hi Nga bày bàn, sắp chén đũa và nhìn đồng hồ. Sắp đến giờ tan học rồi. Các món đồ chín tất cả chỉ chờ Dũng về là hai vợ chồng ngồi vào bàn. Dũng xấu đói lắm, về đến nhà chỉ kịp rửa mặt và hai tay xong là kéo ghế ngồi vào bàn ăn.

Phi Nga mơ màng nhớ lại những ngày đã qua. Một đám cưới giản dị đầy thân mật, không có chuyện đi hưởng tuần trăng mật. Sau ngày cưới nàng bắt tay vào việc nội trợ, không có người giúp việc mà Dũng cũng chỉ nghỉ được có ba ngày. Nàng về với Dũng đến nay đã đúng một tuần. Một tuần hạnh phúc vô biên vì cả hai đều yêu thương nhau và hiểu nhau. Dũng trẻ ra và yêu đời hơn trước. Chàng không còn thấy mệt nhọc, uể oải sau giờ dạy vì bây giờ ở trường về nhà, chỉ cách một quãng đường rất ngắn, chàng thấy ngay nét mặt vui vẻ, xinh đẹp của Phi Nga. Nàng đứng đón Dũng ở tận cửa ngoài. Từ bỏ cái không khí ồn ào của lớp học, Dũng bước ngay vào thế giới của tình yêu và tuổi trẻ. Những nụ hôn nồng cháy, những nụ cười âu yếm, những câu nói tình tứ, những cái nhìn trìu mến... làm cả hai như sống ở một thế giới riêng biệt. Ngồi bên nhau, họ không cần biết những gì đang xảy ra bên ngoài, xung quanh họ.

Chưa bao giờ Dũng được ăn những bữa cơm ngon lành như từ lúc về với Phi Nga. Dũng chưa bao giờ được ai săn sóc như lúc này. Có hôm Dũng cầm lấy đôi tay của Phi Nga hôn say sưa:

- Đưa anh xem đôi tay của em ra sao mà em đã mang lại cho anh bao nhiêu hạnh phúc? Cái gì do bàn tay của em làm ra cũng đều đem lại cho anh niềm yên vui cả. Đôi tay của em là đôi tay của nàng tiên xinh đẹp.

Phi Nga cũng nhận thấy Dũng yêu nàng tha thiết, chân thành, nên nàng cố tạo cho nếp sống của hai người tất cả những gì êm đềm, hòa thuận. Nàng lo cho Dũng từng li từng tí, làm lụng suốt ngày, hết nấu nướng đến thêu may, dọn dẹp, nhờ vậy mà những bữa cơm được ngon lành, nhà cửa lúc nào cũng ngăn nắp, sạch sẽ. Tối đến, sau bữa cơm, Phi Nga còn giúp Dũng chấm bài, hay Dũng đọc sách với Phi Nga ngồi vẽ bên chàng.

Tuy bận rộn như thế nhưng Phi Nga vẫn thấy chưa tận dụng hết sức hoạt động của mình. Lo cho Dũng chưa đủ, Phi Nga cần phải làm một cái gì khác. Lúc còn ở với cha mẹ, Phi Nga có một căn phòng riêng biệt dùng làm “xưởng vẽ”. Thỉnh thoảng nàng vào đó mở tung cửa sổ, chống tay vào thành cửa nhìn ra ngoài vườn. Một con bướm lượn qua, một hàng tre nghiêng ngã bên lối đi, một đôi chim rỉa cánh trên cành lựu, một đóa hồng tươi đẹp vừa nở đêm qua... đều có thể là đề tài cho Phi Nga. Nàng hứng lên là ngồi vào ghế và vẽ say mê quên cả ăn uống.

