ì các công dân và các bà nhiều chuyện vẫn tiếp tục bàn tán về vụ đó, Zazie lặn mất. Nó rẽ sang con phố đầu tiên phía bên phải, rồi rẽ trái, cứ đi như thế đến tận dãy phố dẫn ra một trong mấy cửa ô của thành phố. Những nhà cao ốc tuyệt vời chừng bốn năm tầng nằm dọc trên một đại lộ lộng lẫy, còn vỉa hè thì chen chúc những sạp hàng tồi tàn. Một dòng người dầy đặc và xám xịt tràn ra mọi lối. Một chị bán bóng bay Lamoricière, một bản nhạc phát ra từ vòng quay ngựa gỗ đóng chặt âm điệu khiêm tốn của mình vào những tiếng rao hàng hung hăng. Mê mẩn mất một lúc Zazie mới nhận ra rằng, cách nó không xa, một tác phẩm rất cầu kỳ bằng sắt đứng lừng lững trên vỉa hè, có thêm hàng chữ: “Tàu điện ngầm”. Quên ngay lập tức cảnh tượng của phố phường, Zazie lại gần cái miệng tàu điện ngầm, còn miệng nó thì khô đi vì cảm xúc. Con bé đi rón rén một vòng quanh dãy lan can và tìm thấy chỗ ra vào. Nhưng những song sắt của cánh cửa lại đóng chặt. Một cái bảng treo có hàng chữ viết bằng phấn, mà chẳng khó nhọc gì Zazie vẫn đọc ra. Cuộc đình công vẫn tiếp tục. Mùi bụi khô nồng hơi sắt, bốc lên nhè nhẹ từ chốn vực sâu nghiêm cấm. Thất vọng, Zazie bật khóc.

Cảm giác khoái chí vì được khóc của con bé mạnh đến nỗi, nó phải ra một cái ghế băng để ngồi mà tuôn trào nước mắt cho thoải mái hơn. Nhưng cũng chỉ được một lát, nỗi đau buồn của con bé đã bị chi phối: nó nhận ra sự có mặt của ai đó ngay cạnh mình. Con bé tò mò chờ xem sẽ phát sinh ra “cái gì”. “Cái” phát sinh ra là những từ ngữ bằng tiếng đàn ông giọng kim, những từ ngữ này hợp thành một câu nghi vấn như sau:

— Thế nào, bé con của tôi, người ta có một nỗi buồn lớn lắm phải không?

Trước sự giả dối ngốc nghếch của câu hỏi này, Zazie tăng thể tích nước mắt của nó lên gấp đôi. Dường như những tiếng nức nở trong lồng ngực của con bé quá dồn dập, đến nỗi nó có vẻ như không kịp kìm chúng lại.

— Ghê gớm vậy cơ à? - Người ta hỏi.

— Vơ-âng, thư… thưa ông.

Nhưng mà thôi, đã đến lúc phải xem xem cái mõm của tên dâm đãng này nó thế nào. Zazie vuốt mặt, bàn tay nó đã biến dòng nước mắt cuồn cuộn kia thành những con suối nhỏ đầy bùn đất. Nó quay lại phía gã nọ. Con bé không thể tin vào mắt mình: gã thật kệch cỡm với hàng ria mép rậm đen xì, chiếc mũ quả dưa, cái ô đen và một đôi giày to kệch. Không thể thế được, Zazie tự nhủ thầm trong bụng, không thể thế được, đây là một diễn viên lang thang mà chỉ ngày xửa ngày xưa mới có. Nó quên cả cười.

Còn gã, gã nhăn mặt, nhăn nhó cái kiểu thân thiện í, và giơ ra cho đứa trẻ một chiếc mùi xoa sạch đến ngạc nhiên. Zazie cầm lấy ngay, tặng vào đấy một phần các vết bẩn ướt át trên má nó và còn thêm một đống nhớt mũi to tướng.

— Thôi nào… - Gã nọ nói, giọng đầy khích lệ - Có chuyện gì vậy? Bố mẹ cháu đánh đập cháu à? Cháu đánh mất cái gì đó rồi sợ bị mắng phải không?

Gã đưa ra những giả thuyết. Zazie trả lại gã chiếc mùi xoa nhớp nháp. Gã nọ không hề bộc lộ một chút gì là kinh tởm khi cất cái thứ rác rưởi ấy vào túi mình. Gã tiếp tục: - Phải kể hết cho tôi. Đừng sợ. Cháu có thể tin vào tôi.

— Tại sao? - Zazie lắp bắp và vờ vịt hỏi.

