òn sống, Erlendur nghĩ. Ông nhìn về phía những bụi cây lý chua.

Các nhà khảo cổ đã đến, họ mặc áo khoác lông cừu và qu ần áo ấm chuyên dụng, được tran g bị đầy đủ thìa muỗng và xẻng. Họ ch ăng dây thành m ột khu vực khá rộng bao quanh bộ xương; và đến tối, họđã b ắt đầu đào xu ống mặt đất ph ủ đầy cỏ m ột cách cẩn trọng. Lúc đó trời vẫn còn sáng, m ặt trời chỉ lặn sau chín giờ đêm. Đội kh ảo cổ gồm bốn ng ười đàn ông và hai ng ười phụ n ữ, họ làm việc cần m ẫn và có ph ương pháp, họ cũng cẩn thận kiểm tra từng xẻng đất xúc lên. Không có dấu hiệu nào cho th ấy sự can thiệp của nh ững k ẻđào m ộ. Th ời gian và công việc diễn ra trên móng nhà đã chứng minh điều đó.

Elínborg tìm được một nhà địa ch ất ở trường đại học, ng ười này rất sẵn lòng giúp đỡ cảnh sát, ông ta bỏ d ở mọi cô ng việc đang làm và có mặt tại hiện trường nửa tiếng sau cuộc đàm tho ại với cô. Ông ta tầm trung tuổi, tóc đen, vóc ng ười mảnh kh ảnh, giọng nói cực kỳ trầm và có bằng tiến sĩở Paris. Elínborg d ẫn ông ta đến ch ỗ bức tường đất. Cảnh sát đã dựng m ột chiếc lều lên trên b ức tường để tránh sự dòm ngó của nh ững ng ười đi ngang qua. Cô phác m ột cử chỉ mời nhà địa ch ất chui xuống d ưới cửa lều để đi vào trong.

Trong lều được thắp sáng b ằng một bó ng đèn huỳnh quang lớn, tuy nhiên ch ỗ đặt bộ x ương v ẫn bị bao ph ủ bởi một th ứ ánh sáng m ờ m ờ. Nhà địa chất không vội vã trong khi xem xét. Ông ta kiểm tra đất, lấy ra một nắm ở trên tường và siết ch ặt tay để bóp vỡ nó ra. Ông ta so sánh lớp địa tầng bên cạnh bộ xương với nh ững địa tầng ở bên trên và bên d ưới nó, kiểm nghiệm m ật độ đất xung quanh nh ững mẩu x ương. Ông ta kể v ới cô b ằng giọng đầy tự hào rằng mình đã từng được mời đến để phân tích m ột hòn đất tìm thấy tại hiện trường của m ột vụ án nh ằm giúp đỡ quá trình điều tra. Việc làm đó của ông ta đã đóng góp một phần công sức kh ông nhỏ. Sau đó, ông ta tiếp tục nói về nh ữn g công trình nghiên cứu về tội phạm học và khoa học về đất -một loại địa ch ất học pháp y, nếu nh ư Elínborg hiểu đúng ý của ôn g ta.

Cô nghe nhà địa ch ất nói dông dài cho đến khi mất hết kiên nh ẫn.

"Bộ x ương n ằm ởđây được bao lâu rồi?" côh ỏi.

"Rất khó nói," giọn g nhà địa ch ất trầm xuống, tỏ vẻ hiểu biết. "Cũng không lâu lắm đâu."

"Nh ưng là bao lâu cơạ, về ph ương diện địa chất học ấy?" Elínborg hỏi. "M ột ngàn n ăm? Hay mười n ăm?"

Nhà địa chất nhìn cô.

"Rất khó nói," ông ta nh ắc lại.

"Ông có thể đưa ra câu trả lời chính xác đến đâu?" Elínborg bực mình. "Tính theo năm ấy?"

"Rất khó nói."

"Nói cách khác, rất khó để có th ể kh ẳng định điều gì ph ải khô ng, th ưa ngài tiến sĩ?"

Nhà địa chất nhìn Elínborg và mỉm cười.

"Xin lỗi, tôi đang m ải suy ng hĩ. Cô mu ốn biết điều gì nhỉ?"

"Bao lâu rồi?"

"Sao cơ?"

"T hời gian bộ x ương đã n ằm ởđây ấy!!!" Elínborg rên rỉ.

"T ôi đoán là kho ảng ch ừng năm mươi đến bảy mươi năm. Tôi vẫn còn ph ải làm một số xét nghiệm chi tiết h ơn, nh ưng tôi cho là thế. Từ mật độ của đất có th ể thấy, đây không thể là hầm m ộ của m ột tên cướp biển hay một ng ười ngo ại đạo."

