rận đánh kết thúc vào khoảng sáu giờ sáng, khi sương mù bắt đầu tan. Trên chiến trường xác chết và người bị thương nằm ngổn ngang, trong và ngoài hàng rào, có người lính chết dúi chết dụi trong hầm hố phía trong hàng rào, có người lính chết phơi trên mặt đất ngoài hàng rào, có cả người chết đang nằm vắt ngang trên những hàng rào dây thép gai, đó đây một cánh tay, một cẳng chân hay một chiếc đầu lâu nằm rải rác hoặc treo lơ lửng ở các bụi cây, dây leo - cả hai bên đều tổn thất nặng nề. Trời sáng rõ người ta mới nhìn thấy ở một góc đồn phòng thủ có tới mười lớp hàng rào dây thép gai, nhưng đã bị phá mất năm lớp và một đống xác người như bị thút nút vào cái cửa mở mới mở được một nửa đó như muốn lấp lại những lớp hàng rào đã bị phá dở dang.

Tiếng pháo truy kích, đuổi theo đối phương của các đồn xung quanh Ba Khe, Cửa Nhì... và chỉ Khu Nghĩa Lộ vẫn thỉnh thoảng ầm ì, bắn vào rừng thẳm bạt ngàn, chỉ còn nghe tiếng hồi âm xa xăm như cổ vũ những người còn sống sót trong đồn và thức tỉnh những người còn thoi thóp ngoài đồn.

Bên phía công đồn đã hoàn toàn thất bại, phải rút chạy trước khi trời sáng, bỏ lại nhiều xác chết và cả người bị thương mà họ không còn đủ người để khiêng vác hoặc do trời tối quá không nhìn thấy, không tìm thấy và do cả một số người bị hoang mang sợ chết, đành nhắm mắt bỏ xác đồng đội để chạy tháo thân nữa.

Khoảng bảy giờ thì sương mù tan hẳn, trên bầu trời đã xuất hiện tiếng động cơ. Hai chiếc, rồi bốn chiếc máy bay khu trục cánh quạt, sau khi lượn vòng quanh đồn như để chào mừng chiến thắng, rồi lượn vòng rộng ra khắp rừng xung quanh ném bom bắn phá bừa bãi vào những nơi chúng nghi là có bộ đội Việt Minh ẩn nấp và rút chạy. Một lát sau lại có thêm một chiếc cán gáo bay nghiêng nghiêng ngó ngó sát ngọn cây để trinh sát và thỉnh thoảng lại bắn ra một quả đạn khói hoặc ném một quả OF, những chiếc khu trục lại bâu lấy những đụn khói đó mà rải bom mà vãi đạn một cách không thương tiếc. Nhưng các đơn vị bộ đội Việt Minh đã cao chạy xa bay hoặc chui rúc xuống hầm ẩn tránh chỉ khổ những cánh rừng cứ bị bắn phá tan hoang một cách vô tội vạ mà thôi. Để lại những mảnh rừng bị cháy, bị phá lỗ chỗ, đỏ lòm làm nhức nhối như những vết đậu mùa trên mặt một cô gái đẹp. Máy bay vận tải "Đa cô ta" được hạ cánh xuống một bãi rừng hoang đã được chuẩn bị sẵn làm sân bay khi cần thiết, để tiếp tế lương thực, thực phẩm và đạn dược. Một đội cấp cứu, hàng chục nhân viên mặc áo trắng cả nam lẫn nữ cũng từ chiếc máy bay đó nhảy xuống, mang theo những chiếc băng ca. Họ bắt tay vào cấp cứu những người bị thương còn sống sót cả hai bên.

Một lát sau, thì đoàn xe GMC, loại xe vận tải quân sự chở quân chi viện từ chi khu đến. Một trung đội được bổ xung cho đồn vừa đánh thiệt hại, một đại đội khác được tăng cường để giải quyết các hậu quả, dọn dẹp và sửa chữa nhà cửa, giải quyết thương binh, tử sỹ, củng cố hầm hào công sự và các hoả điểm. Hàng trăm xác tử vong cả hai bên không thể đem chôn từng người được, nhiều xác cụt đầu, cụt chân tay, đứt đôi đứt ba hoặc chỉ còn mảnh vụn không phân biệt được lính trong đồn hay đối phương. Họ đào một số hố công cộng rồi vứt vội vàng tất cả những xác đó xuống rồi lấp phủ đất lên, họ còn rải vôi bột hoặc một chất hoá học để xua tan những mùi hôi thối và để tránh không cho những giống vật ăn thị sống trong rừng đến đào bới, như hổ đói, chó sói, chó ngao hay mèo rừng...

Hơn một giờ sau khi cấp cứu, họ khiêng lên máy bay hơn ba mươI thương binh, trong đó có ba thương binh Việt Minh, một trung đội trưởng và hai chiến sỹ. Chiếc máy bay lại cất cánh bay về Hà Nội.

Thực ra số thương binh còn hàng chục người nữa, nhưng những người bị thương nặng chỉ còn thoi thóp hoặc bất tỉnh, bọn lính ngại khiêng vác và run sợ đã hất họ xuống cái hố chôn người hàng loạt cả rồi. Số còn lại bị thương nhẹ, bọn quân y trên máy bay từ chối không chở về nhà thương vì họ còn có thể đi lại được, cho điều trị tại chỗ, mặc dầu họ đều muốn lên máy bay, phần lớn họ là người ở dưới xuôi, nên muốn trốn chạy khỏi nơi này. Một tên lính bị thương vào chân đi khập khễnh cố leo lên máy bay, bị bọn phi công gạt ngã lăn xuống đất, ức quá chửi toáng lên:

- Tiên sư bọn Tây dã man!

Rồi anh ta giằng lấy một khẩu súng tiểu liên của một người lính bên cạnh, bắn bừa lên máy bay - Nhưng máy bay đã vọt lên cao và ở tận cuối đường băng, mấy viên đạn của anh ta lọt tõm vào không trung chẳng trúng vào đâu cả, anh ta ức quá lăn ra sân như phát điên lên vừa gào vừa thét vừa dơ súng hăm doạ người xung quanh. Một viên đạn súng lục bỗng ở đâu nổ trước vào đầu anh ta, trước khi anh ta kịp bóp cò định bắn vào những người xung quanh. Viên trung uý đồn trưởng mới đã kết liễu anh ta một cách nhẹ nhàng không thương tiếc.

Trong số ba thương binh Việt Minh được đưa lên máy bay có trung đội trưởng Đen.

Những người trinh sát chuẩn bị chiến trường đã mắc sai lầm trong việc đếm không hết các hàng rào dây thép gai của địch, cho nên mặc dầu đơn vị đã chuẩn bị gấp rưỡi số lượng bộc phá để phá hàng rào mà vẫn chưa phá hết. Còn những người chỉ huy cao cấp hơn thì phạm thêm sai lầm về công tác chuẩn bị hậu cần cho cuộc hành quân hàng ngàn cây số, đến mục tiêu chưa kịp đánh đã hết gạo? Họ hy vọng ở lấy gạo của vùng địch để nuôi quân. Nhưng trận đánh mở màn đã thất bại nặng nề nên phải nhanh chóng rút quân. Đó là những đầu óc thông minh biết thực hiện phương trâm "Thua keo này bày keo khác" mà không "cố đấm ăn xôi" thì tổn thất còn nặng nề hơn. Trong chiến tranh, được thua trong mỗi trận đánh, trong mỗi chiến dịch là chuyện thường tình!.

Trung đội của Đen đang làm nhiệm vụ mở cửa "Đột phá khẩu" Đen đang chỉ huy các chiến sỹ lên đánh bộc phá liên tục thì anh bỗng bị thương vào chân, đó cũng là quả bộc phá cuối cùng. Anh còn nghe đại đội trưởng lệnh cho đơn vị xung phong, nhưng tất cả đều bị ùn lại vì còn nhiều hàng rào dây thép gai quá.

- Thang! Thang đâu!

Những cái thang từ phía đằng sau lao lên trên những hàng dây thép gai, nhưng không thể trèo lên được, hoả điểm trong đồn bắn ra như mưa, hết người này ngã, đến người khác ngã, một đống người đã nằm chết ngổn ngang dưới chân thang. Máu ra nhiều quá, Đen cũng ngất đi nằm trong đám xác ngổn ngang đó.

