hị Tư nhìn tôi:

- Anh nghỉ ở đây đó! Ít lắm cũng có vài ba bữa ăn mới tiếp tục đi. Từ Sàigòn ra, đây coi như là đường đầu. Anh đi tắm rửa! Thay quần áo nằm nghỉ cho khỏe một chút rồi ăn cơm với tôi. Chà! Chủ anh không quen đi bộ mà đường đất từ ​​Bàu Trai vô tới đây, chuồn phải biết!

- Đuối thiệt chị!

Bếp là mấy địa đất được tinho sơ sài làm ông Táo trên nền đất. Trên bếp, một lượng tối thiểu đen thui nham nhở những lọ và khói đóng. Quanh bếp, hơn tro được ra khỏi thùng thành thùng nhỏ và thùng rác những cọng rơm tắt ngúm nhẹ nửa. Chị Tư ngồi xuống bếp, giở sản phẩm nhôm. Lửa đã tắt từ lâu, nguội lạnh. Chị lam thiên như nói một mình:

- Đủ mà! chắc chắn thiếu gì đâu!

Chị lấy dao ngồi ngâm thơm. Trước mặt tôi, cách chõng tre hơn một thước là chiếc bánh cao, cũng làm bằng tre, trơ trọi để giữa nhà. Phía trên, một loại đá thủy tinh sứt lấp đầy những chân nhang. Kế bên là chuối sứ chín vàng, một loại cocktail nghiêng nghiêng lên bao hương đỏ còn sót lại nhiều cây.

Tôi hỏi chị Tư:

- Anh Tư đi đâu vắng rồi chị?

Chị Tư suu dao, quay nhìn Chiếc ghế tre một thoáng, thở dài:

- Nhà tôi mất rồi anh! Mất thu hồi năm.

- Ảnh được bệnh sao vậy chị?

- Không! Ảnh được bắn! Hồi năm cảm, ở xã hội người ta kêu anh đi cuốc lộ Bàu Trai. Quốc gia bắn pháo sáng đường, bắn bắn ngay khúc lộ bị cuốc nên... ảnh chết toàn tử. Xóm này, trong đêm đó cũng có ảnh của bốn người...

Bình chọn có tiếng đằng sau sân ngoài. Chị Tư dừng quay ra. Tôi cũng đang nhìn cổ. Một người đàn ông đội nón vải màu xanh rộng rãi, mang bộ quân phục đen bước vào sân. Hậu anh ta mang một sợi dây thắt lưng Mỹ sang bản, kho vũ khí hậu cần bên hông. Chân mang đôi tỉnh nông thôn «Bình Trị Thiên». Anh ta ta khoảng chừng bốn. Mới đến sân, anh ta đã cười lên vui vẻ:

- Chị Tư! Mạnh giỏi chị Tư!

- Chà! Anh tới đây một ngày không đổi mà có kích thước mười năm chưa được thiết lập! - Chị Tư nói.

Anh ta vẫn tươi cười, nhanh bước vào nhà và trao tay bắt tay tôi:

- Chào anh! Anh là anh Hùng đây hả? Mạnh mẽ anh?

- Dạ, chào anh! - Tôi vừa bắt tay vừa đáp.

Anh ta ngồi xuống thả lỏng:

- Tôi vừa được nghe đồng chí giao tiếp của tôi báo cáo là một bài mới được đưa tới đây. Chúng tôi rất sung sướng được gặp anh. Sau khi nghe xong tôi sẽ đến thăm anh tiếp.

- Dạ, cám ơn anh!

- Có gì đâu anh!

Anh ta luyện vào vai tôi, thân mật:

- Chắc chắn mệt lắm phải không anh? Anh đi tắm rửa thay quần áo cho sức khỏe. Mặc dù sơ đồ đã được cảm nhận rõ ràng!

Đoạn anh ta gọi chị Tư:

- Chị Tư ơi!

- Gì đó anh Bảy?

- Chị cho tôi gửi anh Hùng ở đây hôm nay vài nghe! Chị lo dùm cơm nước cho anh Hùng luôn. Chú nữa, tôi sẽ chọn một anh em của tôi đến ở cùng anh Hùng cho có bạn, phụ giúp chị công việc cơm nước một thể.

- Sao bữa nay anh nói gửi gấm nghệ hay vậy? Tui đã thấy mọi lần, chưa lần nào anh gửi, anh nói gì cả! Có bao giờ anh không gửi rồi tôi không giúp đỡ, lo cơm nước cho mấy anh em đó ăn không?

Anh ta cười to lên:

- Thôi mà chị! Anh Hùng là khách hàng đặc biệt của tôi đó! Ờ! Chị Tư! Đâu đó chị làm ơn quầng thử xóm này giúp em một con gà hay một con vịt gì được không chị? Tối nay tôi muốn đãi anh Hùng một bữa cháo gà, uống ba xi đế, tâm tình chơi cho vui!

Chị Tư chép miệng:

- Chà!... Ở đây kiếm được một con gà, đỏ con mắt cũng không ra đâu... Thôi thì... anh bắt con gà trống của tôi đó! Chiến nào tôi đi chợ Hiệp Hòa mua con khác về nuôi thay. Tui cho mượn thôi đó!

- Ừ! Vậy thì còn gì nữa. Hoàn hô chị hết mình! Tối nay, chị bắt nấu cháo xé phay, làm dùm tôi vài phút rau thảm. Rau Cánh đồng làm bằng bắp chuối hay đọc thơm, cho sau vào, ngon tuyệt!

