huột Nước ơi,” bỗng Chuột Chũi nói vào một sớm hè rực rỡ, “mong cậu vui lòng cho tớ được xin một ân huệ.”

Chuột Nước đang ngồi trên bờ sông mà hát một bài ca bình dị. Vừa sáng tác ra bài hát đó nên Chuột Nước còn để hết tâm trí vào đó, và nó chẳng màng quan tâm đến riêng Chuột Chũi hoặc bất kỳ ai khác. Từ sáng sớm nó đã xuống sông bơi lội cùng lũ bạn vịt của mình. Và khi lũ vịt bỗng nhiên cắm đầu xuống nước chổng đuôi lên trời, loài vịt vẫn có thói quen ấy, thì nó lặn xuống mà cù vào cổ chúng, ngay phía dưới cằm, nếu như mà vịt có cằm, cho tới khi chúng buộc phải vội vã ngoi lên mặt nước, vừa lắp bắp vừa giận dữ giũ lông vào nó, bởi vì khi đầu ở dưới nước thì không thể nào nói được tất cả những gì mình cảm nghĩ. Cuối cùng, chúng van xin nó hãy đi nơi khác mà lo liệu công việc của mình và để cho chúng tự lo liệu công việc của chúng. Vì vậy Chuột Nước bỏ đi và ngồi sưởi nắng trên bờ sông, rồi sáng tác ra một bài ca về lũ vịt mà nó đặt tên là:

“Tớ biết là tớ không có ý kiến bình phẩm nhiều lắm về ca khúc ngắn ấy,” Chuột Chũi cẩn trọng phát biểu. Bản thân nó đâu phải là nhà thơ cũng chẳng cần giấu điều đó, mà bản tính nó vốn bộc trực.

“Mà lũ vịt cũng thế thôi,” Chuột Nước vui vẻ trả lời. “Chúng nó bảo, ‘tại sao người ta không được phép làm cái họ thích, vào lúc họ thích và theo cách họ thích, chứ đâu lại như những kẻ khác ngồi trên bờ sông lúc nào cũng quan sát họ, bình phẩm họ và thơ thẩn về họ? Điều đó thậm vô lý!’ Lũ vịt nói thế đấy.”

“Đúng là như thế, đúng là như thế,” Chuột Chũi nói, rất chân thành.

“Không, không đúng!” Chuột Nước nói, vẻ công phẫn.

“Vậy thì điều đó không đúng, không đúng,” Chuột Chũi dịu dàng đáp. “Nhưng điều mình muốn hỏi cậu là, cậu không định dẫn tớ ghé thăm anh bạn Cóc ư? Tớ nghe nói nhiều về cậu ấy lắm, và quả tình tớ muốn làm quen với cậu ấy.”

“Ồ, nhất định rồi,” Chuột Nước hiền hậu vừa nói vừa đứng bật dậy, gác chuyện thơ phú lại, không nghĩ đến nữa trong ngày hôm ấy. “Lấy thuyền ra đi, chúng mình sẽ chèo đến đó ngay lập tức. Đến thăm thằng Cóc thì lúc nào cũng được. Đến sớm hay đến muộn thì nó vẫn là cái thằng như thế. Lúc nào cũng hiền, lúc nào cũng vui mừng được gặp cậu, và lúc nào cũng buồn khi cậu ra về!”

“Anh chàng ấy hẳn phải là một con vật rất tế nhị,” Chuột Chũi nhận xét khi nó bước lên thuyền và nắm lấy mái chèo, trong khi đó Chuột Nước thoải mái ngồi vào một chiếc ghế bành phía đuôi thuyền.

“Nó quả là đứa tốt nhất trong các con vật,” Chuột Nước đáp. “Rất bình dị, rất hiền hậu và rất nhiều tình cảm. Có lẽ nó không thông minh lắm – mà chúng ta đâu phải tất cả đều là thiên tài; và có thể là nó vừa hay khoác lác lại vừa tự cao tự đại. Nhưng mà nó có những phẩm chất tuyệt vời, thật đấy.”

Vòng qua một chỗ sông rẽ, chúng nhìn thấy một tòa nhà cổ kính, bề thế và đẹp đẽ làm bằng gạch màu phớt đỏ, với những bãi cỏ được chăm sóc cẩn thận trải dài xuống tận mép nước.

“Kia là Lâu đài Cóc,” Chuột Nước nói, “còn cái nhánh sông mé tay trái, nơi có bảng thông cáo ‘Tư gia. Cấm đậu thuyền,’ dẫn tới nhà để thuyền của nó. Chúng mình sẽ để thuyền tại đó. Các chuồng gia súc thì ở đằng kia, bên mé tay phải. Kia là phòng tiệc, cái chỗ cậu đang nhìn ấy, đã cũ rồi. Thằng Cóc khá là giàu, cậu biết đấy, và tòa nhà này thật sự là một trong những tòa nhà đẹp nhất ở vùng này, tuy rằng bọn tớ không bao giờ thừa nhận như thế với thằng Cóc cả.”