Khi anh tỉnh dậy đã thấy mình nằm trong một phòng cấp cứu ở trong đồn. Anh còn đang mơ mơ màng màng nửa tỉnh nửa mơ thấy lờ mờ những bóng áo trắng chạy đi chạy lại, ai đó đã tiêm cho anh, cho anh uống thuốc và uống nước. Người ta rửa vết thương làm anh đau nhói, thét lên và họ băng bó cho anh. Đen còn láng máng nghe thấy những tiếng nói, tiếng quát tháo:

- Bắn bỏ mẹ mấy thằng Việt Minh đi, cấp cứu chúng làm gì cho tốn thuốc.

- Ê không được, lệnh trên là bằng bất cứ giá nào phải bắt bằng được một số tên Việt Minh về Hà Nội để làm tài liệu sống cho dân Hà Nội xem mặt mũi Việt Minh là thế nào và bắt chúng phải mở mồm khai báo và kêu gọi các "đồng chí" của chúng đầu hàng chứ.

- Đây chỉ là mấy thằng lính quèn, nhóc con thì làm gì được!

- Rất tiếc là không bắt được thằng sỹ quan, cán bộ nào, nhưng không sao, bọn lính tráng càng dễ lừa phỉnh và khai báo, bảo sao làm vậy. Tôi yêu cầu các ông phải hết sức chăm sóc cứu chữa cho bọn Việt Minh này, không được để nó chết. Thà để lính quốc gia chết, chứ không được để tù binh Việt Minh chết. Lời khai và tiếng nói của chúng còn giá trị bằng hàng dem (GM) trung đoàn cơ động chiến đấu đấy chứ chả chơi đâu. Trên đường bay nếu nặng quá cho phép các ông được thả bớt lính quốc gia xuống, không được để mất để chết mấy ông lỏi con Việt Minh đâu nhé!.

- ô kê!

Trước khi bọn chúng khiêng lên máy bay, Đen đã kịp nhận ra hai chiến sỹ là người cùng trong đại đội nhưng ở trung đội khác, một chiến sỹ bị gãy chân đã tỉnh, còn một chiến sỹ bị vào đầu, còn đang bất tỉnh. Anh yên trí là bọn địch chưa biết mình là cán bộ chỉ huy, chắc hắn vì thấy anh người bé nhỏ gầy gò nên chúng cũng chỉ đoán anh là chiến sỹ mà thôi. Rất may, như thế càng hay. Anh liền rỉ tai cho đồng chí chiến sỹ nọ yêu cầu giữ bí mật, không khai anh là chỉ huy, đồng chí đó gật đầu tán thành.

Đây không phải là lần bị bắt đầu tiên trong đời, nên Đen đã chủ động xác định được "phải bình tĩnh" và "kiên trì chịu đựng" để chờ thời cơ đấu tranh chống với kẻ địch và trốn thoát nếu có điều kiện. Trước mắt phải để cho bọn địch chữa lành vết thương cho mình theo đúng như chúng đã bàn với nhau, rồi ta sẽ liệu, tuỳ cơ ứng biến, anh tin rằng anh vẫn có đủ bản lĩnh trong cuộc đọ sức mới này, nhưng trước hết phải cố gắng kìm lòng mình lại, để nhịn nhục chịu đựng để chữa bệnh đã rồi muốn đến đâu thì đến. Anh tranh thủ ăn uống để lấy sức khi chúng cho ăn uống, rồi nằm im mệt mỏi nghỉ ngơi, không chống đối kháng cự mặc cho chúng khiêng lên máy bay.

Lần đầu tiên trong đời Đen được đi máy bay, nhưng thật trớ trêu thay, lại là lúc anh đang là tù binh và thương binh, dẫu sao thì cái cảm giác được đi máy bay cũng làm anh thấy hay hay vui vui, cái háo hức của tuổi trẻ làm anh bỗng cảm thấy quên mình đang là kẻ bị bắt. Anh nhổm người dậy, nhòm qua cửa sổ, những đám mây trắng đang vờn quanh máy bay, một phút mơ màng thấy mình như Tôn Ngộ Không đang bay lên trời để náo động thiên cung. Những người lính còn tỉnh táo, không kể ta, địch lúc này đều dòm xuống dưới, nhìn những cánh rừng, những con đường và đều trầm trồ chỉ trỏ những người đang đi lại. Những con trâu bò đang lồng lên hoặc cả đàn vịt bay tung toé xuống hồ ao khi thấy máy bay bay thấp tiếng kêu ầm ầm sợ hãi. Họ cùng cười khoái trí trước những cảnh vật sống động và thiên nhiên hùng vĩ.

Bỗng máy bay bị hẫng rơi xuống làm họ tái mét mặt, tưởng như máy bay sẽ rơi xuống đất nó cháy tan tành. Nhưng chỉ một thoáng máy bay lại thăng bằng ổn định và bay lên cao. Một người trong đám nhân viên giải thích cho họ đó là hiện tượng loãng không khí - khi máy bay bay vào những chỗ đó, còn bị xóc hơn cả xe ô tô đi vào đoạn đường gồ ghề. Đó là những ổ gà trên không đấy! Khi máy bay lên cao, trông xuống dưới, những người trong một đám đông chỉ còn bé tí teo như những đàn kiến đỏ kéo quân đi... Những kiến thức mới mẻ trên không làm cho Đen thích thú tìm hiểu như được học thêm một bài học mới về vật lý, về khí quyển và động cơ bay.

Khi được bay lên cao, nhìn xuống những cánh đồng lúa bát ngát và mượt mà như những tấm thảm trải rộng đến tận chân trời những dòng sông dài uốn khúc như những dải lụa trắng mềm mại bay vờn quấn quanh những xóm làng, núi đồi cỏ cây. Con người cảm thấy mình thật nhỏ bé trước thiên nhiên rộng lớn. Và tâm hồn ta bỗng nhiên cũng cảm thấy thoáng đạt và rộng rãi bao la không một chút nhỏ nhen vương vấn, không một chút sầu não ưu tư trước cảnh thiên nhiên mênh mông kỳ vĩ này.

Đen đang mải mê suy tư như những áng mây bay lơ lững trên trời, thì bỗng một cú xóc máy bay rất mạnh, làm cho mọi người không có dây bảo hiểm bị nảy cả lên, nhiều người bị va vào vết thương đau kêu oai oái; trong đó có một cậu lính nguỵ đau quá rên la gào thét ầm ĩ, mặc dầu mọi người khuyên can và sỹ quan áp tải quát tháo, cậu ta cũng không chịu yên còn la hét to hơn, chửi bới cả tên sỹ quan. Cùng lúc đó người chiến sỹ Việt Minh bị thương nặng, cũng không chịu được cú xốc đó, anh quằn quại thở dốc lên rồi tắt thở ngay trên máy bay, cánh y bác sỹ của Tây cũng không cứu được nữa. Họ vội vàng điện về sân bay; sân bay hạ lệnh không được đưa tử thi về sân bay, phải giải quyết ngay từ trên không. Tên sỹ quan liền hạ lệnh cho hai tên lính áp tải khiêng người liệt sỹ của ta ra cửa máy bay. Cánh cửa nhỏ của máy bay hé mở, hắn đạp xác người chiến sỹ ra khỏi cửa. Cũng trong lúc đó, tên lính bị thương vẫn kêu khóc la hét vì đau đớn và cứ đòi máy bay hạ cánh cho hắn xuống đất, tên sỹ quan quát mãi không được, nó liền tiện chân đạp luôn cả người lính đó xuống theo.

- Trời ơi, đồ dã man!

Cả lính ta và lính địch đều hét lên, trước cảnh tượng rùng rợn đó. Đen nhìn qua cửa sổ, còn thấy hai cái xác rơi như hai thân cây chuối nằm ngang lủng lẳng mãi trên không. Phía dưới là một khu rừng xanh bạt ngàn. Tên sỹ quan liền rút súng ngắn chĩa vào Đen và vào những người lính:

- Tất cả im lặng, không đứa nào được kêu. Hãy liệu chừng, đứa nào nói bậy hoặc la hét tao sẽ cho "nhảy dù" ngay. Họng súng và lời đe doạ của tên sỹ quan, có tác dụng bịt mồm những người lính. Đen không dám nhìn xuống hai cái xác vừa rơi vừa bay theo nữa, anh gục mặt xuống sàn máy bay khóc nức nở; và anh thầm gọi trong lòng: "Vĩnh biệt người đồng chí đáng thương!, vĩnh biệt anh lính tội nghiệp!".

