rên đời nếu có một người mà không một sự kiện nào có thể làm cho ông ta xúc động hoặc ngạc nhiên, luôn luôn cảnh giác đề phòng mọi hiện tượng dối trá bên ngoài, có khả năng chấp nhận tất cả và hiểu rõ mọi việc, thì chắc chắn người đó là ông thanh tra cảnh sát Paris.

Trong khi vị quan tòa, từ trên cao của tòa án, chấn chỉnh các hành vi theo các điều của bộ luật, thì viên thanh tra quan sát và giám sát mọi sự việc xấu xa mà luật pháp không đụng tới được. Ông là kẻ tâm tình bắt buộc của những điều bỉ ổi đến từng chi tiết, của những tội ác trong gia đinh, và của những điều ô nhục được tha thứ.

Khi bước vào nghề, có thể ông vẫn còn một vài ảo tưởng. Sau một năm, ông không còn những ảo tưởng đó nữa.

Sở dĩ ông không hoàn toàn khinh miệt giống người thì đó là vì, bên cạnh những điều ghê tởm chắc chắn không bị trừng phạt, ông vẫn thường phát hiện ra những tình cảm cao thượng không được đền đáp. Vì thế, nếu như ông từng chứng kiến những kẻ vô lại xấc xược làm mất đi sự tôn trọng của công chúng, thì ông vẫn tự an ủi mình khi nghĩ đến những người hùng khiêm tốn và âm thầm mà ông được biết.

Có biết bao lần những dự đoán của ông đã bị đánh lừa đến nỗi ông đã đi đến chỗ hoài nghi tất cả. Ông không còn tin vào bất cứ điều gì, lại càng không tin vào cái xấu và cái tốt tuyệt đối, cũng như không tin vào đức hạnh và những thói xấu xa.

Ông đã miễn cưỡng phải đi đến một kết luận ngao ngán rằng không có con người mà chỉ có những sự việc.

Được ông Fauvel cho người đến mời, ông thanh tra nhanh chóng xuất hiện. Ông bước vào phòng với vẻ vô cùng bình thản, thậm chí có thể nói là dửng dưng. Theo sau ông là một người đàn ông nhỏ nhắn mặc đồ đen, thắt một chiếc cravát thòng lọng quanh chiếc cổ áo giả thiếu nghiêm túc. Cố gắng lắm ông chủ nhà băng mới cất được tiếng chào ông rồi nói:

- Thưa ngài, chắc ngài đã được biết hoàn cảnh đau lòng nào đã buộc tôi phải cầu viện đến sự giúp đỡ của ngài.

- Tôi nghe nói đó là một vụ trộm.

- Vâng, thưa ngài, một vụ trộm bỉ ổi không thể giải thích nổi, xảy ra ngay trong căn phòng này, ngay trong chiếc két sắt đang mở ra kia mà anh thủ quỹ của tôi, - ông chỉ Prosper, - là người duy nhất biết mật mã và giữ chìa khóa.

Lời tuyên bố trên hình như đã thức tỉnh anh chàng thủ quỹ bất hạnh khỏi tình trạng sững sờ ảo não. Anh thều thào nói:

- Xin lỗi ngài thanh tra, cả ông chủ tôi cũng biết mật mã và cũng có chìa khóa riêng.

- Dĩ nhiên rồi.

Như vậy là ngay từ những câu nói đầu tiên ông thanh tra đã đi đến quyết định: Rõ ràng rằng hai người kia đang buộc tội lẫn nhau. Dựa vào lời khai của chính họ thì thủ phạm chỉ có thể là một trong hai người. Một người là nhân vật đứng đầu một nhà băng lớn, còn người kia là một thủ quỹ quèn. Một người là ông chủ, còn người kia là nhân viên. Nhưng ông thanh tra đã quá quen che giấu ấn tượng của mình nên không có cái gì có thể làm ông để lộ những điều suy nghĩ. Khuôn mặt ông vẫn hoàn toàn bình thản. Ông chỉ ra vẻ nghiêm trang hơn và lần lượt quan sát hết viên thủ quỹ lại đến ông Fauvel.

Anh Prosper vẫn tái mặt và vô cùng ủ rũ. Anh ngồi thụp xuống ghế bỏ mặc hai cánh tay buông thõng bất động. Trong khi đó thì ông chủ nhà băng vẫn đứng đó với bộ mặt đỏ gay, cử chỉ hoạt bát, con mắt long lanh, nói năng với một vẻ dữ tợn ghê gớm.

- Và mức độ ăn cắp thật là kinh khủng, - ông Fauvel nói tiếp, - nó đã lấy mất của tôi cả một gia tài, 350.000 franc! Chuyện này có thể gây cho tôi một loạt tai họa. Vì mất khoản tiền này mà uy tín của nhà băng giàu có nhất có thể bị tổn hại.

- Tôi cũng tin như vậy, quả thực hôm nay là ngày thanh toán…

- Vâng thưa ngài, đúng ngày hôm nay tôi phải hoàn trả một món tiền lớn.

- À! Đúng thế!…

Chẳng có gì hiểu lầm trong giọng nói của ông thanh tra. Nỗi nghi ngờ đầu tiên vừa mới thoáng qua trong đầu ông. Ông chủ nhà băng hiểu điều đó, ông giật mình nói tiếp:

- Tôi đã làm xong nghĩa vụ thanh toán rồi, nhưng với cái giá không vui. Tôi phải nói thêm rằng nếu như anh ta nghe lệnh tôi thì khoản tiền 350.000 franc đó đã không có ở trong két tối qua.

- Sao thế?

- Tôi không thích giữ một món tiền lớn qua đêm ở nhà băng của mình. Thủ quỹ của tôi được lệnh bao giờ cũng phải đợi đến phút chót mới được phái người ra ngân hàng Quốc gia rút tiền mặt gửi ở đó. Tôi đã dứt khoát cấm anh ta không được để một đồng tiền nào trong két qua đêm.

- Anh nghe thấy chưa? - Thanh tra hỏi Prosper.

- Có, thưa ngài, - viên thủ quỹ đáp, - những điều ông Fauvel nói là hoàn toàn chính xác.

Sau những câu hỏi han như vậy, nỗi nghi ngờ của ông thanh tra không hề được khẳng định mà lại bị tiêu tan đi.

- Như vậy là vụ trộm đã xảy ra, - ông nói tiếp. - Nhưng ai là thủ phạm? Kẻ cắp là người ngoài chăng?

Ông chủ nhà băng ngần ngừ một lát, cuối cùng ông đáp:

- Tôi không tin.

- Cả tôi, - Prosper tuyên bố, - tôi cũng tin chắc là không.

Ông thanh tra đã chuẩn bị tinh thần đón nhận những câu trả lời ấy. Nhưng ông không thể lường ngay được mọi hậu quả.

- Dù sao, - ông bác lại, - ta cũng phải tính đến mọi khả năng.

Rồi ông quay sang người đàn ông đi cùng:

- Anh Fanferlot, anh thử xem xem có phát hiện ra dấu vết gì mà các ngài đây không chú ý thấy không.

Anh Fanferlot có biệt hiệu là ‘chàng Sóc’ bởi sự hoạt bát kỳ diệu của anh, cái biệt hiệu mà anh rất tự hào. Trông cái vẻ mảnh khảnh của anh trong chiếc áo đuôi tôm màu đen cài khuy kín mít đến tận cằm người ta có thể tưởng anh là một viên mõ tòa. Nét mặt anh có vẻ làm người ta e ngại. Anh có cái mũi hếch xấu xí, đôi môi mỏng và cặp mắt tròn ti hí tính nhanh một cách khó chịu.

Vào làm việc tại bộ phận cảnh sát an ninh từ năm năm nay, Fanferlot đang nóng lòng muốn được nổi tiếng, vì anh là người có tham vọng. Nhưng tiếc thay không biết là anh chưa có dịp may nào để thể hiện tài năng hay là thật sự anh không có tài năng. Giờ đây, không đợi ông thanh tra nhắc nhở, anh đã đang lục lọi khắp chỗ, xem xét các cánh cửa và vách ngăn, kiểm tra ô cửa con, bới tro trong lò sưởi.

- Tôi cho rằng người ngoài khó mà lọt vào đây được, - anh đáp rồi lại đi quanh trong phòng.

- Cửa này buổi tối vẫn đóng chứ? - anh hỏi.

- Luôn luôn được khóa trái.

- Thế ai giữ chìa khóa?

- Anh chàng bảo vệ. Hàng ngày khi ra về tôi đều giao chìa khóa cho anh ta. - Prosper đáp.

- Đêm nào cậu ta cũng ngủ trên chiếc giường xếp ở ngoài phòng thường trực, - ông Fauvel thêm vào.

- Anh ta có ở đây không? - Thanh tra hỏi.

- Có, thưa ngài.

Ông chủ nhà băng lập tức mở cửa gọi:

- Anselme!