Từ ngày nhận lời làm vợ Dũng, bận rộn với chuyện dọn nhà, lo đám cưới, Phi Nga quên mất thú vui tô vẽ của mình. Nàng cần một căn phòng riêng biệt hay một xó xỉnh nào đó, miễn sao đừng có những cặp mắt tò mò soi vào để nàng có thể làm việc tự do. Những lúc ấy, nàng dường như sống trong một thế giới riêng biệt. Nàng không muốn ai lọt vào đó, dù là Dũng, người thân yêu nhất của nàng hiện giờ. Lúc còn ở nhà với cha mẹ, nàng cũng cảm thấy cần có những lúc sống một mình như thế. Khi ngồi một mình trước bức họa và làm việc say mê, nàng không bao giờ thấy mình cô độc. Trái lại, có lúc nàng ngồi bên hai em hoặc giữa đám đông mà lại thấy mình cô đơn hơn bao giờ hết.

Sống những ngày hạnh phúc nhất của người con gái mới bước chân về nhà chồng, Phi Nga quên bẵng đi thú tiêu khiển trước đây của mình, nhưng giờ đây trong lúc bày bàn ăn chờ Dũng về, Phi Nga bỗng nhớ ra và tự nghĩ:

- Thảo nào mà mình có cảm giác như chưa dùng hết sức hoạt động của mình.

Dọn dẹp nhà cửa, nấu nướng may vá, những việc ấy Phi Nga đã làm như một cái máy... Những chuyện ấy không đòi hỏi ở Phi Nga một chút nhọc mệt nào của đầu óc. Với Phi Nga, làm việc mà đầu óc không mệt nhọc là chưa phải làm hết sức mình...

Đầu óc đang bận rộn về chuyện chưa dùng hết thì giờ, nên khi Dũng bước vào cửa, sau cái hôn thường lệ, Phi Nga nói ngay:

- Em phải tìm một góc nào đó để tạo một chỗ làm việc riêng cho em mới được.

Dũng tươi cười hôn lại vợ:

- Cái nhà bếp không đủ cho em múa máy tay chân sao? Anh thấy em bận rộn suốt ngày.

- Em muốn nói cái xưởng vẽ của em đấy chứ...

Dũng lo lắng nhìn Phi Nga:

- Lại nghĩ đến chuyện sáng tác rồi à? Thì hãy sáng tác cho anh một đứa con đã.

Phi Nga choàng hai tay qua cổ Dũng, ghì đầu chàng xuống:

- Ừ nhỉ, phải lo sáng tác chuyện ấy trước đã. Thích quá nhỉ! Một đứa con... Còn bức tranh nào đẹp bằng bức tranh ấy... Một đứa con... Những tiếng cười nói của nó sẽ là những bản nhạc làm rộn rịp ngôi nhà này...

Thế là Phi Nga bỏ dở ngay chuyện tìm một chỗ để đặt cái giá vẽ của mình.

Dũng đi thay quần áo, rửa mặt rồi trở ra kéo ghế ngồi trước bàn ăn. Phi Nga cũng vừa bưng tô canh cá nóng hổi lên, khói nghi ngút. Những miếng cà chua màu đỏ, những cánh hành ngò màu xanh, cùng với những miếng thịt cá trắng nõn nằm trong cái bát sành màu tím nhạt đặt giữa một cái đĩa cùng màu có vẽ hoa làm Dũng thấy nôn nao đói... Không kịp đợi vợ cùng ngồi vào mâm, Dũng cầm muỗng múc canh vào chén, miệng khen:

- Em có món canh này ngon tuyệt...

Nhưng khi Phi Nga đặt thêm đĩa xà lách lên bàn thì Dũng kêu lên:

- Một bát canh, hay một đĩa thức ăn của em soạn là một bức tranh đầy đủ màu sắc hòa hợp đẹp mắt. Ăn một bữa cơm mà thị giác, khứu giác, vị giác đều được thỏa mãn thì em thật là một người nội trợ hoàn toàn. Mẹ anh không bao giờ biết trộn xà lách như thế này... Mát miệng đã đành mà còn mát cả mắt nữa...