Máy bay, bay nhanh về phía đồng bằng, bay về phía Hà Nội, Đen nhìn ra cửa kính, nhìn xuống phía dưới, cảnh vật lúc này ngày càng vui ngày càng đẹp, mà sao đôi mắt anh cứ đờ đẫn như nhìn vào khoảng trống không giữa bầu trời vô định.

* * *

Một màn kịch

Cũng may vết thương của Đen chỉ vào phần mềm, nhưng mất máu nhiều nêu anh bị yếu sức. Chỉ qua hơn hai tuần điều trị ở bệnh viện là Đen đã có thể đi lại được. Khi đã đi lại được, dù còn khập khễnh và sức yếu, anh đã nghĩ đến chuyện tìm cách trốn. Nhưng còn đang loay hoay chưa tìm được cách nào thì bọn địch đã sử dụng khai thác tù binh. Một hôm chúng cho ra viện bắt trói tống lên xe hòm và dẫn về trại giam tù binh ở hoả lò. Tại đây đã có hàng trăm tù binh từ nhiều nơi khác đến.

Hàng ngày bọn địch liên tục đánh đập tra tấn tù binh để bắt họ kê khai lý lịch, họ tên, quê quán đơn vị, cấp bậc chức vụ nghề nghiệp binh chủng... Chúng bắt các chiến sỹ khai những bí mật quân sự, bắt mọi người phải viết đơn đầu hàng bọn giặc, quy thuận quốc gia và làm tay sai cho giặc. Nhiều chiến sỹ đã kiên cường anh dũng không chịu khuất phục trước kẻ địch nên đã bị bọn đao phủ tàn ác tra tấn cho đến chết; máu ngập lênh láng khắp phòng giam. Đến lượt Đen, một thằng lính to lớn vừa lôi vừa kéo vừa xách Đen như một con nhái bén lên buồng tra tấn để hỏi cung.

- A lê hấp! Bốp bốp bốp!

Đòn phủ đầu làm Đen tối tăm mặt mũi, và ngã gục xuống sàn, mãi một lúc mới ngồi lên được. một tên sỹ quan trẻ ngồi ở bàn giấy hất hàm hỏi:

- Họ tên?

- Dạ, Đen... Lò Văn Đen ạ!

- Hả? họ Lò à? Mày người thiểu số à?

- Vâng ạ, người Thái đen a lố!

- Quê quán ở đâu?

- Dạ, quê quán ở Văn Chấn, Yên Bái, lố!

- Bao nhiêu tuổi?

- Dạ, mười bảy tuổi lố!

- Đi Việt Minh từ bao giờ?

- Dạ, vừa mới đi xong thôi ạ- Anh bạn rủ đi theo để lấy súng về đi săn thôi lố!

- Mày đi đánh đồn để cướp súng hả?

- Cái súng của Tây tốt lắm lố, bắn con nai con hoẵng thì chết ngay à!

- Mày hãy kê khai vào bản giấy này. Tên sỹ quan đưa cho Đen một bản giấy có in mẫu sẵn.

- Tôi không biết chữ người kinh à?

- Thế biết chữ gì?

- Chỉ biết chữ Thái thôi à - Nhưng cũng chỉ biết cái tên thôi, chưa được đi học mà.

- Thế viết thử xem nào?

Tên sỹ quan trẻ có vẻ thích thú đưa bút cho Đen. Đen liền cầm bút và viết ngay chữa Lò Văn Đen bằng chữ Thái rõ to và nguệch ngoạc lên khắp cả tờ giấy; làm cho tên sỹ quan cứ trố mắt ra nhìn.

- Mẹ kiếp, chữ gì mà như con run thế này.

- ấy cái chữ của người chúng mình nó thế lố, cũng khó lắm lố, chữ người Kinh còn khó hơn.

Cứ như thế, với cái cách giả Kinh giả Thái, giả ngây giả ngô, Đen đã đánh lừa được tên sỹ quan trẻ tuổi đẹp trai, có hàng râu tơ lún phún. Chắc là sỹ quan mới ra trường và mới tập sự hành nghề. Đen thấy tên này chỉ được hỏi những loại tù binh nhóc con, nhưng hắn cũng không kém phần ác ôn, nó đã đánh đập túi bụi, hộc cả máu mồm máu mũi của mấy cậu chiến sỹ tỏ ra bướng bỉnh không chịu cung khai hoặc không chịu khuất phục hắn.

Đen đã nhiều lần bị bắt, bị đánh đập tra tấn kể cả của ta và của địch. Anh đã rút ra được bài học: "Không nên chọc gậy tổ ong hoặc trêu tức chó dại, nếu không cần thiết". Vì thế đối với những tên địch có vẻ hoênh hoang thích đánh đập ra oai, anh phải chịu nhịn và tỏ vẻ khuất phục ngay, phải tỏ ra chưa đánh đã đau, mới đánh đã ngã, phải tỏ ra là kẻ yếu hèn hơn hắn, thực chất lúc này mình là kẻ yếu hèn, để chúng thoả mãn và bớt tính hung hăng, có lúc bừa bãi bất chấp, chỉ gây nên những hậu quả nguy hiểm cho mình. Đen thường phải tự nhủ mình dùng chiến thuật của A.Q nhân vật của Lỗ Tấn, tự mình thầm rủa bọn địch trong lòng "Mày đánh tao là mày đánh bố mày đây". Mày đã có lời xin thì tao cũng cho đánh "!" Mày đánh bố mày lúc này, thì lúc khác bố mày sẽ tiêu diệt mày! "ừ, mày cứ đánh đi, xem tao bị đau hay mày bị đau!"

Với cái lối rủa thầm suy luận đó, đã giúp cho Đen chịu đựng được những đòn tra tấn của chúng một cách nhịn nhục. Thời gian này, cơ thể và hình hài của Đen thật đáng thương hại, vừa gầy gò còm nhom vừa đen nhẻm đen nhèm, đôi mắt trắng dã, đôi môi thâm xì, in dấu của bệnh sốt rét ngã nước ở những nơi rừng thiêng nước độc mà anh đã trải qua. Vì vậy trông anh có dáng dấp như một anh con trai người miền núi hơn là một thanh niên miền xuôi. Vì thế nếu không khôn khéo lúc này, chỉ cần để bọn đồ tể đầu gấu đánh một vài trận đòn là có thể quỵ hoặc chết ngay.

Cũng may một thời gian anh đã sống trong nhà một gia đình đồng bào thiểu số người Thái, nên biết chút ít phong tục tập quán, một số tiếng thông thường lại học được cả chữ Thái nữa, đó là những ngày được cử đi hoạt động cơ sở trong vùng nông thôn miền núi. Anh không ngờ tính tò mò học hỏi ngày đó lại có giá trị giúp anh nguỵ trang để đấu tranh với bọn địch trong nhà tù hoả lò này.

Tuy nhiên, chiến thuật để né tránh đòn tra tấn cực hình của chúng không có nghĩa là anh đầu hàng quân địch, phản bội lại Tổ quốc, phản bội lại nhân dân. Anh kiên quyết không bao giờ chịu cung khai những điều có liên quan tới bí mật quốc gia, bí mật của đơn vị. Cái phương châm: "Tự mình chịu đau, không để người khác bị vạ lây", ở trại Phượng Vũ trước đây lại được anh áp dụng và giữ vững đến cùng.

Cũng may cái vai kịch mà anh đóng ở đây cũng khá thành công nên bọn địch cũng chỉ đánh đập tra tấn một vài lần rồi cho qua. - Thằng nhóc con mọi đen này mà cũng bắt. Mẹc xà lù, chỉ mất thì giờ, tống cha nó về xứ mọi của nó, hoặc cho nó về chầu Diêm vương, đỡ tốn cơm! Ê, nhóc con, cút về trại!