Anh chàng bảo vệ này là một người thân tin đã làm việc cho ông Fauvel từ sáu năm nay. Tất nhiên người ta không thể nghi ngờ anh ta, và anh ta biết điều đó. Nhưng ý nghĩ về một vụ ăn cắp thật là khủng khiếp, cho nên lúc bước vào phòng trình diện anh ta run như tàu lá gặp gió.

- Tối qua anh vẫn ngủ ở ngoài phòng đấy chứ? - Thanh tra hỏi.

- Vâng, thưa ngài, như thường lệ.

- Anh đi ngủ lúc mấy giờ?

- Khoảng mười rưỡi. Suốt buổi tối tôi ngồi ở quán cà phê bên cạnh cùng với anh hầu phòng của ông chủ.

- Và suốt đêm qua anh không nghe thấy một tiếng động nào à?

- Không! Tuy nhiên tôi thính ngủ lắm, đến nỗi thỉnh thoảng ông chủ xuống phòng két mà tiếng bước chân của ông vẫn làm tôi tỉnh giấc.

- Thế ông Fauvel vẫn thường xuống phòng két vào ban đêm à?

- Không, thưa ngài, rất ít khi.

- Đêm qua ông ấy có xuống không?

- Không, thưa ngài, tôi hoàn toàn cam đoan điều đó, vì do uống cà phê mà nằm mãi tôi mới chợp được mắt.

- Được rồi, anh bạn ạ, - ông thanh tra bảo. - Anh có thể lui.

Anselme ra, Fanferlot lại tiếp tục xem xét. Anh mở cửa cầu thang nhỏ thông lên gác trên.

- Cầu thang này dẫn lên đầu? - anh hỏi.

- Lên phòng làm việc của tôi, - ông Fauvel đáp.

- Có phải căn phòng mà khi tới đây tôi được đưa lên đó để đợi không? - Thanh tra hỏi.

- Đúng thế.

- Tôi cần xem căn phòng ấy, - Fanferlot tuyên bố. - Tôi muốn xem xét lối ra này.

- Điều đó chẳng có gì trở ngại cả, - ông Fauvel vồn vã nói. - Mời các ngài theo tôi, cả anh nữa, anh Prosper.

Văn phòng riêng của ông Fauvel bao gồm hai căn buồng: một buồng đợi được trang hoàng lộng lẫy và một căn buồng làm việc trong đó đồ đạc chỉ có một chiếc bàn lớn với ba, bốn chiếc ghế bành bọc da, hai bên lò sưởi là chiếc tủ bàn giấy và tủ hồ sơ. Cả hai căn buồng này chỉ có ba cửa: một cửa thông gió với cầu thang bí mật, cửa thứ hai thông với phòng ngủ của ông chủ nhà băng, cửa thứ ba mở thông ra tiền sảnh nối liền với cầu thang chính, khách hàng và khách tới thăm đều đi theo lối cửa này. Fanferlot đưa mắt nhìn khắp căn phòng làm việc. Anh có vẻ bực mình khi không tìm thấy dấu hiệu gì.

- Chúng ta hãy ra xem căn buồng ngoài đi. - Anh bảo rồi lập tức bước ra buồng đợi, theo sau là ông chủ nhà băng và ông thanh tra.

Trong căn buồng làm việc chỉ còn lại Prosper. Cho dù đầu óc anh đang hoang mang đến đâu chăng nữa thì cũng không thể không hiểu rằng tình trạng của anh đang ngày càng xấu đi. Anh đã chấp nhận cuộc đọ sức với ông chủ của mình. Dưới con mắt của pháp luật thì ai sẽ là kẻ vô tội? Than ôi! Anh chàng nhân viên bất hạnh thừa biết là vận may của họ không ngang nhau, và giờ đây mặc cảm tự ti đang đè nặng trong lòng anh. Nhưng anh không bao giờ tin rằng ông chủ sẽ thực hiện được lời đe dọa của mình. Bởi vì nói cho cùng thì trong một vụ án như vụ sắp tới thì ông Fauvel cũng dễ có nguy cơ bị thua kiện chẳng kém gì anh chàng nhân viên của ông.

Ngồi trong ghế bành cạnh lò sưởi, anh đang chìm đắm trong những ý nghĩ u tối như vậy thì cánh cửa phòng ngủ của ông chủ nhà băng bật mở. Một người con gái đặc biệt xinh đẹp xuất hiện bên ngưỡng cửa. Cô có dáng cao dong dỏng, chiếc áo choàng có thắt một đai lụa ngang lưng càng làm cho thân hình của cô thêm hấp dẫn. Cô có đôi mắt to, sâu và dịu hiền, nước da trắng mịn giống như màu hoa trà, mái tóc đen xinh đẹp chưa kịp chải buông xõa thành những lọn dày quanh chiếc cổ đẹp tuyệt vời như tranh vẽ. Đây chính là cô cháu gái của ông Fauvel mà vừa rồi ông đã nhắc tới: cô Madeleine. Nhìn thấy Prosper Bertomy trong căn phòng mà cô tưởng là sẽ chỉ gặp một mình bác cô, cô không thể không kinh ngạc kêu lên:

- Ôi! …

Prosper cũng đứng bật dậy như bị điện giật. Đôi mắt đang hoàn toàn bị mờ tối giờ đây bỗng sáng hẳn lên như thể anh vừa gặp một điềm hy vọng.

- Madeleine! Madeleine!

Cô gái đỏ mặt hơn cả gấc. Thoạt đầu nàng có vẻ như muốn rút lui, thậm chí nàng đã lùi một bước. Nhưng vì Prosper đã bước tới bên nàng, nên một tình cảm còn mạnh hơn cả ý chí đã chiến thắng và thế là nàng đưa tay ra cho anh, Prosper liền nắm lấy tay nàng siết chặt với vẻ thành kính. Cả hai đứng im cùng cảm động không nói nên lời. Cuối cùng Madeleine mới cất tiếng thì thầm ấp úng:

- Anh đấy ư, Prosper!

Câu nói ấy đã xua tan cơn mê. Anh chàng thủ quỹ vội buông bàn tay trắng trẻo của người con gái ra, rồi bằng một giọng cay đắng nhất, anh đáp:

- Phải, chính là Prosper đây, người bạn thơ ấu của nàng, người mà hôm nay bị kết cho một tội ăn cắp hèn hạ nhất và nhục nhã nhất, người mà bác nàng vừa giao cho pháp luật và sẽ bị bắt giam ngay trong hôm nay.

Madeleine làm một cử chỉ hoảng sợ thành thực, đôi mắt nàng lộ vẻ thương cảm sâu sắc:

- Lạy Chúa! - nàng kêu lên. - Anh nói gì vậy?

- Sao, nàng vẫn chưa biết gì ư? Bác gái nàng và hai anh họ nàng vẫn chưa nói gì với nàng à?

- Chưa. Sáng nay em vừa mới gặp anh em, còn bác gái em thì đang có vẻ khó ở quá nên em sợ hãi đi tìm bác trai. Nhưng anh hãy nói cho em biết chuyện gì đã xảy ra đi!

Viên thủ quỹ ngập ngừng. Có thể anh đang muốn bộc bạch tâm can với Madeleine, nhưng một kỷ niệm đau buồn trong quá khứ đã làm cho anh mất lòng tin. Anh buồn bã lắc đầu rồi nói:

- Cảm ơn nàng đã quan tâm đến tôi, mà có lẽ đây là lần quan tâm cuối cùng nàng dành cho tôi, nhưng xin phép nàng cho tôi được giữ kín nỗi buồn, được giữ kín nỗi đau nhục nhã trước mặt nàng.

Madeleine ngắt lời bằng một cử chỉ cương quyết:

- Em muốn được biết.

- Than ôi! Thưa tiểu thư, rồi nàng sẽ được biết nỗi đau và nỗi nhục của tôi ngay thôi mà. Phải, khi đó, nàng sẽ mừng về những điều nàng đã làm.

Madeleine vẫn muốn nài nỉ. Lần này nàng không ra lệnh nữa mà nàng van nài anh nói, nhưng Prosper đã quyết.

- Thưa tiểu thư, bác nàng đang ở buồng ngoài với ngài thanh tra cùng một nhân viên cảnh sát. Họ sẽ quay vào đây đấy. Xin nàng hãy rút lui, đừng để cho họ nhìn thấy… - Vừa nói anh vừa nhẹ nhàng đẩy cô gái vào phòng ngủ, mặc dù nàng vẫn cưỡng lại đôi chút nhưng cuối cùng anh cũng đẩy được nàng vào rồi đóng cửa lại.

Đúng lúc đó ông thanh tra và ông Fauvel quay trở vào. Họ vừa đi xem xét căn phòng ngoài cùng cầu thang chính và không thể nghe thấy câu chuyện vừa xảy ra trong phòng làm việc của ông chủ nhà băng.

Nhưng Fanferlot đã nghe thay cho họ.