- Ờ! Anh để đó tui!

Bảy rút một liều thuốc thơm mời tôi và giọng trầm xuống:

- Anh Hùng, hình như đi dọc thân, mấy anh chị em giao liên của tôi làm phiền anh nhiều chuyện lắm phải không anh?

Tôi chợt thấy:

- Cũng... chả có gì đáng kể lắm!

- Tối nay chúng tôi sẽ bàn chuyện với nhau nhiều. Thăm anh một chút, giờ tôi có công chuyện phải về. Tối tôi trở lại.

Anh ta làm ra vẻ béo trang trịnh quan trọng:

- Tôi muốn yêu cầu anh một điều... Vì nguyên tắc cảnh giác cách mạng, trong thời gian ở đây, anh không nên đi đâu chơi để tránh sự dòm mạch của mọi người và có thể có nhiều phiền phức xảy ra. Ấy là chưa kể đến bí mật cơ quan tiết lộ...

Tôi im lặng, không biết phải trả lời sao. Anh ta nhìn tôi một thoáng rồi dậy ra về.

Tôi đã kết thúc dài. Anh ta có lẽ là trưởng cơ quan, là đơn vị trưởng của tổ chức được đưa ra từ Sàigòn vào đây. Anh ta định nghĩa trò chơi gì đây nhỉ?

Anh ta nhờ chị tư làm gà, nấu cháo xé phay, để đãi tôi? Úi dồi.

Tôi uể oải mở túi vải cao su pyjama, cà nhắc đi xuống kinh tắm rửa. Nước lớn, dâng lên đầy đủ. Tôi đầu xuống. Làn nước mát dịu vào da thịt tôi thấy dễ chịu.

Tắm xong tôi trở lên nhà. Hai bàn chân lộc mỗi bước đi làm cho tôi đau đớn, khó khăn vô cùng. Hiện tại có lẽ nhà tôi đang ăn cơm chiều. Tôi hình dung đến gương mặt buồn bã của tôi và các em. Trong bữa ăn, chắc chắn mọi người chỉ nói chuyện về tôi, nhắc lại những kỷ niệm buồn đã qua, lo lắng mong đợi những điều có thể xảy ra của bước đường tôi đang đi tới. Tôi như thấy thiếu một cái gì đó không biết nữa, cùng với một nỗi nhớ nhung, buồn nhẹ bâng khuâng.

Bước vào nhà, trên chõng tre, chị Tư chủ nhà đã sẵn sàng một mâm cơm. Gọi là món cơm cho nó oai chứ món gì đâu. Chỉ có hai cái chén đá, hai đôi tre, một món cơm nhỏ nấu bằng bình đỏ, một ly nước mắm ớt, một ly thơm xắc nhỏ và một ly phi nướng. Tất cả những thứ đó được thể hiện trên chiếc nhẫn tre.

Chị Tư mời tôi:

- Mời anh ăn cơm! Ăn cực ăn đau chắc anh không vô.

Tôi vui vẻ, cười lấy lòng chị:

- Coi vậy cực mà ngon đa chị Tư! Tôi bảo đảm với chị, soong cơm không còn một hạt cho coi

- Anh nói lấy lòng tôi mần chi anh Hùng! Chiến hôm nay mới mồng bốn Tết mà như kể cũng «hẻo» thiệt!

Ngồi xếp bằng trên chõng, tôi rất thanh và bắt đầu ăn. Tôi nhớ đến nội thịt heo kho tàu, dưa giá, nhớ đến món cà ri gà, cá lóc nấu canh chua vv.. ở nhà tôi chiều hôm qua. Không chỉ nhà tôi mà những nhà khác ở Sài Gòn còn có nhiều thức ăn hơn thế nữa. Thực là hai thái cực. Dù sao cũng là một bất công xã hội quá đáng, một sự chênh lệch về cuộc sống con người cần phải san bằng, cải tạo lại. Chính vì sự chênh lệch nên người ta lợi dụng để tuyên truyền truyền võ cổ cho một cách mạng thứ hai mới, gây ra thù sâu, giết hỗn loạn.

Nhịn đói cả ngày lại phải vất vả, xuôi ngược, tôi ăn bữa cơm bình đỏ, khô nướng chấm nước mắm ớt và thơm, ngon sao là ngon. Ngon hơn những bữa cơm cao lương mỹ vị nhiều. Muối gạo đỏ gay gắt, thế mà hết sạch.

Nhà chị Tư nghèo, hoàn cảnh hậu bụa của chị, đáng thương. Tôi hỏi, thắc mắc không hiểu người ta gửi tôi ở ăn cơm nhà chị, người ta có cung cấp bình hay tiền nong gì để chị không phải thiệt hại? Tôi hỏi chị Tư:

- Chị Tư! Chị nấu cơm cho tôi ăn, chị gánh chịu những chi phí này à?

Chị Tư nhìn xuống mâm cơm:

- Không được, anh ơi! Gạo thì anh Bảy cho người mang tới. Tính khẩu cho mỗi người một ngày là hai lon thứ lon sữa bò, ba lon vô một lít đó. Tiền mua thực phẩm mỗi người một ngày là năm đồng, ba bữa ăn. Tiền ăn năm đồng đó, anh Bảy đưa tôi nhưng thực ra là khách đưa. Khi đi khỏi trang này, ảnh Bảy ảnh bắt anh phải đưa ảnh mỗi ngày năm đồng tiền ăn. Anh Bảy lấy tiền anh, đưa tôi.