Thằng sỹ quan phòng nhì trẻ tuổi bực tức đá đít cho Đen một cái, khi bọn lính dẫn Đen lên phòng tra một lần nữa. Đen ngỡ ngàng đi giật lùi rồi quay người chạy nhanh về phòng giam. Hú vía. Anh thầm cảm ơn thằng sỹ quan và cái vai trò sân khấu của mình, yên trí chúng sẽ quên mình hoặc cho mình về một nhà tù nào đó.

Nhưng Đen chưa kịp vui mừng về trò hề của mình đã đánh lừa bọn địch được ít ngày thì một tình huống đã xảy ra. Thằng Phan Văn Bội với cái lon thiếu uý nguỵ quân đã bất ngờ giáp mặt Đen, hắn liền gọi to:

- Nguyễn Trung Hiếu tức Đen, mày còn nhớ tao chứ? Hả anh bạn đồng chí! Hả, quả đất tròn mà, ha ha ha! Nó cười một giọng cười khả ố. Đen bỗng giật bắn người lên, quay lại nhận ra là thằng Bội: thì ra là mày, mày đã lộ nguyên hình là thằng phản bội ở đây, sau ba năm mày trốn biệt tăm bây giờ tao mới lại gặp mày!

Đen run bắn người lên vì lo sợ, vì tức giận, mặt anh bỗng tái đi và đôi mắt rực lên ánh lửa căm hờn. Thế là màn kịch bị thất bại hoàn toàn. Anh chuẩn bị tinh thần đối phó với thằng Bội, mặt đối mặt với kẻ phản bội và cũng là kẻ tử thù của anh, mà ba năm trước anh với nó chỉ ngấm ngầm bày binh bố trận để tiêu diệt nhau, mà chưa bên nào chịu phân thắng bại. Thằng Bội đã mượn tay thằng quan thầy Jack-Carnot đồn trưởng đồn Chùa Thôn để giết Đen trong kế hoạch AnPha. Hắn còn mượn tay của cả Ban quân báo tỉnh để bắt Đen trong kế hoạch B1. Vậy mà cả hai kế hoạch đều bị Đen làm cho thất bại, hắn hốt hoảng vội tìm cách chuồn, hắn đã xin đi học trường sỹ quan lục quân khoá năm, nhưng trình độ kém không theo được nên bị loại, hắn đã cậy cục xin về học lớp bổ túc sỹ quan ở trường quân chính Liên khu, ba tháng sau ra trường với chức trung đội trưởng.

Hắn được điều về một đơn vị chủ lực, nhưng trong một trận chống càn ác liệt, hắn lợi dụng thời cơ đi trinh sát tình hình địch, đã nhảy vào đầu hàng giặc Pháp. Hắn đã tìm được liên lạc với bọn tay chân của Jack trước đây và nhờ mua được quan thầy bão lãnh nên hắn đã được bọn địch tin dùng. Sau vài vụ đánh đập tra tấn tù binh, đánh phá cơ sở, giết hại cán bộ, bộ đội ta, hắn đã được quan thầy khen ngợi, thưởng mề đay và lon thiếu uý phụ trách một bộ phận "binh vận" của tổ chức "Quân thứ hành chính lưu động", một tổ chức quân quản ở vùng chúng mới chiếm được, thực chất là một bộ máy chuyên để đàn áp, đánh phá cơ sở phong trào Cách mạng của ta.

Trong suốt mấy năm nay, nhất là từ khi chạy sang hàng ngũ quân giặc, thằng Bội luôn luôn dò hỏi tìm hiểu tông tích của Đen, khi còn ở hàng ngũ ta để tìm cách lẩn trốn, trốn tránh. Khi ở hàng ngũ địch thì để tìm cách bắt bớ tiêu diệt. Đen là mối lo ngại canh cánh trong lòng thằng Bội từng ngày từng giờ. một đối thủ ghê gớm và đáng sợ. Nếu chưa tiêu diệt được Đen, thì trong lòng nó chưa được yên.

Nhân dịp đến trại tù để phân loại tù binh đợt mới đưa về gần đây, hắn phát hiện trong danh sách tù binh dài dằng dặc có cái tên Đen, làm hắn giật mình, một cái tên luôn luôn làm hắn mất ăn mất ngủ, hễ cứ nghe thấy, nhìn thấy là hắn lại giật mình, dù đó chỉ là một cái tên vu vơ, chứ không phải là đối thủ của hắn. Nhưng lần này linh tính cho hắn biết, có một điều gì đó làm hắn bồn chồn lo sợ, một mối lo không đâu. Hắn liền tìm đọc hồ sơ tên Đen, mà tên sỹ quan trẻ tuổi đẹp trai trong khi hỏi cung đã lập được.

- Hừ, Lò Văn Đen chứ không phải là Nguyễn Văn Đen! Thế mà mình cứ tưởng...

Tên Bội tự lẩm nhẩm một mình trong khi đang đọc hồ sơ. Cuối cùng khi đọc xong hồ sơ, hắn thất bại, bực tức quẳng tập hồ sơ trả vào trong tủ một cách bừa bãi, văng một câu chửi tục.

- Thế này mà cũng đòi là hồ sơ tù binh à? Chung chung chẳng ra cái gì cả. Láo toét! Đúng là đồ nhãi con vô tích sự! Hắn có ý mỉa tên sỹ quan trẻ tuổi. Hắn bỏ ra ngoài phòng hồ sơ, rồi định bỏ đi, nhưng linh tính lại làm cho hắn lững thững quay trở lại, một điều nghi nghi hoặc hoặc xung quanh cái tên Đen "Biết đâu được, có thể lại chính là nó thì sao?" Thế là hắn đi thẳng xuống khám, đến thẳng phòng giam nơi có cái tên Lò Văn Đen đó.

Và linh tính của hắn quả là chính xác, hắn đã gặp may. Khi hắn đã nhận ra mặt Đen, hắn vui mừng phấn khởi như đứa trẻ được mẹ đi chợ về cho quà. Đúng là cầu được ước thấy, không hẹn mà gặp, thật may mắn quá "Lạy chúa, đối thủ của con chuyến này có chạy đằng trời!" Thằng Bội vội vàng lục lại hồ sơ và âm mưu chuẩn bị một kế hoạch để tiêu diệt Đen.

Khốn khổ cho Đen, lúc này anh chỉ như là một con cá nằm trên thớt, thằng Bội muốn chặt thế nào thì chặt, rất nhẹ nhàng và nhanh chóng mà thôi, hỡi ôi!

Chuồng cọp

Thằng Phan Văn Bội liền lập một hồ sơ mới về Đen, mà nó đã biết rõ từ đầu đến cuối, hắn hy vọng lại lập công to với quan thầy của nó trong vụ Đen này, vì đã phát hiện ra một tên sỹ quan Việt Minh cực kỳ nguy hiểm.

Trong bản hồ sơ như một bản cáo trạng, hắn tố cáo Đen, đã trực tiếp giết hại hai đồn trưởng đồn Chùa Thôn là Paul-Crit và Jack-Carnot và nhiều binh lính khác trong đồn; hắn tố cáo Đen đã phá vỡ kế hoạch phản gián An-Pha và cường điệu hành động của anh như những điệp viên già đời kỳ cựu của nước Pháp, nước Mỹ - Hắn tố cáo Đen đã được đi học và được Trung cộng đào tạo thành điệp viên của Trung cộng và xuất quỷ nhập thần như cỡ điệp viên quốc tế. Hắn tố cáo Đen đã đánh lừa được sỹ quan hỏi cung, đã đóng kịch giả làm người dân tộc thiểu số miền núi để che mắt các sỹ quan phòng nhì, chỉ một tí nữa là "nó" lọt lưới, nếu không có con mắt tinh tường của thằng Bội, v.v...

Thằng Bội chỉ trong một đêm đã viết hàng chục trang giấy về hồ sơ tội trạng của Đen. Trong khi tố cáo Đen, nó không nghĩ rằng hắn đã đề cao Đen lên đến tận mây xanh. một tù binh quan trọng, một tên tội phạm cỡ lớn, một tên Việt Minh cực kỳ nguy hiểm, cực kỳ tài giỏi, nhiều âm mưu thủ đoạn ghê gớm... Đến nỗi khi tên sỹ quan Pháp phụ trách nhóm tra tấn lấy cung, cũng phải xua tay lắc đầu vì nó cho rằng với cái tuổi đời và hình hài của chú nhóc con Việt Minh này thì không thể làm những điều ghê gớm đến mức như bản hồ sơ tố cáo của thằng Bội được. "Có thể" nó đã hành động như một kẻ cuồng tín theo sự chỉ huy của cấp trên, chứ với cái đầu óc non trẻ kia, chưa chắc đã có thể chủ động nghĩ ra những âm mưu ghê gớm như lời tố cáo của ông Bội được (?)!