Anh chàng mật thám xuất sắc này đã không rời mắt khỏi viên thủ quỹ. Anh tự nhủ: “Anh ta sẽ tưởng là không có ai nhìn thấy mình nữa, rồi nét mặt anh ta sẽ nói ra hết. Chỉ cần bắt gặp một nụ cười hay một cái nháy mắt là ta sẽ rõ.” Thế là để mặc cho ông Fauvel cùng ông thanh tra đi xem xét cầu thang, anh ở lại theo dõi Prosper. Anh đã nhìn thấy Madeleine xuất hiện và không bỏ qua một cử chỉ hoặc một câu nào trong câu chuyện xảy ra chớp nhoáng giữa Prosper và cô gái. Chuyện xảy ra chẳng nói lên điều gì cả, nhưng Fanferlot là người khá sành sỏi để có thể đoán ra những lời ẩn ý. Anh chỉ có một nỗi nghi ngờ, nhưng đó chỉ là một giả thiết, một xuất phát điểm. Thậm chí anh còn có cảm giác là giữa đôi trai gái đã xảy ra một chuyện bi kịch trong quá khứ. Như vậy là: nếu như ông thanh tra là một người có tính hoài nghi, thì anh chàng nhân viên an ninh lại là người có niềm tin: anh tin vào cái ác. Anh nghĩ: “Chuyện là thế này đây, chàng trai yêu cô gái, vì cô ta rất xinh, còn anh ta thì vì rất đẹp trai nên cũng được cô yêu lại. Mối tình này trái với ý muốn của ông chủ, và thế là ông đã bày đặt ra vụ mất cắp tinh vi này để thoát khỏi anh chàng si tình không phải lúc.” Thế là trong thâm tâm Fanferlot cho rằng chính ông chủ nhà băng tự mình lấy cắp tiền của mình, còn viên thủ quỹ là nạn nhân của một vụ lừa đảo xấu xa nhất. Nhưng tạm thời lòng tin ấy của anh nhân viên an ninh chẳng giúp gì cho Prosper. Bởi lẽ Fanferlot là một người có tham vọng, khát khao được nổi tiếng, nên anh ta dứt khoát quyết định giữ kín những điều phỏng đoán cho riêng mình. Anh tự nhủ: “Ta sẽ để cho họ tiến hành theo hướng của họ, còn ta sẽ hành động riêng một mình. Về sau, khi nào thu thập được đầy đủ chứng cớ ta sẽ vạch mặt gã vô lại kia.”

Vả lại anh đang vui mừng. Cuối cùng thì anh cũng gặp được một vụ án mà bấy lâu anh đã mất công tìm kiếm, một vụ án có thể làm cho anh nổi tiếng. Trong vụ án này không thiếu một cái gì cả: có cả những tình tiết xấu xa, có cả sự bí ẩn, cả yếu tố thơ mộng tình tứ do có mối tình của Prosper với Madeleine. Thành công khám phá ra vụ này có vẻ rất khó, gần như không thể đạt được. Nhưng Fanferlot, biệt hiệu ‘chàng Sóc’, rất tự tin vào thiên tài điều tra của mình.

Trong khi đó mọi người đã xem xét xong và họ lại kéo nhau xuống buồng két của Prosper. Ông thanh tra, lúc mới tới còn bình tĩnh là thế mà giờ đây đang ngày càng trở nên lo lắng. Đã đến lúc ông phải đi đến một quyết định, vậy mà người ta thấy rõ là ông vẫn còn do dự.

- Thưa các vị, - ông nói. - Các vị thấy là công việc điều tra của chúng tôi chỉ xác minh thêm cho ý kiến ban đầu của chúng tôi thôi.

Cả ông Fauvel lẫn anh thủ quỹ đều ra hiệu tán đồng.

- Còn anh, anh Fanferlot, ý anh thế nào?

Anh nhân viên an ninh không đáp. Anh đang dùng kính lúp soi ố khóa két sắt và tỏ ra vô cùng kinh ngạc. Chắc là anh vừa phát hiện ra một điều gì có tầm quan trọng cuối cùng. Cả ông Fauvel lẫn ông thanh tra cùng Prosper đều hồi hộp vội bước tới vây lấy anh nhân viên an ninh.

- Anh tìm thấy dấu vết gì chăng? - ông chủ nhà băng hỏi.

Fanferlot quay mặt lại với vẻ phật ý. Anh đang tự trách mình là đã không biết giấu tình cảm.

- Ồ! - anh hờ hững đáp. - Chẳng có gì đáng kể đâu.

- Dù sao chúng tôi cũng muốn biết… - Prosper nài nỉ.

- Tôi chỉ vừa mới tìm được một bằng chứng cho thấy rằng chiếc két sắt này mới được mở ra hoặc đóng vào với một động tác rất mạnh và hấp tấp.

- Thế là thế nào? - ông thanh tra chăm chú hỏi.

- Đây này, thưa ngài, ngài có nhìn thấy vết xước chạy từ lỗ khóa trên cánh cửa két sắt không?

Ông thanh tra cầm lấy chiếc kính lúp của anh nhân viên an ninh rồi cúi người chăm chú xem xét chiếc két sắt hồi lâu. Ông nhận thấy rõ có một vết xước nhẹ dài khoảng mười lăm centimét từ trên xuống dưới.

- Tôi thấy rồi, - ông thanh tra nói. - Nhưng điều đó chứng tỏ điều gì?

- Ồ! Chẳng có gì cả, chỉ là điều như tôi vừa nói thôi.

Thực ra, Fanferlot nói một đằng nhưng lại nghĩ một nẻo. Vết xước này làm cho anh nghĩ tới một điều mà những người khác không nghĩ ra. Anh đã phát hiện ra ở đây một bằng chứng xác minh cho những giả thiết của anh. Anh tự nhủ rằng viên thủ quỹ, cho dù anh ta có lấy cắp hàng triệu đồng thì anh ta cũng chẳng việc gì phải hấp tấp. Ngược lại, ông chủ nhà băng khi mò mẫm trong đêm tối, vì sợ làm anh bảo vệ thức giấc nên ông ta có hàng nghìn lý do để run sợ, để vội vã, để hấp tấp rút chìa làm nó sượt trên cánh cửa xước cả sơn. Với quyết tâm tự mình gỡ rối cho vụ án này, anh chàng nhân viên an ninh liền giữ kín những điều phỏng đoán của mình cũng như không nói gì về cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa Madeleine và Prosper. Thậm chí anh còn cố gắng làm cho mọi người quên đi sự cố vết xước.

- Để kết luận, - anh nói tiếp với ông thanh tra. - Tôi tuyên bố rằng không một người lạ nào có thể lọt vào đây được. Vả lại chiếc két này vẫn hoàn toàn nguyên vẹn. Ổ khóa không hề bị phá. Nhưng người đã mở chiếc két này phải là người biết rõ mật mã và có chìa khóa.

Lời khẳng định dứt khoát của một người mà ông thanh tra cho là sành sỏi đã làm cho ông hết phân vân.

- Thế là sự việc đã được kết luận, - ông tuyên bố. - Tôi chỉ còn một yêu cầu gặp riêng ngài Fauvel một chút thôi.

- Xin tuân lệnh, thưa ngài! - ông chủ nhà băng đáp.

Prosper đã hiểu, anh cố ý để mũ lên một chiếc bàn nơi dễ thấy nhất như muốn chứng tỏ rằng anh không có ý định bỏ chạy, rồi bước sang căn phòng bên cạnh. Fanferlot cũng ra theo. Nhưng ông thanh tra vẫn kịp bí mật ra hiệu cho anh như muốn bảo: “Anh chịu trách nhiệm với tôi về con người ấy.” Anh nhân viên an ninh chẳng cần phải có sự dặn dò đó mà vẫn sẵn sàng chăm chú canh giữ. Anh đang quá khát khao thành đạt và vẫn còn quá mơ hồ trong nghi vấn nên không thể để mất hút Prosper được. Do đó, sau khi theo chân viên thủ quỹ bước sang phòng bên, anh liền đi tới cuối phòng, ngồi xuống một chiếc ghế dài trong bóng tối, làm như muốn tìm một tư thế thoải mái, sau đó anh ngáp dài mấy cái rồi cuối cùng nhắm nghiền mắt lại. Còn Prosper thì bước tới ngồi vào chỗ trống của một nhân viên vắng mặt lúc bấy giờ. Các nhân viên khác đang nóng lòng muốn biết kết quả cuộc điều tra sơ bộ, mặt họ háo hức tò mò nhưng không dám hỏi. Cuối cùng, anh chàng Cavaillon nhỏ nhắn, người đứng về phe viên thủ quỹ, không nhịn được nữa liền đánh liều lên tiếng:

- Thế nào?

Prosper nhún vai:

- Không biết.

