uổi tối, dưới chân những cột đèn ngã tư, trẻ con các khu phố tụ họp, để tập hát những bài hát mới. Vũ đã trở thành trưởng đoàn nhi đồng, chỉ huy hết nhãi con từ đầu phố Lý Thường Kiệt xuống tận cầu Kiến Xương. Nhờ Vũ thổi ác mô ni ca giỏi và thuộc lòng mấy bài Tiến quân ca, Đuốc gươm thiêng, Nhanh bước nhanh nhi đồng. Vũ, Côn, Luyến, Long và Lộc đi tập hát trên phố chính mấy hôm liền. Những đứa trẻ, tưởng đã bước hẳn ra khỏi ngưỡng cửa hồn nhiên, lại co chân về với năm tháng cũ. Không phải chỉ riêng bọn thằng Vũ bé bỏng như xưa mà cả thị xã trẻ trung, vui nhộn. Cách mạng làm mọi người rộn ràng, hớn hở.

Vũ kiễng chân, ba hoa:

- Tao thổi ác mô ni ca một lần thật chậm, chúng mày nghe kỹ nhé!

Bọn trẻ con nhao nhao hỏi:

- Đánh tông không?

Vũ lắc đầu. Nó lướt cái kèn thật nhanh qua môi hai ba lần. Rồi, chân đập nhịp, miệng thổi chậm bài Nhanh bước nhanh nhi đồng. Bọn trẻ con im lặng nghe tiếng kèn ác mô ni ca của Vũ. Thổi dứt một lần, Vũ vẩy kèn và nói:

- Giờ năm đứa tao hát.

Vũ, Côn, Luyến, Long và Lộc cất giọng:

Nhanh bước nhanh nhi đồng

Kìa lời gió ngàn

Kìa lời sông núi

Kìa lời gió ngàn

Kìa lời sông núi

Nhắc nhở em rằng tuy mình đang còn thơ ấu

Nhưng nhất tâm trật tự vâng lời vâng lời người trên.

Tập tành sao thân hình em được nở nang

Trở nên sau này anh tài hiên ngang

Ơn nước non em nguyền dám đâu sao rời

Em trọn đời trung với Việt Nam...

Bọn trẻ vỗ tay, bravo. Vũ vênh váo:

- Đừng bravo nữa, ta độc lập rồi, hoan hô chứ không bravo.

Mấy anh dạy bọn Vũ hát đã bảo Vũ thế. Và Vũ hãnh diện nói cho bọn nhi đồng khu cầu Kiến Xương biết. Nó lại lướt kèn nhanh qua môi như tiếng gió lướt qua bụi tre.

- Tao thổi kèn một câu, chúng mày hát một câu nhé!

Bọn trẻ con làm theo lời Vũ. Khắp đường phố thị xã, chỗ nào có ngã tư là chỗ ấy có trẻ con tụ tập ca hát. Tiếng hát bay lên, lan tỏa khắp vùng trời tỉnh lỵ. Chưa bao giờ thị xã vui đến thế. Đèn đường sáng rực. Tiếng hát càng lớn, đèn đường càng sáng. Thị xã không muốn ngủ. Trẻ, già, lớn, bé đổ xô ra phố. Tương lai vàng đồng lúa chín. Người ta quên hẳn mực nước sông Trà Lý dâng cao một cách đáng lo ngại. Mọi năm, vào tháng này, dân thị xã thay phiên nhau, ngày đêm, đo mực nước lên xuống ở cái thước dài cắm dưới lòng sông Trà. Và cầu Bo là nơi quyến rũ nhất. Nhiều người mang chiếu trải trên con đê xi măng hay hai bên hành lang cầu vừa ngủ vừa lô đê vỡ. Năm nay, chẳng ai thiết nghĩ chuyện đê điều. Tiếng trống hộ đê từ những làng xóm bên kia sông đã lơ là. Hoặc tiếng trống ngũ liên bàng hoàng, hồi hộp, thấp thỏm như tiếng trái tim nông dân đập mùa nước lũ đã bị tiếng hát trong mùa cách mạng át đi. Cũng chẳng còn ai suy luận điềm gở của nhãn được mùa. Nhãn được mùa là đê vỡ.

- Thôi, thuộc rồi. Chúng ta hát từ đầu chí cuối. Tao thổi kèn theo.

Vũ bắt nhịp:

- Nhanh bước nhanh nhi đồng... Một, hai, ba...

Bọn trẻ đồng ca:

... Nhưng nhất tâm trật tự vâng lời vâng lời người trên.

Tập tành sao thân hình em được nở nang.

