻ ăn xin, nhưng là một đứa trẻ ngây thơ và ông ta đáp lại sự tín nhiệm của tôi bằng sự phản bội và thô bạo. Thật là tuyệt vời nếu tôi giữ được quyền lực để dẫn ông ta đi bất cứ đâu như thợ săn lùa đàn cừu vậy.

Vừa suy nghĩ vừa xoa đầu gối, mỉm cười thỏa mãn với mình, tôi hình dung ra là tôi sẽ lần lượt lôi ra những bí mật của ông ta, lần lượt từng cái một và cuối cùng khống chế hoàn toàn ông ta.

Khi ở Essendean tôi được nghe câu chuyện: một nhà ảo thuật đã tạo ra được một cái gương mà người ta có thể nhìn thấy tương lai của mình trong đó. Nhưng nếu có, chắc tôi phải thật hơn cả ngọn lửa tôi đang nhìn trong lò, vì tung tất cả hình ảnh mà ngọn lửa đang tạo ra trước mắt, tôi không thấy một cái tàu thủy hoặc một thủy thủ hình nấm nào mà cũng chẳng thấy một cái gậy tìm nào có thể xắp xếp lại cái đầu lộn xộn của tôi. Không, tôi không nhìn thấy chút ánh sáng nào từ các đồ vật quanh tôi.

Thỏa mãn với ý nghĩ đó, tôi cho kẻ bị nhốt ra ngoài. Ông ta lịch sự chào tôi. Hơi có vẻ nhìn xuống từ bên trên và mỉm cười hài lòng, tôi chào lại. Liền đó chúng tôi ngồi vào bàn ăn sáng, không khác gì hôm qua.

— Bây giờ, thưa ngài – Tôi hỏi bằng một giọng thách thức – Ngài còn có gì để nói với tôi nữa không?

Vì ông ta chỉ lẩm bẩm một cái gì đó không hiểu nổi nên tôi nói tiếp:

— Tôi cho rằng bây giờ là lúc chúng ta hiểu nhau khá tốt. Ngài đã coi tôi là một thằng nhóc nhà quê, không có chút hiểu biết và sự hóm hỉnh hơn là cái thìa bằng sừng của ngài chẳng hạn. Tôi đã tin ngài là một người tốt, hoặc ít ra, không xấu hơn những người khác. Cả hai chúng ta đều nhầm. Nguyên cớ gì làm ngài sợ tôi, tìm cách cướp cuộc đời tôi?

Ông ta ấp úng cái gì đó của một câu nói đùa, ông ta thích đùa thô bỉ. Nhưng khi nhận ra nụ cười châm biến của tôi, ông ta đổi giọng và hứa khi nào ăn sáng xong sẽ nói tất cả.

Tôi đọc thấy trên mặt ông ta là hiện tại ông ta chưa tìm được câu nói dối nào cho tôi cả và đang cố tạo một chút gì đó. Tôi vừa định nói điều đó thì có tiếng gõ cửa làm ngắt quãng câu chuyện.

Tôi lệnh cho ông bác rời chỗ, ra mở cửa. Trên thềm nhà là một chàng trai mới lớn mặc đồ thủy thủ. Vừa nhìn thấy tôi cậu ta bắt đầu trình diễn ngay điệu múa tù và mà tôi chưa thấy và cũng chưa nghe nói đến. Cậu ta bật tách tách ngón tay và thực hiện vài bước nhảy thành thạo. Trông cậu ta xanh ngắt, mặt giật giật giữa khóc và cười, gây nên ấn tượng và không hợp với sự trình diễn vui vẻ của cậu chút nào.

Và giọng ngắt quãng, cậu ta nói với tôi:

— Bạn ơi, hãy luôn vui vẻ.

Tôi hỏi cậu ta muốn gì.

— Ồ, mong muốn của tôi – Cậu ta kêu lên và bắt đầu hát:

Trong đêm sáng

Vào mùa mát mẻ này

Làm tôi vui…

— Nghe đây! – Tôi nói – Nếu mày vẫn tiếp tục không trả lời, tao sẽ đóng cửa trước mũi mày đó.

— Đứng lại, người anh em – Nó kêu lên – Cậu có hiểu câu nói đùa không? Cậu muốn tớ ăn đòn à? Tớ mang một bức thư của ông già Heasyoasy cho Ngài Balfour – Vừa nói cậu vừa chỉ cho tôi cái bì thư.