- Năm đồng thì chị mua được gì? Thời gian buổi này cái gì cũng đỏ đỏ quá! Chỉ chuyện ăn khô sặc sỡ chị cũng phải chịu lỗi rồi!

Chị Tư không trả lời tôi mà nhìn ra sân. Có tiếng bước chân thình thịch. Chị lên tiếng:

- Cậu Mười! Ăn cơm bạn!

Ngoài sân, một cậu thanh niên vai mang cây súng trường, lưng lưng một «cà rỉ» bình, trả lời:

- Tui ăn rồi, chị ơi!

- Cậu mang gì vậy?

- Gạo! Tui mang bình lại để chị nấu cơm cho anh Hùng ăn, luôn tôi nữa. Tối nay tôi tới đây ở với anh Hùng cho bạn.

Cậu thanh niên tên Mười bước lên. Tôi chào bạn ta:

- Chào anh!

- Dạ, chào anh!

Mười liện «cà rỉ» Phịch xuống đất, giai đoạn rút súng trên vai xuống, kéo cơ bẫm lướt cách. Một viên đạn trong lựu đạn ném ra. Chị Tư chắc chắn:

- Gì mà lên cò, xuống cò nghe ghê quá vậy cậu? mấy cậu sao hay táy máy cái kẻ giết người đó quá!

- Lính mà! Ra đường thì lên thùng. Vào nhà thì xuống thùng rác. Nguyên tắc bắt buộc như vậy!

Mười nói xong, khuỳnh tay ra túi quần sau móc một tập giấy học trò cuốn tròn, mở ra lấy một tờ giấy móng đánh máy sẵn rồi kéo đưa cho tôi vài tờ giấy trắng:

- Anh Hùng! Anh Bảy gửi tôi đưa anh cái mẫu lý lịch để anh căn cứ vào đó viết hai lý do lịch của anh. Tui đưa ra một số tờ giấy tập nè, viết thiếu tui đưa thêm cho.

Chị Tư chen vào:

- Giàu vậy cậu? Người ta đương nhiên ăn cơm.

- Ăn thì ăn chớ, phảng phất một chút gì đó!

Tôi hỏi Mười:

- Lý lịch viết hai bản giống nhau phải không anh? Phản hồi nào để lấy?.

- Ừ! Viết hai hoàn thành. Ăn cơm rồi anh viết liền thì tốt quá. Được như vậy, tối nay anh Bẩy ảnh lấy về ghi nhận xét, thẩm tra lại rồi viết giấy giới thiệu, sáng mai đi chuyến giao liên, chờ đợi lâu.

- Được, ăn cơm xong tôi viết. Nhưng ngày mai thì tôi chỉ có thể đi ra đi vô chứ đi xa chắc... không giật đâu!

- Sao vậy anh?

- Nè, anh cứ nhìn hai bàn chân tôi thì biết.

Chị Tư xen vào lần nữa:

- Hủy bỏ chính xác! Để cho anh ấy ăn cái đã, xong rồi mặc sức nói gì thì nói.

Ăn cơm xong, chị tư đốt riêng cho tôi một chiếc chiếc đèn lồng. Tôi ngồi viết hai bản lý lịch theo lời người ta yêu cầu. Anh lính trẻ tên Mười loay hoay bên bếp lửa, làm gà nấu cháo.

Nhìn mẫu lý lịch, hàng chữ lớn tiêu đề «LÝ LỊCH TÂN QUÂN», chặn ánh mắt tôi sựng trở lại và như có một cái gì đó cảnh ngang ở cổ. Hải chữ «TÂN QUÂN» đủ diễn tả hết nội dung về người sử dụng chính sách, cũng như người ta xác định một cách rõ ràng vị trí của tôi trong cuộc chiến đấu này. Người đưa tôi vào lính.

Hiện tại tôi có thời điểm tối, có la hét, có phản đối cũng bằng nhiều. Vô ích. Những điều đó, chỉ tổn thương thêm cho tôi mà thôi. Người xem tôi là một người lính mới, đặt tôi ở vị trí thấp nhất, đặt tôi ở điểm mới bắt đầu hành động khởi động. 9 năm kháng chiến trước kia của tôi nghĩ ra có thể có chút giá trị trong cuộc chiến kháng chiến ngày này. Tôi ngồi lặng người ra...

Khi đã hiểu được vị trí của mình, hãy hiểu rõ sự xác định của người ta về tôi, qua cơn xúc động xin tôi lắng xuống.

Không còn cách nào khác là chấp nhận im... Thôi, hãy chọn cho mình một cách bắt đầu làm lại cuộc đời tốt nhất, chia sẻ nhất. Dale Carnégie trong «Đắc nhân tâm» cũng từng khuyên bảo mọi người như vậy.

Và như vậy, có nghĩa là tôi đã chịu thua rồi. Tôi lại đầu hàng lần nữa. Đầu hàng trên hình thức cũng là một hàng đầu không thể biện minh bằng cách này hay cách khác.