Tuy nhiên tên sỹ quan chỉ huy phòng nhì này cũng ra lệnh cho tống giam Đen vào gian nhà hầm của khu khám cầm cố và được canh phòng cẩn mật hơn. Thế là Đen đang là tù bình thường lại được đề bạt lên là tù binh nghiêm trọng. Điều đó trước hết làm thằng Bội yên tâm. Nó kiên quyết tìm cách tiêu diệt Đen trong dịp này, đối với nó đây là thời cơ ngàn năm có một để thanh toán hận thù!

Trong bản hồ sơ cáo trạng của Đen, ở đoạn đề cao Đen đã đánh lừa được những sỹ quan phòng nhì, nó đã không chú ý, việc đó đã động chạm đến tên sỹ quan trẻ tuổi đẹp trai, người đã trực tiếp tra hỏi lấy cung và lập hồ sơ về Đen. Ngoài ra thằng Bội còn hết lời chê bai các sỹ quan trại giam và đề cao mình với vẻ tự cao tự đại, vênh vênh váo váo trước đồng bọn, làm cho bọn sỹ quan này bị mất mặt, vì cấp trên quở trách, mất lòng tin, cho là không có khả năng, có nguy cơ bị đe doạ thải hồi khỏi cái cơ quan béo bở này, hoặc phải tống ra trận. Điều đó làm cho các sỹ quan ở đây bực tức và cũng tìm cách bào chữa để chống lại thằng Bội, nhất là viên sỹ quan trẻ tuổi đẹp trai nọ. Hắn là con trai của một viên tướng có chức quyền và thân thế trong Bộ Tổng tham mưu quân nguỵ, hắn là sỹ quan có học thức và đã tốt nghiệp trường Xanh - Xia bên Pháp mới về được ít lâu, tình hình chiến trận và cả xã hội ở đất nước chưa thông thạo, chưa có kinh nghiệm, nhưng lại có uy tín trong đám sỹ quan cơ quan an ninh phòng nhì ở đây vì đó là một con người có trí thức có văn hoá, phong thái rất giống người Pari và vì là con một ông tướng có thân thế, nên được mọi người kính nể, kể cả xếp phòng nhì.

Theo đơn tố cáo của thằng Bội, đề nghị truy tố Đen ra toà án binh xét xử và xử bắn công khai để làm gương cho những tên tù binh ngoan cố khác. Nhưng vì có đụng chạm đến các sỹ quan phòng thẩm vấn nên việc xét xử công khai bị bác bỏ, mà có thể sẽ được thủ tiêu một cách bí mật. Thằng Bội nài nỉ cấp trên cho hắn được trực tiếp thủ tiêu Đen, cho bõ những thất bại nhục nhã mà hắn đã phải chịu đựng mấy năm nay.

Quyết định thủ tiêu Đen làm cho thằng Bội phấn khởi vui mừng ra mặt, vì từ đây hắn đã nhổ được một cái gai ung nhọt nằm mãi trong cơ thể hắn làm hắn ăn không ngon ngủ không yên mấy năm trời, hắn đã trả được thù, tiêu diệt được một kẻ thù nguy hiểm nhất trong đời hắn từ trước tới nay.

Kể từ hôm Đen bị trở thành trọng án và bị giam vào khu biệt lập cầm cố, một mình nằm trong một căn hầm sâu dưới lòng đất, trên đậy lưới thép như một cái chuồng cọp. Đã vậy tay vẫn bị còng và ban đêm chân vẫn bị xích vào một cái cùm nặng nề, chỉ khi nào ăn cơm mới được tháo tay để ăn mà thôi. Anh không sợ xiềng xích, không sợ kìm kẹp, anh không sợ cô đơn lạnh lẽo, anh đã từng bị tù đầy nên đã có kinh nghiệm để giết thời gian trong ngục tù, nếu một mình thì suy nghĩ và ước mơ hoặc tự mình học tập ôn lại những bài văn bài toán, hoặc làm bài tập tự mình đặt ra đầu bài rồi tự mình làm bài, giải đáp; có lúc anh suy nghĩ làm văn làm thơ, tự đọc các chuyện cũ hoặc ôn tập ngoại ngữ... Nếu tập trung suy nghĩ học tập anh đã rèn luyện được từ thời kỳ học sinh. Có hôm chỉ trong lúc đi đường từ nhà đến trường anh đã giải được một bài toán hình rất khó mà suốt đêm qua nghĩ mãi không ra, hoặc trong lúc vừa tát nước ruộng mạ vừa học thuộc được một bài thơ, bài văn tiếng Pháp. Sau mỗi lần bị đi tù hoặc bị giam anh lại thấy mình lớn lên, vững vàng hơn cũng vì lẽ đó, anh đã tập trung học tập và suy nghĩ nâng cao kiến thức của mình, nâng cao đầu óc của mình trong đối nhân sử thế, ứng xử với đời và đối phó với kẻ thù.

Chưa một lần nào chế độ trại giam và nhà tù đã quật đổ được tinh thần của Đen, cho dù hà khắc và tinh vi xảo quyệt đến đâu. ấy vậy mà lần này, trong cái căn hầm chuồng cọp này, có lúc tưởng chừng như bị thất bại hoàn toàn, anh cảm thấy bị tuyệt vọng. Nhưng cứ đến cái giây phút yếu hèn nhất, bi quan nhất thì tự dưng lại có một con người khác, một linh hồn khác thức tỉnh anh, kéo anh ra khỏi vũng lầy tuyệt vọng.

"Đen ơi, mày phải sống!

Sống để rửa hận, sống để trả thù!

Mày không có quyền chết! Chết là yếu hèn, là phản bội lại lý trí và lý tưởng của mày! Mày phải sống bằng bất cứ giá nào, để dành lại tự do cho tâm hồn mày!

- Đen ơi, mày phải sống...! “

Chính nhờ cái linh hồn thiêng liêng của tầm cao đó đã cứu vớt anh, kéo anh ra khỏi nỗi buồn rầu sầu thảm, kéo anh ra khỏi nỗi uất ức hận thù khi gặp lại thằng Bội mà chính nó đã gây nên nỗi đau đớn này cho anh. Anh phải tập trung suy nghĩ để thua keo này bày keo khác, để nhận rõ âm mưu thâm độc của kẻ thù, để tìm cách đấu tranh, đấu tranh đến hơi thở cuối cùng may ra vẫn có thể có con đường thoát. Phải bình tĩnh, điềm đạm, thì mới có thể lạc quan yêu đời, có yêu đời mới có hy vọng, có hy vọng mới có sự minh mẫn cần thiết để suy nghĩ và suy nghĩ mới được sâu xa.

Cũng như người đánh cờ, nếu đã gặp thế bí, mà lại không bình tĩnh thì làm sao có thể nghĩ được nước cờ hay, mà không phải chỉ cần một bước trước mắt, mà còn phải nghĩ cho hai ba bước tiếp theo cho đến khi phân thắng bại cuối cùng.

Tuy nhiên từ hôm bị nằm trong hang cọp biệt lập này, Đen suy nghĩ rất nhiều mà vẫn chưa ra được một tia hy vọng mong manh nào để có thể tìm cách trốn thoát hoặc hạn chế được sự tàn ác của kẻ thù đối với anh chứ chưa nói gì đến việc tìm cách tiêu diệt tên Bội nữa. Suốt ngày đêm đầu óc anh bị căng thẳng, trong bụng lúc nào cũng thấy đầy anh ách, có lẽ vì anh đã phải nuốt điều đắng cay, tủi hận? hay phải chăng vì nỗi căm thù uất ức chưa nguôi vì chưa tìm ra giải pháp nào, để làm giảm sự đớn đau đang giầy vò anh? Lúc này anh mới cảm thấy mình cô đơn và bất lực (!). Rồi anh lại tự đấu tranh, phải ngủ, ngủ để quên đi nỗi bi thảm đang đầy đoạ thân anh, và cái chính là phải ngủ để giữ gìn sức khoẻ, để đấu tranh với kẻ thù gian ngoan tàn ác này. Ngủ đi, để thư giãn thần kinh, chắc hẳn khi ngủ đẫy giấc rồi, tinh thần anh sẽ được sảng khoái hơn, và sự minh mẫn sẽ đưa anh đến những tia hy vọng. Bao giờ anh cũng vẫn còn hy vọng, dù đó là những tia rất mong manh.!

