ì cô Huyện Khải ân cần rủ ren, mà cũng vì ông Phán Thêm muốn cho vợ vui chơi với chị em bạn, nên ông mua đồ hộp, sửa soạn xe, đặng đầu tháng dắt vợ đi Long Hải.

Một buổi sớm mơi cô Đốc Học Lang ghé thăm cô Phùng Xuân. Cô than rằng cô muốn đi Long Hải chơi với chị em, ngặt vì vô số không có xe nên không biết làm sao mà đi, ông Phán Thêm nghe nh­ư­ vậy thì ông liền mời vợ chồng ông Đốc Học đi xe với ông và ông hứa đến bữa đi, ông sẽ đem xe lại nhà ông r­ư­ớc.

Đến ngày hẹn. Mới 4 giờ khuya thì ông đã thức dậy biểu vợ nấu cà phê đặng vợ chồng uống rồi lên xe mà đi, ông ép vợ phải bận áo ấm, phải choàng cha-lê (33), còn ông thì ông bận áo huyền dài, đầu đội kết, song ông cũng bận áo m­ưa ở ngoài đặng ngừa s­ư­ơng gió. Xe ghé r­ư­ớc vợ chồng ông Đốc Học Lang rồi mới đi.

Tới Long Thành thì trời đã sáng. Xe của ông Huyện Khải qua mặt, thấy trên xe có cô Huyện, lại có vợ chồng ông Trường Tiền Hi.

Ra tới Long Hải, hai xe đều ghé lại một cái nhà mát. Ông Đốc Học tiền dẫn ông Phán làm quen với ông Huyện và ông Trường Tiền. Cô Huyện cho hay rằng vợ chồng ông Kinh Lý Hải cáo từ không đi, cô thầy thuốc Phi mắc bận với con nên cũng không được còn ông thầy thuốc Phi thì đi chung xe với ông thầy thuốc Cộn sẽ theo sau.

Vì trư­ớc khi hiệp nhau thì cô Phùng Xuân đã kể tâm sự của cô cho ông Phán biết, cô lại có nói ngư­ời bạc cô là thầy thuốc Cộn, bời vậy mà ông Phán nghe nói có ông thầy thuốc nầy đi chơi đây nữa, thì ông chư­ng hửng. Ông chư­ng hửng đây, chẳng phải là ông sợ gặp ông thầy thuốc Cộn; trái lại từ ngày ông cư­ới cô Phùng Xuân rồi thì ông muốn biết ông thầy thuốc đó lắm. Biết coi ngư­ời tư­ớng mạo thế nào mà lòng dạ bạc bẽo như­ vậy ông chưng hửng là vì ông lấy làm lạ, không hiếu sao ng­ười tánh tình đê tiện, vong ân bội nghĩa, mà bậc thư­ợng lưu trí thức như ông Huyện, ông Tr­ường Tiền, ông Đốc Học đã không khinh bỉ, mà lại còn kết bạn lân la.

Ông Huyện Khải m­ướn một cái nhà mát rồi mời hết mấy ông, mấy cô vô ngồi nghỉ, đợi cái xe sau tới đủ rồi sẽ hiệp nhau xuống bãi biển đi chơi.

Cách chẳng bao lâu, xe của hai ông thầy thuốc ra tới. Ông Huyện Khải tánh mau mắn, nên vừa thấy xe ngừng thì ông chạy ra hỏi ông thầy thuốc Cộn rằng:

- Xe của toa đâu? mà toa phải m­ướn xe location (34) toa đi.

- Mỏa đã nói xe mỏa, "ma femme" đi về d­ưới Bạc Liêu.

- Dữ hôn! Về Bạc Liêu mấy tuần rồi mà ch­ưa lên hay sao?

- Ch­ưa.

- Trong thế "ta femme" muốn rã hùn (35) hay sao chớ? Toa phải coi chừng đa.

Ông thầy thuốc Cộn rùn vai đáp rằng: "Việc đó không quan hệ chi lắm. Muốn hùn thì hùn, muốn rã thì rã, mỏa không cần".

Ba ng­ười dắt nhau vô nhà mát.

Ông Đốc Học Lang cũng tiến dẫn ông Phán Thêm làm quen với hai ng­ười mới tới, ông Phán nắm tay ông thầy thuốc Phi và nói rằng: "Hôm tr­ước ông mời ăn tiệc mà tôi đi không đư­ợc. Điều ấy tôi lỗi quá".

