hi cùng Poirot bước vào phòng ăn của khách sạn Bloxham, tôi hầu như chẳng để ý đến đám đông đang tề tựu tại đó. Căn phòng ấn tượng đến mức tôi không khỏi xao lãng trước vẻ hoành tráng của nó. Tôi dừng lại ở ngưỡng cửa, ngó lên trần cao chót vót, với những hoa văn, những biểu tượng và điêu khắc tráng lệ. Thật kỳ khôi khi tưởng tượng những con người đang ăn những món tầm thường nhất như bánh mì nướng hay mứt cam – thậm chí có lẽ chẳng màng nhìn lên khi đập trứng luộc – tại những chiếc bàn bên dưới một kiệt tác nghệ thuật cỡ đó.

Tôi đang cố tìm hiểu toàn bộ thiết kế và mối liên kết giữa các phần khác nhau của trần nhà thì Luca Lazzari phiền muộn bước nhanh về phía tôi. Bằng một lời than thở, ông làm gián đoạn sự thán phục của tôi trước vẻ đối xứng đầy nghệ thuật ở trên đầu.

“Ông Catchpool, ông Poirot, tôi xin có lời cáo lỗi chân thành nhất! Tôi đã quá nôn nóng muốn tương trợ công việc quan trọng của các ông, vì vậy đã có chút sơ suất! Các ông biết đấy, tôi chỉ biết nghe báo cáo và nỗ lực ban đầu của tôi nhằm kiểm chứng chúng đã bất thành. Tôi phải chịu trách nhiệm về sự ngu muội của mình, chứ không phải ai khác cả. A…”

Ông Lazzari chợt ngừng bặt và ngoái nhìn hàng trăm con người, cả nam lẫn nữ, trong gian phòng. Rồi ông dịch sang trái để án ngữ ngay trước Poirot, ưỡn ngực ra cùng một động tác chống nạnh hai tay, trông khá là buồn cười. Tôi nghĩ ông đang hy vọng che giấu toàn bộ đám nhân viên của mình trước đôi mắt không hài lòng của Poirot, cứ như thể nếu họ không bị trông thấy thì không thể trách cứ họ điều gì.

“Ông phạm sai lầm gì vậy, Signor Lazzari?” Poirot hỏi.

“Một sai lầm nghiêm trọng! Ông đã nhận định rằng điều đó là không thể, và ông đã có lý. Nhưng tôi mong ông hiểu cho rằng những nhân viên xuất sắc của tôi, hiện đang ở trước mặt ông đây, đã nói với tôi sự thật, và chính tôi đã bẻ cong sự thật đó, nhưng tôi không hề cố ý!”

“Je comprends. Bây giờ, để sửa chữa sai lầm đó thì…?” Poirot khấp khởi hỏi.

Trong khi đó, các nhân viên xuất sắc ngồi im lặng quanh những chiếc bàn tròn lớn, chăm chú nghe từng lời. Tâm trạng chung khá u ám. Tôi dò xét nhanh các khuôn mặt và không tìm được nụ cười nào.

“Tôi đã thưa cùng ông rằng ba vị khách quá cố đã đặt bữa tối riêng rẽ nhau tại phòng họ vào lúc 7 giờ 15 tối qua,” Lazzari nói. “Điều đó không đúng! Ba vị đó đã tụ tập cùng nhau! Họ dùng chung bữa tối! Cả ba cùng tề tựu trong một phòng, phòng 317 của cô Ida Gransbury. Một người phục vụ, chứ không phải ba, đã thấy họ lần cuối cùng còn sống vào lúc 7 giờ 15. Ông thấy chưa, thưa ông Poirot? Không có trùng hợp lớn nào cả mà chỉ là chuyện thường tình: ba vị khách dùng bữa tối trong cùng một phòng!”

“Bon.” Poirot có vẻ hài lòng. “Nghe có lý đấy. Và người phục vụ đó là ai vậy?”

Một người đàn ông béo tốt, đầu hói đứng bật dậy. Ông ta trạc năm mươi, có cả cái xu hướng dễ khích động lẫn đôi mắt rầu rĩ của giống chó Basset.

“Là tôi đây ạ,” ông ta nói.