— Bạn ơi – Cậu ta nói thêm – Tôi đói như điên ấy.

— Được, vào nhà đi, cậu có thể được nhận một đĩa xúp.

Tôi kéo cậu ta vào chỗ của mình. Nó ăn ngấu nghiến hết chỗ xúp còn lại của tôi, nháy mắt vui vẻ, tạo ra tất cả vẻ mặt nhăn nhó, cái mà cậu bé đáng thương này cho là biểu hiện trưởng thành của mình.

Trong lúc đó ông bác Ebenezer đã đọc xong bức thư cậu bé đem lại và nhìn suy tư về phía trước. Rồi đột nhiên ông ta nhảy lên, kéo tôi ra một góc xa của phòng.

— Đọc đi – Ông ta nói và đưa bức thư cho tôi.

Nhà trọ bến phà Queensferry

Thưa Ngài, chúng tôi đang nhảy múa ở đây, trên bãi thả neo. Tôi cử cậu bé học việc trên tàu tới để ngài biết chắc chắn. Nếu ngài còn có ủy thác ở hải ngoại thì hôm nay là cơ hội cuối cùng, bởi vì hiện nay gió thuận để ra vịnh. Rất tiếc là tôi phải nói là tôi bực mình với ông Ranlcaillo, người đại diện của ngài. Nếu ngài không hành động nhanh sẽ có một số mất mát. Tôi gửi kèm theo cho ngài một giấy thanh toán. Chào ngài.

Người phục vụ ngoan ngoãn và tận tâm của Ngài.

Elias Hoseason

— Mày xem đấy – Ông bác nói khi thấy tôi đã đọc xong – Tao có một hợp đồng làm ăn với Hoseason, thuyền trưởng tàu Covenant of Dysart. Nếu bây giờ hai chúng ta, tao và mày, cùng thằng học việc trên tàu đến đó, có thể tao sẽ nói chuyện với thuyền trưởng trong nhà trọ hoặc trên tàu Covenant. Chắc chắn phải ký các văn bản. Để không mất thời gian, chúng ta sẽ tìm ngay luật sư Rankeillor. Ông ta có uy tín trong đại bộ phận quý tộc vùng này, ngoài ra, ông ta là một người lớn tuổi đáng kính. Ông ta còn nhớ cha mày.

Tôi đứng đó, lòng còn đang băn khoăn, suy nghĩ, cuối cùng thì ông bác Ebenezer và tôi sẽ tới một bến cảng, chắc chắn ở đó sẽ nhộn nhịp, ở đó ông ta khó mà gây áp lực với tôi. Vả lại, sự có mặt của cậu học việc cũng là một sự bảo vệ nào đó cho tôi. Nếu ông bác không nói thật, khi đến đó tôi sẽ ép phải tới nhà luật sư. Cũng có thể lúc đó trong thâm tâm tôi chỉ muốn được quan sát biển và tàu thủy gần hơn. Bạn đọc nên biết là toàn bộ cuộc đời tôi tới nay chỉ sống ở đất liền và chỉ hai ngày trước đây mới nhìn thấy vịnh mà thôi. Nó hiện lên trước mắt tôi như một tấm gương màu xanh lấp lánh, trên đó có những con tàu không lớn hơn những đồ chơi đang trượt đi trượt lại. Tất cả những cái đó thôi thúc tôi thỏa hiệp với ông bác.

— Được – Tôi nói – chúng ta đi tới cảng.

Ông bác tôi mặc áo khoác, đội mũ và đeo một thanh gươm cũ, hoen rỉ. Chúng tôi tắt lửa trong lò, khóa cửa và đi ra. Gió tây bắc thổi lạnh buốt, làm tôi cóng mặt mũi. Lúc đó là tháng sáu, trên bãi cỏ ánh lên màu trắng của những bông hoa dại và hoa của cây ăn quả đang nở rộ. Nhưng nếu đánh giá theo móng tay bị thâm tím và khớp tay đau nhói vì lạnh thì đã là mùa đông rồi và theo biển hoa trắng thì đã là cuối năm.