Mẫu bản lý lịch, cũng như những bản trước đây người ta đã sử dụng. Cũng tên họ thật, bí danh, ngày, tháng, năm sinh tên cùng cha mẹ, vợ con, anh em, thành phần gia đình, thành phần bản thân, phái phái, tôn giáo, trình độ văn hóa, chuyên môn, cùng thành tích chiến tranh từ năm 1915.., thưởng, tù tội, liên hệ gia đình, anh em thân nhân trong hàng ngũ vương. Sau cùng là nguyện vọng.

Nếu có khác, trong phần liên hệ gia đình phải kể rõ bà con, anh em họ hàng có những ai làm việc cho Quốc Gia, cho biết nhiệm vụ, cấp bậc, địa chỉ cũng như xu hướng hướng của những người đó.

Đối diện trước đèn, tôi đặt viết xuống, viết một mạch. Về thành phần bản thảnh thơi, để người ta từ phải sửa tới, sửa lui, tôi viết bằng chữ hoa «TIỂU TƯ SẢN PHẨM TRÍ THỨC». Và nguyện vọng, tôi ghi: «NHẬN BẤT CỨ CÔNG TÁC NÀO TÙY THEO NHU CẦU CÁCH MẠNG ĐÒI HỎI».

Tôi biết người ta sẽ rất hài lòng nguyện vọng đó. Người ta sẽ nhận xét xét tốt về lời phê bình trong bản lý lịch cách của tôi, cũng như đánh giá «tinh thần giác ngộ mạng cao».

Tôi nhớ đến định nghĩa: «chính trị là thủ đoạn, là gian manh Cô lọc, là chết nạn trên mọi sự khốn nạn của cuộc đời này». Vậy nên, từ nay tôi bắt đầu cuộc đời chính trị tôi phải biết giấu ý nghĩ thực sự của tôi, giấu tình cảm của tôi, trở thành thành người mới, vững chắc vàng. Có như vậy mới «tiến bộ», mới toàng được yên thân và mọi người kính râm.

Ký tên xong vào hai bản lý lịch, tôi cười một mình, gấp lại. Tôi gọi Mười đang ngồi bên bếp nhìn chị chủ nhà xé thịt gà trộn rau Đốm:

- Anh Mười! Lý lịch tôi viết xong rồi nè! Anh xem thử coi viết đúng không?

Mười mở rộng đầu lên:

- Anh viết mau thiệt. Anh cửa hàng đó, một chút anh Bảy tới đây rồi đưa ảnh. Ảnh thủ công mới có quyền xem. Xem rồi ghi nhận xét vào đó chưa tôi đâu có quyền xem, anh!

Tôi cười với Mười:

- Anh tham gia kháng chiến được bao lâu rồi?

- Mới năm ngoái!

- Anh có dự án nào chưa?

- Chưa! Tui thuộc loại lính cơm mà! Có học hành quân sự ngày nào đâu, đánh giặc chỉ có nước ông cuốc, ông xẻng kêu là cái chắc!

Chợt có tiếng nói của Bảy nổi lên ngoài sân. Hình như anh ta đã đến giờ:

- Vậy là các đồng chí ở một số đơn vị chiến đấu của mình bị ông cuốc, ông bỏng kêu hết sao Mười? Ă nói cái gì lạ vậy cậu?

Mười bối rối im lặng. Chị Tư lên tiếng:

- Anh Bảy tới hồi phục nào mà em ru, không ai hay gì hết vậy?

- Mới tới chị! Sao? Chị Tư! Cháo gà xong rồi chớ?

- Chút tí nữa! Còn muối chanh chưa tuyệt vời!

Bảy với vẻ rạng rỡ, ngồi xuống chõng nhìn tôi:

- Tốt! Vậy tôi làm việc với anh Hùng một tí, anh Hùng nhé!

Tôi định dạng một tiếng ồn. Bảy cho tay vào túi quần móc ra xị rượu đế đầy ngọn, để xuống chõng, xum xoe:

- Rượu đế thứ thiệt, chánh hiệu con nai đó! Anh hôn muộn?

Tôi sẽ lẻn, liên tục:

- Tôi... tôi không biết uống rượu anh ạ! Chỉ có một số điểm sẽ được chấm một chút.

- Anh thiệt hại! Anh phải uống rượu đế. Có uống rượu đế mới gia nhập vào hàng ngũ nông dân được. Bia, tư sản quá, không phù hợp với nông dân. Phải không chị Tư?

Chị Tư cười:

- Ai biết đâu nè!

Anh ta đột nhiên hỏi tôi:

- Anh Hùng viết xong lý lịch rồi hả? Mau vậy!

- Xong rồi! Đây, anh xem chỗ trống nào không rõ ràng hay thiếu sót gì?

Bảy cầm lấy hai bản lý lịch của tôi, hạ xuống sát mặt đèn, đưa mắt đọc. Hình nnư anh ta chỉ Mơ mắt cho có nhẹ để làm vừa lòng tôi, nên thoáng cái, anh ta xếp lại, thoáng đãng nói một câu:

- Trí thức có khác! Anh viết chữ đẹp, kê khai chi tiết rõ ràng... Anh Hùng nè...

- Gì anh

- Trước đây, 9 năm kháng chiến anh ở vùng nào nhỉ?

- 46 - 47 ở Đồng Tháp. 48 đến 54 ở U Minh, với các tỉnh miền Tây.

- Năm 1954 về Sài Gòn là do anh tự động về hay phân công? Trung Quốc có giới thiệu anh không?