— Tại sao? - Gã này nhắc lại, chưng hửng.

Gã bắt đầu cào cào mặt đường trải nhựa với cây ô.

— Vâng - Zazie nói - Tại sao tôi lại có thể tin vào ông được?

— Tại vì, - Gã này trả lời, thôi không cào cào mặt đường nữa - Tại vì tôi rất quý trẻ em. Những cô bé. Và những cậu bé.

— Vì ông là một lão khốn nạn thì có.

— Hoàn toàn không phải thế! - Gã tuyên bố với giọng cả quyết làm Zazie phải ngạc nhiên.

Lợi dụng thuận lợi này, “ngài” mời luôn con bé một ly ca-cô-ca-lô, ngay đấy, ở tiệm rượu nào cũng được, như vậy để hiểu là: đường đường chính chính giữa ban ngày, trước mặt tất cả mọi người, một lời mời ngay thật chứ gì nữa.

Không muốn để lộ ra sự hào hứng của mình vì xắp được uống một chầu ca-cô-ca-lô, Zazie làm ra vẻ hết sức quan tâm đến đám người đối diện phía bên kia đường, đang dồn về giữa hai dãy sạp hàng.

— Những người kia, họ đang làm trò gì thế? - Con bé hỏi.

— Họ đi tới chợ zời, - Gã kia đáp - hay nói là chợ zời đang tới với họ thì đúng hơn, vì chợ đang bắt đầu rồi đấy.

— A, chợ zời! - Zazie nói với giọng của người không muốn bị ai trộ - Chỗ mà người ta có thể kiếm được mấy bức tranh giá rẻ, rồi bán lại cho tụi Mẽo, thế là không bị phí một ngày chứ gì.

— Không chỉ có tranh giá rẻ đâu, - Gã kia nói - mà có cả miếng lót giày, có hoa oải hương, đinh và cả áo vét chưa mặc bao giờ nữa.

— Thế có đồ thừa của Mỹ bỏ lại không?

— Tất nhiên rồi. Cả hàng bán khoai tây chiên nữa. Loại ngon ấy. Mới rán ngay sáng nay thôi.

— Thíc thế, có đồ thừa của Mỹ…

— Nếu người ta muốn, lại còn có cả trùng trục xào nữa.

Loại ngon ấy. Không gây ngộ độc ấy.

— Trong đồ thừa của Mỹ í, có quần blu-zin-zơ[22] không?

— Có là cái chắc chứ. Và cả những cái địa bàn dùng được trong bóng tối nữa.

— Tôi cần đếch gì địa bàn! - Zazie nói - Nhưng quần blu-zin-zơ thì…

— Ta có thể vào đấy mà xem - Gã kia bảo.

— Thế xong rồi thì sao? - Zazie nói - Tôi không có một xu nào để tặng cho mình một cái. Chỉ có cuỗm thì may ra.

— Thì cứ vào xem đã - Gã lại bảo.

Zazie uống nốt chỗ ca-cô-ca-lô. Nó nhìn gã kia và nói:

— Tôi biết tỏng ông muốn đi tới đâu với đôi pataugas[23] của ông rồi. Nó thêm:

— Đi thôi chứ?

Gã kia trả tiền rồi họ hòa vào đám đông. Zazie luồn lỏi, bỏ qua những ông khắc biển xe đạp, những người thổi thủy tinh, những ông mời chào cà-vạt, những gã Ả-rập gọi mua đồng hồ, mấy mụ Di-gan bán gì cũng có. Gã kia chạy bén gót con bé, gã cũng tinh ma như nó. Lúc này, nó chưa muốn bỏ rơi gã, nhưng đã tính đến chuyện đó khi mà gã trở thành mối trở ngại đối với nó. Không nghi ngờ gì nữa, hắn là một tên chuyên gia.

Con bé dừng lại ngay trước mặt một ông bán hàng đang mời chào đồ thừa. Thế là, khongnhucnhich nữa. Rồi khongnhucnhichtinao nữa. Gã kia cũng phanh lại, ngay đằng sau con nhỏ. Ông bán hàng bắt chuyện.

— Các vị muốn cái địa bàn phải không? - Ông ta hỏi thẳng thừng - Hay cái đèn pin? Cái xuồng cao su?

Zazie run lên vì thèm muốn và lo âu, vì thực ra con bé không hề chắc chắn là gã nọ có những ý định xấu. Nó không dám nói ra cái từ đã bội-đa-âm lại còn bằng tiếng Anh kia nữa. Cái từ nói lên được điều mà nó rất muốn nói. Nhưng kẻ phát âm từ đó lại là gã kia:

— Ông có cái quần blu-zin-zơ cho con bé không? - Gã hỏi ông bán hàng. Bé thíc thứ đó à?