Ông Ebenezer đi dọc theo rìa đường và lắc lư như một ông già nông dân cày ruộng mệt mỏi trở về. Dọc đường ông ta không nói một lời nào. Khi muốn nói chuyện tôi phải gọi cậu học nghề trên tàu. Cậu ta kể cho tôi tên cậu ta là Ransome và đã đi biển từ năm lên chín, nhưng bây giờ không biết mình bao nhiêu tuổi và đã mất cảm giác về thời gian. Sau đó, mặc dù tôi phản đối, cậu đã phanh bộ ngực trần, hóng gió lạnh như cắt để chỉ cho tôi những hình săm, tôi lo cậu ta sẽ hứng lấy cái chết. Trong khi đánh vật với những ký ức, thỉnh thoảng cậu ta nguyền rủa một cách nực cười, nhưng mà giống một đứa trẻ vô giáo dục hơn là một người lớn. Nó cũng tự hào là đã trải qua nhiều cuộc phiêu lưu điên rồ và xấu xa: ăn trộm, lừa đảo, thậm chí giết người. Tất cả những điều cậu ta nói về các chi tiết thật khó tin và được diễn tả ngây thơ đến mức cảm thấy thương hại hơn là tin cậu ta.

Tôi hỏi về chiếc tàu buồm mà cậu coi là đẹp nhất trên biển và sau đó về thuyền trưởng Hoseason, người mà cậu ta cũng khen ngợi nhiều; cậu ta luôn luôn gọi người chỉ huy tàu bằng tên Heasyoasy. Theo diễn tả của cậu thì thuyền trưởng là một người đàn ông không biết sợ một cái gì trong thế giới bao la của Thượng để hoặc trong bầu trời, một con người mà dân chúng nói rằng anh ta sẽ đến vào ngày phán quyết của cánh buồm lộng gió, một con người thô tục, tàn bạo, không biết thương xót. Nhưng cậu bé đã quen nhìn những tính cách này như là luật biển, là tính cách của đàn ông. Nó chỉ thừa nhận một lỗi lầm ở thần tượng mình “Ông ta không phải là thủy thủ thật sự. Còn ông Shuan, người lái tàu trong thực tế, là thủy thủ cựu kỳ nhất của toàn bộ hạm đội thương mại. Chỉ có điều ông ta uống quá nhiều. Tôi nói cho anh biết rằng tôi biết hát một bài trong đó”. Ransome kéo tất xuống và cho tôi xem một vết thương mở miệng, trông dễ sợ đến mức máu tôi muốn ngừng chảy trong huyết quản: “Của ông Shuan đó” – nó bổ sung có pha chút tự hào.

— Cái gì vậy? Cậu vừa lòng với sự đối xử tàn bạo như vậy à? Cậu đâu phải là nô lệ để người ta đánh đập vô nhân đạo vậy?

— Không! – Con bê con đáng thương đáp lại và bỗng chốc trở nên dữ tợn – Hắn sẽ thấy hắn được gì trong chuyện này. Hãy nhìn đây!… – Và cậu chỉ cho tôi một con dao găm dài đã lấy trộm được ở đâu đó.

— Ồ la, – cậu nói tiếp – chỉ cần hắn định làm một lần nữa! Hắn phải cân nhắc điều này, nếu không hắn sẽ nhận một cái gì đó. Tôi sẽ giết hắn, tôi sẽ làm hắn nguội lạnh và hắn không phải là kẻ đầu tiên đâu – Cậu ta nhấn mạnh bằng một lời nguyền rủa tội nghiệp và hèn hạ.

Chưa bao giờ trong đời tôi thấy tội nghiệp với cậu bé khổn khổ, yếu thần kinh này. Tôi thấy tàu buồm dù có cái tên rất đẹp vẫn chỉ là một địa ngục biết bơi.

— Cậu không có bạn bè à? – Tôi hỏi.

Cậu ta kể là cha cậu sống ở đâu đó trong một thành phố cảng mà tôi quên mất tên. Sau đó cậu bổ sung:

— Ông ta là một người đàn ông tuyệt vời, đã chết rồi…

— Cậu không tìm được một nghề tử tế hơn trên đất liền sao? – Tôi hỏi.

— Ồ, không, – cậu ta vừa nháy mắt hài hước với tôi, làm ra vẻ láu cá lắm – lúc đó tôi sẽ phải đi học mà tôi lại biết những mưu kế có thể thu nhập gấp đôi như vậy. Đúng, cái đó tôi biết.

