ến sáng, những người đàn ông kia lại quay ra bực bội với nhau. Họ buộc tội nhau vì quên không cời lửa, vì giá rét thấm qua áo quần họ, khiến họ lạnh thấu xương. Ánh sáng ngày mới chiếu tới, được bao bọc trong lớp sương mù dày đặc, làm tắt ngấm từng tiếng động trong rừng.

Một người trong nhóm cắt một mẩu bánh mì rồi quăng cho tôi, nhưng tôi chưa kịp vồ lấy miếng bánh, gã thủ lĩnh đã xen ngang và ném miếng bánh ra xa chỗ tôi.

- Tao đã bảo rồi đấy nhé, phải để con chó nó đói.

- Tên da đỏ hẳn đã cao chạy xa bay rồi. Hắn thuộc lòng đường đi lối lại trong khu rừng và vùng núi này, người đàn ông cho tôi miếng bánh phản đối.

- Hắn đã bị thương và chưa thể đi quá xa được đâu. Tao đã bảo tên da đỏ nấp trong rừng, thì tức là hắn đang nấp trong rừng, thế thôi. Thả con chó ra, gã thủ lĩnh ra lệnh.

Họ cởi xích cho tôi và tôi chạy ra phía bờ sông, tôi hít mạnh, tôi tìm kiếm thứ mùi của kẻ trốn chạy giữa hương thơm của rêu và địa y, giữa đám lá cây alerce và coigüe, ñirre và sồi dẻ đang hoai mục để từ đó mọc lên những loài cỏ cây làm rậm rạp thêm tán rừng bất khả xâm nhập này.

Kẻ trốn chạy để lại một dấu vết khá lộ liễu, kẻ đó bị thương, chính đám lá dính mấy vệt máu đã cho thấy điều đó. Tôi chạy nhanh hơn, tôi bỏ xa đám người kia, họ đang chật vật tiến bước giữa đám cây cối mọc chen chúc bên bờ sông, những thân cây đã bị đốn hạ và những tảng đá.

Đám người kia chờ đợi tiếng sủa của tôi, tôi phải báo cho họ biết là tôi đã tìm ra dấu vết và đưa họ tới chỗ kẻ trốn chạy. Nhưng tôi chẳng hề làm như những gì họ chờ đợi. Tôi nằm ẹp xuống đất, liếm láp những giọt ẩm ướt đang chảy dọc những phiến lá dương xỉ. Tôi nguôi cơn khát và tôi lờ đi tiếng kêu gào của đám người đang ồn áo gọi: Chó! Chó!

Việc lũ chim im tiếng giúp tôi nhận ra rằng đám người kia đã ở rất gần đây và tôi chạy xa khỏi dấu vết kẻ trốn chạy để lại. Sương mù tan dần và cánh rừng chỉ còn là những mảng xanh rì tăm tối.

Tôi biết rằng trong mắt những Con người của Đất, hay người Mapuche, màu xanh lá có rất nhiều sắc độ, màu xanh của lá alerce không giống màu xanh của lá cỏ, nhưng tôi không thể nào thấy được sự khác biệt ấy, vì tôi chỉ là một con chó. Ngẩng đầu lên, tôi có thể nhìn thấy thứ mùi mình vẫn ước ao và khi mùi đó bay đến mũi tôi, tôi sủa to để thúc giục đám người.

Tôi cứ thẳng tiến, miệng sủa không ngừng, tới tận nơi có thứ mọc thẳng lên cao, không hạt, không trái. Kilowe, những Con người của Đất họ gọi như thế, còn những người khác họ gọi là cây tre.

Tôi tiến thẳng vào rặng tre, xa khỏi bờ sông, gần như phải bò rạp để tránh những cành tre xoà xuống thấp, mảnh mai và dẻo dai với những chiếc lá sắc nhọn có thể chọc rách mắt mình. Tôi biết đến đây thì bước tiến của đám người sẽ rất khó khăn vì kilowe thường mọc san sát vào nhau, các thân tre gần như chẳng chừa lại một khoảng trống nào đủ cho một thân người chui lọt và tất cả những gì họ mang theo sẽ trở thành gánh nặng khiến họ mệt mỏi và nản lòng. Khi gần như không còn nghe thấy tiếng "Chó! Chó!" của họ gọi với theo, tôi liền sủa to hơn, dữ dằn hơn, như thể con mồi đang ở ngay dưới nanh vuốt tôi đây.

Tôi nằm xuống và đợi. Tôi biết tiếng sủa của mình sẽ khích lệ đám người và chặng đường gian nan chỉ càng khắc sâu thêm lòng căm hận của họ đối với kẻ trốn chạy. Tôi đợi cho đến khi đánh hơi thấy họ đã ở rất gần thì mới lặng lẽ di chuyển, tôi đi qua gần bên họ, trở ngược lại con đường ra đến tận bờ sông.

"Chó! Chó!" Đám người gào lên mà không biết phải đi về đâu giữa những thân kilowe mọc thành bụi sin sít.