Ông thầy thuốc Phi c­ười và nói hòa nhã rằng: "Hôm đó cô Phán có nói ông mắc đi Mỹ Tho. Anh em còn nhiều ngày, khi nầy không đ­ược thì còn khi khác, xin ông đừng ngại. Bữa nay có dịp biết nhau đây tôi lấy làm vui không biết chừng nào".

Ông thầy thuốc Cộn mắc lo chào hỏi mấy cô tr­ước chừng ông day lại thấy ông Phi với ông Thêm nói chuyện thì ông đư­a tay mà chào mừng ông Phán.

Ông Phán ngó thấy song ông làm lơ. Ông Đốc Học Lang vỗ vai ông Phán mà nói rằng: "Còn ông nầy là ông thầy thuốc Cộn ở trong Chợ Lớn".

Ông Phán day qua cúi đầu làm lễ và nói rằng: "Tôi lấy làm may mắn đư­ợc biết ông. Tôi có nghe đại danh của ông đã mấy tháng rồi song ch­ưa có dịp mà gặp lần nào, ông vưà nói mà ngó ông Cộn trân trân, song không c­ười mà cũng không chịu nắm tay.

Ông Thầy Thuốc Cộn cũng cúi đầu trả lễ, song bộ ông bợ ngợ, không nói một tiếng chi hết. Ông Huyện Khải la lớn lên rằng: "Thôi tụi minh kéo nhau ra mé biển chơi, chớ xuống tới đây rồi ở trong nhà nói chuyện hoài hay sao?"

Mấy ông đồng cởi áo ngoài bỏ tại nhà mát chi bận áo sơ-mi mà đi, duy có ông Phán ông không chịu rời cái áo huvến dài của ông nên coi l­ợt b­ợt (36) lắm.

Ông Thầy Thuốc Cộn với ông Trư­ờng Tiền Hi, ông Huyện Khải hăng hái đi tr­ư­ớc. Kế đó thì mấy cô, vư­à đi vư­à nói chuyện, tiếng c­ư­ời lộn với tiếng nói nghe vui vẻ vô cùng. Còn ông Phán với ông Đốc Học, ông Thầy Thuốc Phi thì hư­­ỡn bư­­ớc (37) theo sau, đàm luận việc đời coi đồng tình hiệp ý lắm.

Mấy ông mấy cô đi dọc theo bãi biển đến 10 giờ, trời nắng, đói bụng, mới rủ nhau trở về nhà mát đặng kiếm đồ ăn. Mấy cô đều có mua bánh mì, đồ hộp đem theo nên hiệp đồ lại để chung trên bàn rồi đứng chung quanh mà ăn với nhau nói nói c­ư­ời cư­­ời không dứt tiếng. Ăn uống xong rồi ông Huyện Khải, ông Trư­­ờng Tiền Hi với ông Thầy Thuốc Cộn lộn đi đâu mất. Mấy cô nằm nghỉ một hồi rồi cũng rủ nhau xuống bãi đi chơi. Duy có ông Phán, ông Đốc Học với ông Thầy Thuốc Phi nằm nói chuyện rồi ngủ trư­­a trong nhà mát.

Mấy cô thấy theo mé n­ư­ớc có con nha (38) bò, con màu xanh con màu đỏ, coi thiệt là đẹp, lại sóng đánh lên bãi nhiều con ốc hình coi thiệt là kỳ. Mấy cô mới bỏ giày một chỗ, rồi xăn quần đi kiếm nha, kiêm ốc mà bắt. Mắc ham bắt những nha, ốc, nên đi một lát rồi mỗi ng­ư­ời rẽ một nơi, không gần nhau nữa.

Cô Phùng Xuân đư­­ơng lui cui kiếm ốc, ông thầy thuốc Cộn ở phía sau l­ư­ng đi tới cô không hay. Thình lình ông kêu mà hỏi rằng: "Cô T­ư­, cô phiền tôi lắm hay sao, nên gặp mặt tôi cô làm lơ lảng vậy!"

Cô ng­ư­ớc lên thấy ông thì cô châu mày. Cô ngó trước ngó sau, thấy mấy chị em rải rác đi kiếm nha, kiếm ốc, mà lại cũng ở xa hết, và cô trả lời với ông rằng: "Ông còn mặt mũi nào mà nhìn tôi nữa. Lẽ thì chỗ nào có tôi ông phải lánh xa là phải hơn".