Có phải là biểu hiện của ý thức vô tội, của sự thờ ơ trước kết quả điều tra không? Đám nhân viên kinh ngạc nhận thấy viên thủ quỹ đã lấy lại thái độ thường ngày, vẫn cái vẻ kiêu căng lạnh lùng xa cách mọi người đã làm cho anh có nhiều kẻ ghen người ghét. Nhìn anh ngồi nghịch bút chì một cách thờ ơ như vậy, nếu có người lạ bước vào thì chắc không thể ngờ rằng anh đang bị buộc tội ăn cắp và sắp sửa bị bắt. Tuy nhiên, chẳng bao lâu anh thôi không nghịch bút nữa. Anh rút một tờ giấy và vội vàng viết mấy dòng. Viết xong, Prosper cẩn thận gấp nhỏ lại, lén nhìn anh chàng nhân viên an ninh khi ấy vẫn đang ngồi bất động trong góc nhà rồi quăng cho Cavaillon kèm theo một câu nói cộc lốc:

- Gypsy!

Tất cả những cái đó được tiến hành với một vẻ bình tĩnh, nhanh nhẹn và tháo vát đến nỗi Fanferlot phải ngạc nhiên thán phục và thậm chí có phần lo lắng. Anh tự nhủ: “Quỷ thật! Với tư cách là một người vô tội thì anh bạn trẻ này tỏ ra gan dạ và bình tĩnh hơn so với nhiều thân chủ cũ của ta. Dù sao đó cũng là vì anh ta có giáo dục.” Phải, vô tội hay có tội thì Prosper cũng phải có một nghị lực lớn lắm mới làm ra vẻ bình tĩnh được như vậy. Bởi vì ngay lúc này ở phòng bên kia người ta đang định đoạt số phận, tương lai, danh dự và mạng sống của anh.

Mà anh mới có ba mươi tuổi!…

Trước khi hành động, có thể là do ý thức tôn trọng rất tự nhiên, hoặc do muốn phát hiện ra một tia sáng nào đó trong cuộc trò chuyện thân mật, nên ông thanh tra đã muốn báo trước cho ông chủ nhà băng quyết định của mình.

- Không còn nghi ngờ gì nữa, thưa ngài, - ông nói khi chỉ còn lại mình họ. - Chính anh chàng kia đã ăn cắp tiền của ngài. Tôi có nghĩa vụ phải tạm thời bắt anh ta. Tiếp đó viện công tố sẽ quyết định thả hay tiếp tục giam giữ anh ta.

Lời tuyên bố ấy dường như làm ông chủ nhà băng xúc động một cách đặc biệt. Ông thì thầm:

- Tội nghiệp Prosper!

Rồi, nhìn thấy vẻ ngạc nhiên của ông khách, ông Fauvel nói tiếp:

- Thưa ngài, cho đến ngày hôm nay tôi vẫn tin tưởng tuyệt đối vào tính trung thực của anh ta. Tôi đã không ngại ngùng giao phó tài sản của tôi cho anh ta. Tôi đã phải gần như quỳ gối xin anh ta tự thú và hứa sẽ tha cho anh ta cũng như sẽ quên đi tất cả, nhưng tôi đã không cảm hóa được anh ta. Tôi yêu quý anh ta, và ngay cả bây giờ, mặc dù tôi biết trước là sẽ phải chịu nhiều nỗi lo lắng và nhục nhã, nhưng tôi vẫn không thể căm ghét anh ta được.

Ông thanh tra có vẻ không hiểu:

- Tại sao lại nhục nhã?

- Sao! Chẳng lẽ ngài không thấy rằng công lý cần phải có và chỉ có một dành cho tất cả mọi người hay sao? Chẳng lẽ chỉ vì tôi là chủ nhà băng và anh ta là nhân viên mà người ta phải tin tôi ư? Tại sao tôi lại không tự ăn cắp tiền của mình? Có khối chuyện như thế đã xảy ra. Người ta sẽ hỏi tôi, và tôi sẽ buộc phải khai chính xác tình trạng nhà băng của tôi, phải phơi bày trước tòa những bí quyết nghề nghiệp của tôi.

- Ngài cứ yên tâm, trong vòng tám ngày bên tư pháp sẽ thu thập được đầy đủ chứng cứ để xác định tội trạng của anh chàng khốn nạn kia. Bây giờ chúng ta có thể cho gọi anh ta vào được rồi.

Prosper được gọi vào, theo sau là Fanferlot. Viên thủ quỹ không hề giật mình, anh ta hoàn toàn thản nhiên khi nghe lời tuyên bố là mình bị bắt. Anh chỉ bình thản đáp:

- Tôi thề là tôi vô tội!

Ông Fauvel, với vẻ xúc động hơn cả viên thủ quỹ của mình, vội thử thuyết phục lần cuối cùng:

- Vẫn chưa muộn đâu, con trai của ta ơi, lạy Chúa, con hãy suy nghĩ kỹ đi…

Prosper hình như không nghe thấy. Anh rút trong túi ra một chiếc chìa khóa nhỏ rồi đặt nó lên bệ lò sưởi.

- Đây, thưa ngài, chìa khóa két sắt của ngài. Tôi hy vọng là đến một ngày nào đó ngài sẽ phải công nhận là tôi không lấy cắp một đồng nào của ngài cả. Tôi cũng hy vọng là ngài sẽ sớm công nhận điều đó.

Sau đấy, thấy mọi người đều im lặng, anh nói tiếp:

- Trước khi đi, tôi xin bàn giao lại sổ sách, giấy tờ để ngài bố trí người thay tôi. Ngoài ra tôi cũng phải báo trước cho ngài rằng không kể 350.000 franc bị mất cắp, tôi còn để két sắt bị thiếu hụt.

Thiếu hụt!… Câu nói ảm đạm này thốt ra từ miệng một viên thủ quỹ vang lên như tiếng đạn nổ bên tai tất cả mọi người. Câu nói ấy đã được mỗi người hiểu theo một cách. Nhưng lời giải thích của Prosper đã làm giảm nhẹ ý nghĩa và tính nghiêm trọng của sự việc.

- Trong két thiếu 3.500 franc, - anh nói tiếp. - Gồm các khoản sau: 2.000 franc do tôi lấy trước trừ vào lương của mình, 1.500 franc tôi ứng trước cho các bạn đồng nghiệp. Hôm nay là ngày cuối tháng, ngày mai là ngày lĩnh lương, thế cho nên…

Ông thanh tra ngắt lời:

- Anh có quyền rút tiền ở két ra để phục vụ nhu cầu của mình và để chi các khoản tạm ứng không?

- Không, nhưng rõ ràng là ngài Fauvel sẽ không từ chối cho phép tôi giúp đỡ bạn bè. Điều tôi làm là chuyện phổ biến. Tôi chỉ bắt chước người khác thôi.

Ông chủ nhà băng đáp lại bằng một cử chỉ đồng tình.

- Về phần tôi, - anh thủ quỹ nói tiếp, - tôi cũng tự cho mình một cái quyền nào đó, vì tôi gửi tất cả tiền tiết kiệm của tôi cho nhà băng, tức là 15.000 franc.

- Đúng thế, - ông Fauvel xác nhận, - anh Bertomy có gửi tôi ít nhất một khoản tiền như vậy.

Giải quyết xong sự cố cuối cùng này, nhiệm vụ của ông thanh tra coi như kết thúc, biên bản điều tra sơ bộ của ông đã làm xong. Ông tuyên bố rút lui và ra lệnh cho viên thủ quỹ chuẩn bị đi theo ông.

Thông thường, thời điểm tàn nhẫn này là một thời điểm khủng khiếp. Khi nghe thấy cái lệnh “theo tôi” ấy, những kẻ cứng rắn nhất cũng phải trào nước mắt mà xin ân xá. Nhưng Prosper vẫn tỏ ra điềm tĩnh mà trong thâm tâm ông thanh tra cho là một sự xấc xược quá đáng. Anh thong thả mặc áo khoác, vuốt lại mái tóc rối, nhặt găng tay và với vẻ bình thản như chuẩn bị đi ra phố ăn trưa, anh nói:

- Thưa ngài, tôi sẵn sàng theo ngài.

Ông thanh tra đã đóng cặp giấy, ông chào ông Fauvel rồi bảo:

- Ta đi thôi!

Họ bước ra cửa, ông chủ nhà băng nhìn theo với con mắt buồn rầu đẫm lệ.

Thông thường chính Fanferlot là người có nhiệm vụ canh giữ và dẫn Prosper về Sở Cảnh sát. Nhưng đến lúc ra về anh đã đến xin phép ông Thanh tra cho anh được tự do để tiến hành điều tra tiếp vụ án. Bởi vì cái ý nghĩ về bức thư của Prosper đang nằm trong túi của anh chàng Cavaillon kia vẫn luẩn quẩn trong đầu anh. Thậm chí lúc quay trở vào phòng két của viên thủ quỹ, anh còn cẩn thận để cửa hé mở để theo dõi phòng ngoài và sẵn sàng lao ra nếu thấy anh chàng nhân viên trẻ có động tĩnh nào đó. Chiếm đoạt bức thư ấy chẳng có gì khó khăn cả. Chỉ cần bắt Cavaillon và dùng vũ lực: tước đoạt thư. Nhưng làm thế thì được cái gì? Chẳng được gì cả, có chăng chỉ là một kết quả không đầy đủ và mơ hồ. Fanferlot tin chắc bức thư không phải dành cho cậu nhân viên trẻ mà là dành cho một người thứ ba. Nếu bị cưỡng ép rất có thể Cavaillon sẽ nói dối và bịa ra một người nào đó hoàn toàn không phải tên là Gypsy.