"Chúng tôi biết điều đó rồi," Elínborg nói, "có nh ững mảnh vụn quần áo…"

"Đường màu xanh này," nhà địa chất nói và chỉ vào m ột địa tầng trong chân tường. "Đây là sáp của k ỷ băng hà. Nh ững đường nằm cách nhau một kho ảng đều đặn này," ông ta nói tiếp, chỉ tay lên phía trên, "là đá tạo thành từ tro núi lửa. Nh ững đường nằm ở vị trí cao nh ất được hình thành từ cu ối thế kỷ mười lăm. Đó là lớp đá dày nhất, hình thàn h từ vụ phun trào núi lửa ở Hekla và Katla. Ồ, bây giờ chú ng ta đan g được qu ay trở lại kho ảng thời gian cách đây hàng ngàn năm. L ớp đá này không cách xa tầng đá nền lắm, như cô th ấy đây này, " ông chỉ một lớp rộng trên nền móng. "Đây là khoáng vật đô- lê- rít ở Reykjavík, nó bao phủ toàn bộ khu v ực bao quanh thành phố."

Ông ta nhìn Elínborg.

"So với toàn bộ lịch sửđó, ngôi mộ này chỉ m ới được đào lên cách đây một ph ần triệu giây!"

Khoảng 9.30 tối, các nhà khảo cổ dừng làm việc, Skarphédinn nói với Erlendur rằng họ s ẽ quay trở lại s ớm vào sáng hôm sau. Họ vẫn ch ưa tìm thấy gì đáng chú ý trong đất và mới chỉ bắt đầu dọn cây cối trên b ề m ặt. Erlendur hỏi liệu họ có thể đẩy nh anh tiến độ lên một chút không, nhưng Skarphédinn nhìn ông một cách khinh khỉnh và hỏi liệu ông có muốn phá hủy chứng cứ hay khô ng. Họ thống nh ất rằng không nên vội vã tron g việc đào đường xu ống b ộ x ương.

Ng ười ta tắt bó ng đèn huỳnh quang trong lều. Tất cả các phóng viên cũng đã rời đi. Việc p hát hiện ra bộ x ương đã trở thành tâm điểm tro ng ch ương trình thời sự buổi tối. Họ phát nh ững bức ảnh ch ụp Erlendur và các cộng sự của ông làm việc dưới khu móng nhà. Một đài nọ thậm chí còn chiếu cảnh các phóng viên cố gắng phỏng vấn Erlendur nhưng ông chỉ xua xua tay trước m ặt và bỏđi.

Lại một lần nữa, sự tĩnh lặng lại bao trùm lên toàn bộ kh u đất. Nh ững tiếng búa dồn dập cũng theo đó mà rơi tõ m vào tro ng yên lặng. Nh ững ng ười làm việc trong các ngôi nhà đang xây dởđã trở v ề nhà. Nh ững ng ười m ới dọn đến cũng đã đi ngủ. Ng ười ta không còn nghe thấy tiếng trẻ em bị quát mắng nữa. Haicảnh sát trong chiếc xe tuần được giao nhiệm vụ cảnh giới khu vực suốt đêm. Elínborg và Sigurdur Óli đã về nhà. Nhóm pháp y - nh ững ng ười đã giúp đỡ các nhà kh ảo cổ - cũng đã trở về. Erlendur thì ở lại nói chuy ện với Tóti và m ẹ thằng bé về m ẩu x ương mà nó tìm th ấy. Tóti cảm th ấy rất hãn h diện khi được nhiều ng ười qu an tâm đến thế. "Th ật là m ột chu y ện khó lường," ng ười m ẹ thở dài. Con cô tìm ramột m ẩu xương ng ười nằm trên mặt đất. "Đây là sinh nhật tuy ệt vời nh ất mà cháu trải qua," Tóti nói với Erlendur. "T ừng trải qua."

Cậu sinh viên y kho a cũng mới đưa em trai mình quay về nh à. Erlendur và Sigurdur Óli đã nói chuy ện ng ắn gọn với anh ta về m ọi chuy ện. Anh ta cũng kể lại việc mình qu an sát đứa trẻ và ngỡ ng àng nh ận ra đứa trẻđó đang ngồi gặm m ột khúc xương sườn ng ười.

"Làm thế nào mà cậu có thể nh ận ra ng ay đó là xương sườn ng ười?" Erlendur hỏi. "Nó có thể là xương cừu ch ứ, giả dụ như vậy."

"Đún g, đó có thể là xương cừu lắm ch ứ?" Sigurdur Óli - một anh chàng thành phố k hôn g biết chút gì v ề vật nuôi trong các nông trại ở Iceland - cũng lên tiếng h ỏi.