Tôi biết anh ta bắt đầu điều tra, thẩm vấn tôi rồi đây. Sự quan trọng đã bắt đầu. Tôi trả lời chậm:

- Tôi tự động về Sàigòn nhưng cũng không phải tự động nữa.

- Ủa! Sao anh? Thế, ở cơ quan, đơn vị cũ của anh giải quyết vấn đề đi ở thế nào '?

- Tôi được chỉ định ở lại, nhưng vì sau khi hết nhiệm vụ ở Tổ Liên hợp, trở về cơ quan thì cơ quan đã chuyển đi nơi khác, tìm trong suốt vài ngày không được nên tôi tự động về Sàigòn.

- Anh có được tiếp xúc với ai, cơ sở nào ở Sàigòn không?

- Dạ... không!

- Từ ngày về Sàigòn đến giờ thì anh tiếp tục đi học lại? Anh học luật khoa?

- Dạ!

Bảy cười vui vẻ, như không quan tâm đến câu mình hỏi, đoạn hỏi tiếp:

- Tiện đây, vui vẻ, mình cũng tâm tình với nhau chơi. Anh cho biết động cơ nào cung cấp một người trí tuệ như anh thoát ly làm cách mạng?

Tôi hiểu rằng bước khởi động của con đường tôi đi nay có chia sẻ hay không, tốt đẹp hay không hôm nay đều làm câu trả lời quyết định một phần lớn.

Cách điều tra tư tưởng, thẩm mỹ tra lý lịch nó nhẹ nhàng, đơn giản thế đấy. Chỉ là một chuyến thăm bình thường, nhiều khi hơn thế nữa, được lồng vào trong những phút tâm tình thân mật ngọt ngọt như những bạch mật ong đượm giọng.

Cái nội cháo gà hôm nay vừa là một hình thức động viên tình cảm, vừa là một phương tiện điều dưỡng tư tưởng. Những điều này sẽ được tóm tắt, thu gọn thành những nhận xét ghi vào lý lịch của tôi.

Câu hỏi anh ta vừa đưa ra, tôi thấy thực khó trả lời hết sức lực. Khó, không phải vì tôi không biết nói, không biết lý luận mà khó vì phải nói láo, nói không đúng sự thực mình đã nghĩ.

Nhưng nếu không nói láo thì những nhận xét tai hại sẽ ghi vào lý lịch, ảnh hưởng mạnh mẽ vào khoảng thời gian tôi phải sống trong chế độ vô sản chuyên chính này.

Dù đã chấp nhận và tự động đặt mình vào một đau khổ mới, thích hợp với tình huống xảy ra, nhưng tôi vẫn không thể hạn chế được mặc định tội lỗi,èng hạ tia rứt giữa mình. Người ta khinh mình, mình xấu hổ nhưng vẫn có thể trốn tránh được, không gặp họ là xong. Còn mình tự khinh mình, trời ơi! Sống sao nổi? Suy cho cùng, nổi hay không nổi cũng phải nói. Yên tâm nhất là cách nói chuyện thả lỏng nửa chừng. Đối tượng nào cũng muốn hiểu thế nào là đúng.

Tôi trả lời anh ta:

- Anh xem, nếu tôi chỉ nghĩ đến một cuộc sống đầy đủ, hay nói cách khác là nếu không có động cơ nào thúc đẩy gần như giảm thì tôi đâu có vào đây. Hành động của tôi hướng tới một mục tiêu nào đó, đừng đâu phải một hành động vu, anh Bảy?

Anh ta cười:

- Trí thức có nói bao giờ cũng nói văn hoa, tế nhị, bay bướm. Đó là một cái tật. Nhược điểm của thành phần đó! Nhưng xuyên qua ý kiến ​​anh, tôi hoan hô anh. Thực sự anh đã giác ngộ cách mạng cao độ, cài đặt trường cách mạng rất vững chắc. Chả vô địch, anh là cán bộ cũ được đào tạo từ chiến tranh chiến tranh chín năm.

Anh ta bão vai tôi, nói với giọng người cả, người trên giảng dạy dưới:

- Phải đó anh Hùng! Có giác ngộ cách mạng, có thiết lập trường đấu tranh, có Hoàng thù sâu sắc người ta mới hy sinh từ bỏ cái vinh giả tạo của chế độ Mỹ Diệm, quên mình, vì dân vì nước đấu tranh cho lý tưởng. Hồ hồ anh là một người có thể cũ, tinh thần cũng như lý luận cách mạng được Đảng giáo dục, rào chắn, võ trang cho anh trước đây, là cơ bản đảm bảo hành động, tư tưởng anh hôm nay.

Anh ta nắm lấy tay tôi:

- Bắt tay anh cái đi! Chị Tư ơi! Cho món này nhậu được rồi đó chị. Đồng chí Mười, tăng thịt gà lên đừng!

Mười năm may mắn:

- Dạ, xong giờ rồi. Thấy anh mắc kẹt làm việc với anh Hùng nên chưa có cách giải thích.

- Bậy nè! Tôi với anh Hùng tâm tình, trao đổi quan điểm, nói chuyện thôi đừng làm việc gì đâu. Anh Hùng, anh có nhớ cái câu nông dân ta thường nói: «rau răm nó hại gà giò chết tươi» không? Cái mùi gà xé pha trộn rau răm hấp dẫn kỳ lạ.