Sau khi suy nghĩ chín chắn, anh nhân viên an ninh quyết định là sẽ theo dõi Cavaillon để bắt quả tang. Ra tới cửa, Fanferlot khéo léo gợi chuyện anh chàng bảo vệ. Và chỉ sau bốn, năm câu hỏi tầm phào anh đã biết chắc được rằng nhà băng Fauvel chỉ có mỗi một cửa ra vào ở phố Provence này. Từ lúc ấy nhiệm vụ của anh không còn gì là khó khăn nữa. Anh vội vàng sang đường đứng nấp trong một chiếc cổng dành cho xe cộ ra vào ở ngay trước mặt nhà băng.

Cuối cùng, vào khoảng một giờ chiều, Cavaillon hiện ra trước cửa nhà băng. Nhưng trước khi bước chân xuống hè đường, anh ta quay nhìn sang phải rồi lại nhìn sang trái. Anh ta đang do dự. “Hắn nghi ngờ điều gì chăng?” - Fanferlot nghĩ. Nhưng không, anh chàng nhân viên trẻ không nghi ngờ gì cả, mà chỉ vì sợ vắng mặt lâu sẽ gây chú ý nên anh ta đang tự hỏi xem nên đi đường nào cho ngắn nhất. Rồi anh ta cũng nhanh chóng quyết định. Anh ta đi qua khu phố Montmartre, sang phố Notre-Dame-de-Lorette. Anh ta đi rất nhanh, làm cho anh nhân viên an ninh phải vất vả mới theo kịp. Đến phố Chaptal, Cavaillon đột ngột rẽ ngoặt vào ngôi nhà mang số 39.

Anh ta mới bước được ba bước trong dãy hành lang chật hẹp thì cảm thấy có ai vỗ vào vai mình. Anh ta quay ngoắt lại và nhìn thấy Fanferlot đang đứng ngay trước mặt. Anh ta nhận ra ngay Fanferlot. Mặt anh ta tái đi, anh ta lùi mấy bước tìm đường chạy trốn. Nhưng anh nhân viên an ninh đã lường trước được ý đồ ấy liền chặn ngay lối đi.

- Ông muốn gì tôi? - Cavaillon hoảng sợ hỏi.

Fanferlot, biệt hiệu ‘chàng Sóc’, khác với các bạn đồng sự của mình bởi tính dịu dàng tao nhã và phép lịch sự có một không hai.

- Anh bạn thân mến, - anh đáp, - xin anh thứ lỗi cho, nhưng tôi muốn hỏi anh một điều.

- Hỏi tôi ư?

- Vâng, thưa anh bạn Eugène Cavaillon.

- Nhưng tôi có quen ông đâu!

- Ồ có chứ! Sáng nay anh đã thấy rõ tôi rồi đấy. Tôi chỉ yêu cầu anh một việc rất nhỏ mọn thôi. Nếu anh đồng ý đi với tôi một lát thì thật tử tế quá.

Biết làm thế nào được! Cavaillon đành đi theo Fanferlot. Phố Chaptal không phải là phố ồn ào có nhiều xe cộ qua lại.. Ở đây người ta có thể vừa đi dạo trên vỉa hè vừa chuyện trò thoải mái.

- Sự việc là như thế này, anh bạn thân mến ạ, - anh nhân viên an ninh bắt đầu. - Sáng nay anh Prosper Bertomy đã rất khéo léo ném cho anh một mảnh giấy nhỏ.

Cavaillon đã lờ mờ cảm thấy trước sẽ là có chuyện về mảnh giấy đó. Anh cố tìm cách chống chế:

- Ông nhầm rồi, - anh đáp và mặt đỏ lên tận tai.

- Xin lỗi! Rất tiếc là tôi phải cải chính câu nói của anh, nhưng tôi dám chắc những điều mình đã nói.

- Tôi cam đoan với ông là anh Prosper không trao cho tôi cái gì cả.

- Xin anh đừng chối, anh buộc tôi phải chứng minh rằng có bốn người nhân viên đã nhìn thấy anh ấy quăng cho anh một mảnh giấy có chữ viết bằng bút chì và được gập thành một mẩu tí xíu.

Anh chàng nhân viên hiểu rằng ngoan cố chối cãi sẽ là một việc làm điên rồ. Thế là anh liền thay đổi phương pháp. Anh bảo:

- Thôi được, quả có thế. Nhưng vì nó được gửi cho riêng tôi, nên sau khi đọc xong tôi đã xé mảnh giấy và quăng nó vào lửa rồi.

- Anh bạn thân mến, tôi xin phép được lưu ý là điều đó hoàn toàn không chính xác. Bức thư ấy được giao cho anh để anh chuyển cho cô Gypsy.

Một cử chỉ tuyệt vọng của Cavaillon khiến anh nhân viên an ninh hiểu rằng anh đã không nhầm, và thở ra nhẹ nhõm.

- Tôi xin thề, thưa ông, - anh nhân viên trẻ lại lên tiếng.

- Đừng thề nữa, anh bạn ạ, - Fanferlot ngắt lời. - Mọi lời thề nguyền đều vô ích. Không những anh chưa xé bức thư đó mà anh còn đang định vào ngôi nhà kia để trao nó cho người có quyền được nhận.

- Không phải đâu, thưa ông, không phải!…

Fanferlot không bác lại lời chối cãi ấy. Anh tiếp tục nói bằng một giọng nhẹ nhàng:

- Và tôi tin là anh sẽ vui lòng trao bức thư đó cho tôi. Anh hãy tin rằng nếu không hoàn toàn cần thiết…

- Không đời nào! - Cavaillon đáp.

Và tưởng là có thể được, anh ta vội giật mạnh tay định vùng bỏ chạy, nhưng anh nhân viên an ninh cũng khỏe chẳng kém. Anh bảo:

- Coi chừng đừng tự làm đau đấy, anh bạn trẻ ạ, và hãy đưa bức thư đây cho tôi.

- Tôi không giữ nó!

- Thôi được! Thế là anh đã buộc tôi phải dùng đến những biện pháp khó chịu. Anh có biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu như anh ngoan cố không? Tôi sẽ gọi cảnh sát đến bắt anh về sở và ở đó tôi thật đau lòng phải khám xét anh.

- Ông có thế hơn tôi. Tôi xin tuân lệnh.

Rồi anh rút ví lấy ra bức thư trao cho anh nhân viên an ninh. Hai tay Fanferlot run lên vì vui sướng. Anh mở bức thư rồi theo thói quen lịch sự, anh nói khẽ:

- Anh cho phép chứ, anh bạn thân mến? Quả thực tôi rất tiếc là đã tỏ ra tò mò.

Rồi anh đọc:

“Nina thân yêu,

Nếu yêu anh thì em hãy nghe lời anh không một phút chần chừ suy nghĩ. Nhận được thư này em hãy gói ghém tất cả những gì em có ở trong nhà - gói hết tất cả - rồi chuyển đến thuê một căn nhà nào đó ở đầu kia thành phố Paris. Em đừng xuất hiện nhiều, hãy cố tránh mặt mọi người. Có thể mạng sống của anh đang phụ thuộc vào sự nghe lời của em. Anh đang bị buộc tội ăn cắp và đã bị bắt. Trong chiếc tủ bàn giấy ở nhà chắc là có khoảng 500 franc, em hãy lấy cả đi. Hãy để lại địa chỉ của em cho Cavaillon biết, cậu ta sẽ giải thích cho em biết những gì anh không thể nói ra đây được. Dù sao em cũng hãy cứ hy vọng, tạm biệt em.

PROSPER.”

Fanferlot cố vắt óc suy nghĩ nhưng cũng không phát hiện ra được ý nghĩa gì trong bức thư này. Đúng là câu “gói hết tất cả” đã được gạch dưới, nhưng người ta có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, anh nhân viên an ninh vẫn thấy có trách nhiệm phải tiếp tục điều tra:

- Cô Nina Gypsy này chắc là bạn của anh Prosper Bertomy?

- Tình nhân của anh ấy đấy.

- Ồ! Và cô ấy ở số nhà 39 kia phải không?

- Ông biết quá rõ rồi còn gì, bởi vì ông đã nhìn thấy tôi vào đó.

- Quả thực tôi cũng đã ngờ là như vậy, anh bạn ạ.

Thế anh hãy nói cho tôi biết có phải cô ấy đứng ra thuê phòng ở đó không?

- Không, đó là nhà của anh Prosper, chị ấy ở với anh.