“Ông tên gì?”

“Rafal Bobak, thưa ông.”

“Ông phục vụ bữa tối cho bà Harriet Sippel, cô Ida Gransbury và ông Richard Negus tại phòng 317 vào lúc 7 giờ 15 tối qua?” Poirot hỏi ông ta.

“Không phải bữa tối ạ,” Bobak nói. “Là bữa trà chiều. Chính là ông Negus đã đặt đấy ạ. Bữa trà chiều vào giờ ăn tối. Ông ta hỏi như vậy có được không, hay tôi muốn ép họ phải dùng thứ mà ông ta gọi là ‘kiểu bữa tối thịnh soạn’. Ông ta bảo tôi rằng ông ta và các bạn bè của ông đã thống nhất với nhau họ không hào hứng lắm với kiểu bữa tối đó. Ông ta bảo họ thích dùng bữa trà chiều hơn. Tôi nói ông ta muốn bất cứ gì chúng tôi đều phục vụ cả, thưa ông. Ông ta đặt món bánh mì kẹp – thịt nguội, phô mai, cá hồi và dưa chuột – và một lô các loại bánh ngọt. Và cả bánh nướng nữa ạ, với mứt và kem, thưa ông.”

“Còn thức uống?” Poirot hỏi.

“Trà, thưa ông. Cho cả ba người họ.”

“D’accord. Và rượu vang cho Richard Negus nữa chứ?”

Rafal Bobak lắc đầu. “Không ạ. Rượu vang thì không. Ông Negus không đặt rượu vang. Tôi không mang ly rượu vang nào lên phòng 317 cả.”

“Ông chắc chứ?”

“Chắc chắn, thưa ông.”

Tôi cảm thấy khó chịu khi hiện diện trước ngần ấy cặp mắt, và khổ sở nhận ra rằng cho đến tận lúc đó tôi vẫn chưa hề đặt ra câu hỏi nào. Để Poirot dẫn dắt màn trình diễn cũng chẳng sao, nhưng nếu tôi không tham gia vào thì yếu kém quá. Tôi hắng giọng, nói với cả phòng: “Có ai trong các vị đem tách trà đến phòng 121 của bà Harriet Sippel vào thời điểm nào đó? Hay đem rượu vang đến cho ông Richard Negus? Hoặc là vào hôm qua, hoặc vào hôm thứ tư trước đó một ngày?”

Những chiếc đầu lắc tới tấp. Trừ phi có ai đó nói dối, có vẻ như lần phục vụ đồ ăn tại phòng duy nhất đến ba căn phòng này chính là bữa-trà-thay-bữa-tối của Rafal Bobak tại phòng 317 lúc 7 giờ 15 tối thứ năm.

Tôi cố sắp xếp mạch lạc những suy nghĩ trong đầu: tách trà trong phòng của Harriet Sippel không có vấn đề gì. Đó hẳn là một trong ba tách trà mà Bobak bưng đến, dù chỉ có hai tách được tìm thấy trong phòng của Ida Gransbury sau các án mạng. Nhưng ly rượu vang đã đến phòng của Richard Negus bằng đường nào, nếu không phải do phục vụ bưng đến?

Phải chăng hung thủ đã đến Bloxham với một ly Harvey’s Bristol Cream trong tay, còn trong túi thì chứa thuốc độc và đầy ắp khuy măng-xét có khắc chữ? Nghe có vẻ khó tin.

Poirot hình như cũng đang tập trung vào vấn đề này. “Tôi sẽ hỏi thật rõ: trong các ông có ai đem rượu vang đến cho ông Richard Negus không, hoặc là tại phòng ông ta, hoặc là tại nơi nào khác trong khách sạn?”

Lại thêm những cái lắc đầu.

“Signor Lazzari, làm ơn cho tôi biết, chiếc ly tìm thấy trong phòng ông Negus có phải là tài sản của khách sạn Bloxham không?”

“Có đấy ạ, thưa ông Poirot. Chuyện này rất khó hiểu. Theo tôi, có thể cậu phục vụ vắng mặt hôm nay đã bưng rượu vang đến cho ông Negus hôm thứ năm hay thứ tư, nhưng mọi người ở đây đều có mặt vào những ngày đó.”