Tôi hỏi cậu còn có nghề nào đáng sợ hơn cuộc sống hiện tại của cậu ta, luôn luôn đặt sinh mạng vào mối hiểm nguy, không chỉ có sóng gió, thời tiết mà cả sự tàn bạo của những con người mà cậu ta phải phục tùng. Cậu thừa nhận đó là sự thật nhưng rồi lại bắt đầu ca ngợi cuộc sống trên biển của mình. Chẳng hạn cậu ta kể đã sung sướng như thế nào khi có đầy túi tiền, lang thang trên bờ đóng vai người đàn ông phong lưu, có thể mua táo ăn, gây gổ, đánh nhau và chế giễu những người mà cậu ta gọi là cái mũ đang ngủ.

— Tôi sống cũng không tồi – Cậu ta tiếp – Rất nhiều người còn khổ hơn tôi. Vâng, nếu nghĩ đến những đứa tuổi hai mươi, các anh cần phải nhìn thấy chúng xếp hàng như thế nào! Một lần tôi làm quen một người tuổi có lẽ lớn hơn anh, tôi có vẻ già dặn hơn mặc dù anh ta đã có râu. Khi chúng tôi vừa ra khỏi cửa sông đi vào biển thì, trời ạ, anh ta đã than khóc, kêu gào. Tôi cười anh ta đến tức bụng, anh biết không? Ngoài ra còn có tụi trẻ con, so với tôi thì chúng còn nhỏ. Tôi thích giữ tụi này, anh hiểu chứ? Nếu có chúng ở trên tàu tôi sẽ có quyền riêng của mình để đánh đập chúng.

Cứ như thế, cậu ta tiếp tục ba hoa cho đến cuối cùng tôi hiểu ra cậu ta nói những đứa tuổi hai mươi kia là gì. Đó là những kẻ phạm pháp bị đày đi làm nô lệ ở Bắc Mỹ và “tuổi trẻ” đó là những con người bất hạnh hơn nhiều, hoàn toàn vô tội, bị cướp đi theo đúng nghĩa đen và đưa đi đày vì lợi nhuận hoặc thù hằn cá nhân.

Chính lúc đó chúng tôi lên đến đỉnh núi, nhìn thấy vịnh Firth-Forth và hải cảng ở phía dưới chân mình.

Ở chỗ này, vịnh thu nhỏ lại bằng chiều rộng của một con sông, tạo thành một con đường thẳng lên phía Bắc, rất thích hợp cho giao thông bằng thuyền buồm.

Phía trên vịnh là một hải cảng được đất liền bao bọc ba phía, là nơi đậu cho thuyền bè các loại, các cỡ. Ở chính giữa eo biển là một hòn đảo, có thể nhìn thấy một số thành quách đổ nát trên đó. Ở bờ Nam, người ta đã xây một bến phà. Phía cuối bến phà là nhà trọ Hawes, phía sau có một mảnh vườn xinh xắn, những cây duối và những bụi táo gai.

Thị trấn Queenferry nằm ở phía Tây cũng như quanh nhà trọ lúc này trông buồn tẻ vì phà chở khách vừa tới bến chạy lên phía Bắc. Bên cạnh cầu phà có một chiếc thuyền đung đưa, một vài thủy thủ đang ngủ trên ghế băng. Theo lời Ransome, đó là thuyền kèm của tàu đang chờ thuyền trưởng, ở khoảng cách chừng nửa dặm chỉ độc nhất có chiếc tàu Covenant đang thả neo.

Trên boong, chiếc tàu buồm đã sẵn sàng ra khơi, cuộc sống đang nhộn nhịp. Các trục căng buồm đã được kéo lên cao đang đong đưa trong gió. Vì gió thổi từ phía đó lại, nên tôi có thể nghe thấy tiếng hát của thủy thủ trong sương mù đang kéo tới. Do những chuyện Ransome kể dọc đường, tôi nhìn chiếc tàu với lòng căm ghét. Từ trong tim, tôi thấy tội nghiệp cho những con người nghèo khổ phải đi như vậy.

Ba người bộ hành chúng tôi dừng lại trên đỉnh đồi. Tôi đi tới chỗ ông bác và nói:

— Tôi cho là đúng đắn nếu bây giờ tuyên bố rằng không có tiền của nào có thể đưa tôi lên con tàu Covenant cả.

Ông ta trông như vừa tỉnh giấc mơ:

— Hê, cái gì vậy?

Tôi nhắc lại điều vừa nói.

— Được thôi – Ông ta đáp lại – Mày cần có sở thích của mày. Nhưng tại sao chúng ta lại đứng ở đây? Trời lạnh như điên và nếu tao không nhầm thì họ đã sẵn sàng nhổ neo.