Trở nên sau này anh tài hiên ngang.

Ơn nước non em nguyền dám đâu sao rời.

Em trọn đời trung với Viet Nam...

Bẩy tiếng "Em trọn đời trung với Việt Nam", bọn nhi đồng hát rõ từng tiếng và hét thật lớn. Vũ hài lòng. Nó nói:

- Nhi đồng cầu Kiến Xương phải chiến. Học thêm bài Đời sống mới nhé?

Bọn trẻ reo hò:

- Học tới sáng mai luôn.

Vũ dạo kèn rồi xô lô:

Đây trời Việt Nam ngàn xưa tươi sáng

Muôn thanh niên hy sinh đấu tranh vì non nước

Đây trời Việt Nam ngàn năm anh dũng

Muôn thanh niên khang cường chí trai không sờn

Hồn Việt Nam ngàn năm quyết không mờ

Hồn Việt Nam muôn năm sáng soi

Người Việt Nam ngàn năm quyết không lùi

Người Việt Nam đấu tranh muôn đời

Đời sống mới

Người Việt Nam mới

Thanh niên hy sinh máu xương vì sông núi

Đời sống mới

Người Việt Nam mới

Xây núi sông bằng máu người Việt Nam...

Nhi đồng cầu Kiến Xương chiến thật. Chúng thuộc rất mau và hát đúng điệu kèn ác mô ni ca của Vũ. Con nhà Vũ phấn khởi:

- Chúng ta là người Việt Nam mới.

Bọn trẻ giơ tay, nhẩy cỡn:

- Đời sống mới... mới, mới... Người Việt Nam mới... mới, mới...

Đời sống mới đến với chúng nó từ mấy hôm nay bằng những bài hát, những khẩu hiệu đầy tiếng mới, khó hiểu. Nhưng chúng nó không cần hiểu. Chúng nó chỉ cần vui. Và đời sống mới quả đã làm chúng nó vui thật sự. Chúng nó bỏ học, bỏ cơm đi tập hát và đi chơi suốt ngày, không bị cha mẹ mắng mỏ. Đời sống mới còn làm chúng nó quên hết trò chơi cũ. Bơi lội, câu cá, đá bóng, đánh nhau không quyến rũ nổi chúng nó nữa. Chúng đã nhập cuộc chơi cùng người lớn. Người lớn thù Tây, ghét Nhật, hoan hô cách mạng thành công thì chúng nó cũng thù Tây ghét Nhật, hoan hô cách mạng thành công. Cách mạng dưới mắt chúng, nhật định không giống cách mạng dưới mắt và trong ý nghĩ của người lớn.

- Chúng mày thù Nhật lùn không?

- Thù.

- Đả đảo Nhật lùn!

- Đả đảo...

Vũ cao hứng:

- Mẹ bố Nhật lùn!

Một thằng hỏi:

- Hô thế nào?

Vũ cười:

- Không hô khẩu hiệu này.

Nó vẩy kèn lia lịa. Rồi thổi bài "Tiếng gọi sinh viên". Côn, Luyến, Long, Lộc hát:

Này công dân ơi

Nhớ chăng những ngày năm ấy

Giặc lùn tràn sang ngang nhiên rút bòn xương máu

Hàng muôn dân chết oan

Hàng trăm nơi phá tan

Từ Đông, Tây, Bắc, Nam

Lời kêu van ngút ngàn

Đòi thu đay gai đòi thu thóc

Đòi đánh thuế má đòi phu lính

Rồi đến bắt bớ giết người dã man

Làm cho dân ta đủ bề điêu đứng

Đời sống quá khốn đốn nào ai biết chăng

Đây giống nòi siết rên dưới gót quân thù

Công dân ơi

Mau đứng lên giết Nhật

Công dân ơi

Mau cùng nhau sẵn sàng

Tiến lên đều tiến, dắt tay đồng tâm trừ giống giặc lùn.

Côn nhẩy cao:

- Đả đảo Nhật lùn!

Bọn trẻ nhẩy theo:

- Đả đảo...

Rồi chúng đòi học bài hát này. Quá nửa đêm, nhi đồng cầu Kiến Xương mới giải tán. Vũ chia tay bọn thằng Côn. Lúc đứng trước của nhà mình, con nhà Côn mới thấy cách mạng thiếu một cái gì. Và Vũ chợt nhớ ra ngay. Đó là con Thúy. Chả biết con Thúy đã làm gì mấy hôm nay. Vũ lẩm bẩm: Mai mình đến xem sao. Trái tim Vũ xốn xang. Nó đập cửa thình thình. Thị xã chưa dứt tiếng hát.