Phi Nga đã dẹp chuyện vẽ tranh lại rồi, nhưng không ngờ Dũng lại bươi ra bằng cách khen về hình thức những món ăn của nàng, vì thế Phi Nga buộc lòng phải nói:

- Trong khi em chưa tạo ra được một xưởng vẽ thì em tạm lấy cái nhà bếp làm nơi sản xuất những bức tranh với màu sắc đẹp mắt, ngon miệng anh.

Dũng gật đầu:

- Nhưng chính những bức tranh này mới cần cho anh, cho hạnh phúc của đôi ta.

Nghe Dũng nói thế, đôi mắt của Phi Nga bỗng đăm chiêu và trong giây phút ấy, Dũng cảm thấy Phi Nga dường như xa cách hẳn mình, dù vẫn ngồi sờ sờ bên chàng.

Dũng hỏi:

- Em nghĩ gì mà thừ người ra như vậy?

Phi Nga giật mình:

- Em đang nghĩ đến hạnh phúc của đôi ta. Lúc nãy anh nói đến chuyện sáng tác một đứa con, một sáng tác đầu tiên của chúng ta, khiến em đã dẹp lại trong cái ngăn kéo tận cùng của đầu óc em chuyện tạo ra một nơi yên tĩnh làm xưởng vẽ. Sao bây giờ anh cứ nhắc đi nhắc lại hoài nào là bức họa, nào là màu sắc, khiến cái ngăn kéo đó bị lôi ra lại, và em lại bị lôi cuốn vào chuyện tranh, chuyện vẽ. Có phải là đáng lo không?

Dũng ngơ ngẩn nhìn Phi Nga. Gương mặt nàng sáng ngời lên nhứ lòng đang bị nung đốt bởi ngọn lửa nào đó, chắc chắn không phải là ngọn lửa do tình yêu tạo nên.

Cũng có nhiều lúc nét mặt của Phi Nga sáng ngời lên như thế nhưng cái sáng ngời ấy do tình yêu nung đốt nên Dũng liền nhận được ở đôi môi nàng những cái hôn nồng nàn tha thiết... Nhưng lần này thì lòng Phi Nga đang bị thần nghệ thuật hành hạ và làm xao lãng trong giây lát sự yêu chồng... Chỉ là xao lãng trong giây lát, nhưng Dũng thấy dài vô tận... Vốn yếu đuối nên luôn thiếu tự tin, ngày nay mặc dù đã nắm trong tay tình yêu và hạnh phúc do Phi Nga tạo cho, Dũng vẫn lo lắng những vật quý báu ấy sẽ không còn ở với chàng nếu chàng cứ để Phi Nga cảm thấy thiếu thốn một cái gì hay ngăn trở Phi Nga đeo đuổi ham thích của nàng. Dũng liền nói:

- Nếu em cần thấy có một nơi yên tĩnh để vẽ những lúc anh đi vắng thì em cứ ngăn bớt căn phòng ngủ...

Phi Nga không để Dũng nói hết lời:

- Phòng ngủ như vậy là chật quá rồi... Ngôi nhà này chỉ gồm có một phòng trước dùng làm chỗ tiếp khách và đặt bàn ăn, một phòng ngủ và một nhà bếp. Muốn mở xưởng vẽ phải làm thêm cái gác ở trên bếp, hay phải che thêm cái chái. Em sẽ nghĩ lại, nhưng cũng không cần gấp đâu anh. Chúng ta còn chán thì giờ.

- Chỉ sợ lúc em có con thì em không còn ngày giờ nữa chứ. Có nên lợi dụng lúc em chưa bận rộn con cái không?

Phi Nga hỏi như để hỏi chính mình:

- Những đứa con có là trở ngại đáng kể cho sự nghiệp của người đàn bà không, nếu họ có sự nghiệp, hay nếu họ thật sự muốn tạo cho họ một sự nghiệp?