Thuyền của bọn chúng lướt ngược khúc sông nhánh, và Chuột Chũi thu mái chèo đặt vào bên trong khi chúng băng qua bóng râm của một cái nhà để thuyền. Tại đây chúng nhìn thấy nhiều chiếc thuyền đẹp được treo lên các xà ngang hoặc được kéo lên một khoảng đất trống, tuyệt nhiên không có chiếc thuyền nào ở dưới nước; và nơi đây có vẻ bị bỏ hoang, không dùng đến nữa.

Chuột Nước nhìn quanh. “Tớ hiểu,” nó nói. “Trò bơi thuyền đã hết thời rồi. Nó đã chán và đã xong việc với chuyện đó rồi. Tớ không biết bây giờ nó có cái thú nhất thời nào? Nào, chúng mình tiếp tục đi tìm nó. Rồi chúng mình sẽ được nó cho hay ngay thôi mà.”

Chúng lên bờ và dạo bước qua những bãi cỏ có trồng hoa trang trí rực rỡ để tìm thằng Cóc, và chẳng mấy chốc bắt gặp cu cậu đang ngồi yên trên một chiếc ghế gấp đan bằng liễu gai, mặt đầy vẻ băn khoăn lo lắng, và có một tấm bảng đồ lớn trải rộng trên đầu gối.

“Hoan hô!” Cóc vừa kêu to vừa đứng dậy khi nhìn thấy bọn chúng, “các cậu đến thật tuyệt vời!” Nó niềm nở bắt tay cả hai đứa, chẳng cần đợi được giới thiệu với Chuột Chũi. “Các cậu tốt bụng quá,” nó vừa nói tiếp vừa nhảy múa xung quanh hai đứa. “Tớ vừa định phái một chiếc thuyền xuôi dòng sông tìm cậu, Chuột Nước ạ, với nghiêm lệnh phải tìm được cậu đưa lên đây ngay lập tức, dù cậu đang làm gì cũng mặc. Tớ cần cậu lắm đấy – cả hai cậu. Bây giờ các cậu ăn gì nhỉ? Hãy vào trong nhà và dùng một chút gì đã! Các cậu không biết tớ thật là may mắn vì các cậu đã xuất hiện đúng lúc này đâu!”

“Để bọn tớ yên một lát, Cóc à!” Chuột Nước vừa nói vừa ngồi vật xuống một cái ghế có tay dựa trong lúc Chuột Chũi ngồi vào một chiếc ghế khác bên cạnh và bình luận đôi câu lịch sự về “dinh thự thú vị” của thằng Cóc.

“Tòa nhà đẹp nhất khắp dọc dòng sông đấy,” Cóc kêu lên, giọng náo nhiệt. “Hoặc là đẹp nhất ở bất kỳ nơi nào, về nhà cửa mà nói,” nó không thể không nói tiếp.

Nghe đến đây, Chuột Nước huých Chuột Chũi một cái. Không may là thằng Cóc nhìn thấy nó làm thế, mặt bỗng đỏ gay. Có một khoảnh khắc buồn phiền khổ não. Rồi Cóc phá ra cười. “Được rồi, Chuột Nước à,” nó nói. “Đó chẳng qua là cách nói của tớ, cậu biết đấy. Mà tòa nhà này đâu đến nỗi. Cậu biết là bản thân cậu cũng thích đấy chứ. Bây giờ hãy nghe đây. Chúng mình phải biết lẽ phải. Các cậu đúng là những đứa tớ cần. Các cậu phải giúp tớ. Điều đó là quan trọng hơn cả!”

“Chắc là về chuyện chèo thuyền của cậu,” Chuột Nước nói, vẻ ngớ ngẩn. “Cậu đang tiến bộ kha khá đấy, tuy rằn vẫn còn làm bắn nước hơi nhiều. Cứ thật kiên nhẫn vào và được huấn luyện đôi chút là cậu có thể…”

“Ôi dào! Chèo thuyền!” thằng Cóc ngắt lời, đầy vẻ chán ghét. “Cái trò giải trí trẻ con lố bịch. Tớ đã bỏ từ lâu rồi. Chỉ tổ phí thì giờ, thật sự là như thế. Tớ quá ư tiếc cho các cậu, những kẻ lẽ ra phải hiểu biết hơn, lại dành hết cả sức lực một cách không đâu như thế. Không, tớ đã phát hiện được cái đích thực, một công việc chính cống cho cả cuộc đời. Tớ trù định sẽ dành cả phần còn lại của đời mình cho công việc đó, và chỉ có thể lấy làm tiếc về những năm tháng uổng phí trước kia, những năm thấy phung phí vào những việc tầm thường. Hãy đi với tớ, Chuột Nước thân mến, và cả anh bạn đáng yêu của cậu nữa, nếu cậu ấy thật giỏi giang, đến sân chuồng của tớ, và các cậu sẽ thấy cái mà các cậu muốn thấy!”