* * *

Đối thoại

Sáng sớm hôm sau, Đen bị gọi lên phòng tra tấn. Chỉ có mình viên sỹ quan trẻ tuổi ngồi ở bàn giấy và một tập hồ sơ. Thái độ viên sỹ quan này rất lặng lẽ, trầm tĩnh và có vẻ tôn trọng Đen hơn mọi lần. Anh ta chỉ tay xuống ghế mời Đen ngồi tử tế. Rồi với vẻ thăm dò và nghi vấn, giọng rất nhẹ nhàng:

- Tại sao anh lại đánh lừa tôi?

- Vì tôi không muốn để liên quan ảnh hưởng đến gia đình, làng xóm quê hương!

- Vì sao?

- Nếu các ông biết tông tích của tôi, các ông sẽ cho người khủng bố, bắt bớ làm con tin để buộc tôi phải đầu hàng hoặc phản bội. Khi không được, các ông sẽ trả thù, bắn giết những người thân của tôi hoặc tàn phá quê hương tôi!

Đến lúc này thì Đen không thể đánh lừa tên sỹ quan trẻ tuổi này được nữa, anh quyết định chơi ngửa bài với anh ta, anh phải tấn công anh ta một cách trực diện, sẽ nói thẳng với anh ta không cần dấu diếm, với hy vọng: một là kêu gọi lương tâm con người của anh ta, nếu anh ta còn lương tâm, mà xem ra thì anh ta còn trẻ, có học thức và trông thái độ của anh ta thì có thể khẳng định, anh ta chưa phải là loại ác ôn chưa phải là loại mất hết tính người, ít ra là trong lúc này, trong thời gian này, anh ta nhìn đời còn đẹp đẽ lắm, cũng như mình thôi, anh ta chỉ hơn mình vài tuổi chứ mấy, tâm hồn còn khả năng trong sạch, lương tâm anh ta chắc còn hướng nhiều điều thiện, hãy kêu gọi anh ta, liệu anh ta có thức tỉnh được không? Hay là kích động thêm mâu thuẫn giữa nội bộ kẻ thù với nhau, kích động mâu thuẫn giữa anh ta và tên Bội, chắc chắn tên Bội sẽ coi khinh và khích bác anh ta trong việc hỏi cung mình đã sơ hở đơn giản nên đã bị đối phương lừa, thằng Bội không những chỉ tố cáo mình để lập công mà còn dèm pha, hạ bệ đồng đội để vươn lên nữa. Vì vậy cần phải khơi sâu mâu thuẫn này để chúng tiêu diệt lẫn nhau, mà địa vị, uy tín và thân thế của tay sỹ quan trẻ này không phải là hèn kém gì mà không trị được tên Bội, để bảo vệ danh dự của anh ta. Đây là thời cơ để mượn tay địch diệt địch, mượn tay tên sỹ quan trẻ này để diệt tên Bội kẻ thù của anh. Đen suy tính từ suốt đêm qua, anh phải đi ván bài liều, ván bài cuối cùng, được ăn cả ngã về không, đằng nào mình cũng đã bị phát giác rồi, không còn con đường nào khác nữa. Đen quyết định chơi ngửa bài. Anh vừa trả lời vừa thăm dò thái độ của tên sỹ quan trẻ tuổi, vừa phải tỉnh táo để thăm dò đối phương và đi những nước bài chính xác.

Tên sỹ quan trẻ cũng vừa hỏi vừa thăm dò Đen, anh ta đã đọc toàn bộ bản hồ sơ tố cáo tội trạng của Đen do tên Bội viết và nộp cơ quan phòng nhì, mà xếp đã cho anh ta mượn xem và yêu cầu anh ta kiểm tra lại, tập hồ sơ đó đang để trên bàn trước mặt anh ta, tuy nhiên anh ta còn nghi nghi hoặc hoặc, chưa thể tin được rằng cái cậu bé đen đủi gầy còm xấu xí kia lại có thể làm được những việc tày đình như thằng Bội nói. Anh ta đập đập mấy đầu ngón tay lên tập hồ sơ rồi hất hàm hỏi Đen:

- Anh có biết người ta tố cáo anh về những tội gì không?

- Có biết! - Đen tuy chưa được đọc, mà cũng chẳng cần đọc cũng thừa biết thằng Bội tố cáo những gì, nên Đen trả lời ngay không chần chừ.

- Vậy sự thật có đúng như thế không?

- Nếu đúng là sự thật như vâỵ thì sao? Đen liền hỏi lại làm cho viên sỹ quan trố mắt lên nhìn anh ngạc nhiên.

- Hả?

- Vâng, nếu đúng như vậy thì sao cơ?

- Thì... anh quả là một người anh hùng...!

Viên sỹ quan đứng bật dậy lộ vẻ vừa ngạc nhiên vừa kính phục.

- Rất đáng tiếc là tôi chưa xứng đáng với lời ông khen ngợi!

- Anh có biết gì về Bội không? Tại sao hắn lại biết về anh kỹ thế?

- Dạ, thằng Bội trước cùng ở đơn vị với tôi, Đại đội 15 chủ lực tỉnh.

- Hả? Thằng Bội trước là Việt Minh hả? hả?

Viên sỹ quan bỗng nhiên phấn khởi hẳn lên, như vớ được vàng, vì đã khám phá ra đầu mối yếu điểm đối thủ của mình. Anh ta liền xoắn lấy Đen hỏi quấn quít làm Đen không kịp trả lời.

- Có đúng thằng Bội là Việt Minh không? Hắn đầu hàng quân đội Pháp phải không? hả? hả.

- Vâng, hắn là kẻ phản bội Việt Minh làm tay sai cho Pháp, nhưng hắn cũng phản bội Pháp làm tay sai cho Việt Minh!

- Sao? Thế nào? Có đúng thật như thế không? Anh hãy kể lại tỷ mỉ xem nào? Anh có thể viết đơn tố giác được không?

- Xin ông cứ bình tĩnh, tôi sẽ kể hết cho ông nghe, tin hay không tin là tùy ông, tôi chỉ biết kể, còn ông muốn viết thế nào thì viết. Cứ coi đó là lời cung khai của tôi trong phòng tra tấn này cũng được, sẽ có lợi cho ông hơn.

- Được! Ê lính gác! Viên sỹ quan ra bảo tên lính gác. Mày không được cho ai tự tiện vào đây nhé! Rồi quay lại Đen - Nào anh bắt đầu đi.

- Vâng, ông hãy nghe đây, chính tên Bội đã bắn chết đại đội trưởng Hoàng Khánh trong một trận công đồn và phá tan trận tấn công đó để lập công với Paul-Crit đồn trưởng đồn Chùa Thôn. Nhưng sau đó lại chính tên Bội đã giết Paul để lập công với Việt Minh, đã được thưởng huân chương, được đi báo cáo điển hình ở khắp nơi ở huyện, tỉnh và trung ương, được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương và được đi học trường sỹ quan lục quân. Điều này ông có thể thẩm tra ở vùng xung quanh tỉnh Hà Đông thì khắc rõ. Người ta đã từng ca ngợi thằng Bội giỏi như Triệu Tử Long vì đã giết được Paul, tên Tây lùn ác ôn khét tiếng lúc bấy giờ.

- Thì ra là như vậy, hắn là tên hai mang, thế mà hắn cứ hênh hoang khoác lác đến là trơ trẽn! Viên sỹ quan tự nhiên bột phát ra lời, với vẻ ấm ức khó chịu. Dừng một lát, anh ta lại giở mấy trang hồ sơ ra tìm đọc một đoạn nào đó, rồi ngẩng lên hỏi Đen.

- Thế hắn với anh có phải là tình địch của nhau không? Cô Tân là thế nào?

