hật Yên chậm chạp bước vào một tiệm bán đồ cổ nằm lẻ loi trong góc của một trung tâm thương mại nhỏ và cũ kỹ. Anh vào đây với ý định tìm mua một vài vật dụng xưa cũ để trang hoàng cho phòng giải trí của mình. Bước chầm chậm anh nhìn ngắm những bức tranh treo trên tường. Đột nhiên mắt anh ngừng lại nơi bức tranh vẽ một thiếu nữ. Có hai điều mà anh nhận ra là chân dung của người trong tranh gần gụi và phảng phất má hay chị Tú Anh. Đó là khuôn mặt của một người con gái Việt Nam. Điều thứ hai là người trong tranh mặc chiếc áo màu trắng. Dù chỉ thấy có nửa phần anh cũng nhận ra đó là chiếc áo dài, thứ áo đặc biệt của phụ nữ Việt Nam. Càng nhìn anh càng bị thu hút vì khuôn mặt và nhất là đôi mắt của người thiếu nữ trong tranh. Đôi mắt của nàng thật buồn. Anh không thể nào diễn tả được nỗi buồn. Chỉ biết nhìn vào đôi mắt đó anh cảm thấy buồn và hầu như bị cuốn hút vào đôi mắt của người trong tranh.

Ông thích không?

Nhật Yên quay qua khi nghe người chủ tiệm hỏi mình. Hơi mỉm cười anh trả lời lấp lửng.

Bức tranh đẹp.

Người chủ tiệm gật đầu nói.

Tôi thích đôi mắt của cô ta. Đẹp và buồn.

Mắt không rời đôi mắt của người trong tranh Nhật Yên gật đầu như công nhận lời bình phẩm của người chủ tiệm. Thiếu nữ trong tranh có đôi mắt thật đẹp và thật buồn. Chị Tú Anh và Jane đều có đôi mắt đẹp nhưng so với đôi mắt của người thiếu nữ trong tranh thời cả hai còn kém xa. Mắt của hai người đó đẹp mà vui, trong lúc mắt của thiếu nữ trong tranh đẹp mà buồn và chính cái buồn đó mới làm cho đôi mắt của nàng đẹp thêm, làm cho anh nhìn vào rồi mê man luôn. Nhìn vào đôi mắt long lanh như thùy lệ của nàng anh có cảm tưởng đôi mắt muốn nói lên điều gì, gửi gấm cái gì, van xin một cái gì. Cảm tưởng thật mơ hồ và khó giải thích song anh cứ nghĩ hoài về điều đó. Nhìn vào đôi mắt long lanh như thùy lệ Nhật Yên nhớ tới mấy câu thơ: Đôi mắt em lặng buồn… Nhìn thôi mà chẳng nói… Tình đôi ta vời vợi… Có nói cũng không cùng… Yêu hết một mùa đông… Không một lần đã nói…Nhìn nhau buồn vời vợi… Có nói cũng không cùng…" Nhật Yên lắc lắc đầu mỉm cười. Khó mà diễn tả được nét đẹp buồn của người thiếu nữ trong tranh. Tùy theo tâm tư của mỗi người mà cái đẹp buồn của đôi mắt sẽ khác nhau. Riêng anh nhận ra một điều là từ khi nhìn vào đôi mắt tuyệt vời của thiếu nữ trong tranh anh cảm thấy mình bị cuốn, bị hút vào trong đôi mắt đó. Nó như có một sức quyến rũ dị kỳ giữ anh lại và không thể nào thoát ra được. Đầu óc anh ngẩn ngơ, tâm trí anh mơ màng, thẩn thờ và dật dờ trong vùng trời mộng ảo nào đó.

Người chủ tiệm đã bỏ đi từ lâu để mặc ông khách đứng tần ngần, chiêm ngưỡng đôi mắt của người trong tranh. Thật lâu Nhật Yên mới thở dài một tiếng. Như bị cái gì xui khiến anh chậm chạp và trịnh trọng lấy bức tranh xuống. Nhìn vào khuôn mặt của thiếu nữ trong tranh anh cảm thấy nét mặt của nàng hơi tươi vui và đôi môi hình trái tim hơi thoáng nụ cười. Có lẽ nàng vui vì mãn nguyện, vì anh đã mua bức tranh. Trả tiền xong cầm bức tranh anh đi thẳng ra xe. Đặt bức tranh vào ghế của băng trước, đóng cửa lại cẩn thận anh lái xe thật nhanh ra khỏi bãi đậu xe đông người. Dường như có cái gì thúc hối anh phải trở về nhà. Mở cửa bước vào phòng khách anh ngó quanh quất như tìm một chỗ nào để treo bức tranh. Cuối cùng anh quyết định tháo bức tranh vẽ cảnh làng quê xuống và treo bức tranh thiếu nữ lên. Sau khi treo xong đứng ngắm nghía anh mỉm cười hài lòng vì quyết định của mình. Không còn chỗ nào thích hợp hơn vì ngồi trên sofa hoặc đứng trong bếp hay ngoài cửa anh đều có thể nhìn thấy đôi mắt buồn của thiếu nữ trong tranh.

Rót ly nước lạnh xong trở ra phòng khách, ngồi xuống ghế Nhật Yên ngước nhìn bức tranh. Anh cảm thấy có cái gì khác lạ khi nhìn vào người trong tranh. Đôi mắt và khuôn mặt buồn man mác toát ra một sức quyến rũ dịu dàng nhưng lạ lùng bắt anh phải nhìn mê man rồi sau đó cảm thấy tâm hồn mình cũng buồn lây cái buồn của người trong tranh. Càng nhìn ý nghĩ đó càng in sâu trong đầu của mình khiến cho anh mê man nhìn ngắm và tưởng tượng. Càng nhìn anh càng khám phá ra điều mới lạ và khâm phục cho người họa sĩ đã vẽ nên bức tranh. Bằng những đường nét nhạt mờ hầu như siêu hình ông ta đã tạo nên một hình ảnh hiện thực. Khuôn mặt hiện thực. Đôi mắt hiện thực. Ngay chính nỗi buồn phát ra từ đôi mắt cũng hiện thực bởi vì tất cả đã vượt không gian và thời gian để sống mãi trong lòng người thưởng ngoạn.