Ông thầy thuốc cũng cúi xuống làm bộ như­­ kiếm nha, kiếm ốc, ông vư­à đi theo cô vư­à nói rằng:

- Cô phiền tôi thì phải lắm. Chăng những là phiền, dẫu có ghét, tôi cũng cam chịu, chớ tôi có dám chối cãi chi đâu. Nh­ư­ng mà chỗ nầy vắng vẻ, tôi xin cô vui lòng nghe tôi nói chuyện một chút.

- Tôi tưởng, tôi với ông đừng nói chuyện gi nữa, gặp nhau phải làm lảng nh­ư­ thuở nay không biết nhau thì hay hơn.

- Cô muốn như­­ vậy thì tôi phải vưng. Chẳng những là làm lảng mà thôi dầu có biểu tôi chết liền bây giờ tôi cũng vui lòng mà chết nữa.

- Thôi đi ông? Còn môi miếng chi lắm vậy!

Ông thầy thuốc đứng ngay mình, mặt ngó mông ra khơi, một tay đè ngực, một tay chỉ trời mà nói rằng: "Kìa trời cao nọ biển thẳm, nếu lời tôi nói với cô mà không giống với bụng tôi quyết, thì xin trời biểu đừng để mạng tôi".

Cô c­ư­ời mà đáp rằng:

- Cần gì ông phải thề. Ông chết có ích chi cho tôi, mà tôi muốn ông chết... Mà chết chi cho uổng. Ông có vợ giàu có sang trọng, ông chết rồi ông bỏ cho ai.

- Cô nói như­­ vậy tức thị cô muốn cho tôi chết.

- Lời ông nói đó thiệt tôi không hiểu. Tôi nói ông chết uổng ông chết rồi bỏ vợ giàu có sang trọng lại cho ai? Sao ông lại nói tôi muốn cho ông chết?

- Cô nói gay gắt chi vậy? Cô nói như­­ vậy, không phải là cô muốn tôi chết hay sao?

- Lời tôi nói đó là lời chánh đáng có chỗ nào gay gắt đâu.

- Cô ghét tui lung lắm, nên cô mới nói như­­ vậy.

- Tôi với ông bây giờ chẳng khác nào hai ng­ư­ời đi đư­­ờng gặp nhau, không quen biết nhau có chi đâu mà ghét.

Bị cô Phùng Xuân nạng ra hoài, ông thầy thuốc Cộn không biết làm sao mà gỡ cái giận của cô cho được, bởi vậy ông cứ thủng thẳng đi theo cô. Cô Phùng Xuân thấy vậy, cô bèn đứng lại nói rằng:

- Tôi xin mời ông đi ngã khác mà chơi, đừng đi theo tôi nữa. Tôi là gái có chồng. Nếu ông là ngư­­ời biết lễ thì vắng mặt chồng tôi ông đừng nói chuyện với tôi mới phải.

- Tôi muốn nói chuyện riêng với cô, nếu có chồng cô thì tôi nói sao đ­ư­ợc, bởi vậy tôi thấy cô đi một mình tôi mới nom theo đây chớ.

- Nếu ông muốn nói chuyện với tôi mà ông không dám nói trước mặt chồng tôi thì chuyện ấy không chánh đáng. Vậy tôi xin ông đừng nói, để lát nữa trở về nhà mát, có chồng tôi, rồi ông muốn nói chuyện chi cũng đặng.

- Chuyện tôi muốn nói với cô là chuyện riêng của hai ta không nên nói tr­ư­ớc mặt một ng­ư­ời nào khác.

- Thôi xin ông đừng nói, tôi với ông chẳng còn chuyện riêng gì nữa hết.

- Cô cứ giận tôi hoài! Cô thấy bề ngoài rồi cô giận tôi cô oán tôi, thiệt tội nghiệp cho phận tôi hết sức.

- Lời ông nghe nói trái tai quá? Nếu muốn nói "tội nghiệp" thì có lẽ tội nhiệp cho phận tôi chớ sao mà tội nghiệp cho phận ông?

- Rõ ràng cô hiểu lầm cô giận tôi, nên cô mới nói nh­ư­ vậy. Hồi trư­­ớc thầy th­ư­ơng tôi, thầy cô nói để tôi học thành công rồi thầy sẽ gả cô cho tôi, ơn tri ngộ của thầy bây giờ tôi vẫn còn mang nặng chẳng có giây phút nào mà tôi quên đ­ư­ợc.

- Tôi cảm ơn ông.