- Hắn chưa bao giờ là tình địch với tôi. Cô Tân là vợ của Jack-Carnot trung uý đồn trưởng Chùa Thôn thay Paul. Tên Bội muốn làm tình với Tân trong một buổi liên lạc ở hòm thư bí mật, nhưng bị cô Tân cự tuyệt và cho hắn một cái tát khá đau, nên hắn đã thù cô ta.

- Thế mà hắn tố cáo là anh đã giết Paul rồi giết cả Jack và chiếm đoạt cô Tân một điệp viên của Pháp... và là người yêu của hắn. Bây giờ cô Tân ở đâu?

- Cô Tân đã bắn Jack trong một đêm vũ hội, vì lòng căm thù, Jack đã hãm hiếp phá hoại đời cô ấy, sau đó lại giết tiếp một Nicô Việt Minh mà cô ta cho là tình địch, rồi bỏ trốn đi biệt tăm, không biết còn hay mất, chắc hẳn không bên nào dung tha cô ấy, nếu cô ta không thay hình đổi dạng.

Viên sỹ quan lại đọc hồ sơ một lúc, rồi ngẩng đầu lên nhìn thẳng vào mắt Đen như có vẻ muốn thôi miên anh, thử xem ý chí của người anh hùng Việt minh cộng sản này ra sao?

- Này, anh có biết thằng Bội nó đề nghị xử tội anh như thế nào không?

- Xử bắn! Công khai tại pháp trường, bêu gương cho mọi người khiếp sợ, hoặc là thủ tiêu bí mật, đó là sở trường của giặc Pháp và quân đội quốc gia của các anh chứ còn gì nữa? Nhất là tên Bội, lại càng muốn tiêu diệt tôi càng nhanh càng tốt.

- Vì sao?

- Vì người nắm vận mạng của nó duy nhất lúc này là tôi.

- Anh khá lắm, đoán đúng đấy, vậy anh thích lựa chọn phương án nào? Xử bắn công khai hay thủ tiêu?

- Đó là quyền của các ông, tôi sẵn sàng bất chấp, dù trường hợp nào thì trước, sau thằng Bội cũng sẽ phải đền tội, và cuộc chiến tranh này của các ông sẽ phải thất bại.

- Điều thứ nhất thì có thể đúng, còn điều thứ hai thì anh ước vọng hơi xa đấy. Tương lai của các anh còn mờ mịt lắm, anh bạn trẻ ạ! Mà sao các anh vẫn chịu đựng được?

- Chúng tôi sống và chiến đấu vì ước vọng ấy.

Thôi được, ta nói tiếp chuyện bây giờ. Anh có muốn tôi giúp anh điều gì không? Trong việc chống lại âm mưu của tên Bội.

- Cái đó là tuỳ khả năng điều kiện của ông và lương tâm của ông. Nhưng tôi thiết nghĩ, thằng Bội không chỉ là kẻ thù của tôi, mà trước mắt nó đang là kẻ thù của ông? Hiện nay chúng ta có chung một kẻ thù; Việc làm của ông, nếu ông dám làm, vạch mặt và tiêu diệt tên Bội, sẽ có tác dụng trả thù cho ông và cũng là trả thù cho tôi. Đó cũng là con đường cuối cùng của ông, nếu không nó sẽ tiêu diệt ông...

- Thôi được, tôi sẽ làm hết sức mình...

- Trước hết vì danh dự và uy tín của ông!

- Và cả vì cuộc sống của anh nữa.

- Vâng, xin cảm ơn ông và chúc ông thành công.

- Ô rơ voa! - Tạm biệt!

Người sỹ quan cầm tập hồ sơ đứng lên, lệnh cho tên lính áp tải dẫn Đen về trại giam, rồi anh ta bước đi vẻ tự hào và phẫn nộ.

Lúc này Đen thấy lòng mình nhẹ nhàng thanh thản. Anh tin vào sự bùng nổ trong lương tâm viên sỹ quan tuổi trẻ đẹp trai này.

*

*

Cuộc hành hình bí mật

Ngay đêm hôm đó cuộc hành hình "Thủ tiêu bí mật" đã xảy ra sớm hơn dự đoán, trước sự bất ngờ của Đen.

"Thế là hết, tên sỹ quan đã không kịp thay đổi tình thế, hắn đã bất lực rồi, nhưng dù sao thì mâu thuẫn của chúng sẽ càng không thể dung hoà được nữa, chúng sẽ tiêu diệt lẫn nhau càng nhanh mà thôi!. Đen nghĩ như vậy và anh sẵn sàng đi tới cái chết mà anh đã biết chắc từ khi gặp lại tên Bội ở đây.

Hai tên lính có thằng Bội đi cùng, đến tận chuồng cọp, mở khoá cùm, rồi còng tay Đen bằng khoá số 8, còn kèm thêm một dây xích vào cổ để dắt đi.

Thằng Bội với bộ mặt hí hửng và nụ cười nham hiểm, nhìn Đen với thái đội hằn học:

- Ê Đen, mày có biết mày được đi đâu đêm hôm nay không?

- Biết, tao chờ đợi giây phút được bọn giặc chúng mày thủ tiêu từ hôm gặp mày rồi!

- A, mày quả là một thằng thông minh đấy, vậy trước khi đi chầu hà bá mày có muốn dối dăng hoặc nhắn nhủ gì không? Tao sẽ làm ơn làm phúc truyền lại hộ mày!

- Không cần! Sau khi chết, tao sẽ làm ma về bóp cổ mày thằng phản bội hèn hạ ạ, cứ chờ đấy, không lâu đâu!

- Bịt mắt nó lại, tống giẻ vào mồm nó ngay!

Ngay lập tức một nắm giẻ tọng vào mồm Đen, rồi một chiếc túi đen chụp vào đầu anh, bọn lính thắt dây buộc chặt lại, làm anh nghẹt thở và không còn nhìn thấy gì nữa.

- Dẫn nó ra xe nhanh lên, rồi vào bắt một thằng nữa - Vẫn tiếng thằng Bội hét bọn lính - Mẹ kiếp, mười hai giờ đêm rồi, khẩn trương lên, không được để bọn tù binh trông thấy, chúng la hét ầm lên là lôi thôi đấy. Đi được vài bước thằng Bội quay trở lại vào trong nhà tù, tiếng giầy đinh xa dần, còn bọn lính thì đẩy Đen đi. Anh cứ bước dò dẫm theo một tên lính đùn đẩy ở phía sau, có lúc ngã dúi ngã dụi, đập cả đầu vào tường, nhưng nhờ đó anh nhận ra phương hướng theo cảm giác của mình, chúng đang đưa anh ra phía cổng sau của nhà tù. Cánh cửa xe mở, chúng tống anh lên một chiếc xe hòm, đóng cửa lại rồi vội vàng chạy quay trở vào trong, chiếc xe đang đứng ở một góc sân trong bóng tối, đầu nhà xác, nơi để tù nhân bị chết chuẩn bị đưa đi chôn "Thì ra chúng cũng không dám bắt mình công khai đưa đi bắn mà vẫn phải làm bí mật, sợ tù binh phản đối?.

Đen còn đang phán đoán phương hướng và thủ đoạn của thằng Bội thì bỗng nhiên, cánh cửa xe mở, một tên lính lên xe, hắn kéo tay anh, rồi một cú đấm như trời giáng vào mặt anh, làm anh bị ngã gục xuống và ngất đi. Trong lúc mơ mơ màng màng hình như anh vẫn còn nghe thấy tiếng hô khẽ:

- Khiêng cái xác này vào nhà xác!

Rồi anh thấy mình được nhấc bổng lên, hai người lính khiêng anh ra khỏi xe, chạy về nhà xác, họ vội vàng vứt anh vào một xó tối.

Một tù nhân khác được tống lên xe, khổ người cũng bé nhỏ như Đen và cũng bịt mồm bịt đầu bằng chiếc khăn đen, với bộ quần áo tù giống như nhau không ai nhận được ra người nào vào người nào nữa.

Vừa lúc đó bọn thằng Bội cũng vừa đến nơi, chúng dẫn thêm một tù nhân nữa cũng bị trói và bịt mồm bịt mặt như trên. Chúng tống tù nhân lên xe và bọn lính ba tên cũng lên hòm xe, thằng Bội bấm đèn pin kiểm tra lại, hai tù nhân và ba tên lính áp tải đã đủ trên hòm xe, tự tay nó đóng cửa xe, khoá lại và cầm chìa khoá rồi nhảy lên các bin, đánh thức tên lái xe đang nằm ngủ ngáy khò khò trên đệm xe.