- Tuyệt lắm… Anh cho biết họ ở tầng mấy?

- Tầng hai.

Fanferlot cẩn thẩn gấp lá thư lại theo nếp cũ của nó rồi đút vào túi áo.

- Rất cảm ơn, thưa anh bạn, vì anh đã khai báo tử tế. Để đáp lại, anh hãy vui lòng để tôi làm thay nhiệm vụ của anh.

- Thưa ông!…

- Phải, nếu anh cho phép, tôi sẽ tự tay trao bức thư này cho cô Nina Gypsy.

Cavaillon muốn cưỡng lại, nhưng Fanferlot đang vội. Anh chấm dứt câu chuyện:

- Anh bạn thân mến, tôi sẽ cho anh một lời khuyên. Ở vào địa vị của anh, tôi sẽ bình yên quay về cơ quan và sẽ không dính dáng gì đến vụ án này nữa.

- Nhưng thưa ông, Prosper là người bảo trợ của tôi. Anh ấy đã cưu tôi thoát khỏi cảnh nghèo khốn. Anh ấy là bạn tôi.

- Đó lại là một lý do nữa để buộc anh phải bình tĩnh. Anh có thể giúp ích được gì cho anh ấy? Tôi xin nói rằng anh còn có thể làm hại anh ấy nữa ấy chứ. Người ta đã biết rằng anh là bạn tâm phúc của anh ấy, vậy sự vắng mặt của anh không làm cho người ta chú ý sao? Nếu anh có chạy chọt thì chỉ làm cho người ta hiểu sai thôi.

- Prosper vô tội, thưa ông, tôi tin chắc điều đó.

Đó cũng chính là quan điểm của Fanferlot, nhưng anh không được phép để lộ ý nghĩ thầm kín của mình. Tuy nhiên, anh muốn anh chàng nhân viên trẻ kia phải giữ kín việc xảy ra giữa họ. Nhưng anh không dám yêu cầu anh ta.

- Điều anh nói ra rất có thể đúng, - anh đáp, - và tôi cũng hy vọng cho anh Bertomy. Tôi cũng hy vọng đặc biệt cho anh, bởi vì nếu anh Bertomy có tội thì chắc chắn anh sẽ bị phiền nhiễu, vì anh là bạn thân của anh ấy, và thậm chí có thể anh còn bị nghi là tòng phạm nữa cũng nên.

Cavaillon cúi đầu. Anh đang sợ hãi rụng rời.

- Thế cho nên, anh hãy tin tôi, anh bạn trẻ ạ, - Fanferlot nói tiếp. - Hãy trở lại làm việc đi và rất vinh dự sẽ được gặp lại anh.

Chàng trai tội nghiệp đành nghe theo. Anh thong thả quay về, lòng nặng trĩu. Anh đang tự hỏi không biết làm thế nào để giúp Prosper, làm thế nào để báo tin cho cô Gypsy và nhất là làm thế nào để trả thù cái tay nhân viên cảnh sát bỉ ổi kia đã làm nhục anh tàn nhẫn như vừa rồi.

Khi Cavaillon vừa đi khuất khỏi góc phố thì Fanferlot liền bước vào căn nhà số 39, nói tên Prosper Bertomy cho người gác cổng rồi trèo lên thang gác bấm chuông cánh cửa tầng hai. Một cậu đầy tớ khoảng mười lăm tuổi ăn mặc chế phục đỏm dáng ra mở cửa.

- Cho tôi hỏi cô Nina Gypsy, - anh nói.

Cậu bé có vẻ do dự. Thấy thế, Fanferlot chìa bức thư ra cho cậu bé xem:

- Tôi được ông Prosper nhờ trao bức thư này cho cô Gypsy và đợi cô ấy viết thư trả lời.

- Mời ông vào, tôi sẽ đi báo bà chủ.

Tên của Prosper đã gây ấn tượng. Fanferlot được dẫn vào một căn phòng nhỏ có tường phủ trướng bằng vải lụa Đamát nổi nụ vàng được tô điểm bằng những đồ thêu ren trang sức màu xanh lơ. Các cửa sổ đều có ba tầng rèm, các cửa ra vào đều có rèm buông kín. Sàn nhà được phủ một tấm thảm lộng lẫy.

- Ghê thật! - anh nhân viên an ninh lẩm bẩm. - Anh chàng thủ quỹ của chúng ta ở sang quá.

Nhưng anh không còn thời gian để tiếp tục quan sát đồ đạc trong nhà nữa. Chiếc rèm cửa được vén lên và Nina Gypsy xuất hiện.

Nina Gypsy là một người đàn bà trẻ, mảnh dẻ, bé nhỏ, da nâu, hay nói đúng hơn là da bánh mật như một cô gái da màu xứ La Havan, với đôi tay và đôi chân như trẻ con. Cô có hai hàng lông mi dài mịn uốn cong làm dịu bớt cái nhìn quá sắc của đôi mắt to đen, đôi môi hơi dày cười tươi để lộ hai hàm răng trắng bóng như xà cừ, cô vẫn chưa kịp thay váy áo mà chỉ khoác thêm chiếc áo choàng bằng vải nhưng viền đăng ten lộng lẫy ra ngoài. Nhưng cô đã kịp sửa sang đầu tóc. Tóc cô uốn xoăn trước trán, được buộc bằng dải nhung đỏ và búi cao ra sau gáy. Trông cô thật là đẹp, một sắc đẹp quá ngạo mạn và lòe loẹt khiến Fanferlot lóa mắt sửng sốt. “Mẹ kiếp!” Anh vừa tự nhủ vừa nghĩ đến vẻ đẹp quý phái nghiêm khắc của Madeleine mà anh đã được nhìn thấy mấy tiếng đồng hồ trước đó. “Anh chàng thủ quỹ của chúng ta có khiếu thẩm mỹ lắm, rất có khiếu thẩm mỹ.”

Trong khi anh vừa ngượng ngùng suy nghĩ như vậy vừa tự hỏi không biết làm thế nào để bắt đầu câu chuyện, thì Gypsy khinh bỉ nhìn anh với vẻ ngạc nhiên khi thấy trong phòng khách của mình lại có một nhân vật ăn mặc tồi tàn như thế kia.

Cuối cùng cô nheo mắt xấc xược hỏi:

- Ông muốn gì?

Nếu là người khác thì đã phẫn nộ vì cái nhìn và giọng nói ấy rồi. Nhưng Fanferlot chỉ để ý đến chúng để có thể có khái niệm về tính cách của người đàn bà trẻ. “Cô ta không hề hiền,” anh nghĩ, “và không hề có giáo dục.” Anh không chịu trả lời ngay, Nina giậm chân vẻ sốt ruột.

- Ông nói đi, ông muốn gì?

- Thưa cô, - anh nhân viên an ninh nhẹ nhàng và nhún nhường đáp, - tôi có nhiệm vụ chuyển cho cô một bức thư nhỏ của anh Bertomy.

- Của anh Prosper ư!… Ông quen anh ấy sao?

- Tôi có vinh dự được quen anh ấy, thậm chí có thể nói rằng tôi là một người trong số bạn bè của anh.

- Này ông!… - Gypsy thốt lên vẻ tự ái.

Fanferlot không thèm chú ý đến tiếng kêu có ý thóa mạ đó. Anh là một người tham vọng, cho nên những lời khinh bỉ đối với anh chỉ như nước đổ lá khoai.

- Tôi nói là trong số bạn bè của anh, nhưng tôi dám chắc rằng giờ đây ít người dám lớn tiếng thú nhận họ là bạn của anh ấy.

Anh nhân viên an ninh nói nghiêm túc và tự tin đến nỗi Gypsy phải sửng sốt.

- Tôi không bao giờ biết giải đố đâu, - cô nói xẵng. - Ông định nói bóng gió cái gì vậy?

Anh nhân viên an ninh thong thả rút bức thư ra đưa cho Gypsy:

- Cô đọc đi.

Tất nhiên cô ta chẳng linh cảm thấy một điều gì bi đát cả. Và mặc dù có đôi mắt tinh nhất trần đời nhưng cô vẫn lấy một chiếc kính kẹp mũi rất đẹp ra đeo trước khi mở thư ra đọc. Loáng một cái cô đã đọc hết bức thư. Mặt cô thoạt tiên trở nên tái nhợt rồi sau đó chuyển sang đỏ bừng. Toàn thân cô run lên, đôi chân như muốn khuỵu xuống, người cô lảo đảo như sắp ngã, Fanferlot vội đưa tay ra đỡ. Nhưng không! Gypsy thuộc số những người đàn bà mà sự vô tâm lười biếng che giấu bên trong một sức lực mãnh liệt. Cơn choáng váng của cô chỉ diễn ra trong giây lát. Cô lảo đảo nhưng không ngã. Cô ngẩng cao đầu với tư thế mạnh mẽ hơn rồi tóm lấy cổ tay Fanferlot siết mạnh:

- Ông hãy giải thích đi, thế nghĩa là thế nào?