Tăng thịt gà, rau Giảmm lên. Bảy bước lại giành lấy hai ly rượu mẻ, thơm xị rượu lên cao, thúi xuống. Loại bỏ tràn, Biên dịch:

- Chà! This rượu tạo bọt! Anh phải tiện dụng với tôi mới được! Không biết uống cũng phải dành chút ít cho nó ấm lòng. Anh đừng sợ nói. Ngày mai chưa lên đường đâu, nghỉ yên tĩnh cho sức lực. Có «quắc cần câu» ngã lăn tại mâm cỗ sao mà! Nhứt trí đừng anh Hùng?

° ° °

Ăn cháo gà xong, Bảy nắm tay tôi dẫn ra kinh, ngồi trên một đoạn cây dài nói chuyện. Anh ta cho tôi biết sơ qua về tình hình an ninh ở vùng này. Việc đi đứng, ăn ở, phòng gian bảo mật và phổ biến những điều cần biết trên đường đi về «Miền». Anh ta bảo:

- Về vấn đề an ninh ở đây cũng tương đối thôi. Nếu quân đội có quyền, đồng chí Mười sẽ hướng dẫn anh rút lui, tránh né. Phi pháo thì từ hai năm nay chỉ có một lần pháo ở Bàu Trai bắn vô đâu năm bảy quả đó. Khách bay cũng mời mời tới quần thảo một hồi rồi rút lui, chả đáng kể lắm.

Tôi thắc mắc, hỏi:

- Tôi thấy xung quanh nhà có hầm hố gì thì trốn núp vào đâu?

- Đồng bào đây họ ơ ơ cái chuyện này lắm! Cung tôi, chỗ tôi ở thì công sự, hầm tốt lắm chớ! Mình không phải chính quyền địa phương nên vấn đề bảo vệ sinh mạng đồng bào để địa phương họ lo. Mình đâu có trách nhiệm gì.

- Nhưng nhà chị Tư này cũng coi như là nhà của cơ quan anh mượn khách ở. Mà khách thuộc về trách nhiệm bảo vệ của mấy anh rồi, sao không tổ chức đào vài cái hầm núp cho chắc ý?

- Ai đào bay giờ? Tôi không có ở đây, lại cũng không có người rảnh để làm công việc đó. Có khách, họ đến ngày trước là ngày sau đi rồi..

- Nếu có trường hợp rủi ro xảy ra, phải đáng tiếc không?

- Hễ chết thì thôi đừng làm sao giờ? Việc ăn ở cho họ, tôi còn mệt mỏi người. 🥕Phải tải Bình, mua thực phẩm. Nói như vậy khó chết lắm...

Tôi ngắt lời:

- Sao tôi nghe chị Tư nói việc mua thực phẩm, nấu ăn anh đã giúp chị ấy lo? Ngày cả tiền nuôi ăn mỗi ngày, một người phải đóng cửa cho chỉ năm đồng. Tiền đó, cá nhân chịu lấy đừng đâu phải mấy anh cấp phát?

- Đúng, chị Tư nấu ăn, đi chợ dùm. Tiền ăn khách đóng nhưng tôi cũng phải lo vậy.

- Tôi nghĩ, đã vào cách mạng mà vẫn bắt khách đóng tiền ăn mỗi ngày, hơi tắc đó, anh Bảy!

- Nói là khách đừng khách khứa gì? Thực sự chỉ là tân bình. Mà mang tiếng là tân binh nhưng họ chưa thuộc về đơn vị nào, ai lo cấp phát cho? Cực đoan, khi nào có ai nghèo quá đổi, không có đồng xu nào thì ở gần đó mới lo cho họ. Nói chung, trên đường đi, mỗi người phải tự túc. Bây giờ, việc đi đứng trong khi anh ở đây, như tôi đã yêu cầu anh hồi chiều. Anh không nên đi đâu hết. Anh là một người lạ. Việc đi lại của anh ở đây dễ dàng được thực hiện «Điệp» phát hiện, theo dõi, lần lượt ra một số cơ sở thành phần của đơn vị tôi. Và nhiều khi ở địa phương có thể hiểu được tác hại, gây phiền toái đáng tiếc cho anh.

- Đi lại nghĩa là thế nào anh?

- Đi tới đi lui ngoài đường. Đi dạo phố, đi láu đồ hay đi rong rải sau đó, vậy đó.

- Vậy tôi bị vô hiệu hóa ở nhà Hoài Sao? Muốn mua một gói thuốc lá, mua vài trái thơm cũng không được đi sao?

Bảy cười. Thấy tôi có vẻ cáu kỉnh, thắc mắc, anh ta dịu nhẹ vai tôi:.

- Bậy nè! Anh cho là cố định như tùy chọn... thì tôi không nhất thiết phải sắp xếp gì cả. Anh cần mua gì, nhờ đồng chí Mười mua hộ cho. Mỗi ngày, anh xuống kinh tắm nước, anh ra sân chơi vẫn bình thường thì việc chi anh phải nặng lời, dùng đến cái tội phạm tội quá. Anh thông cảm cho là vì để tránh con mắt của Điệp, tránh tai hại cho anh...

Tôi chép miệng:

- Thôi, cũng dược! Bình thường tôi cũng không hay đi chơi.'

- Hình như anh đi chân đất, không giày dép phải không?