Hỏi xong câu đó, Phi Nga ngồi trầm ngâm trước mâm cơm, quên cả ăn.

Dũng nói, từng tiếng của chàng rơi ra nặng nề trong bầu không khí im lặng lúc bấy giờ:

- Theo ý anh, sự nghiệp đáng kể cúa người đàn bà là chồng con.

Phi Nga không cãi lại, nàng chỉ nói:

- Sang năm chúng ta sẽ có một đứa con, anh đồng ý chớ?

Dũng bỗng lo lắng:

- Đợi vài năm nữa hãy có con. Có con sớm em sẽ khổ, kéo dài thời kỳ trăng mật lâu chừng nào thì chúng ta được hưởng hạnh phúc lứa đôi nhiều chừng ấy.

- Nhưng đứa con có làm giảm mất hạnh phúc lứa đôi của chúng ta không?

- Em cứ nhìn gia đình chị Loan thì rõ. Chị ấy có chồng mới ba năm, đã hai lần làm mẹ. Suốt ngày chị ấy đầu bù tóc rối, anh Phẩm chồng chị, không còn chút hứng thú mỗi khi về nhà. Nào tiếng khóc của con, tiếng than của vợ, rồi thì nhà cửa bừa bãi, bếp núc dơ bẩn. Còn đâu cái cảnh thuở ban đầu...

- Lỗi tại chị Loan! Em mà có được hai đứa con như chị Loan thì anh sẽ thấy em săn sóc chúng nó như thế nào.

- Hãy nghe lời anh đi, khoan nghĩ đến chuyện có con đã.

Phi Nga nhún vai vẻ bất bình:

- Anh thật dễ thay đổi ý kiến. Lúc nãy bảo em hãy nghĩ đến chuyện sáng tác một đứa con, bây giờ bảo em hãy đợi vài năm nữa. Bực mình chưa? Anh nên nhớ em mà muốn thì không ai cản nổi đâu nhé.

Dũng liền nói:

- Thì tùy em vậy. Anh chỉ sợ em mệt, em khổ vì con cái nheo nhóc. Em không thấy chuyện có con là mệt thì tùy em vậy, sau này đừng đổ lỗi cho anh.

Phi Nga trớ lại vui vẻ và lườm Dũng:

- Từ nay không nên do dự như vậy. Đàn ông phải cương quyết mới làm nên việc.

Dũng nhận lỗi:

- Anh hay do dự quá. Tánh anh từ trước đến giờ như thế, biết làm sao bây giờ.

Phi Nga đợi Dũng ăn xong, dẹp bàn và đem chén đĩa xuống bếp. Dũng nói:

- Để anh phụ em dọn dẹp. Anh cứ nằm dài như các cụ đồ nho ngày trước, lỗi thời lắm! Đời này chồng vợ phải đâu lưng sát cánh bất cứ trong công việc gì. Trong khi vợ làm lụng mà mình nằm dài đọc báo, đọc sách để chờ thức ăn tiêu hóa thì vô lý lắm.

Vừa nói Dũng vừa lấy giẻ lau bàn, dọn ghế và mang chén đĩa xuống bếp. Phi Nga nói:

- Anh giúp em thì công việc mau rồi, em rảnh tay sẽ lên ngồi bên anh. Chúng ta có nhiều thì giờ bên nhau, có phải là vui hơn không?

Phi Nga vừa sắp chén dĩa xong thì bên ngoài có tiếng giầy đi vào sân. Phi Nga nhìn qua cánh cửa sổ nhà bếp thì thấy Loan và Phẩm khoác tay nhau đi lên thềm. Phi Nga vội vàng rửa tay rồi chạy lên nhà trên. Lúc ấy Dũng đã đứng dậy ra đón bạn:

- Anh chị đến chơi, mà tụi này không biết trước.

Loan hỏi:

- Biết trước để lo đãi đằng phải không?