Thế là nó dẫn đường tới sân chuồng gia súc, theo sau là Chuột Nước với một vẻ mặt rất nghi ngờ; và tại đó chúng nhìn thấy một chiếc caravan(4) của người Gipsy(5) được kéo ra từ nhà để xe. Cỗ xe sáng bóng và mới toanh, sơn màu vàng nhạt xen với màu lá cây nổi bật, các bánh của nó màu đỏ.

“Các cậu thấy nó rồi đấy!” Cóc vừa hét lên vừa dạng hai chân và phồng mình lên. “Có cuộc sống đích thực dành cho các cậu trong cỗ xe nhỏ bé đó. Con đường rộng mở, đường cái đầy bụi bặm, bãi hoang, công viên, những hàng rào cây, những vùng đồi nhấp nhô! Các khu trại, làng mạc, thị trấn và thành phố! Hôm nay ở đây, lên xe và vù đến một nơi nào khác vào ngày mai! Du hành, đổi thay, lý thú và nhộn nhịp! Cả thế giới phía trước các cậu và một chân trời luôn luôn biến đổi! Mà xin nhớ rằng cỗ xe này là cỗ xe đẹp nhất trong số xe cùng loại từng được làm ra, không có bất kỳ ngoại lệ nào. Các cậu hãy vào trong xe và ngắm các đồ trần thiết. Tớ đích thân thiết kế đấy!”

Chuột Chũi vô cùng thích thú và hồi hộp. Nó hăm hở theo thằng Cóc lên các bậc và vào bên trong cỗ xe caravan. Chuột Nước chỉ khịt khịt mũi và thọc sâu hai tay vào túi quần, cứ đứng yên tại chỗ. Cỗ xe quả là chắc chắn và đủ tiện nhi. Những chiếc giường ngủ nhỏ nhắn – một cái bàn nhỏ được gập lên sát thành xe – một cái bếp lò, những cái tủ có khóa và giá sách, một chiếc lồng chim có một chú chim trong đó; và nồi nêu xoong chảo đủ mọi cỡ và chủng loại.

“Đầy đủ mọi thứ!” thằng Cóc vừa nói bằng một giọng đắc thắng vừa mở một cái tủ ra. “Các cậu thấy đấy – nào bánh bích quy, nào tôm hùm và cá xác-đin đóng hủ – tất tần tật mọi thứ mà các cậu có thể cần đến. Các cậu sẽ tìm thấy được chỗ này có nước xô-đa, chỗ kia có thuốc lá, giấy viết thư, thịt lợn xông khói, mứt, những cỗ bài,” nó nói tiếp khi hai đứa bước xuống các bậc xe, “các cậu sẽ thấy rằng không một thứ gì bị bỏ quên khi chúng mình khởi hành vào chiều hôm nay.”

“Xin lỗi, tớ nghe không rõ,” Chuột Nước vừa chậm rãi nói vừa nhai một cọng rơm, “nhưng tớ đã tình cờ nghe cậu nói cái gì về ‘chúng mình’ và ‘khởi hành’ và ‘chiều nay’, có phải không nhỉ?”

“Thôi nào, bạn Chuột Nước rộng lượng thân mến,” thằng Cóc nói, giọng cầu khẩn, “xin cậu đừng nói bằng cái cách đay nghiến và khinh khỉnh ấy nữa, bởi vì cậu cũng biết là cậu phải đến. Thiếu cậu thì có lẽ tớ không xoay sở nổi – mà đó là điều duy nhất mà tớ không thể chịu được. Chắc chắn cậu không có ý định suốt đời bám lấy dòng sông tẻ ngắt và hôi mốc của mình, và cứ ở trong hang trên bờ đê với một con thuyền. Tớ muốn cho cậu nhìn thấy thế giới! Tớ sẽ khiến cậu trở thành một động vật, anh bạn thân mến ạ!”

“Tớ chẳng cần,” Chuột Nước khăng khăng nói. “Tớ sẽ không đến, và điều đó là dứt khoát. Và tớ sẽ bám lấy dòng sông thân yêu của tớ, và sống trong hang với một con thuyền, như từ trước tới giờ. Hơn nữa, Chuột Chũi sẽ gắn bó với tớ và sẽ hành động như tớ, phải không Chuột Chũi?”