— Ôi vâng! - Con bé lí nhí.

— Có chứ, tôi có chứ, quần blu-zin-zơ phải không? - Ông chợ zời nói - Tôi muốn là tôi có chứ. Tôi có cả loại thực sự là không cũ đi bao giờ.

— Vầng - Gã kia trả lời - Nhưng ông biết rõ là con bé sẽ còn cao lên. Năm tới, lúc nó chẳng mặc vừa cái của này nữa, thì để làm gì nào?

— Để cho em trai hay em gái của cô bé.

— Nó không có em.

— Từ giờ sang năm, có thể sẽ có (cười)…

— Đừng đùa với chuyện ấy - Gã kia nói với vẻ bi thảm - Mẹ nó chết rồi.

— Ôi, xin lỗi.

Zazie nhìn gã dâm đãng nọ một thoáng, với sự tò mò, và có lẽ cả sự quan tâm nữa, nhưng đấy là những điều ngoài lề, có thể tìm hiểu sâu hơn vào lúc khác. Con bé giậm giựt trong bụng, chẳng chịu được nữa, nó hỏi:

— Ông có cỡ tôi không?

— Tất nhiên rồi, cô bé ạ - Ông chợ phiên giày-đế-đỏ[24] trả lời.

— Thế giá bao nhiêu?

Zazie lại là người hỏi câu này. Một cách tự động. Vì nó tiết kiệm nhưng không keo kiệt. Ông kia nói giá cho nó. Gã nọ đung đưa cái đầu, tỏ vẻ cho là không đắt lắm. Ít ra thì đấy cũng là kết luận của Zazie qua thái độ của gã.

— Tôi mặc thử có được không? - Con bé yêu cầu.

Ông hàng tạp hóa thở dài: nó làm cứ như ở cửa hàng của Fior không bằng, cái con ôn này. Ông ta nhe hàm răng cười tươi tắn để nói rằng:

— Chẳng cần đâu. Cứ nhìn cho tôi chiếc này mà xem.

Ông ta giở cái quần ra và treo nó lên trước mặt con bé.

Zazie phụng phịu. Nó rất muốn thử.

— Không quá dài sao? - Nó lại hỏi.

— Nhìn đây này! Nó sẽ không dài quá bắp chân cô đâu, nhìn đây nữa, xem nó có bó quá không nào? Chỉ vừa vặn để xỏ chân vào thôi, cô bé ạ, vả lại, cô rất mảnh dẻ. Thật, chứ tôi nói thế để làm gì.

Zazie se cả họng. Một cái quần blu-zin-zơ. Như thế này này. Cho cuộc dạo chơi đầu tiên ở Paris. Thật hay biết mấy.

Gã kia tự nhiên có vẻ mơ mộng. Cứ như thể lúc này hắn chẳng còn nghĩ gì đến tất cả những điều đang xảy ra quanh hắn.

Ông bán hàng lại thêm:

— Các vị sẽ chẳng ân hận đâu, a-lê! - Ông ta nằn nì - Đồ không bao giờ cũ được, thực sự là không-cũ-đi-bao-giờ.

— Tôi đã nói với ông rồi mà, tôi đếch quan tâm đến cái chuyện nó không cũ đi bao giờ! - Gã kia trả lời một cách lơ đãng.

— Thực tình, độ bền không phải là chuyện nhỏ đâu - Ông bán hàng vẫn cố.

— Nhưng này, - Gã nọ đột nhiên nói - tôi nghĩ, nếu tôi hiểu không sai, thì cái quần blu-zin-zơ này là từ đồ thừa của Mỹ?

— Natürlich - Ông chợ phiên nói.

— Thế thì ông có thể zải thíc cho tôi điều này không: trong quân đội của họ, của tụi Mẽo ấy, có cả mấy cô nhóc à?

— Gì cũng có - Ông chợ phiên trả lời không hề dao động.

Gã nọ có vẻ không tin lắm.

— Chứ sao nữa - Ông bán hàng lại nói, không muốn bị trượt mất một cú vì câu chuyện mang tính chất toàn cầu kia - Cần phải có đủ mọi thứ mới làm nên một cuộc chiến tranh!

— Thế cái này? - Gã nọ hỏi - Cái này giá bao nhiêu?