“Quả là khó hiểu, như ông nói,” Poirot tán thành. “Ông Bobak, xin ông cho chúng tôi biết điều gì đã xảy ra khi ông đưa bữa tối—trà chiều đến phòng của cô Ida Gransbury.”

“Tôi đặt mọi thứ lên bàn rồi đi ra ngay, thưa ông.”

“Cả ba người đều có mặt trong phòng chứ? Bà Sippel, cô Gransbury và ông Negus ấy mà?”

“Dạ vâng, thưa ông.”

“Ông thử mô tả khung cảnh xem nào?”

“Khung cảnh nào ạ, thưa ông?”

Thấy Rafal Bobak có vẻ rối, tôi xen vào: “Ai trong số họ là người ra mở cửa?”

“Ông Negus ra mở cửa ạ.”

“Và hai người phụ nữ lúc đó đang ở đâu?” tôi hỏi.

“Ồ, họ lúc đó đang ngồi nói chuyện với nhau trên hai chiếc ghế gần lò sưởi. Tôi không giao tiếp gì với họ, chỉ trao đổi với mỗi mình ông Negus thôi. Tôi đặt đồ lên chiếc bàn gần cửa sổ rồi đi ra, thưa ông.”

“Ông có nhớ hai người phụ nữ lúc đó đang nói chuyện gì không?” Poirot hỏi.

Bobak cụp mắt xuống. “Vâng thì…”

“Điều này rất quan trọng. Mọi chi tiết mà ông kể cho chúng tôi về ba vị khách đó đều rất quan trọng.”

“Vâng thì… họ hơi cay nghiệt, thưa ông. Lại còn cười cợt nữa.”

“Ý ông là họ có ác ý? Như thế nào nhỉ?”

“Một trong hai người họ là vậy. Còn ông Negus thì hình như thấy chuyện đó là thú vị. Họ đang nói gì đó về một người phụ nữ và một người đàn ông trẻ. Đó không phải là việc của tôi nên tôi không chú tâm nghe.”

“Ông có nhớ cụ thể họ nói những gì không? Sự cay nghiệt của họ chĩa vào ai?”

“Tôi không thể nói chắc được, thưa ông. Hình như họ châm chọc một phụ nữ lớn tuổi vì đã yêu một anh chàng trẻ tuổi. Đó là cảm tưởng của tôi thôi. Với tôi, có vẻ là một câu chuyện ngồi lê đôi mách.”

“Này ông,” Poirot nói bằng một giọng uy quyền nhất, “nếu tình cờ ông nhớ ra điều gì khác về cuộc trò chuyện đó, bất cứ điều gì, xin hãy thông báo cho chúng tôi ngay tức khắc.”

“Vâng, thưa ông. Tôi chợt nhớ ra, anh chàng trẻ tuổi hình như đã bỏ người phụ nữ lớn tuổi để ra đi với một phụ nữ khác. Quả là một câu chuyện tán gẫu vẩn vơ.”

“Vậy thì…” Poirot bắt đầu sải bước dọc ngang căn phòng. Thật kỳ lạ khi thấy hơn một trăm cái đầu chầm chậm xoay qua rồi xoay lại, theo hướng bước chân của ông. “Chúng ta có Richard Negus, Harriet Sippel và Ida Gransbury – một nam và hai nữ – ở phòng 317, đang xúc xiểm một nam và hai nữ khác!”

“Nhưng điều đó thì có ý nghĩa gì, ông Poirot?” tôi hỏi.

“Có thể chẳng có ý nghĩa gì cả. Chỉ thú vị thôi. Việc tán gẫu vẩn vơ, sự cười cợt, bữa trà chiều thay bữa tối… Điều đó nói với chúng ta rằng ba nạn nhân không hề xa lạ mà có quen biết nhau, dù họ không hề biết số phận sẽ sớm quay lưng lại với họ.”

Một chuyển động bất chợt khiến tôi giật mình. Ở chiếc bàn ngay đối diện Poirot và tôi, một anh chàng tóc đen, khuôn mặt trắng bệch, bật dậy khỏi ghế như bị khai hỏa bên dưới. Nếu khuôn mặt anh ta không đông cứng vì sợ hãi thì tôi hẳn đã nghĩ anh ta đang nôn nóng nói ra điều gì đó.