- Ê, tài, dậy nổ máy đi ngay, mẹ kiếp muộn mất rồi! Tên lái xe giật mình tỉnh dậy, rồi mắt nhắm mắt mở, vội vàng nổ máy xe. Chiếc xe từ từ ra khỏi cổng nhà tù, rồi lao nhanh trên đường phố về phía bờ sông Hồng. Xe chạy qua dốc Vĩnh Tuy rồi lao xuống bãi sông dừng lại ở gần bờ sông nơi đất đang bị lở sâu hoắm. Bọn lính vội vàng dẫn hai tù nhân xuống, hai tràng tiểu liên vang lên lẫn vào trong gió may heo hút, hai cái xác đổ xuống dòng sông, nơi những cuộn sóng đang chảy réo rắt và bùng lên nhấn chìm xác họ cuốn đi, không một âm vang thống thiết nào cả. Máu của họ tô thêm màu đỏ phù xa nước sông Hồng.

- Mẹ kiếp, thế là trừ được một hậu hoạ lớn!

Thằng Bội phấn khởi khẽ chửi đổng một câu, rồi nhảy lên xe giục lái xe về phố, chúng hồ hởi cho xe rẽ vào một tiệm cà phê đêm.

- Khao bọn bay một chầu bia rượu!

Bọn lính vui sướng, cười hô hố, chạy lại tung hô thằng Bội rồi kéo nhau vào tiệm đập phá. Chúng thi nhau nốc rượu cho đỡ rét, cho quên cái hình ảnh xác người bị bắn đổ xuống sông như hai khúc chuối. Đến lúc ngà ngà say, bọn lính mới lại la lên:

- Gái, gái! Ê chủ quán đâu? Gái!

- Có ngay đây, có ngay đây! - Mụ chủ quán to béo núng nính đầy những thịt vội vàng gọi - Các em đâu, ra tiếp các thầy đi mau lên!

Tức thì một tốp gái điếm người trần như nhộng chắc hẳn họ đã làm tới ca hai ca ba rồi, đang mệt mỏi không cần mặc quần áo để ngủ, từ các cửa buồng xung quanh đó, chạy ùa ra, nhảy tót lên lòng bọn lính rồi kéo họ vào buồng. Có tên lính say quá bị ngã không bế nổi cô gái to béo đứng lên nữa, nó liền vật ngay cô ta ra sàn mà hôn hít, mà sờ mó, mà làm tình luôn. Thằng Bội có vẻ là người vui sướng hả hê nhất. Một lúc có tới hai rồi ba cô gái đều đổ xô đến chỗ hắn. Hắn dang tay ôm lấy tất cả bọn, hôn cô này một cái, lại cắn cô kia một cái, cả lũ vừa ăn uống vừa nghịch ngợm, đổ cả rượu vào bộ phận dưới của các cô để rửa, rồi say sưa, rồi vật vã nhau, rồi nôn mửa đầy cả ra sàn nhà, tanh tưởi và tởm lợm; chúng nằm ngổn ngang như một đàn lợn đã được cạo lông vứt chồng đống lên nhau. Dưới ánh đèn nêông xanh mờ mờ ảo ảo, chúng hiện nguyên hình là lũ quỷ dâm cuồng và tàn ác. Những cô gái điếm trong tay chúng cũng chính là một con vật để cho chúng dày vò cấu xé và chà đạp không thương tiếc, cho đến sáng, các cô chỉ còn là một đống rẻ rách!.

Mãi sau này Đen mới điều tra và được nghe rõ tường tận về cuộc đánh tráo tù binh đó. Viên sỹ quan tuổi trẻ đẹp trai đã cảm phục tinh thần dũng cảm của Đen, nên đã tìm cách cứu anh, khỏi bàn tay ác độc của tên Bội, bằng cách đánh tráo một người tù nhân thường phạm khác vừa bị bắt vì tội ăn cắp. Chính viên sỹ quan đó, cùng tên lính hầu của mình đã trực tiếp làm việc đánh tráo này, dưới danh nghĩa đang làm nhiệm vụ kiểm tra việc thi hành án tử hình của tên Bội đối với Đen và một tù nhân nữa.

Cuộc đánh tráo đã diễn ra nhanh gọn, thằng Bội và bọn lính không hề biết gì cả. Ngay sáng sớm hôm sau, lúc còn đang tối trời, trong khi bọn thằng Bội còn đang say sưa ở quán cà phê với các cô gái điếm, thì hàng trăm tù binh từ các chiến trường về đây đã chật ních cả nhà tù, nên bọn Pháp đã phải chuyển họ đi đầy xa. Hàng chục xe ô tô cam nhông chở tù binh phủ bạt kín rời khỏi cổng nhà tù, rời khỏi thành phố Hà Nội theo đường 5 xuống Hải Phòng. Đen đang nằm bất tỉnh ở nhà xác, được viên sỹ quan và người lính khiêng vất vào trong trại tù binh đang nhốn nháo chuẩn bị lên xe, rồi bỏ đi không để lại một dấu vết gì báo cho Đen cả.

Khi Đen tỉnh dậy đã thấy mình ở giữa trại tù binh và ngay sau đó bị bọn lính tống lên xe đi luôn. Chúng trói tù binh thành từng dây 10 người một sâu, mỗi xe hai đến ba sâu, rồi phủ kín bạt lại như chở hàng hoá. Mỗi xe có một tổ lính hộ tống và một sỹ quan phụ trách.

Ngồi trên xe và những ngày sau, Đen suy nghĩ nhiều đến viên sỹ quan trẻ tuổi: Thì ra trong hàng ngũ của địch, không phải ai cũng đều là kẻ thù cả, có người, có lúc, có nơi, họ còn là bạn của những người lính, họ là đồng minh của Cách mạng, và trong trường hợp này, viên sỹ quan còn là ân nhân của anh nữa. Họ đã lặng lẽ làm những điều tốt lành mà không hề đặt một điều kiện nào cả, thậm chí cũng không muốn để lại một dấu vết hoặc nhân chứng nào nữa. Họ âm thầm thực hiện những kế hoạch của họ để cứu vớt anh mà không hề báo cho anh biết trước. Chỉ đến khi anh đã được cứu sống, được ngồi trong hàng ngũ của đồng đội, dù là tù binh, thì anh mới thấy hết được tấm lòng của họ, thấy hết được cái kế hoạch tinh vi của họ, thấy được sự dũng cảm, dám liều lĩnh của họ để cứu anh. Họ có thể bị tù tội, bị hy sinh vì một tên tù binh gầy còm bé nhỏ không tên tuổi này ư? Điều đó há chẳng phải họ có một tấm lòng vị tha, một tâm hồn rộng lớn mà lương tâm con người, lương tâm thời đại đã vượt lên tất cả?

Cuộc chiến tranh thù hận âm thầm của viên sỹ quan trẻ ấy với tên Bội diễn ra khá gay gắt và quyết liệt. Tuy nhiên cũng không ai đổ máu, nhưng cũng phải hơn một tháng sau, tên Bội mới bị đẩy ra khỏi thành phố, hắn bị điều xuống tiểu khu phía Nam Hà Nội, hoạt động trong địa bàn quen thuộc gần quê hương hắn, chắc hẳn nó lại có thời cơ gây thêm nhiều tội ác trực tiếp hơn nữa.

Mãi những năm sau này, Đen vẫn chú ý đi tìm lại gặp lại viên sỹ quan ấy, nhưng mãi vẫn chưa thấy, không hiểu giờ này anh ở đâu? Còn hay mất? Và tâm hồn anh có giây phút nào còn được đẹp đẽ trong sáng như ngày ấy không? Thời buổi chiến tranh, nhốn nháo này ai mà có thể lường trước được nhất là anh lại đang sống trong cái bộ máy giết người tàn bạo ấy, hỏi làm sao bàn tay anh có thể tránh khỏi vấy máu người? Dù anh ở đâu, cũng xin cầu chúc cho anh giữ được lòng lành của chúa, cầu chúc cho anh giữ được tâm hồn thanh thản và cầu chúa che chở cho anh.