Cho dù là người cam đảm, nhưng Fanferlot cũng gần như phát sợ trước cơn giận của Nina.

- Ôi! - anh thì thầm.

- Người ta muốn bắt Prosper, người ta buộc cho anh ấy tội ăn cắp ư!…

- Phải, người ta cho rằng anh ấy đã lấy trong két của mình 350.000 franc.

- Nói láo! - Người đàn bà trẻ kêu lên. - Đó là một sự bêu xấu và là một điều phi lý.

Cô thả tay Fanferlot ra, và cơn phẫn nộ đã làm cho cô không kìm được tay chân. Cô không còn để ý gì đến chiếc áo choàng xinh đẹp đang mặc nữa và đang vò xé nó không thương tiếc.

- Prosper mà ăn cắp à, thật là ngu ngốc. Ăn cắp để làm gì? Anh ấy thiếu của cải ư?…

- Chính thế đấy, thưa cô, người ta khẳng định là anh Bertomy không giàu, rằng anh ấy chỉ sống bằng tiền lương của mình.

Câu nói này làm cho Gypsy bối rối.

- Dù sao, - cô cố thanh minh, - lúc nào tôi cũng thấy anh ấy có nhiều tiền. Anh ấy không giàu… nhưng thế thì…

Cô không dám nói hết câu, nhưng ánh mắt cô gặp ánh mắt Fanferlot, thế là cả hai đã hiểu nhau. Con mắt của Nina như muốn nói: “Chẳng lẽ vì lối sống xa xỉ của tôi mà anh ấy đã ăn cắp?” Còn ánh mắt của anh nhân viên anh ninh như muốn đáp: “Có thể!…” Nhưng sau mấy giây suy nghĩ người đàn bà trẻ đã lấy lại vẻ tự tin ban đầu. Cô kêu lên:

- Không! Thật đáng tiếc, chưa bao giờ anh Prosper ăn cắp một xu vì tôi cả. Nếu như một anh thủ quỹ moi két của mình để lấy tiền cho một người đàn bà mà anh ấy yêu thì điều đó cũng có thể hiểu được. Nhưng Prosper không yêu tôi, anh ấy chưa bao giờ yêu tôi.

- Ô! Thưa tiểu thư xinh đẹp! Cô nói một đằng nhưng lại nghĩ một nẻo.

Cô buồn rầu lắc đầu. Một giọt lệ cố kìm giữ làm mờ ánh mắt xinh đẹp của cô.

- Tôi nói thật đấy. Ông định bảo là anh ấy sẵn sàng đáp ứng những ý thích ngông cuồng của tôi ư? Điều đó chứng tỏ cái gì? Khi tôi nói rằng anh ấy không yêu tôi là tôi tin chắc như vậy, và tôi hiểu bản thân tôi lắm. Trong đời tôi, có một lần tôi đã được một người đàn ông hảo tâm yêu quý, và bởi vì từ một năm nay tôi đã phải chịu đau khổ vì tình, nên giờ đây tôi hiểu rằng tôi cũng đã làm cho người đàn ông ấy bất hạnh như thế nào. Tôi chẳng là cái gì trong cuộc đời của anh Prosper cả, chỉ vì một sự cố ngẫu nhiên…

- Như thế thì tại sao…

- À vâng… - Cô Gypsy ngắt lời. - Tại sao hả? Ông hãy đoán xem. Từ một năm nay tôi đã mất công vô ích tìm câu trả lời cho câu hỏi đáng sợ đối với tôi ấy, mà tôi lại là đàn bà! … Nhưng ông hãy thử đoán xem con người kín đáo ấy nghĩ gì? Tôi đã theo dõi anh ấy như một người đàn bà theo dõi người đàn ông mà số phận của mình phụ thuộc vào, nhưng chỉ mất công vô ích! Anh ấy là người tử tế, hiền lành, nhưng không hề để lộ tâm can. Người ta tưởng là anh ấy yếu đuối, nhưng người ta lầm. Người con trai tóc vàng này là một thanh thép được ngụy trang dưới hình cây sậy.

- Có đúng như người ta nói anh Bertomy là một con bạc không? Mà cờ bạc dẫn dắt con người ta đi xa lắm.

Gypsy nhún vai:

- Phải, đúng là anh ấy chơi bạc. Tôi đã nhìn thấy anh ấy thua hoặc được những khoản tiền lớn mà không hề run rẩy. Anh ấy chơi bạc nhưng không phải là một con bạc. Anh ấy chơi bạc như thể ăn tối, như thể uống rượu say sưa, như thể làm chuyện điên rồ mà không hề có một ham thích say mê nào. Đôi khi anh ấy làm cho tôi sợ: tôi có cảm giác như anh ấy kéo lê một cái xác không hồn. Ôi! Tôi thật không may. Lúc nào tôi cũng chỉ nhận thấy anh ấy có một thái độ dửng dưng cùng cực đến nỗi nhiều khi tôi có cảm giác như đó là do nỗi tuyệt vọng sinh ra. Thế mà con người ấy lại có thể ăn cắp ư! Thôi đi! Này, ông sẽ không thể làm tôi từ bỏ được ý nghĩ cho rằng đời anh ấy có một cái gì đó khủng khiếp, một bí mặt, một nỗi bất hạnh lớn, tôi không biết là cái gì, nhưng có một điều gì đó.

- Thế anh ấy không bao giờ kể cho cô nghe về quá khứ của mình à?

- Anh ấy ư?… Chẳng lẽ ông không nghe thấy tôi nói à? Tôi đã bảo là anh ấy không yêu tôi.

Nina dần dần trở nên mủi lòng. Cô khóc và những giọt nước mắt to tròn lặng lẽ lăn dài trên má. Nhưng bây giờ không phải là lúc thất vọng. Cô vội ngồi thẳng người lại, con mắt rực sáng bởi những quyết định cao thượng nhất.

- Nhưng mà tôi thì tôi yêu anh ấy! - Cô kêu lên. - Và tôi có nhiệm vụ phải cứu anh ấy. Ôi! Tôi sẽ biết cách nói với ông chủ khốn nạn của anh, với các vị quan tòa và với tất cả mọi người. Tôi sẽ chứng minh là anh vô tội. Nào đi thôi, thưa ông, tôi hứa với ông rằng nội trong ngày hôm nay anh ấy sẽ được tự do, nếu không thì tôi sẽ ngồi tù cùng với anh ấy.

Chắc chắn là ý đồ của Gypsy thật là đáng khen và nó được xui khiển bởi những tình cảm cao thượng nhất. Tiếc thay nó lại không thể thực hiện được. Hơn nữa nó lại có sai lầm là đi trái với ý định của anh nhân viên an ninh. Dù có quyết định đến mức nào trong việc tự giành lấy khó khăn cũng như những lợi lộc của cuộc điều tra này, thì anh Fanferlot cũng cảm thấy rất rõ rằng anh không thể che giấu Nina trước các vị quan tòa được. Tất nhiên đến một ngày nào đó cô sẽ phải bị đưa ra xét hỏi.

Chính vì thế mà anh không muốn cô tự mình ra trình diện. Anh sẽ để cho cô xuất hiện khi nào anh thấy thích hợp, để tự phòng xa giành cho mình một cách vô liêm sỉ công lao là đã phát hiện ra cô. Thế nghĩa là trước hết anh phải cố làm dịu cơn phấn khích của người đàn bà trẻ. Anh cho rằng anh sẽ dễ dàng chứng minh được cho cô thấy rằng chỉ cần một sự lo lót nhỏ cho anh Prosper cũng sẽ là một hành động điên rồ đặc biệt.

- Cô sẽ được lợi gì, thưa tiểu thư thân mến? - anh hỏi Nina. - Chẳng được gì cả. Tôi xin khẳng định là cô sẽ chẳng có một hy vọng thành công nào đâu. Và rồi cô chỉ gây hại nghiêm trọng cho mình thôi… Biết đâu tòa án lại chẳng coi cô là một tòng phạm của anh Bertomy!

Nhưng trong khi cách dọa nạt này rất thành công đối với Cavaillon thì nó lại chỉ kích động thêm lòng hăng say của Nina.

- Tôi có sá gì nguy hiểm. - Cô kêu lên. - Tôi không tin là sẽ gặp nguy hiểm, mà nếu có thì lại càng hay, như thế nó sẽ làm cho nỗ lực của tôi có giá hơn. Tôi tin chắc là anh Prosper vô tội, nhưng nếu vạn nhất anh ấy có phạm tội thì tôi muốn được chia sẻ sự trừng phạt đang chờ đợi anh ấy.