“Đây là ông Thomas Brignell, một trong các nhân viên lễ tân của chúng tôi,” Lazzari chìa tay ra để giới thiệu anh ta.

“Họ còn hơn cả quen biết nhau nữa ạ, thưa ông,” Brignell thều thào sau một khoảng im lặng dài. Giọng anh ta quá nhỏ, không ai ngồi phía sau nghe rõ anh nói gì. “Họ là những người bạn thân. Họ biết nhau rất rõ.”

“Dĩ nhiên họ là bạn bè thân thiết!” Lazzari tuyên bố với cả phòng. “Họ đã dùng bữa cùng nhau!”

“Nhiều người vẫn dùng bữa hàng ngày với những kẻ họ căm ghét,” Poirot nói. “Làm ơn nói tiếp đi, ông Brignell.”

“Khi tôi gặp ông Negus tối qua, ông tỏ ra quan tâm đến hai bà kia như một người bạn thân,” Thomas Brignell thều thào nói.

“Ông đã gặp ông ta?” tôi hỏi. “Khi nào? Ở đâu?”

“Lúc 7 giờ 30, thưa ông.” Anh ta trỏ vào cánh cửa đôi của phòng ăn. Tôi để ý thấy cánh tay anh ta đang run rẩy. “Ngay ngoài cánh cửa đó. Tôi bước ra và thấy ông ta đang đi về hướng thang máy. Ông ta thấy tôi bèn dừng lại, gọi tôi đến. Tôi đoán ông ta đang về phòng.”

“Ông ta nói gì với ông?” Poirot hỏi.

“Ông ta… ông ta yêu cầu tôi đảm bảo bữa ăn được tính cho ông ta chứ không phải hai vị kia. Ông ta nói ông ta mới có khả năng trang trải chứ bà Sippel và cô Gransbury thì không.”

“Ông ta chỉ nói có thế?”

“Vâng.” Brignell có vẻ sắp lả đi nếu bị buộc phải trả lời thêm câu nào.

“Cảm ơn ông Brignell,” tôi cố gắng tỏ ra thật nồng nhiệt. “Ông đã giúp chúng tôi rất nhiều.” Lập tức, tôi cảm thấy có lỗi vì đã không cảm ơn Rafal với cung cách tương tự, cho nên tôi bổ sung: “Ông cũng thế, ông Bobak. Và tất cả mọi người nữa.”

“Catchpool,” Poirot thì thào. “Hầu hết mọi người trong phòng này chưa hề nói gì cả.”

“Họ đã lắng nghe chăm chú và vắt óc suy nghĩ về những vấn đề đặt ra với họ. Tôi nghĩ họ xứng đáng được cảm ơn.”

“Anh tin vào những suy nghĩ của họ thật sao? Phải chăng đây là cái một trăm người mà anh đề cập lúc chúng ta bất đồng nhau? Bien, nếu phải hỏi cái một trăm người này thì…” Poirot quay sang đám đông. “Thưa các ông, các bà, chúng ta đã được nghe rằng Richard Negus, Harriet Sippel và Ida Gransbury là bạn bè, và thức ăn của họ đã được giao đến phòng 317 vào lúc 7 giờ 15. Nhưng vào lúc 7 giờ 30, Brignell đã thấy ông Richard Negus ở tầng này của khách sạn, đang hướng đến thang máy. Ông Negus hẳn đang quay về, nest ce pas, về phòng 238 của mình hoặc là về phòng 317 – để tụ họp với hai người bạn. Nhưng từ đâu về? Bánh mì kẹp và bánh ngọt của ông ta mới được giao trước đó mười lăm phút! Có phải ông ta đã lập tức bỏ chúng lại để đi đâu đó? Hay ông ta đã ăn phần của mình trong ba, bốn phút rồi vội vã bỏ đi? Ông ta vội vã đi đâu vậy? Mục đích quan trọng nào đã khiến ông ta rời phòng 317? Chỉ để đảm bảo Harriet Sippel và Ida Gransbury không bị tính tiền đồ ăn? Ông ta chẳng lẽ không thể đợi hai, ba mươi phút, hay thậm chí một tiếng hay sao?”

