ài Gòn, có quá nhiều lí do khiến người ta cùng tìm đến. Vì sinh nhai. Vì mê đắm chốn phồn hoa đô hội. Vì nặng nợ nhân sinh. Hay nỗi lưu luyến vì bị bủa vây bởi những kỉ niệm chưa phai dấu một thủa nào. Và, không ít người gắn bó, coi nó như quê hương thứ hai của mình. Viết về Sài Gòn, người ta viết nhiều lắm. Từ nhiều góc độ, nhiều khía cạnh, nhất là xúc cảm thì không ai giống ai.

Tôi đặt chân đến chốn phồn hoa này được bốn năm. Bốn năm không phải là khoảng thời gian quá ngắn cho việc tìm hiểu một nơi chốn, cũng không quá dài để cảm thấy chán chường một điều gì. Ấy vậy mà, tôi không chắc mình đã hiểu và biết hết về Sài Gòn. Ðôi khi Sài Gòn sẽ trở lạnh, yêu kiều và lộng lẫy như một nàng tiểu thư từ đèn đuốc của Paris. Ðôi khi Sài Gòn lại trần trụi, tan nát dưới cơn mưa trái mùa với những phận người tù tội được phơi bày. Không quá bí ẩn, nhưng luôn tràn ngập những điều mới mẻ và biến đổi vô chừng. Tôi gọi nàng là người tình Sài Gòn. Ðầy trìu mến và thiết tha.

Có đôi khi, trong đời xuất hiện vài nốt thăng đầy ngẫu hứng. Thật sự thì, người ta sống qua chuỗi ngày lận đận cũng nhờ bám víu vào những nốt thăng bất ngờ ấy.

Lạ lùng thay, nhân một ngày làm hết mọi việc tồn đọng mà tôi vẫn tưởng chẳng bao giờ xong nổi, cộng với trời trở gió lạnh đầy ngỡ ngàng, tôi, trong tôi, đầy bất ngờ, trào dâng cái ham muốn mãnh liệt được ngồi cà phê sáng.

Cà phê sáng Sài Gòn, hãy còn xuýt xoa trong sương mỏng tang. Cà phê sáng Sài Gòn, thoảng mùi cà phê mới rang, còn ấm sực, thơm phức và đắng dịu. Cà phê sáng Sài Gòn, văng vẳng tiếng hát Khánh Ly du ca những bản nhạc Trịnh xưa cũ. Cà phê sáng Sài Gòn, vỉa hè thôi, chỉ li cà phê và li trà đá. Vậy đó, mà ám ảnh khôn cùng. Chú xe ôm ra ngõ sớm. Bác Việt Kiều tha hương chộn rộn lòng nhớ đất nhớ người ngày đặt chân quay về quê nhà. Anh tài xế xe tải tranh thủ. Gã công chức đi sớm né kẹt xe... Ai cũng bị cái không khí ấy làm cho mê mẩn - cà phê sớm Sài Gòn.

Nói là làm, tôi thức dậy từ sớm, chưa kịp để giọt nắng đi hoang qua khe cửa khép hờ. Quán thân thuộc. Mấy cô nhân viên tươi cười nhận ra khách quen. Cái nét tươi cười và đon đả dường như là thứ “đặc sản” của dịch vụ ở Sài Gòn, đi thêm vài nơi nữa, cũng chẳng tìm được mấy nơi giống nơi này.

Cách đây hai năm, cũng tại một quán cà phê vỉa hè ở Thị Nghè, Sài Gòn đón tôi bằng sương mù giăng mờ mịt một khúc sông. Sương mù của những ngày chớm thu. Năm ấy Sài Gòn lạnh. Khi cà phê vừa kịp đê mê trên đầu lưỡi thì loa phát thanh ở thảo cầm viên đối diện bất giác vang vang. “Em còn nhớ hay em đã quên”. Giọng hát của Khánh Ly. Tôi thương Sài Gòn ngay tắp lự kể từ phút giây ấy.

Sáng nay, không phải Thị Nghè, cũng chẳng loa phát thanh, mà tiếng hát Khánh Ly vẫn văng vẳng bên tai đầy thích thú. Máy phát nhạc chuyển ngẫu nhiên tới một bản rất quen.

“Hôm nay trời nhẹ lên cao

Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn”

(Xuân Diệu)

Là Mộ khúc, mang lại cho một sớm triền miên là sự bình an, nhẹ nhõm và thoáng, thoáng thôi, tê tái.

Mấy cái vách rêu xa xa lên màu trong nắng sớm dần chớm xanh ngát. Vài cô thiếu nữ Sài Gòn diện những bộ robe đáng yêu từ bộ sưu tập thu - đông của hãng thiết kế nào đó, bước đi tha thướt với nụ cười đầy mê đắm. Dưới nắng trời rạng rỡ, chẳng khuôn mặt ủ dột nào không rạng lên, dẫu là đôi chút.

Khi nắng tràn con phố vừa ráo sương trước mắt, cũng là lúc các tín đồ cà phê khác ngồi kín quán. Ðể thưởng thức cà phê, đây là lúc tôi ít thích nhất, nhưng lại là lúc ưa thích nhất để nhìn nghe đời sống xung quanh.

