gay lúc đó, trong nhà cụ Điều, trên bộ ghế ngựa kê trước bàn thờ gian giữa, bà cụ Điều đang ngồi lẳng lặng têm trầu. Tuổi cụ đã cao, mái tóc hạt tiêu quấn thon lỏn trong vành khăn nhiễu tam giang. Vẻ mặt hiền từ. Mình cụ mặc áo bông dài lòa xòa, nhưng trông dáng người nhỏ nhắn, tầm thước, ta có thể còn đoán được vẻ kiều diễm lúc thiếu thời. Cạnh đấy, trên một mẩu gỗ tròn, cây đèn xanh leo lét sáng. Dưới ánh đèn mờ tỏ, bà cụ Điều phảng phất giống như một pho tượng từ bi.

Ở gian bên, chợt có tiếng dép lẹt xẹt... Bà cụ Điều ngẩng đầu hỏi:

- Thục Nương đấy à?

- Vâng!

- Cơm chín rồi thì đánh tơi ra, kẻo lúc thầy con về ôi chăng!

- Không biết thầy con lại đằng ông cụ Điển làm gì mà mãi giờ chưa về. Cả hai bố con nhà chú cu Khải cũng chưa thấy dồn dê về chuồng.

- Ô hay, dê chưa về à? Con thử sai thằng Hoàn đi xem nào!

- Con đã bảo thằng Hoàn rồi, nhưng nó vừa giã gạo xong, còn đang cho lợn ăn... Quái! Chú cu Khải xưa nay tính cẩn thận lắm, con chắc có xảy ra sự gì!...

Thục Nương đánh xong nồi cơm, vén mành, bước sang gian giữa. Mới mười tám xuân xanh, Thục Nương là một cô gái đẹp dậy thì, dáng người mềm mại óng ả, nét mặt đầy đặn, nước da trắng nõn. Dưới vành tóc ngôi đen nhánh, cái trán sáng như gương. Cặp lông mày lá liễu như hai vệt mây gợn trên hai ngôi sao sáng. Mũi thẳng mà nhỏ, hai má hồng hồng, cặp môi tươi sánh, thỉnh thoảng mỉm một nụ cười kín đáo. Nàng ăn vận một cách sơ sài, nom càng lộ cái vẻ đẹp tự nhiên, êm ái. Đầu nàng quấn vành khăn lượt, mình mặc chiếc áo the thâm. Hai tai hồng hồng đeo một đôi nụ hổ phách. Cổ tay trái, một chiếc vòng huyền làm nổi hẳn màu da mỡ đọng. Nàng cử chỉ một cách nhẹ nhàng. Tính không hay nói nhiều, nhưng mỗi khi nàng cất tiếng, người nghe thấy thư thái cả tâm hồn...

Thục Nương lại gần mẹ, tỏ ý lo ngại:

- Lúc chiều, con gặp bà cụ Điển Tường, thấy nói rằng cánh quân của Lày Sập Trưởng, thuộc hạ Hoàng Tử Trung sắp sửa qua đây. Vừa rồi, con lại vẳng nghe về phía gò Chùa có tiếng súng nổ, mà hai bố con chú cu Khải thì không thấy về...

- Mẹ từ sáng đến giờ cũng lo ngại lắm!...

Thục Nương nhìn mẹ có ý hỏi.

- Thế con không để ý đến sự gì lạ à?

Nàng khẽ đáp:

- Con mẹ Chánh ú!...

- Chính phải đấy! Xưa nay nó có đi lại chơi bời gì với nhà ta đâu. Thế mà hôm nay, tự nhiên mấy mẹ con nó kéo đến chơi, xem có ý rất khác.

Thục Nương chưa kịp đáp thì, xung quanh ngoài vườn, đã thấy súng nổ đì đoàng. Con chó vàng cúp đuôi chui thọt vào gậm giường. Thằng Hoàn đang ăn cơm dưới bếp cũng đâm bổ lên nhà, luống cuống nói:

- Giặc!... Bẩm cụ... Giặc kéo vào sân rồi!...

Thục Nương tái mặt:

- Làm thế nào bây giờ, mẹ?

- Cha con đi vắng, biết làm thế nào!... Trời ơi! Nguy mất rồi! Khổ thân con rồi, con ơi!...