"Không thể thế được," cậu sinh viên nói. "T ôi đã kh ám nghiệm tử thi nên tôi biết, không còn nghi ng ờ gì n ữa. "

"Cậu có th ể cho chúng tôi biết dựđoán của cậu về thời gian mà những khúc xương đó được chô n ởđây không?" Erlendur hỏi. M ặc dù cuối cùn g Elínb org cũng sẽ thông báo cho ông về kết quảđiều tra của nhà địa ch ất học mà cô đã nh ờ vả, nh ưn g ông cũng mu ốn nghe ý kiến của ng ười thanh niên này.

"T ôi đã xem qua m ẫu đất, dựa trên tỉ lệ phân hủy, có thể nói rằng bộ x ương được ch ôn ởđây kho ảng bảy m ươi năm. Kh ông nhiều h ơn th ế lắm đâu. Nhưng tôi không ph ải là chuyên gia."

"Không, hẳn là thế rồi," Erlendur nói. "Nhà khảo cổ học cũng nghĩ nh ư thế và ông ta cũng không phải là chuy ên gia."

Ông quay sang Sigudur Óli.

"Chúng ta cần kiểm tra lại nh ững ghi chép về nh ững ng ười m ất tích trong thời gian đó, khoảng từ n ăm 19 30 đến năm 1940. Có th ể là trước đó n ữa. Xem cóth ể lần ra điều gì không."

Trong ánh mặt trời buổi đêm, Erlen dur đứng bên cạnh móng nhà và nhìn sang phía Bắc, hướng v ề thị trấn Mosfellsbaer, rồi nhìn sang Khôngllafjördur và núi Esja, ông có thể thấy nh ữn g ngôi nhà dọc theo vịnh ở Kjalarnes. Ông cũng trông thấy những chiếc xe ô tô trên đường West đang đi men theo chân đồi Úlfarsfell đến Reykjavík. Bỗng Erlendur nghe th ấy tiếng một chiếc xe lái đến khu móng nhà, sau đó m ột người đàn ông bước ra, trạc tuổi ông, béo, mặc m ột chiếc áo gió màu xanh dương và đội chiếc mũ lưỡi trai nhọn. Ông ta đóng sầm cửa ô tô, hết nhìn Erlend ur lại nhìn chiếc xe cản h sát, sau đó quay sang khoảng đất bất thường gần chỗ móng nhà rồi đến cái lều trùm lên b ộ xương.

"Ông làm ở Sở Thu ế vụ đấy à?" ông ta xấc x ược hỏi trong lúc tiến đến ch ỗ E rlendu r.

"Sở Thuế v ụư?" Erlendur h ỏi lại.

"Ch ẳng bao giờ tôi có lấy m ột giây yên ổn với các ông cả," ng ười đàn ông nói. "Ông có trát hay…?"

"Đây là đất của ông à?" Erlendur hỏi.

"Ông là ai? Cái lều này là thế nào? Cái quái gì đang diễn ra ở đây thế?"

Erlendur giải thích cho ng ười đàn ông có tên là Jón này hiểu ch uy ện gì đã xảy ra. Té ra Jón làmột nhà thầu xây dựng và sở hữu khu đất này; ông ta đang trên bờ v ực của sự phá sản và bị quây bởi nh ững kẻ thu nợ. Một thời gian khá lâu rồi ng ười ta không còn tiến hành công việc trên những móng nhà này nữa, nh ưng ông ta nói rằng mình vẫn thường xuyên đến đây để kiểm tra xem ván khuôn có bị phá ho ại không. Nhất là b ởi lũ trẻ nghịch ngợm sống ở khu ngoại ô m ới, chúng chuyên bày nh ững trò ngu xu ẩn trong các ngôi nhà. Jón chưa nghe tin tức gì về vụ phát hiện ra bộ xương nên khi nhìn xu ống mó ng nh à trong lúc nghe Erlendur nói v ề những việc mà cảnh sát và các nhà kh ảo cổ học đang làm, ông ta không tin vào m ắt mìn h.

"Tôi ch ẳng biết gì về chu y ện đó cả, và ch ắc chắn là những ng ười thợ mộc của tôi vẫn ch ưa nhìn thấy nh ững khúc x ương đó. Nó là một ngôi mộ cổ à?" Jón hỏi.

"Chúng tôi vẫn ch ưa biết," Erlendur đáp, ông kh ông mu ốn để lộ ra thêm thông tin nào. "Ông có biết gì về m ảnh đất phía đông đằng kia không?" ông hỏi, và chỉ tay về phía nh ững bụi cây lý ch ua.

"Tôi chỉ biết đó là m ột m ảnh đất tốt để xây dựn g," Jón nói. "Nh ưng có lẽ tôi cũng ch ẳng sống đến cái ngày mà Reykjavík m ở rộng ra tận ngoài này."

