ột buổi chiều dài dằng dặc. Mỗi khi nghe một tiếng thịch, một tiếng sột soạt, như thường được nghe thấy trong một ngôi vườn, chúng tôi chạy ra ngoài, hy vọng anh đã quyết định trèo xuống. Nào phải thế, tôi thấy đỉnh cây mộc lan cùng với đóa hoa trắng lay động, Cosimo xuất hiện từ bên kia, và phóng qua bức tường.

Anh đáp vào cây dâu tằm. Trông thấy tôi, anh có vẻ bực; anh vẫn còn giận tôi. Anh ngồi trên một cành dâu tằm cao nhất, trên đầu tôi, dùng gươm vạch ra những vết khắc, tỏ vẻ không muốn nói chuyện với tôi.

– Trèo cây dâu tằm thích thật – tôi nói, để có chuyện mà nói - trước giờ chúng ta chưa bao giờ lên đây…

Anh tiếp tục gí gươm rạch cành cây, chua chát nói:

– Thế nào, sên có ngon không?

Tôi giơ ra một cái rổ:

– Mino! Em mang ra cho anh hai quả sung khô và một ít bánh ngọt…

– Họ gửi chú mày ra đây chứ gì?

Anh nói, vẫn với vẻ thờ ơ, song mắt đã liếc qua cái rổ, và nuốt nước bọt.

– Không phải vậy đâu, anh biết không, em phải trốn Thầy trùm! tôi vội vã nói. Bố mẹ muốn giữ em suốt buổi tối ngồi học, để em không liên lạc với anh, thế nhưng lão lại ngủ gục! Mẹ thì lo anh ngã và muốn đi tìm anh, còn bố, sau khi không còn thấy anh trên cây sồi xanh, bảo rằng anh đã tụt xuống và đang chui vào một xó xỉnh nào đó để suy ngẫm về cái hành vi sai trái của mình, chẳng nên lo sợ làm gì.

– Anh mày chưa bao giờ tụt xuống! Anh tôi nói.

– Thế anh ở bên vườn nhà SóngVỗBờ?

– Đúng vậy, nhưng luôn từ cây này sang cây khác chứ không bao giờ chạm đất!

– Vì sao thế anh? tôi hỏi.

Lần đầu tiên tôi nghe anh tuyên bố về nguyên tắc của mình, song anh nói về nó như thể đó là điều chúng tôi đã thỏa thuận với nhau, hầu như để đảm bảo rằng anh sẽ không vi phạm; đến nỗi tôi không còn dám kì kèo yêu cầu sự giải thích.

– Rồi chú mày sẽ thấy, anh nói, thay vì trả lời tôi. Cần nhiều ngày để thám hiểm toàn bộ khu vườn nhà SóngVỗBờ, cùng với những cây rừng châu Mỹ.

Rồi anh chợt nhớ là anh đang tranh chấp với tôi, và không thấy hứng thú gì trong việc truyền đạt những khám phá của anh cho tôi. Ngay lập tức anh gạt phắt:

– Dù sao, anh sẽ không cho chú mày đi theo. Từ giờ trở đi, chú mày có thể tha hồ dung dăng dung dẻ cùng chị Battista hoặc ngài Trạng!

– Em xin anh, anh Mino! – tôi nói – đừng giận em vì những con sên, chúng quả là lợm giọng, nhưng nghe bố mẹ quát mắng mãi, em chịu không nổi nữa!

Cosimo vừa nghiến ngấu mẩu bánh ngọt vừa nói:

– Anh sẽ thử thách chú mày, chú mày phải chứng tỏ cho anh thấy, chú mày về phe anh chứ không về phe họ.

– Hãy bảo em những gì anh cần em làm.

– Chú mày phải kiếm cho anh những sợi dây, dài và chắc, bởi vì, để thực hiện một số bước di chuyển, anh phải ràng dây vào mình; rồi một chiếc ròng rọc, một đôi bao tay, những cây đinh to…

– Thế anh muốn chế tạo ra cái gì vậy? Một chiếc cần trục phải không?

– Phải chuyển lên trên đó nhiều thứ, rồi chúng ta sẽ biết: những tấm phên, những ống lau…

– Anh muốn dựng một cái lán trên đó à! Nhưng mà ở đâu?

– Vào lúc thích hợp. Chúng ta sẽ chọn vị trí. Lúc này, chỗ của anh là ở cái hốc cây sồi đằng kia. Anh sẽ thả cái giỏ có cột sợi dây thừng xuống, chú mày có thể đặt vào trong đó mọi thứ anh cần.

– Thế hả anh? Anh nói như thể anh sẽ lánh mặt tại nơi đó không biết cho đến bao giờ… Anh không tin là bố mẹ có thể tha thứ cho anh?

Anh ngoái nhìn tôi, mặt đỏ bừng.

– Bố mẹ có tha thứ cho anh mày hay không. Anh mày không cần! Thêm nữa, chẳng có gì mà phải trốn với tránh: anh mày không sợ ai cả! Thế còn chú mày, chú mày sợ khi giúp anh phải không?