Có đôi khi, tôi tự huyễn hoặc về một Paris thượng lưu giữa lòng Sài Gòn. Là những khi tôi đi lạc giữa sầm uất và náo nhiệt của nhiều tiệm hàng xa xỉ phẩm, nhiều nhà hàng bày tràn trên vỉa hè. Là những khi qua bên này sông, sơ sài đèn đuốc và nghèo nàn, bầu bạn với tối tăm, nhìn về những ánh đèn sáng choang và hoa lệ bên kia sông.

Cà phê sáng Sài Gòn về tầm này cũng vậy.

Người nhung lụa thì cà phê ngồi. Người xơ xác buồn thì đứng, đi, mọp mẹp theo cà phê. Cậu trai con con mời mọc từng ông anh để cậu đánh giúp cho đôi giày. Bà già hom hem đưa tay xin xỏ cho qua bữa qua ngày, rồi bà chị thương tình bố thí. Chị không quên lấy cái máy vuông vức, phẳng lì ra để chộp lại vài tấm đăng lên mạng xã hội.

Ðôi khi, phải tự giật mình, tỉnh nhớ ra rằng, đời sống không thể chỉ mang một màu ảo diệu của sự lãng mạn đầy huyền hoặc được. Ðời sống, bởi đa sắc, đa diện nên nó mới là chính nó. Tôi mỉm cười và nhấp thêm một ngụm cà phê đang dần loãng ra vì nước đá tan chảy.

Không phải là nụ cười thách thức mà chàng trai Rastignac dành cho xã hội thượng lưu Paris sau khi đau đớn vì sự ra đi trong ghẻ lạnh và đơn chiếc của lão Goriot (Lão Goriot - Honoré de Balzac), tôi mỉm cười vì nghĩ suy về những thứ hiền hòa khác. Sự giàu sự nghèo thì rõ ràng luôn tồn tại trong đời sống, bất kể xã hội nào. Có chăng, bởi Sài Gòn mang một sức hấp dẫn đắm say nào đó. Thứ mê đắm đầy ma mị ấy khiến biết bao người bất chấp những khoảng cách và những hố sâu thân phận con người mà tìm đến và bám lấy mảnh đất này. Phải chăng chính điều ấy làm nên vẻ đẹp muôn hình muôn vẻ của Sài Gòn. Và cũng bởi thế mà ai rồi cũng tìm thấy niềm vui và sự cảm thông riêng với mảnh đất này. Tôi sùng lụy từng góc cũ kĩ của Sài Thành, tôi đắm say từng con phố vang vang những bản tình ca gọi mời. Người mưu sinh thì yêu quá vì Sài Gòn bao dung cho tất cả những toan tính tồn sinh, những vất vả nhọc nhằn và lấm lem của kiếp người. Có lẽ vì chút ít đẹp đẽ ấy mà người ta sống với niềm yêu khấp khởi. Chẳng ai nỡ áp cho Sài Gòn một chuẩn mực về sự đẹp. Tự Sài Gòn ánh lên những sắc màu thỏa mãn góc tâm tư riêng tây của từng con người.

Thứ sắc đẹp lạ lẫm ấy khiến bao kẻ mộ điệu từ xa xôi tìm đến phải nặng nợ, nặng tình. Mà vắng những con người ấy, vắng những bàn tay vun vén yêu mến ấy thì Sài Gòn vắng vẻ vô cùng, cũng khó lòng thêm đẹp đẽ như bây giờ.

Thứ tình yêu dành cho mảnh đất này đôi khi cũng thoáng hơi hướm cực đoan, cũng dễ hiểu như tình con đối với mẹ mình. Những điều tiếng không hay về Sài Gòn, chắc chắn sẽ bị người ta lật tẩy và công kích cho đến hết mới thôi.

Người ta nói Sài Gòn đẹp, về bản chất là đẹp. Nét đẹp hơn ba trăm năm từ thủa nào. Nét đẹp của thành đô rực rỡ, nét đẹp của hiện đại tân thời, nét đẹp khỏe khoắn và năng động, nét đẹp ở từng góc, từng cảnh.

Sài Gòn: nắng đẹp miền Nam.

Và Sài Gòn vì đẹp, nên kéo theo nhiều đam mê. Người đam mê, cũng năm lòng bảy dạ. Cũng có kẻ cơ hội, ăn lận theo đẹp đẽ chốn này.

Nhưng rồi, không cơn cớ gì làm tình làm tội được Sài Gòn.

“Em còn nhớ hay em đã quên?

Nhớ Sài Gòn những chiều ngợp gió

Lá hát như mưa suốt con đường đi

Có mặt đường vàng hoa như gấm

Có không gian màu áo bay lên”

(Trịnh Công Sơn)

Nắng lên dầy khoảng sân trước mặt. Một cơn gió phù phiếm thổi tung mớ lá cây lìa cành lác đác dưới chân tôi.

Tôi lại mỉm cười, nụ cười tình tứ, sảng khoái với người tình Sài Gòn. Ả là người tình của muôn người, nhưng ả lại đẹp một cách riêng biệt trong tim tôi, trong tim mỗi người chúng ta.