“Cố nhiên là thế,” Chuột Chũi nói, vẻ trung kiên. “Tớ sẽ luôn gắn bó với cậu, Chuột Nước ạ, và điều cậu nói sẽ xảy ra – nhất định là thế. Dù sao thì dường như từ trước đến giờ vẫn thế – ồ, khá là vui vẻ, cậu biết đấy!” nó nói tiếp, vẻ đăm chiêu. Tội nghiệp Chuột Chũi! Đối với nó, cuộc sống phiêu lãng là một điều quá mới mẻ và ly kỳ; mà cái tình huống mới này lại quá cám dỗ. Mà nó đã phải lòng cỗ xe màu vàng nhạt cùng những đồ nội thất nhỏ nhắn trong đó từ cái nhìn ban đầu rồi.

Chuột Nước hiểu điều gì đang diễn ra trong tâm trí Chuột Chũi, và đâm ra nao núng.

Rất không muốn làm kẻ khác bị thất vọng và vốn lại khoái Chuột Chũi, nên nó sẽ làm hầu như bất kỳ điều gì để bạn mình vui lòng. Cóc theo dõi hai thằng rất sát.

“Xin mời vào trong nhà dùng bữa trưa chút đã,” nó nói có vẻ ngoại giao, “rồi chúng mình sẽ bàn chuyện đó. Chúng mình không cần phải vội vàng quyết định bất kỳ việc gì. Cố nhiên, tớ thực sự không cần. Tớ chỉ muốn cho các cậu được vui sướng thôi. Hãy sống vì kẻ khác! Đó là phương châm của đời tớ.”

Trong bữa ăn trưa – cố nhiên là rất tuyệt vời, bởi vì mọi sự kiện tại Lâu đài Cóc bao giờ cũng thế – thằng Cóc mặc nhiên thả sức vui đùa. Chẳng đếm xỉa gì đến Chuột Nước, nó tiếp tục lải nhải liên hồi với Chuột Chũi thiếu kinh nghiệm như rót mật vào tai (6). Đương nhiên, vốn là một con vật bẻm mép và bị trí tưởng tượng làm cho mất tự chủ, nó tô vẽ những triển vọng của chuyến đi cùng những niềm vui của cuộc đời phóng khoáng bằng những màu sắc rực rỡ đến nỗi Chuột Chũi bị kích động quá, không thể ngồi yên trên ghế. Không hiểu vì sao, chẳng mấy chốc dường như đối với cả ba con vật, chuyến đi ấy là một vấn đề dĩ nhiên đã được giải quyết và Chuột Nước, tuy trong đầu vẫn còn hoài nghi, cũng mặc cho lòng tốt của mình lấn át những lý do phản đối riêng tư. Nó không thể nào chịu nổi việc gây thất vọng cho hai người bạn của mình, họ đã đắm chìm vào những kế hoạch và dự liệu, và đang vạch ra phần việc riêng rẽ của từng ngày cho cả mấy tuần phía trước.

Khi bọn chúng đã hoàn toàn sẵn sàng, Cóc ta lúc này đang hoan hỉ, bèn dẫn các bạn mình tới bãi cỏ tập ngựa và giao cho việc bắt con ngựa già lông xám. Con ngựa này chưa được hỏi ý kiến và nó thấy vô cùng khó chịu vì bị thằng Cóc sai làm cái việc tẻ ngắt nhất trong chuyến đi vô vị này. Nó

thực bụng thích cái bãi cỏ này hơn và đã có một thỏa thuận về việc kéo xe. Trong khi đó, thằng Cóc lèn chặt các cái tủ hơn nữa bằng các nhu yếu phẩm và treo những làn thức ăn cho ngựa, những túi lưới đựng hành, những bó cỏ và rổ rá dưới gầm xe. Cuối cùng cũng bắt được ngựa và thắng yên cương, rồi bọn chúng khởi hành, cả bọn lập tức chuyện trò, mỗi đứa hoặc lê bước bên cạnh cỗ xe hoặc ngồi trên càng xe, tùy theo sở thích. Buổi chiều hôm đó thật là hạnh phúc. Mùi bụi chúng đá tung lên thật đậm đà và dễ chịu; từ các vườn cây ăn quả hai bên đường, chim chóc líu lo và cất tiếng hót vui vẻ gọi chúng; những du khách hiền lành đi ngang qua đều nói với chúng một câu “Xin chào,” hoặc dừng bước để ca tụng cổ xe đẹp đẽ của chúng; còn những chú thỏ ngồi trước cửa nhà trong các hàng rào cây thì giơ hai bàn chân trước lên mà nói: “Ối chà! Ối chà! Ối chà!”