"Có thể thành phố sẽ ph át triển hơn v ề quy mô," Erlendur nói. "Cây lý chua mọc dại ở Iceland à? Anh có biết gì v ề ch uy ện đó khô ng?"

"Cây lý chua á? Không biết đâu. Ch ưa bao giờ nghe đến nó."

Họ nói ch uy ện m ột vài phút nữa trước khi Jón lái xe đi.

Erlendur có cảm giác rằng các chủ nợ của ông ta sắp sửa chiếm m ảnh đất này, nh ưng v ẫn có một chút hy vọng nếu như ông ta có thể n ặn ra được một kho ản vay nào đó.

Erlendur định bụng sẽ tựđi v ề nhà. Vầng mặt trời buổi đêm tỏa ra m ột th ứ án h sáng đỏ rực rỡ trên nền trời phía tây, trải dài từ biển vào đất liền. Trời đã bắt đầu se se lạnh.

Erlendur quan sát sự xâm chiếm của bóng tối một cách ch ăm chú. Ông đá m ấy cục đất và đi d ạo xung quanh, không hiểu tại sao mình v ẫn còn lưỡng lự ch ưa về. Ch ẳng có gì chờ đợi mình ở nhà cả, ông nghĩ trong lúc di di chân trên đất. Không có gia đình nào ch ờđón ông, không có ng ười vợ nào để k ể cho ông ngày hôm nay của cô ấy ra sao. Không có đứa con nào nói v ới ông về nh ững việc chúng đã làm ở trường. Chỉ có m ỗi ch iếc ti vi cũ rích, một cái gh ế bành, một chiếc th ảm rách nát, nh ững tờ giấy gói đồ ăn mang v ề để b ừa bộn trong b ếp và nh ững b ức tường ch ật kín sách để ôn g đọc trong lúc cô độc. Rất nhiều cuốn trong sốđó nói về nh ững vụ ng ười m ất tích ở Iceland, v ề nỗi kh ổ sở của các du khách trong thiên nhiên hoang dã, và nh ững cái ch ết trên đường đồi núi, của nh ững ngàyxa x ưa.

Bất thình lình Erlendur cảm th ấy có vật gì đó cưng cứng d ưới chân mình. Nó giống nh ư một viên sỏi nhỏ trồi lên trên n ền đất. Ông lấy ngón ch ân đẩy nhè nh ẹ viên sỏi m ấy lần nh ưng nó vẫn ở nguyên chỗ cũ. Ông cúi xuống và bắt đầu cào đất xung qu an h nó m ột cách cẩn thận. Skarphédinn đã bảo ông khôn g được di ch uy ển bất cứ thứ gì trong lúc các nhà kh ảo cổ không có mặt ở đó. Erlendur miễn cưỡng lôi viên sỏi lên nhưng khô ng được. Ông đào xuống sâu hơn, và đến khi ôn g đào được viên n ữa giống như thế, rồi đến viên thứ ba, th ứ tư, thứ năm, tay ông đã lấm bẩn. Erlendur quỳ xuống, xúc đất kh ắp nơi xung quanh mình. Vật thể đó d ần dần lộ ra và ngay lập lức Erlendur nhìn ch ằm ch ằm vào đó, và theo như tất cả nh ững gì mà ông có thể hình dung ra, nó là m ột bàn tay. Năm ngón tay x ương xẩu và x ương lòng bàn tay lộ ra trên m ặt đất. Ông từ từ đứng lên.

Năm ngón tay xòe ra như th ể ng ười nằm dưới đó đã cố căng bàn tay để chộp lấy thứ gì đó hoặc để tự vệ, ho ặc để cầu xin lòng thương hại. E rlendu r đứng đó, sững sờ. Nh ững m ẩu xương căng ra về phía ông từ m ặt đất giống như m ột lời cầu kh ẩn sự kho an dung, và m ột làn gió nh ẹ buổi đêm khiến toàn thân ông ớn lạnh.

Còn sống, Erlendur nghĩ. Ông nhìn v ề phía nh ững bụi cây lý ch ua.

"Anh có còn sống không?" ông thầm nghĩ.

Ng ay lúc đó, điện tho ại của ông ch ợt reo lên. Đang đứng giữa sự tĩnh lặng của đêm, chìm đắm trong suy nghĩ, Erlendur phải m ất một lúc mới nhận ra là có chuông điện thoại. Ông lấy nó ra khỏi túi áo khoác và nghe máy. Lúc đầu ông chỉ nghe thấy âm thanh rè rè như tiếng quay mài.

"Cứu con," một giọng nói vang lên và ông nhận ra ngay lập tức. "Làm ơn. Cứu con!"

Sau đó đường dây bị ng ắt.