Tôi hiểu tại sao anh tôi khước từ việc tụt xuống lúc này, nhưng tôi làm ra vẻ không hiểu, để buộc anh tôi phải lộ ý mà phán rằng: “Đúng vậy, anh sẽ ở trên cây cho tới giờ trà bánh, tới buổi hoàng hôn, tới bữa cơm tối, hoặc tới lúc hoàn toàn tối mịt”, điều gì đó, tóm lại, đánh dấu một giới hạn, một mức độ trong hành vi phản kháng. Thế mà, anh lại chẳng nói gì tương tự, và điều này khiến tôi cảm thấy hơi lo.

Có tiếng kêu réo từ phía dưới. Chính là tiếng hét của bố:

– Cosimo! Cosimo!

Rồi sau khi tự thấy rằng Cosimo ắt sẽ không trả lời, ông gọi tôi:

– Biagio! Biagio!

Tôi vội vàng nói:

– Em quay vào đó xem bố mẹ muốn gì nhé. Rồi em sẽ kể cho anh nghe.

Tôi thừa nhận rằng, sự sốt sắng của tôi trong việc sẽ thông tin cho anh, là được phối hợp với một kiểu hấp tấp chuồn cho lẹ, sợ bị bắt gặp quả tang là đang mật đàm với anh trên ngọn cây dâu tằm, rồi phải chia sẻ với anh cái hình phạt mà tôi chắc chắn bố mẹ sẽ dành cho anh. Song Cosimo dường như không nhận ra cái nét sa sầm nhát như cáy trên gương mặt của tôi: anh để mặc tôi đi, sau khi đã không quên cố ý, qua một cú nhún vai, bày tỏ sự lãnh đạm của mình với điều mà bố có thể muốn tống đạt tới anh.

Khi tôi quay lại thì anh vẫn còn đó; anh đã tìm được một chỗ ngồi thoải mái, trên một chạng cây đã phạt ngọn, cằm tựa đầu gối, tay bó ống quyển.

– Mino! Mino! tôi réo, trong lúc hụt hơi trèo lên. Bố mẹ đã tha cho anh! Ông bà đang đợi chúng ta! Trà bánh đã dọn sẵn, mọi người đã ngồi vào bàn, những khoanh bánh đã được đặt trên đĩa! Có lý lắm anh à! Một chiếc bánh kem sôcôla không phải do chị Battista làm. Bố mẹ đã xoa đầu và bảo em thế này: “Con hãy ra gặp anh Mino đáng thương và bảo anh ấy rằng chúng ta hãy làm hòa, bố mẹ sẽ không đề cập về chuyện này nữa!” Nhanh lên anh, chúng ta xuống nào.

Bất động. Cosimo cắn một chiếc lá.

– Chú mày nghe đây – anh nói – hãy lục ra một cái chăn, đừng cho ai thấy, và mang lại cho anh. Ban đêm, ở trên này, ắt là lạnh.

– Thế anh vẫn muốn trải qua đêm trên cây hả anh?

Anh không trả lời, cằm tựa đầu gối, miệng nhay một chiếc lá, và nhìn ra đằng trước. Tôi theo dõi cái nhìn của anh, cái nhìn trực chỉ bờ tường của ngôi vườn nhà SóngVỗBờ, chỗ lấp ló đóa mộc lan trắng, và xa hơn nữa, một cánh diều lơ lửng.

Trời tối. Các gia nhân đang ra vào dọn bàn; trong phòng ăn, các cây đèn nến đã được thắp sáng. Từ trên cây Cosimo hẳn trông thấy hết; Nam tước Arminio hướng về phía cái bóng ngoài cửa sổ, quát to:

– Cứ ở lại trên ấy, rồi cậu sẽ chết vì đói!

Tối hôm đó, lần đầu tiên, chúng tôi ngồi vào bàn ăn mà không có Cosimo. Anh cưỡi một cành cây sồi xanh trên mé cao, để chúng tôi chỉ có thể nhìn thấy cặp ống quyển đong đưa. Tôi nói, chúng tôi nhìn thấy, tức là khi chúng tôi ghé mắt vào khung cửa sổ và dõi tìm trong bóng tối, vì gian phòng được chiếu sáng, còn bên ngoài thì tối đen.

Ngay cả ngài Trạng cũng thấy mình có bổn phận phải ghé mắt vào cái khung cửa sổ và tuyên bố cái gì đó, thế nhưng, như thường lệ, ngài chỉ thành công trong việc chẳng biểu đạt một phán đoán nào về vấn đề hiện có. Ngài nói: “Ô… ơ… thứ gỗ chắc… bền cả trăm năm”, sau đó là một vài từ tiếng Thổ, có lẽ là từ để chỉ cây sồi xanh; tóm lại: ngài như thể đang nói về cái cây chứ không phải nói về anh tôi.