Phi Nga cười:

- Vậy mới phải chớ...

Phẩm nói:

- Từ hôm đưa cô dâu về đây, chúng tôi chưa có dip đến thăm anh chị. Thế nào, hạnh phúc lắm phải không?

Phi Nga chỉ nói mấy tiếng cảm ơn thường lệ trong khi Dũng vui vẻ nói:

- Phi Nga thay đổi hẳn tôi, anh chị ạ...

Loan nói:

- Chị giỏi thật. Nhưng rồi đây có con, anh sẽ biết. Anh Phẩm cứ than như bộng. Con nít thì hay khóc, vậy mà anh ấy bảo không chịu được. Suốt ngày tôi lo cho hai con, anh về đến, cơm có trễ, canh có nguội là anh càu nhàu muốn điên lên được.

Phẩm nghe vợ đem chuyện nhà ra nói liền lườm vợ:

- Đến nhà vợ chồng mới cưới mà than thở như vậy là kém xã giao nghe chưa bồ?

Bị chồng cảnh cáo, Loan quay qua nói chuyện khác:

- Ông hiệu trưởng buồn cười thật! Từ hôm đi dự đám cưới anh chị, ông ấy dường như tiếc rẻ là đã để cho anh chị ở ngôi nhà này...

Dũng hỏi:

- Tiếc rẻ cái gì vậy chị?

- Tiếc rẻ vì thấy chị Nga trang hoàng ngôi nhà này đẹp quá. Coi bộ ông ta muốn lấy lại.

- Có lấy lại cũng đợi hết niên khóa đã chớ.

Loan nói:

- Tội gì trả lại? Anh cứ vận động lấy lại chức hiệu trưởng đi. Anh muốn không? Tôi giúp cho.

- Chị quen với ai hả chị Loan? Quen với ông trưởng ty hả? Hay ông quận trưởng?

- Quen với ai miễn là lấy lại chức hiệu trưởng cho anh được thôi.

Phẩm nói:

- Cái ông ấy coi vậy mà nhỏ nhen quá, đã có nhà của cha vợ rồi mà còn tham lam. Người ta đã nhường chức hiệu trưởng cho mà không biết cám ơn... Anh Dũng à, anh không vận động làm hiệu trưởng thì năm tới anh sẽ mất ngôi nhà này cho mà xem.

Loan nói thêm:

- Ngôi nhà này lúc bỏ trống không ra gì nên ông ấy chê, bây giờ chị Nga đã trang hoàng đẹp đẽ nên nó ăn đứt những biệt thự nửa quê nửa tỉnh ở đây. Chị Nga à, chị phải thúc anh ấy đi vận động làm hiệu trưởng. Bao giờ anh chị vận động không được, tôi sẽ nói giúp cho.

Phi Nga nói:

- Cái đó tùy ở anh Dũng. Trước đây anh không chịu làm hiệu trưởng, bây giờ sau khi cưới vợ lại đòi làm, người ta sẽ nghĩ là tôi xúi xử và thế nào họ cũng bảo là cái tụi đàn bà thích làm lớn, ham chức vị quyền thế và bất cứ ở đâu có đàn bà là có chuyện lôi thôi xía vô chuyện của chồng.

Loan nói:

- Ăn thua gì cái chuyện làm hiệu trưởng đã cực khổ mà lương hướng cũng chẳng lên được là bao. Địa vị quyền thế gì một ông hiệu trưởng ở một trường quận, có làm lớn thì cũng chỉ làm lớn được với mấy đứa học trò, bắt nạt được ai? Nhưng mình cần giữ cái nhà này để ở, chị Nga ạ. Tôi tiếc cái công chị trang hoàng lắm.

Rồi Loan quay qua Dũng:

- Anh nghĩ sao hả anh Dũng? Không dám làm hiệu trưởng hả? Anh lười thật đấy. Việc đời đâu phải dễ như anh nghĩ, phải tranh đấu mới được. Anh cứ buông xuôi thì hỏng tất cả.