Vào lúc trời tối hẳn, khi đã mệt mỏi và vui sướng và đã xa nhà hàng dặm đường, chúng dừng xe trên một bãi đất hẻo lánh cách xa những nơi có dân cư, thả ngựa ra cho gặm cỏ, và ngồi ăn một bữa tối giản dị trên bãi cỏ bên cỗ xe. Thằng Cóc huênh hoang về tất cả những gì nó sắp sửa làm trong những ngày tới, trong khi đó xung quanh chúng, các vì sao trở nên đầy đặn hơn và lớn mãi lên, và một vầng trăng vàng không biết từ đâu bỗng lặng lẽ xuất hiện. Cuối cùng, chúng quay vào với những chiếc giường nhỏ nhắn trong xe, và thằng Cóc vừa đã đá hai chân vừa nói bằng một giọng buồn ngủ, “Ồ, chúc các bạn ngủ ngon! Đây là cuộc sống xứng đáng của kẻ hào hoa! Cứ nói về dòng sông xưa của các cậu đi!”

“Tớ không nói về dòng sông của tớ,” Chuột Nước nhẫn nại nói. “Cậu biết là tớ không nói, Cóc à. Song tớ nghĩ về nó,” nó nói thêm, giọng thống thiết và nhẹ nhàng hơn: “Tớ lúc nào cũng nghĩ về nó!”

Chuột Chũi ngoi ra khỏi chăn, lần tìm bàn tay Chuột Nước trong đêm tối và siết chặt. “Tớ sẽ làm bất kỳ điều gì cậu muốn, Chuột Nước ạ,” nó thì thầm. “Chúng mình sẽ bỏ trốn vào sáng mai, thật sớm, rất sớm – và trở về cái hang cũ thân yêu của chúng mình trên dòng sông nhé?”

“Không, không, chúng mình sẽ thực hiện chuyến đi này đến cùng,” Chuột Nước thì thầm trả lời. “Cảm ơn cậu vô cùng, song tớ phải gắn bó với thằng Cóc cho tới khi chuyến đi này kết thúc. Nó mà bị bỏ lại một mình sẽ không an toàn. Không lâu nữa đâu. Những cái thú nhất thời của nó chẳng bao giờ được lâu. Chúc ngủ ngon!”

Thậm chí sự kết thúc còn đến sớm hơn điều mà Chuột Nước đã ngờ ngợ thấy.

Biết bao phấn khích và ở ngoài trời lâu, thằng Cóc ngủ rất say; và sáng hôm sau dù có lay mấy cũng không thể khua nó ra khỏi giường. Thế là Chuột Chũi và Chuột Nước tự xoay xở, lặng lẽ và quyết liệt. Và, trong khi Chuột Nước lo cho ngựa ăn, nhóm bếp, rửa số bát đĩa, cốc chén để lại từ đêm trước và chuẩn bị bữa sáng thì Chuột Chũi lê bước ra tới ngôi làng gần nhất, cách đó một quãng xa để mua sữa, trứng và nhiều thứ nhu yếu phẩm mà cố nhiên là thằng Cóc đã quên không chuẩn bị. Khi toàn bộ công việc cực nhọc ấy vừa xong xuôi và hai con vật này đang nghỉ ngơi, hoàn toàn kiệt sức, thì thằng Cóc xuất hiện tại hiện trường, tươi tắn và vui vẻ, đang bình phẩm rằng cuộc đời mà lúc này cả bọn chúng đang sống mới thoải mái và sung sướng biết bao sau những lo phiền và mệt mỏi vì công việc nội trợ ở nhà.

Hôm đó chúng rong chơi vui vẻ trên các đồi cỏ rậm và dọc theo những đường nhỏ hẻo lánh, rồi cắm trại, cũng như lần trước, trên một bãi đất, chỉ có điều lần này hai vị khách lưu ý để thằng Cóc cũng phải đóng góp một phần lao động kha khá của mình. Hậu quả là, sáng hôm sau lúc đến giờ khởi hành, thằng Cóc chẳng thấy vui sướng chút nào với sự bình dị của cuộc sống nguyên thủy, và quả thực đã cố tìm cách về lại vị trí của mình trên giường và lại bị lôi ra bằng vũ lực. Vẫn như trước, hành trình của chúng băng qua miền quê trên những con đường hẹp và mãi đến chiều bọn chúng mới ra đến đường cái, con đường cái đầu tiên của chúng, và tai họa nhanh chóng và không lường đã ập đến – tai họa này chẳng những thật sự nghiêm trọng đối với chuyến đi của chúng mà còn mặc nhiên tác động mạnh mẽ đến sự nghiệp sau này của thằng Cóc.