Chị Battista, trái lại, để lộ một kiểu ganh tị đối với Cosimo, như thể chị cảm thấy rằng, việc chị thường đặt gia đình trong thấp thỏm với những màn quái dị của mình nay đã có người qua mặt; chị liên tục cắn móng tay (ngón không đưa lên mà chúi xuống miệng, bàn tay lật ngược, cùi chỏ giơ cao).

Bà Nữ tướng thì chợt nhớ đến những chiến sĩ canh gác trên cây trong một doanh trại nào đó, không biết là ở Slavonia hay ở Pomerania, và đến cái cách thức nhờ đó họ có thể nhận ra được kẻ thù từ đằng xa để tránh được một cuộc phục kích. Kỷ niệm này, với một người lạc lối như bà trong việc lĩnh hội sự làm mẹ, đột nhiên đã dẫn bà trở lại cái không khí nhà binh mà bà ưa thích, và, như thể cuối cùng nó đã có thể mang lại cái lý lẽ cho thái độ của cậu con, bà trở nên bình tĩnh hơn, và hầu như tự hào. Không ai lắng nghe lời bà, trừ thầy Trùm CắtTiệtHoa, người trịnh trọng chia sẻ câu chuyện chất chứa không khí chiến tranh, và những đối chiếu mà bà rút ra từ đó. Thầy bám lấy mọi luận điểm để rồi dựa vào đó mà cho rằng sự việc đang xảy ra là điều tất nhiên, và như thế, phủi sạch mọi trách nhiệm và mọi mối bận tâm.

Sau bữa ăn, chúng tôi đi ngủ sớm, giờ giấc không thay đổi, ngay cả cho buổi tối hôm đó. Tới điểm này, bố mẹ quyết định ngưng ban phát sự khoái chí mà Cosimo đang có, bằng việc không chú ý đến anh nữa; bố mẹ chờ đợi sự mệt mỏi, sự thiếu tiện nghi, và cái lạnh về đêm sẽ trục anh ra khỏi ổ. Mỗi người trở về bản doanh của mình. Các cây đèn nến thắp lên những đốm mắt vàng óng từ các khung màn cửa trên mặt tiền của ngôi nhà. Cái ngôi nhà rất đỗi thân thương và gần gũi này ắt đang gợi lại cho anh tôi – ôi! kẻ màn trời chiếu đất – xiết bao nhung nhớ, xiết bao kỷ niệm ấm cúng. Tôi đứng trước khung cửa sổ trong phòng ngủ của chúng tôi, tưởng tượng đến cái bóng co cuộn của anh trong hốc cây sồi xanh, giữa cành và chạng, quấn trong chăn, và tôi nghĩ, được buộc bằng nhiều vòng giây để khỏi bị rớt xuống.

Trăng mọc muộn và tỏa sáng trên cành. Những chú chim sẻ ngô rúc người ngủ trong tổ như Cosimo. Đêm thanh, ngoài trời, sự tĩnh mịch của ngôi vườn phó thác cho trăm tiếng róc rách rì rào từ nơi xa, và cho tiếng gió lùa. Thỉnh thoảng, một tiếng sóng gầm xa xăm vọng đến: biển cả. Từ cửa sổ, tôi dỏng tai đón cái hơi thở ngập ngừng này, và thử tưởng tượng nghe nó mà không trong chăn êm nệm ấm quen thuộc của một ngôi nhà, như ai kia, tuy chỉ ngụ cách đây ít mét, song đã giao trọn mình cho nó, chỉ với màn đêm bao quanh, và cái vật thể duy nhất thân thiết để ôm ấp: một thân cây, vỏ sù sì, với vô số các đường hầm li ti tỏa khắp, chỗ ngủ của những con ấu trùng.

Tôi leo lên giường song không muốn tắt nến. Có lẽ ánh sáng từ khung cửa sổ trong căn phòng của anh sẽ làm bạn với anh. Chúng tôi ở chung một căn phòng, với hai chiếc giường nhỏ, thứ dành cho trẻ em. Tôi nhìn chiếc giường của anh, còn y nguyên, và nhìn màn đêm bên ngoài khung cửa sổ nơi anh trú ngụ, tôi lăn mình trong tấm ga, có lẽ đây là lần đầu tiên tôi cảm nhận ra niềm sung sướng khi được trần truồng, chân không, trong một chiếc giường ấm áp và trắng toát, rồi như thể cùng cảm thấy với anh sự thiếu thoải mái, ràng trong chiếc chăn thô trên cây, đôi bắp chân bó chặt trong bộ ghệt, không thể trở mình, xương xẩu nhức mỏi. Kể từ đêm hôm ấy, đây là cái cảm giác rồi sẽ không rời tôi nữa: sự ý thức là mình hết sức may mắn, khi có một cái giường, những tấm ga sạch sẽ, một chiếc nệm êm ái! Trong lúc tận hưởng cái cảm giác này, các ý nghĩ của tôi – sau nhiều giờ hướng về nhân vật vốn là đối tượng của toàn bộ những nỗi âu lo của chúng tôi – tự khép lại, và thế là, tôi thiếp vào giấc ngủ.