Đúng là anh ta giả mù mưa. Anh ta biết quá rõ tôi đã đôi giày của tôi xuống ruộng rồi mà. Cô giao tiếp báo cáo với anh ta, và anh ta đã góp ý mở cho tôi biết hồi phục chiều đó sao. Dù vậy, tôi cũng nói:

- Từ Sàigòn ra đi, tôi mang giày. Nhưng lúc còn ngoài xóm gần lộ, cô giao liên của anh bắt tôi thon phăng liệng xuống ruộng rồi. Cô ấy không nói cho anh nghe sao?

- Có! Tôi đã nghe đồng chí báo cáo sơ qua. Được! Ngày mai anh nói với đồng chí Mười, bảo đồng chi ấy gửi đồng bào bào cho đôi dép đi! Những thứ khác, cần những gì nhờ đồng chí Mười. Vòng nylon anh mua tự lực rồi hả?

- Có.

- Đã có may mắn và có giây phút chưa?

- Chưa!

- It Out Out. Mai, đồng chí Mười sẽ tìm người có thể giúp đỡ. Từ đây về đến Miền phải đi nhiều ngày. Nhất định là mệt mỏi, đau khổ nhiều rồi đó. Cho nên những thứ nào cần thiết lắm anh hãy mang theo, tôi sợ e dọc đường nặng mang không nổi phải liêng đi uổng. Anh có điều gì cần hỏi tôi không?

Tôi không thể nói câu hỏi thắc mắc lớn nhất từ ​​khi viết hai bản lý lịch đến giờ:

- Trước kia, đại diện ủy Mỹ Tho có gặp tôi cho biết là sẽ có người đến rước tôi về Mặt Trận Miền. Tôi sẽ làm công tác dân chính làm Mặt trận nghiên cứu khả năng của tôi rồi phân công. Vậy sao bây giờ tôi lại được đưa sang quân đội, xem như một tân binh?

Anh ta Tĩnh lặng một lúc, đoạn trả lời:

- Cơ quan của tôi đây là một cơ quan quân sự, một đơn vị quân giải phóng. Những người hoàn hảo xem là tân binh người ta mới sắp xếp đưa vào đây. Trường hợp đặc biệt của anh hơi đó. Nhưng không sao, khi về tới chiến khu anh sẽ trình bày với các đồng chí trên, ở trên sẽ đưa ra anh về Ban Tiếp Tân của Mặt Trận.

- Nơi nào vậy anh?

- Cơ quan mà anh sẽ được đưa tới chiến khu đó... tôi... cũng chưa biết là cơ quan nào, bởi... tôi không rõ lắm.

Lạ! Anh ta đưa tôi đi mà không biết là đưa tôi về cơ quan nào! Vô thực. Anh ta muốn giữ bí mật với tôi hay là muốn trốn thoát trách nhiệm, sợ phải trả lời? Tôi nói thẳng:

- Vậy trong giấy giới thiệu, anh sẽ giới thiệu tôi đi về đâu? Anh viết mà anh không biết sao?

- Ơ.. không! Không phải tôi. Ai nói với anh vậy?

Tôi muốn nói thẳng cho anh ta biết rằng tôi đâu phải là loại sinh viên, trí thức ngô nghê chưa biết một chút gì về tổ chức, về nguyên tắc, phương pháp làm việc của Đảng đề ra; mà tôi còn biết quá nhiều. Bởi tôi là một người có thể có 9 năm chiến tranh, quá quen thuộc với lối làm việc. Hồ Hồ Mười, người lính của anh ta đã vừa nói cho tôi biết là anh ta viết nhận xét ghi vào lý lịch tôi, và viết giấy giới thiệu «gởi» tôi đi theo đường giây liên lạc hay sao? Anh ta muốn từ chối...

Thôi, có tranh luận đến nơi đến nơi cũng nghĩ giải quyết được chuyện gì. Anh ta sẽ có ác cảm với tôi, phê vào lý lịch.... nhẹ nhàng hơn nữa còn điêu gấp sống lần.

Thấy tôi im lặng lâu quá, Bảy tưởng lừa tôi, lên tiếng:.

- Đó, biết rồi chớ '? Không phải tôi mà! Việc này đã sẵn sàng rồi. Tôi chỉ có nhiệm vụ liên hệ đưa anh đi thôi. Anh còn thắc mắc gì nữa không?

Tôi nhớ cái hộp đàn vĩ cầm và cái bóng bán dẫn vô tuyến:

- hôm nay 28 Tết, cô Hồng ở Sàigòn đã nhận của tôi một cây đàn vĩ cầm và cái radio Transistor mang vào đây trước đây, chắc anh đang giữ dùm tôi?

- Ơ! không! Chưa! Tôi chưa nhận được gì cả!

- Ủa! Sao không biết vậy anh? - Tôi im lặng hỏi lại.

- Chắc chắn có lẽ đang bận rộn hoặc có khả năng trở lại nên các đồng chí trong đó chưa mang ra được. An tĩnh đi. Ngày mai tôi sẽ nhắn vào trong đó, anh chị em họ sẽ mang ra cho anh. Tôi bảo đảm với anh không thất lạc đâu mà sợ.

Tôi vẫn chưa hết ồn ào:

- Nếu tôi đi rồi, hai món đó mới gửi ra đây thì sao?

- Anh Yên! Cứ yên thế nào anh cũng nhận được lúc còn ở đây mà! Nếu anh có lên đường rồi, tôi sẽ theo đường dây liên lạc gửi đến tận tay anh.