Bọn chúng thoải mái rong ruổi dọc theo đường cái, Chuột Chũi áp bên đều con ngựa, chuyện trò với nó vì trước đó ngựa đã phàn nàn rằng nó bị bỏ rơi một cách đáng sợ và chẳng ai mảy may đóa hoài đến nó. Thằng Cóc và Chuột Nước vừa đi bộ phía sau cỗ xe vừa trò chuyện với nhau – ít ra thì thằng Cóc cũng đi bộ, và chốc chốc Chuột Nước lại nói, “Phải, đúng như vậy; mà cậu đã nói gì với cậu ấy?” Suốt dọc đường, mỗi đứa còn đang nghĩ đến một điều gì chẳng giống nhau, thì bỗng nghe một âm thanh vo ve cảnh báo ở mãi tít phía sau giống như tiếng vo ve của một con ong ở đằng xa. Liếc nhìn lại sau, chúng thấy một đám bụi nhỏ ở giữa có một điểm chuyển động màu sẫm, đang tiến thẳng vào bọn chúng với một tốc độ đáng kinh ngạc, cùng lúc đó từ phía ngoài đám bụi kẽ vẳng lại một âm thanh “píp píp!” như một con vật rên rỉ trong cơn đau. Hầu như chẳng đếm xỉa gì đến điều đó, chúng lại tiếp tục chuyện trò thì ngay lập tức (dường như thế) quang cảnh thanh bình bỗng thay đổi, một trần gió ào ào và một âm thanh quay cuồng đầu óc và, chúng vừa nhảy đại xuống cái rãnh gần nhất thì đám bụi đã ập tới! Tiếng “píp píp” lanh lảnh vang rền trong tai chúng, chúng thoáng thấy ánh gương lấp lánh và một thứ gì màu nâu thẫm trong đám bụi đó, và chiếc xe hơi lộng lẫy, to lớn ào ào mãnh liệt, với người điều kiển đang ôm ghì lấy tay lái một cách căng thẳng, choán hết cả đất trời trong một chớp nhoáng, tung một đám bụi dày đặc trùm hẳn lên bọn chúng khiến chúng chẳng còn nhìn thấy gì nữa, rồi lại vụt trở thành một đóm nhỏ ở tít xa, lại một lần nữa trở lại thành một con ong vo ve.

Con ngựa già lông xám vừa nặng nề lê bước vừa mơ về cái bãi cỏ gần chuồng của mình. Địa thế mới mẻ và hoang vu như thế này mặc nhiên khiến nó chìm đắm vào những xúc cảm tự nhiên. Bất chấp mọi nỗ lực của Chuột Chũi ngay bên đầu nó cùng phần tình cảm đức độ của nó, nó liên tục nhảy dựng lên, hết chồm về phía trước rồi lại lùi về phía sau, và nó kéo cỗ xe về phía cái rãnh sâu ven đường. Nó do dự trong giây lát – thế rồi, một tiếng đổ sầm não lòng – và cỗ xe màu vàng nhạt, niềm kiêu hãnh và niềm vui cửa chúng đổ vật ngang dưới rãnh, một đống đổ nát không thể nào cứu vãn được.

Chuột Nước nhảy tưng tưng trên đường, giận dữ đến phát điên. “Chúng mày, đồ tồi!” nó vừa hét toáng lên vừa dứ dứ hai nắm đấm, “chúng mày là đồ vô lại, đồ kẻ cướp, chúng mày – chúng mày – đồ bạt mạng! – chúng mày! Tao sẽ đưa chúng mà ra tất cả các tòa án!” Nỗi nhớ nhà của nó đã biến mất hút, và lúc này nó là thuyền trưởng của con tàu màu vàng nhạt đã bị các thủy thủ đối địch liều lĩnh và lắm mưu nhiều kế cho đâm vào một đàn cá. Và nó cố hồi tưởng lại những lời lẽ hay ho và cay độc mà nó đã quen dùng đối với các chủ xuồng hơi nước mỗi khi họ lái xuồng quá gần bờ khiến sóng tràn cả lên tấm thảm trải phòng khách nhà mình.

Thằng Cóc ngồi bệt giữa con đường đầy bụi bặm, chân cẳng duỗi dài ra phía trước mà chòng chọc nhìn về phía chiếc xe hơi đang dần mất hút. Nó thở hổn hển, vẻ mặt điềm tĩnh và thỏa mãn và chốc chốc lại khẽ thì thào “Píp! Píp”

Chuột Chũi đang nhọc sức vỗ về con ngựa và một lát sau thì cũng làm được điều đó. Rồi nó đi tới chỗ cỗ xe đổ và nhìn sườn xe dưới rãnh. Quả là một cảnh tưởng buồn. Các ô ván ghép và cửa sổ vỡ nát, các trục xe cong veo thảm hại, một bánh xe long ra, những hộp cá xác-đin vương vãi khắp nơi và chú chim trong lồng đang khóc thổn thức thật đáng thương và đang cầu xin được thả ra.