Nhật Yên hơi cau mày khi nghe tiếng chuông điện thoại vang lên. Dường như anh không muốn bị quấy rầy trong lúc này. Nhất lấy cái cordless phone rồi nhìn vào màn ảnh anh biết Jane gọi mình. Nhưng không hiểu sao anh lại ngần ngừ giây lát rồi lắc đầu không trả lời. Đặt điện thoại trở về chỗ cũ anh đứng dậy. Lùi lại ba bước anh nghiêng đầu đứng ngắm đoạn bước sang bên trái một bước. Anh có cảm tưởng đôi mắt nhìn theo bước chân của mình. Ánh mắt nhìn buồn bã làm vướng vít, làm quấn quít bước chân. Buông mình xuống ghế nệm anh đưa tay bấm nút. Tiếng nhạc cất lên mường tượng như lời thì thầm. Lời ca như tiếng thủ thỉ bên tai dịu mềm và mật ngọt.

Dường như lời nhạc cộng thêm với ánh mắt của người trong tranh có một hòa hợp tuyệt diệu như thế nào Nhật Anh không hiểu được nhưng điều đó làm cho anh xúc động và khám phá ra là mình đã say mê đắm đuối đôi mắt hay đúng hơn người thiếu nữ trong tranh dù chỉ mới gặp nhau không lâu.

Muốn nói cùng em anh yêu em nồng nàn... Nhật Yên lẩm bẩm. Từ mắt em anh soi thấy bóng anh. Thấy được một điều sâu thẳm mà bấy lâu nay anh tìm kiếm. Ôi! Dường như chúng ta đã hẹn nhau trong tiền kiếp xa xăm. Của thuở hồng hoang không dấu chân người. Của thuở đất trời mênh mông. Trong đôi mắt của em anh thấy được quá khứ buồn của một quê hương nghèo khổ. Ánh mắt của em cho anh thấy lại quãng đời xưa cũ. Ba đi biền biệt. Hỏi thời má bảo ba được đi học tập. Học để làm gì? Má trả lời học để làm người... Má đi mất biệt từ sáng sớm và chỉ trở về lúc chập choạng tối. Người làm lụng vất vả suốt một ngày chỉ đủ và chỉ mong làm đầy thêm chén cơm của một gia đình một mẹ hai con. Bữa ăn với những hạt cơm đen trộn bo bo màu ngà ngà, khô cứng, chút cá khô bốc mùi thum thủm và tô canh rau lỏng bỏng nước. Quê hương yêu dấu đồng nghĩa với đói khổ triền miên. Quê hương với ước mơ vụn vặt. Thèm một gói xôi khi lên giường ngủ vì bụng vẫn còn đói. Quê hương với mặc cảm bị bỏ rơi và xua đuổi bởi những người chung quanh. Mình sinh ra và sống ngay chính trên quê hương của mình nhưng lại có cảm tưởng bị xua đuổi bởi chính đồng bào ruột thịt của mình. " Con của Ngụy ". Ba tiếng đó là một ám ảnh triền miên. Là một bản án mà những kẻ chiến thắng đã khắc vào trán, ghi vào tâm hồn của một đứa bé lên năm. Anh và chị Tú Anh nắm tay nhau cúi đầu đi lang thang trong ánh nắng rực rỡ của phố Sài Gòn như hai đứa trẻ ăn mày xin xỏ cơm ăn và luôn cả lòng thương yêu của đồng bào. Nhật Yên ứa nước mắt khi nhớ lại ánh mắt âu sầu, dã dượi và chất chứa lo âu của má sau mỗi lần đi thăm ba. Không có lời than thở. Than thở với ai khi hai đứa con còn nhỏ dại để hiểu được nỗi đau thầm lặng của mình. Chỉ có nước mắt âm thầm ứa ra. Họa chăng là tiếng nấc lặng lẽ cùng tiếng thở dài u uất trong đêm.

Tiếng hát của ai kia cất lên trong không khí lạnh và ẩm ướt của một buổi chiều nắng tắt và sắp sửa mưa, lãng đãng trong mây vần vụ.

Âm hưởng trùng trùng chất ngất. Nhật Yên có cảm tưởng mình thu nhỏ lại rồi mất hút vào đôi mắt mênh mông vời vợi buồn của người thiếu nữ trong tranh.

Ngoài trời chợt đổ mưa. Gió theo cửa sổ lốc vào phòng mang hơi nước ẩm mùi cỏ mục. Mưa sầm sập. Gió vật vả khu rừng. Cây chuyển mình răng rắc. Chớp lòe sáng rực. Sấm nổ đì đùng. Ánh đèn chớp tắt mấy lượt. Căn phòng khách như tối lại khiến cho đôi mắt buồn cũng trở thành lung linh nhạt mờ. Nhật Yên ngồi bó gối nhìn đăm đăm bức tranh trong lúc tâm hồn bay dạt vào cõi nào mù khơi diệu vợi. Cõi xa xăm con người không bao giờ tới được. Cõi bình yên chỉ có trong mơ tưởng. Cõi nào đó không lo âu, không phiền muộn chỉ có lời ca tiếng nhạc buồn day dứt.