Nỗi sốt ruột của Gypsy trở nên đáng lo ngại. Cô vội vàng vắt chiếc khăn san cashmere to rộng lên vai, đội mũ, và, trong trang phục áo choàng cùng đôi dép lê đi trong nhà, cô tuyên bố sẵn sàng đi gặp ngay tất cả các vị quan tòa của thành phố Paris. Fanferlot quyết định sử dụng phương pháp khác. Thấy việc tác động đến quyền lợi cá nhân không làm thay đổi bản tính cương quyết của người đàn bà này, anh liền quay sang đánh thẳng vào quyền lợi của Prosper.

- Tôi hoàn toàn nghe theo cô, - anh nói. - Được rồi, ta đi thôi. Nhưng hãy cho tôi nói một câu rằng rất có thể chúng ta sẽ làm hại anh Bertomy đấy.

- Hại như thế nào, thưa ông?

- Đó là vì, thưa tiểu thư xinh đẹp, chúng ta đã muốn làm một chuyện chạy chọt trái với những điều anh Bertomy đã viết thư cho cô, một chuyện mà anh không thế lường trước được.

Người đàn bà trẻ làm một cử chỉ kiêu hãnh liều lĩnh:

- Thưa ông, có những người ta cần phải cứu họ mà không cho họ biết trước. Tôi biết anh Prosper. Anh ấy là người sẵn sàng chịu chết mà không chống cự lại, không nói một lời…

- Xin lỗi, thưa cô, xin lỗi! - anh nhân viên an ninh ngắt lời. - Chắc chắn là anh Bertomy không có vẻ là một người sẵn sàng chịu chết như cô nói đâu. Trái lại tôi tin rằng anh ấy đã chuẩn bị cho mình một kế hoạch bào chữa rồi. Cô có biết rằng trong khi anh ấy bảo cô trốn đi thì việc cô ra trình báo sẽ có thể làm đổ vỡ mọi kế hoạch của anh ấy không?

Gypsy không đáp ngay, cô đang cân nhắc những lời phản bác của Fanferlot. Cuối cùng cô nói tiếp:

- Dù sao tôi cũng không thể ngồi yên mà không làm một cái gì đó để cứu anh ấy. Chẳng lẽ ông không hiểu là chân tôi đang nóng bỏng lên đây à?

Rõ ràng là mặc dù cô vẫn chưa hoàn toàn bị thuyết phục, nhưng quyết định của cô đã bị lung lay. Fanferlot cảm thấy là mình đang thắng. Điều đó làm cho anh tự tin hơn và nói năng có uy thế hơn.

- Thưa tiểu thư, cô có một cách rất đơn giản để giúp người mà cô yêu.

- Cách gì thưa ông?

- Cô hãy nghe lời anh ấy, cô bạn thân mến ạ.

Gypsy hoàn toàn bị bất ngờ.

- Nghe lời ư!… - Cô thì thầm. - Nghe lời anh…

- Đó là nghĩa vụ của cô, - Fanferlot nghiêm nghị nói tiếp. - Một nghĩa vụ thiêng liêng.

Trong khi cô vẫn còn phân vân thì Fanferlot liền cầm lấy bức thư của Prosper đang để trên bàn rồi nói tiếp:

- Sao? Trong giây phút hiểm nghèo, anh Bertomy đã viết cho cô để bày cách xử thế cho cô mà cô lại không nghe ư? Anh ấy đã báo gì cô? Đây, chúng ta hãy thử đọc lại bức thư xem, một bức thư chẳng kém gì một bán di chúc. Anh ấy đã bảo cô là: “Nếu yêu anh thì em hãy nghe lời anh…” Thế mà cô còn phân vân. Anh ấy còn bảo: “Có thể mạng sống của anh đang phụ thuộc…” Vậy chẳng lẽ cô không yêu anh ấy sao? Chẳng lẽ cô không hiểu rằng khi khuyên cô đi trốn như vậy tức là anh Bertomy đã có những lý do cấp bách khủng khiếp của anh ấy ư?

Nhưng lý do đó chính là con chủ bài mà khi nãy Fanferlot vẫn chưa chịu tung ra. Giống như một viên tướng tài giỏi, anh giữ nó làm đội quân dự bị để quyết định thắng lợi cho mình. Gypsy có đủ thông minh để đoán ra được những lý do ấy. Cô nói:

- Những lý do à!… Như vậy là anh Prosper muốn giấu mối quan hệ của chúng tôi! …

Cô trầm ngâm giây lát, sau đó bỗng kêu lên như hiểu ra tất cả:

- Phải! Bây giờ thì tôi hiểu rồi. Tôi thật là điên rồ nên không thấy ngay điều đó. Quả thực, sự có mặt của tôi từ một năm nay ở đây sẽ tạo cho anh một gánh nặng. Người ta sẽ kiểm kê tất cả những gì tôi có, và người ta sẽ coi lối sống xa xỉ của tôi là một tội ác. Người ta sẽ hỏi anh ấy lấy tiền ở đâu ra để cung phụng tôi thừa thãi như thế này.

Fanferlot gật đầu đồng tình:

- Đúng thế đấy.

- Thế thì phải chạy thôi, thưa ông, phải chạy thật nhanh. Biết đâu cảnh sát đã được báo trước rồi và họ sẽ sắp đến đây bây giờ.

- Ồ! Cô vẫn còn kịp chán, cảnh sát không đến nỗi khôn ngoan và nhanh nhạy như vậy đâu.

- Vẫn cứ phải khẩn trương lên!

Rồi để mặc cho Fanferlot ở lại một mình, Nina vội lao vào phòng ngủ, lớn tiếng gọi chị hầu phòng, chị đầu bếp, cả cậu đầy tớ, ra lệnh thu dọn hết quần áo tư trang nhét bừa cả vào mấy chiếc vali. Bất chợt cô chạy lại chỗ Fanferlot:

- Tôi sẵn sàng đi ngay bây giờ đây. Nhưng đi đâu?

- Anh Bertomy chẳng nói với cô rồi sao? Đến đầu kia thành phố Paris! Thuê một căn nhà có sẵn đồ đạc, một phòng tại khách sạn chẳng hạn.

- Nhưng tôi không quen thuộc chỗ đó.

Fanferlot làm ra vẻ suy nghĩ. Anh cổ kìm nỗi vui sướng đang muốn lộ ra trong ánh mắt. Cuối cùng anh nói:

- Tôi biết rõ một khách sạn, nhưng có lẽ nó không hợp với cô. Thật thế, nó không lộng lẫy xa hoa như ở đây…

- Nhưng tôi ở đó được chứ?

- Nếu tôi giới thiệu thì cô sẽ được đối xử như một bà hoàng, và nhất là sẽ được giấu kín…

- Khách sạn ấy ở chỗ nào?

- Ở bên kia sông, kè đá Saint-Michel, khách sạn Đại Thiên Thần, do bà Alexandre làm chủ…

Nina là người luôn luôn khẩn trương trong mọi quyết định. Cô đem ngay giấy bút cho anh Fanferlot:

- Giấy đây, anh viết thư giới thiệu đi.

Trong nháy mắt anh viết xong lá thư rồi đưa cho Nina:

- Với mấy chữ này, thưa tiểu thư xinh đẹp, cô muốn đòi bà Alexandre cái gì cũng được.

- Được rồi! Bây giờ, làm thế nào để cho Cavaillon biết địa chỉ của tôi? Chính anh ta là người đáng ra phải chuyển bức thư của anh Prosper cho tôi…

- Anh ấy đã không thể đến được, thưa tiểu thư thân mến, - Fanferlot ngắt lời. - Nhưng chốc nữa tôi sẽ đi gặp anh ấy bảo cho biết cô ở đâu.

Gypsy định sai người đi gọi xe thì Fanferlot lấy cớ đang vội phải ra về nên anh nhận ngay công việc ấy. Vả lại hôm đó anh đã hoàn toàn gặp may. Ra tới đường anh gặp ngay một chiếc xe ngựa chạy qua trước cửa, anh liền vẫy nó đứng lại. Anh xưng tên và chức vụ cho người đánh xe rồi bảo ông:

- Ông hãy đợi ở đây để chờ một phu nhân nhỏ nhắn da nâu cùng với đồ đạc của bà. Nếu bà ấy bảo ông chở đến kè đá Saint-Michel thì ông hãy vung roi quất cho nó kêu đôm đốp lên. Còn nếu bà ấy bảo chở đến một địa chỉ khác thì trước khi cho xe chạy ông hãy bước xuống khỏi xe như thể để sửa lại dây kéo. Tôi sẽ đứng ở khoảng cách đủ để vừa nhìn vừa nghe thấy.

Quả thực, anh sang đường bước vào một quán rượu. Anh đang choáng váng trước những điều vừa phát hiện được, và vì không biết nghĩ như thế nào cho đúng nên anh thấy cần phải sắp xếp lại mọi ý nghĩ. Nhưng anh không còn thời gian để nghĩ nữa: Tiếng roi ngựa quất đôm đốp vang lên trên đường phố im lặng, Nina đang lên đường chuyển tới khách sạn Đại Thiên Thần.

- Được rồi! - anh vui sướng kêu lên. - Ít nhất thì ta cũng giữ được người đàn bà này.