Thằng Cóc lặng thinh không đáp và cũng chẳng nhúc nhích khỏi chỗ ngồi của nó trên mặt đường; vì vậy hai đứa bước lại xem chuyện gì xảy ra với nó. Chúng thấy cu cậu đang trong trạng thái hôn mê, trên gương mặt nở một nụ cười, mắt vẫn nhìn chằm chằm vào đám bụi mà kẻ hủy diệt bọn chúng để lại phía sau. Chốc chốc lại thấy nó thì thào “Píp píp!”

Chuột Nước lay vai nó. “Cậu có đến giúp chúng tớ không hở Cóc?” nó lạnh lùng yêu cầu.

“Quang cảnh này mới thật xúc động tuyệt vời!” thằng Cóc lẩm bẩm, vẫn không chịu nhúc nhích. “Thi vị của chuyển động! Cách du hành đích thực! Cách du hành duy nhất! Hôm nay tại nơi này – ngày mai đã tận đẩu tận đâu! Vút qua các làng mạc, vọt qua các thị trấn và thành phố – luôn luôn có một chân trời xa lạ! Ôi, vui sướng tột cùng! Ôi, píp píp! Ôi chao! Ôi chao!”

“Ồ, Cóc! Đừng có ngu ngốc như thế nữa!” Chuột Chũi thất vọng kêu.

“Mà lẽ nào ta lại chưa bao giờ biết!” thằng Cóc nói tiếp bằng một giọng đều đều mơ hồ. “Suốt cả những năm tháng phí hoài trước kia, ta không hề biết, không hề mơ đến! Song giờ đây – song giờ đây ta đã biết, giờ đây ta đã nhận ra! Ôi, con đường trải ra phía trước ta mới đầy hoa làm sao, suốt từ giở trở đi! Những đám bụi lớn sẽ bốc lên phía sau ta khi ta lao nhanh bạt mạng trên đường! Biết bao xe ngựa sẽ bị ta sơ ý hất văng xuống rãnh ngay sau cuộc khởi hành hoành tráng của ta! Nào những cỗ xe nhỏ bé quá quắt – những cỗ xe tầm thường – những cổ xe màu vàng nhạt!”

“Chúng mình biết làm gì với cu cậu bây giờ nhỉ?” Chuột Chũi hỏi Chuột Nước.

“Chẳng làm gì hết,” Chuột Nước quả quyết trả lời. “Bởi vì thực sự chẳng có việc gì để mà làm. Cậu hiểu rõ mình biết cu cậu từ xưa. Hiện thời cu cậu đang bị ám ảnh. Cu Cậu có một đam mê mới mẻ và nó bao giờ cũng khiến cu cậu như thế, trong giai đoạn đầu. Giờ thì cu cậu cứ tiếp tục như thế liền mấy ngày, như thể đang dạo bước trong một giấc mơ ngây ngất, chẳng có mục đích thiết thực nào. Đừng bận tâm về cu cậu. Chúng mình hãy ra xem có thể làm gì cho cỗ xe.”

Sau khi xem xét thật tỉ mỉ, chúng thấy rằng dù chúng có thể tự mình kéo cỗ xe đứng thẳng lên thì nó cũng không thể nào chạy được nữa. Các trục trặc xe không còn hy vọng sửa chữa, còn cái bánh xe bị long ra thì đã vỡ vụn.

Chuột Nước buộc dây cương ngựa vào lưng con vật rồi một tay túm lấy cổ nó, trong lúc bàn tay kia xách chiếc lòng có chú chim đang cuống cuồng bên trong. “Đi nào!” nó nói với Chuột Chũi bằng một giọng quyết liệt. “Từ đây đến thị trấn gần nhất cũng phải năm, sáu dặm và chúng ta sẽ phải cuốc bộ. Khởi hành càng sớm thì càng tốt.”

“Nhưng còn thằng Cóc thì thế nào?” Chuột Chũi lo lắng hỏi lúc hai đứa cùng lên đường. “Chúng mình không thể bỏ mặc cu cậu ngồi ở đây một mình giữa đường cái trong trạng thái mất trí như vậy được! Không an toàn. Giả sự lại có một VẬT như thế ập đến thì sao?”

“Ồ, cái thằng Cóc thật quá phiền toái,” Chuột Nước tàn nhẫn nói, “Tớ chịu nó hết nổi rồi!”