Đấy là mấy cặp kính chống nắng. Hắn đeo vào.

— Đây là quà tặng cho những người mua quần blu-zin-zơ - Ông bán hàng rong thấy cá xắp cắn mồi, nói.

Zazie thì chưa tin chắc lắm. Nào, hắn có quyết định hay không nào? Hắn chờ gì nữa? Hắn tưởng cái gì? Hắn muốn gì nào? Đây chắc chắn là một tên đểu, không phải một gã kinh tởm không có khả năng tự vệ, mà đúng là một tên đểu. Phải cảnh zác, cảnh zác, cảnh zác. Nhưng còn cái quần blu-zin-zơ…

Rồi, xuôi rồi. Gã kia trả tiền. Món hàng được gói lại, gã cặp cái bọc vào nách, vào nách của gã. Zazie, trong bụng, bắt đầu than trời. Như vậy là vẫn chưa hết chuyện?

— Bây giờ, - Gã kia bảo - ta đi nhấm nháp tí.

Gã đi trước, rất tự tin. Zazie theo sau, mắt chằm chằm vào cái bọc. Gã dẫn con bé như thế đến tận một quán cà phê kiêm nhà hàng. Cả hai ngồi vào bàn. Cái bọc được đặt trên một cái ghế, xa tầm tay của Zazie.

— Bé muốn ăn gì? - Gã kia hỏi - Khoai tây rán hay trùng trục xào?

— Cả hai - Zazie trả lời, nó cảm thấy điên lên vì tức giận.

— Cứ mang trùng trục ra cho con bé đã - Gã kia bình tĩnh nói với cô phục vụ - Còn tôi thì một ly rượu muscadet với hai miếng đường.

Trong khi chờ, không ai nói năng gì. Gã kia bình thản hút thuốc. Món trùng trục được dọn ra, Zazie lăn xả vào ăn, lặn ngụp trong nước sốt, bì bõm trong nước trùng trục, bôi bác lên khắp mặt. Con nào còn cưỡng lại không chịu mở ra trên bếp đều bị rứt ra khỏi vỏ với tính hung bạo triều đại Merovingian. Chỉ còn thiếu mỗi nước là con bé nhai cả vỏ. Khi đã giải quyết sạch chỗ trùng trục, nó cũng không từ chối món khoai tây. Được thôi, gã kia nói. Còn hắn, hắn nhâm nhi cái thứ lộn xộn của hắn từng tí một, cứ như đó là rượu chartreuse nóng không bằng. Người ta mang khoai tây rán ra. Nóng rẫy chưa từng thấy. Zazie, háu ăn, bỏng cả tay, may không bỏng mặt.

Khi đã hết sạch, con bé cạn một mạch vại panaché, buông ra ba tiếng ợ nhỏ và thả mình trên ghế, mệt phờ. Gương mặt nó đã từng phảng phất cái bóng man rợ gần giống với sắc khí của kẻ ăn thịt người, giờ đây sáng lên. Con bé hài lòng nghĩ rằng được chừng đó cũng là tốt rồi. Và nó tự hỏi phải chăng đã đến lúc phải nói vài điều gì đó dễ chịu với gã nọ, nhưng nói gì đây? Phải cố gắng lắm nó mới tìm ra câu này:

— Mãi ông mới hết được cái chung rượu của ông. Bố í, với từng í thời gian, thì bố đã chẳng cạn được mười chung như thế.

— Bố bé uống rượu ghê lắm à?

— Phải nói bố đã từng uống thì đúng hơn. Bố chết rồi.

— Lúc bố chết, chắc bé buồn lắm?

— Đâu có (động tác). Tôi đâu có thời gian vì bao nhiêu chuyện đã xảy ra (im lặng).

— Chuyện gì đã xảy ra nào?

— Giá tôi được một vại nữa thì tốt nhỉ? Nhưng không phải panaché, mà là một vại bia thật kìa!

Gã nọ gọi bia cho con bé và hỏi mượn một cái thìa. Gã muốn vét nốt tí đường còn lại dưới đáy chung. Trong khi gã bắt tay vào thao tác này, Zazie mút tí bọt trong vại bia của nó, rồi trả lời:

— Ông có đọc báo không?

— Thỉnh thoảng.

— Ông còn nhớ bà thợ may ở Saint-Montron, người đã bửa sọ của chồng mình ra bằng rìu không? Đấy là mẹ.

Còn người chồng, dĩ nhiên là bố.

— À! - Gã kia nói.

— Ông không nhớ à?

Lão có vẻ không chắc lắm. Zazie phẫn nộ.