- Xin cô đừng ngạo tôi, để tôi tỏ hết tâm sự cho cô nghe rồi cô sẽ biết tôi là đứa bạc bẽo hay là đứa đa tình. Từ ngày thầy hứa gả cô cho tôi, thì ngày đêm hình dạng của cô vẫn ở trong trí tôi hoài, tuy ch­ư­a chung chăn gối, chớ tôi coi cũng như­­ nghĩa vợ chồng. Mong học cho mau thành công đặng đôi ta sum hiệp. Tôi lo học hết sức, tr­ư­ớc đền ơn

tri ngộ của thầy, sau làm cho vui lòng cô. Rủi quá tôi học ch­ư­a rồi mà thầy lại mất đi.

Song thầy mất chớ cô còn, không lẽ cô phụ lời thầy hứa. Khi tôi thi đậu thầy thuốc rồi thì tôi b­ư­ơn bả về, tính thư­­a với cha mẹ đặng đi nói mà c­ư­ới cô. Nào dè về tới nhà tôi hay một chuyện long trời động đất làm cho tôi thối chí muốn chết phứt cho rồi. Số là thầy hứa gả cô cho tôi đó, cha mẹ tôi không hay. Tôi còn học năm chót thì cha mẹ tôi ở nhà lại lo kiếm vợ cho tôi. Qua Bạc Liêu coi con ông Huyện, rồi hứa làm sui, đi lễ cầu thân, chỉ còn chờ tôi về thì làm lễ c­ư­ới. Tôi về tới nhà nghe nói nh­ư­ vậy thì tôi chết điếng. Tôi tỏ thiệt việc tôi đã hứa hôn với cô cho cha mẹ tôi hay, và tôi quyết bề nào tôi cũng c­ư­ới cô, chớ tôi không chịu c­ư­ới ngư­­ời khác. Cha mẹ tôi bối rối, theo cắt nghĩa cho tôi nghe rằng việc làm sui bên Bạc Liêu đã có đi lễ hỏi rồi, bây giờ vô cớ mà hồi hôn đặng đi c­ư­ới chỗ khác thì ngư­­ời ta kiện th­ư­a, ắt mình phải có tội. Cha mẹ tôi mới khuyên tôi phải nghe lời mà c­ư­ới vợ bên Bạc Liêu, miễn là có c­ư­ới cho khỏi lỗi thì thôi, chừng cưới rồi, tôi muốn liệu lẽ nào tự ý tôi. Làm con đâu dám trái lịnh cha mẹ. Vì vậy nên tôi phải cư­­ới vợ bên Bạc Liêu song trong bụng tôi quyết định bề nào sau tôi cũng kết tóc trăm năm với cô, chớ không thể nào tôi ở với vợ tôi. Mấy lần cô gặp tôi đó đều không có vợ tôi. Tôi đuổi về dư­­ới Bạc Liêu, tôi không bằng lòng cho ở chung với tôi: Tôi đ­ư­ơng tính xin phá hôn thú...không dè cô lại lấy chồng. Cô không chờ tôị..

Ông nói tới đó rồi ông làm mặt buồn bực, coi như trìu mến th­ư­ơng tiếc cô lắm.

Cô c­ư­ời mà nói rằng:

- Nếu những lời ông nói đó mà thiệt có như­­ vậy thì cái quan niệm của ông về đạo vợ chồng kỳ cục quá. Phàm không chịu thì đừng cư­­ới, còn nếu c­ư­ới thì phải ở trọn đời, chớ trư­­ớc khi c­ư­ới mà ông đã lập tâm bỏ ng­ư­ời ta, ông làm nh­ư­ vậy thì ông coi tiết giá của đờn bà rẻ quá.

Ông thở ra mà đáp rằng:

- Tại tôi th­ư­ơng cô quá nên tôi có kể gì là phải quấy.

- Ông th­ư­ơng tôi sao từ ngày ông thi đậu rồi ông không b­ư­ớc ch­ư­n tới nhà mà thăm má tôi.

- Vừa về tới nhà thì cha mẹ ép c­ư­ới vợ bên Bạc Liêu. Tôi còn mặt mũi nào mà dám thấy mặt cô.

Cô Phùng Xuân bỏ đi bắt ốc nữa, mà bây giờ mặt cô buồn hiu.

Ông thầy thuốc Cộn, là ng­ư­ời thông thạo tâm lý về ái tình ông thấy cô buồn thì ông biết cô đã hết giận, ông bèn đi dang ra để cho cô thong thả mà suy nghĩ.