Một phụ nữ đẫy đà có mái tóc xoăn nâu và đôi mày nghiêm nghị bật dậy ở cuối phòng. “Ông hỏi mãi mấy câu đó cứ như tôi phải biết câu trả lời vậy, cứ như tất cả chúng tôi đều phải biết, mà chúng tôi nào có biết gì đâu!” Mắt bà ta đảo quanh phòng, hết nhìn người này sang người khác dù lời lẽ vẫn hướng thẳng về Poirot. “Thưa ông Lazzari, tôi muốn về,” bà nói. “Tôi muốn gặp lại mấy đứa nhóc nhà tôi để xem chúng có bình an không!”

Một phụ nữ trẻ hơn ngồi cạnh đó chạm vào tay bà, cố trấn an. “Ngồi xuống đi, Tessie,” cô ta nói. “Quý ông đây chỉ muốn giúp thôi mà. Mấy đứa nhóc của chị chẳng sao đâu, miễn chúng không ở gần Bloxham.”

Nghe lời trấn an kiểu đó, cả Luca Lazzari lẫn Sturdy Tessie đều than trời.

“Chúng tôi không giữ bà lâu hơn nữa đâu, thưa bà,” tôi nói. “Tôi tin chắc ông Lazzari sẽ cho bà về với các cháu ngay sau đây, nếu bà thấy cần về.”

Lazzari cho biết ông sẵn lòng, và Tessie ngồi lại, hơi dịu đi.

Tôi quay sang Poirot và nói: “Richard Negus không rời phòng 317 để giải quyết vấn đề thanh toán. Ông ta gặp Thomas Brignell trên đường từ đâu đó trở về, nghĩa là lúc đó ông ta đã làm xong cái việc mà ông ta đi làm. Ông ta tình cờ gặp ông Brignell và quyết định giải quyết luôn vấn đề thanh toán.” Với bài phát biểu nho nhỏ này, tôi hy vọng cho tất cả những người hiện diện thấy chúng tôi có cả câu trả lời chứ không chỉ có câu hỏi. Có lẽ không phải tất cả mọi câu trả lời, nhưng chí ít cũng là vài câu, và vài câu thì cũng còn tốt hơn là không có câu nào.

“Ông Brignell, ông có cảm giác ông Negus chỉ tình cờ gặp ông và nhân tiện nhắn nhủ ông không? Hay ông ta chủ động tìm ông? Có phải ông là người đã đón ông ta hôm thứ tư, khi ông ta đến khách sạn?”

“Đúng vậy, thưa ông. Ông ta không chủ động tìm tôi.” Brignell có vẻ thoải mái hơn khi ngồi nói. “Ông ta tình cờ gặp tôi và nghĩ ‘Ồ, lại là gã đó’, tôi nghĩ vậy, thưa ông.”

“Thưa các ông, các bà,” Poirot cao giọng. “Sau khi gây ra ba án mạng trong khách sạn tối qua, hung thủ, hay ai đó quen hắn và thông đồng với hắn, đã để lại mảnh giấy trên bàn lễ tân với nội dung: ‘CẦU CHO HỌ KHÔNG BAO GIỜ YÊN NGHỈ: 121. 238. 317.’ Có ai tình cờ thấy kẻ bỏ lại mảnh giấy này không?” Poirot huơ huơ một mảnh giấy nhỏ màu trắng mà ông lấy ra từ trong túi. “Nó được ông John Goode tìm thấy vào lúc 8 giờ 10. Có ai trong các vị để ý thấy một hay nhiều người có hành vi bất thường khi đang ở gần quầy không? Hãy cố nhớ xem! Hẳn phải có vị nào đó thấy điều gì chứ!”

Tessie đẫy đà nheo mắt, tựa vào cô bạn gái. Căn phòng ngập trong tiếng xì xào và tiếng thở gấp, nhưng đó chỉ là do cú sốc trước mảnh giấy viết tay của hung thủ, một kỷ vật làm cho ba cái chết bỗng trở nên sống động.

Không ai có gì để nói thêm. Hóa ra, khi hỏi một trăm người, ta có nhiều khả năng phải thất vọng.