Tuy nhiên, vừa mới đi được một đoạn chưa xa lắm, hai đứa đã nghe thấy tiếng chân chạy lộp cộp phía sau. Thằng Cóc đã đuổi kịp bọn chúng và mỗi tay choàng vào nách một đứa trong lúc vẫn còn thở hổn hển và nhìn đăm đăm vào khoảng không.

“Nghe đây, Cóc!” Chuột Nước nói, giọng gay gắt, “ngay khi chúng ta đến thị trấn, cậu sẽ phải đến ngay đồn cảnh sát xem họ biết gì về chiếc xe hơi kia và ai là chủ chiếc xe đó để còn nộp đơn kiện. Sau đó cậu sẽ phải đến thợ rèn hoặc thợ sửa bánh xe và thu xếp việc đem cổ xe về đó mà sửa chữa. Sẽ mất thì giờ đấy, song cỗ xe đâu đã vỡ nát đến mức không còn có thể sửa được. Trong thời gian đó, Chuột Chũi và tớ sẽ tới một quán trọ kiếm vài buồng tiện lợi để chúng ta có thể ở lại cho tới khi cỗ xe đã sẵn sàng, và cho tới lúc thần kinh của cậu bình phục trở lại sau cú sốc vừa rồi.”

“Đồn cảnh sát! Kiện!” Cóc lơ mơ thều thào. “Ta mà lại đi kiện cái ảo ảnh đẹp đẽ tuyệt trần đã hạ cố với ta ư? Sửa chữa cổ xe! Ta đã chịu hết nổi với xe ngựa rồi. Ta chẳng thể hình dung ta hàm ơn cậu bao nhiêu vì đã đồng ý tham dự chuyến đi này đâu! Nếu không có cậu thì ta đã chẳng đi và như vậy thì ta chẳng bao giờ có thể nhìn thấy cái… cái con thiên nga ấy, cái tia nắng ấy, ánh chớp ấy! Ta có thể chẳng bao giờ nghe được cái âm thanh mê ly ấy hoặc ngửi được mùi hương quyến rũ ấy! Nhờ cậu mà ta được tận hưởng tất cả những thứ đó, người bạn tốt nhất trần đời của ta!”

Tuyệt vọng, Chuột Nước quay mặt đi, không nhìn thằng Cóc nữa. “Cậu thấy rõ tất cả rồi chư?” nó nói với Chuột Chũi, vọng qua đầu Cóc: “Nó thật là hết phương cứu chữa. Tớ chịu đấy – khi tới thị trí, chúng ta sẽ ra ga xe lửa, và nếu may mắn, sẽ có thể đáp một chuyến tàu ở đó và về tới Bờ Sông trong đêm nay. Và đố cậu còn bao giờ bắt gặp tớ rong chơi cùng với con vật khó chịu này nữa!” Nó khịt khịt mũi, và suốt phần còn lại của cuộc bộ hành mệt mỏi ấy nó cứ nói riêng với Chuột Chũi những ý kiến nhận xét của mình.

Khi tới thị trấn, chúng đến ngay nhà ga và đặt thằng Cóc vào phòng đợi hạng hai, đưa hai xu cho một người gác cổng và nhờ để mắt đến nó thật cẩn thận. Sau đó chúng gửi ngựa vào chuồng tại một quán trọ và chỉ dẫn đủ điều về cỗ xe và những thứ ở trong xe. Cuối cùng, sau khi một chuyến tàu chậm đưa bọn chúng đến một nhà ga không xa Lâu đài Cóc lắm, chúng hộ tống anh chàng Cóc đờ đẫn, mộng du tới cửa nhà cu cậu, đặt cu cậu vào trong nhà và dặn dò người quản gia cho cu cậu ăn uống, cởi quần áo cho cu cậu và đặt cu cậu lên giường ngủ. Sau đó, hai đứa lấy thuyền của mình ở nhà thuyền và chèo xuôi dòng trở về nhà, mãi đến đêm khuya chúng mới ngồi ăn bữa tối trong gian phòng khách ấm cúng ven sông của mình và Chuột Nước rất vui mừng và mãn nguyện.

Hôm sau, Chuột Chũi ngủ dậy muộn và cảm thấy thoải mái suốt ngày. Đến chiều tối, khi nó đang ngồi câu thì Chuột Nước lững thững đến tìm mình. Trước đó cậu ta đã tất bật đi tìm bạn bè và tán gẫu. “Đã nghe tin ấy chưa?” Chuột Nước nói. “Bây giờ thiên hạ đang bàn tán có mỗi một chuyện ấy, khắp dọc bờ sông. Thằng Cóc đã đáp chuyến tàu sớm nay ra thị trấn. Nó đã đặt mua một chiếc xe hơi lớn và rất đắt tiền.”