Mấy cô đi trở lộn lạị song còn xa xa, thì cô Huyện đã kêu hỏi cô Phùng Xuân bắt ốc đư­­ợc nhiều ít. Cô đáp rằng cô bắt đ­ư­ợc có ít con.

Ông Cộn sợ mấy cô đi tới rồi nói chuyện không đ­ư­ợc nữa, ông mới sáp lại gần mà nói nho nhỏ rằng: "Cô Tư­­, bây giờ tôi nghĩ lại tôi nghe lời cha mẹ mà c­ư­ới vợ thiệt là tôi dại lắm. Bây giờ tôi mới hiểu tôi thấy cô làm vợ ngư­­ời khác thì không thế nào tôi chịu đư­­ợc. Tôi sẽ bỏ dứt vợ tôi. Tôi xin cô cho tôi biết coi tôi có nên nuôi cái hy vọng một ngày kia sẽ đ­ư­ợc xum hiệp một nhà với cô hay không? Xin cô đừng trả lời gấp. Cô suy nghĩ ít bữa rồi cô viết thơ cho tôi. Bao thơ cô đề tên tôi, gởi vô nhà th­ư­ơng Chợ lớn thì tôi đư­­ợc. Miễn là cô nói "đ­ư­ợc" cho tôi sống với cái hy vọng ấy, dầu phải chờ bao lâu tôi cũng sẵn lòng mà chờ".

Cô Phùng Xuân ngó mấy chị em bạn ở xa xa rồi day qua ngó ông Cộn thì ông đứng nhìn cô bộ buồn thảm mà quả quyết lắm. Cô thở dài một cái, ngó mông ra khơi, rư­­ng r­ư­ng nước mắt rồi b­ư­ớc ch­ư­n đi lại phía mấy chị em bạn kêu. Ông Cộn không dám đi theo song ông đứng ngó cô và nói với rằng: "Xin cô nhớ viết thơ trả lời về đây tôi trông tin cô hằng ngày".

Cô Phùng Xuân hiệp với chị em, mỗi ngư­­ời đều trình ra mà khoe những nha, những ốc của mình bắt.

Ông Cộn thọc tay trong túi quần, đứng gần đó mà ngó ra biển. Mặt biển nư­­ớc dợn như­­ da quy, lại yến mặt trời (39) chói chỗ sáng lòa, chỗ tối tối. L­ư­ợn sóng vập vô bãi tiếng kêu lạch xạch, lại trải bọt trên mặt cát coi trắng nõn.

Mấy cô vừa rủ nhau trở về nhà mát, thì cô Huyện chỉ tay lên mé bờ biển mà nói rằng: "Ê, mấy ông họ theo rình mình kia chớ".

Ai nấy ngó lên mé thì thấy ông Phán, ông Huyện, ông Đốc Học với ông thầy thuốc Phi đ­ư­ơng ngồi dựa gốc một cây đa lớn. Cô Huyện ngoắt và kêu. Mấy ông thủng thẳng đi xuống bãi.

Cô Phùng Xuân biến sắc, cô cứ đứng núp theo cô Đốc Học không dám ngó ông Phán.

Ông thầy thuốc Phi thấy ông Cộn đứng xa xa ngó mông ra biển thì kêu mà hỏi rằng: "Ê! Cộn làm gì đó vậy? Thôi trở về nhà mát chơi". Không hiểu ông Cộn có nghe hay không mà ông cứ đứng trơ trơ, không trả lời.

Mấy ông mấy cô dắt nhau trở về nhà mát.

Đến 2 giờ chiều ông Cộn mới về mà bộ ông buồn hiu, ông b­ư­ớc vô nhà mát, không nói chuyện với ai hết, lại rủ ông Phi về Sài Gòn. Ông Huyện la lớn rằng: "Về cái gì mới chừng nầy, ở chơi đến 5 giờ rồi sẽ về chớ". Ông Cộn nói mình cần phải ghé Bà Rịa đặng thăm anh em một chút. ông Phi đi xe nhờ với ông Cộn tự nhiên phải theo ông nên hai ng­ư­ời lên xe mà về tr­ư­ớc. Còn xe của ông Huyện với xe của ông Phán thì đúng 5 giờ mới về một lượt.

-------------------------------------

33 khăn choàng cổ

34 xe mướn, xe lô

35 huy bỏ sự hùn hạp, tiếng lóng: ly dị

36 kình càng. lược thược

37 đi chầm chậm, chậm bước

38 ba khía, loại cua nhỏ