— Đếch gì, người ta đã chẳng làm ồn lên mãi là gì! Mẹ có một ông luật sư từ Paris xuống, đấy là cố tình đấy, rất nổi tiếng, không nói năng như ông với tôi đâu, một lão dở hơi í mà. Nhưng dù vậy thì lão cũng làm cho mẹ được trắng án, thế này này (động tác), như chơi ấy. Người ta lại còn vỗ tay hoan hô mẹ, chỉ thiếu mỗi nước là nâng mẹ lên để mừng thắng lợi thôi. Hôm ấy được quậy một bữa sướng luôn! Chỉ có một chuyện làm mẹ buồn, là chuyện cái lão người Paris, lão luật sư ấy, lão có chịu nhận thù lao bằng những khoanh xúc xích đâu. Lão háu đói lắm, lão quỷ ấy. May quá, lần ấy có Georges.

— Georges này là ai vậy?

— Người bán thực phẩm làm từ thịt lợn. Một ông mặt đỏ. Bô của mẹ. Chính ông ấy đã đưa cho mẹ cái rìu (im lặng) để mẹ “chặt gỗ” (cười nhẹ).

Con bé nhấp một hớp bia, một cách tao nhã, chỉ thiếu mỗi ngón tay út cong lên thôi.

— Chưa hết đâu - Nó thêm - Tôi, người mà ông đang thấy trước mặt ông đây, tôi đã ra làm chứng trước phiên tòa xử kín nữa kia đấy.

Gã kia không phản ứng gì.

— Ông không tin tôi à?

— Tất nhiên không rồi. Một đứa trẻ làm chứng chống lại cha mẹ là sai pháp luật.

— Trước tiên, nếu nói đến cha mẹ thì chỉ còn có mẹ, đấy là điều thứ nhất, sau nữa, ông chẳng biết cái gì cả. Ông cứ thử xuống chỗ chúng tôi ở Saint-Montron thì biết, tôi sẽ cho ông xem cuốn vở tôi dán tất cả những bài báo người ta viết về tôi. Ngay Georges, khi mẹ ở trong tù, đến Nô-en, ông ấy còn đặt dài hạn tạp chí Argus de la Presse[25] để tặng tôi. Ông có biết Argus de la Presse không?

— Không - Gã kia nói.

— Thật tệ hại. Thế mà cái của ấy lại muốn tranh luận với mình!

— Tại sao bé lại làm chứng trong phiên tòa xử kín?

— Điều ấy làm ông quan tâm, nhởi?

— Cũng chẳng quan tâm một cách đặc biệt đâu.

— Sao mà ông khéo vờ vịt thế.

Con bé uống một hớp bia, một cách tao nhã, chỉ thiếu mỗi ngón tay út cong lên thôi. Gã kia không hé một lời (im lặng).

— Thôi nào, - Cuối cùng Zazie nói - chả nên giận dỗi thế làm gì. Tôi sẽ kể cho ông nghe câu chuyện của tôi. - Tôi nghe đây.

— Thế này nhé. Phải nói là mẹ không muốn yêu bố, thế là bố, vì buồn nên bố bắt đầu uống rượu. Bố đã uống không biết bao nhiêu cái chai bảy lăm í. Vậy là, lúc bố uống nhiều như thế, thì phải tránh xa bố ra nhé, vì ngay cả con mèo cũng không thoát được. Như trong bài hát ấy. Ông có biết bài đấy không?

— Biết - Gã kia nói.

— Tốt. Vậy tôi tiếp tục: hôm ấy, chủ nhật, tôi về nhà để xem một trận bóng đá, có đội của Sân Sanctimontronais đấu với đội Sao Đỏ của Neuflize, là đơn vị danh dự, không tồi tí nào. Ông, ông có quan tâm đến thể thao không?

— Có. Đến môn catch.

Nhìn thân hình tàng tàng của lão, Zazie cười khẩy.

— Vào hạng khán giả thì có! - Nó nói.

— Đấy là một mánh khôn của khối người! - Gã kia độp lại, lạnh tanh.

Tức điên, Zazie cạn vại bia, không hở miệng nữa.

— Thôi nào, - Gã nói - đừng dỗi thế. Kể tiếp chuyện của bé đi.

— Nó có hấp dẫn ông không, chuyện của tôi í?

— Có.

— Vậy thì lúc nãy ông đã nói dối?

— Thôi, kể tiếp đi.

— Ông đừng có cáu lên. Như thế ông mới bình tĩnh để thưởng thức câu chuyện của tôi được