- Làm sao anh biết tôi ở đâu mà gửi?

- Ồ, biết chớ! Unknown too do not! Tôi giới thiệu anh đi, tôi không biết sao được...

Chợt khám phá ra là mình đã lỡ lời, vô tình thú nhận cái chuyện mình vừa phải nên anh ta vòi dậy dậy luôn nói:

- A... này anh! Bây giờ muộn rồi, anh nên đi ngủ sớm nhé! Vì sáng sớm nên phòng chống càn sớm hơn. Có gì không, tôi sẽ gặp lại anh sau.

Không chờ đợi tôi có phản ứng, anh ta quay trở lại tiền đi.

Hai hôm sau, anh lính tên Mười tôi đã rời khỏi đây. Và hôm nay tôi cũng không gặp lại Bảy, người quản lý, thủ trưởng của B39.

hôm nay sáng sớm, khi ngủ dậy tôi không thấy Mười đâu cả. Chị Tư thì đang ngủ hoàng lương bằng lửa rơm. Kế bên, một loại sắt nhỏ sứt quai, bỏ lỏng những mảnh mỡ nổi trên mặt nước muối, chờ kho.

Tôi chăm sóc, rửa mặt chải đầu xong thì chị Tư đã lên cơm. Mười cũng vừa về tới. Trên tay cậu ta cầm một xấp thư, phong bì bằng loại giấy học trò, nhỏ nhắn như những tấm nền móng bọc nhựa. Cậu ta không nói gì, Yên tĩnh tĩnh lặng thư đó vào trong túi vải, loại bao bảo bảo bột mì cũ xì, bê bết những vết thương, cột lại. Mười cuộc gọi cái túi vải đó là bồng bềnh. Cái bồng bềnh dùng lợi ích hơn cái ba lô nhiều - món đồ gì đó cũng được, cột lại phía trên rồi xong rồi.

Ngồi lên chõng ăn cơm sáng, lần đầu tiên Mười giải thích cho tôi nghệ lý do tại sao ăn cơm sáng này:

- Anh không quen ăn cơm sáng sớm bùng nổ tôi rồi. Sáng sớm phải có cơm để thích hợp cho ôm bụng để chuẩn bị chống càn. Nếu không, có nguy cơ Quốc Gia nó đi càn, trống chạy sao ôm? Khẩu phần Bình, khẩu phần thực phẩm cứ chia đều thành ba bữa ăn.

Chợ Mười hỏi tôi:

- Anh có khăn măn không?

Tôi ngơ ngác:

- Khăn mướn là khăn gì?

- Khăn vải dù đó! Khăn để gói cơm, mang theo bên hông dành để chống càn, hay khi hành quân khỏi phải nấu cơm trưa. Rồi còn phải có lon «ghi gô» cứu lương khô như mắm ruốc, khô khoét hạn. Nếu có thêm tiêu thì bột phấn còn tốt hơn nữa.

Tôi không hiểu, lắc đầu:

- Ai mà biết! Tôi đâu có gì...

- Vậy thì làm sao đây? Hiện tại anh đang lấy gì cơm?

Tôi ngạc nhiên:

- Ủa, sao chiều nay phải vắt cơm?

- Đi chớ sao! Ăn cơm rồi thì lên đường. Hướng dẫn anh đi tới trạm Bình Tân. Cũng phải tới chiều tối mới tới trang.

- Sao anh Bảy... sao anh không cho tôi hay trước để chuẩn bị?

- Giở cơm theo là đủ lắm rồi đừng chuẩn bị gì nữa anh?

- Còn chần chừ! Còn nhiều chuyện... Tôi còn phải gặp anh Bảy để hỏi một số vấn đề.

Mười không nói, thảnh thơi tiếp tục ăn cơm. Ăn xong Mười căng cơ ra cái khăn dù trắng đã trở thành thành màu đất, đào mấy cái, cột lại treo vào sợi thắt lưng Mỹ bên hông

Tôi nôn nóng muốn gặp Bảy để hỏi vì thắc mắc và số phận cây đàn vĩ cầm, cái bóng bán dẫn vô tuyến của tôi ra sao? Tôi nói với Mười:

- Hướng dẫn tôi đi tìm anh Bảy một chút đi, anh Mười! Hay là anh chỉ đến một mình tôi cũng được.

Mười đang lom khom ở góc cao tre, biến bình thành tượng tượng, tăng cường:

- Anh Bảy, ảnh... ảnh... cũng đi công tác rồi!

Tôi nhìn Mười đăm đăm, Mười nói thêm:

- Hồi đáp, tôi phía sau văn phòng ảnh về đây thì ảnh cũng vừa đi.

Thôi, vậy là xong! Tôi im lặng, ấm ức một mình. Mười mang đi dạo, thoáng mát xung quanh vai, lên cò súng trường Mas rồi tiến thẳng ra sân:

- Thôi, đi anh Hùng. Đường xa...

Unknown làm sao hơn. Tôi xuất túi vải cao su lên vai chào chị Tư chủ nhà rồi thất thểu bước theo. Thì hôm nay tôi lên đường. Kết thúc đường đua đầu, đi sâu vào quãng đời mới mẻ mà tôi chưa biết nó sẽ ra sao với đầy ấm ức và phiền muộn.

Tôi tính nhẩm. Bây giờ là bảy giờ sáng mồng bảy Tết - ngày hạ nêu- Nguyên Đán năm Quý Mão.