Phi Nga nhìn Dũng và nghĩ:

- Chị Loan nói vậy mà đúng. Ngay như chuyện hôn nhân, nếu ta không đề nghị với anh ấy trước thì chắc anh cũng để buông xuôi rồi.

Dũng thấy vợ nhìn liền nói:

- Bây giờ đến nghỉ hè còn ba tháng nữa. Để xem ông ấy tỏ thái độ thế nào đã. Bây giờ thì ông ta vẫn tử tế với tôi, tôi không nghe ông ta nói gì về chuyện nhà cửa hết.

Phi Nga thấy chuyện nhà cửa không làm Dũng vui, liền nói với Loan:

- Anh chị dùng bánh ngọt nhé. Tôi đi pha trà.

- Uống trà giờ này làm sao ngủ được? Thôi, chị cứ ngồi đây nói chuyện, đừng đi pha trà làm gì. Chúng tôi cũng vừa ăn xong.

- Thì để tôi làm nước cam hay nước chanh vậy.

Loan vẫn ngăn bạn:

- Chúng tôi không khát.

Rồi kéo tay Phi Nga ngồi xuống. Loan hỏi:

- Chị đi thăm ai chưa? Bà hiệu trưởng, các cô giáo bạn của anh Dũng? Những bà trong quận này?

Phi Nga lắc đầu:

- Tôi chưa và có lẽ cũng không đi thăm ai hết. Ở đây tôi chỉ quen chị. Những người kia gặp thì chào hỏi, còn không thì thôi.

Phẩm cười:

- Tôi biết mà. Lúc này chị chỉ thích làm quen với anh Dũng.

Phi Nga tỉnh bơ:

- Đúng vậy.

Loan cũng cười:

- Chúng tôi thật không ngờ anh chị lập gia đình với nhau. Bạn bè quen thân rồi thường không muốn sống chung nữa.

Phi Nga hỏi:

- Tại sao vậy? Quen nhiều thì hiểu nhau chớ có sao đâu. Hiểu nhau mới ở đời với nhau được chứ.

Loan lắc đầu:

- Tôi không nghĩ như chị, quen quá hóa lờn thì còn đâu là sự kính nể nữa, lại nữa quen nhau quá, còn gì lạ với nhau nữa đâu...

Phẩm nhìn vợ cười:

- Vì nghĩ thế mà mình đã chọn tôi, vì tôi với mình không quen nhau từ trước?

Loan lườm chồng:

- Đừng nói chuyện mình, nhàm tai anh chị Dũng...

Phi Nga muốn xoay câu chuyện qua một chiều khác liền hỏi:

- Sao anh chị không đem hai cháu đến đây chơi?

Loan nói:

- Đi đâu mà mang trẻ con theo thì khổ lắm, lại nữa chúng nó có để yên cho mình nói chuyện đâu. Chị Phi Nga chắc chưa muốn có con lúc này...

Dũng nghĩ Loan và Phẩm đã có nhiều kinh nghiệm về chuyện con cái nên hỏi:

- Vợ chồng đến lúc nào thì nên có con hả anh chị?

Phẩm giành trả lời trước:

- Ba năm sau ngày cưới. Có con sớm mất vui...

Dũng nhìn vợ:

- Em nghe chưa?

Phi Nga hỏi Loan:

- Còn ý kiến chị thế nào?

- Chuyện ấy đâu phải muốn là được. Mình có con thì mình cực, đàn ông họ cực cái gì mà than? Đẻ con ra cho họ thương yêu, lại ban cho họ cái chức làm cha vậy mà họ không muốn, thật ích kỷ hết chỗ nói.

Phẩm cãi:

- Ban cho chức làm cha rồi ngồi khoanh tay mà hưởng sao? Không đặt lên đầu, lên vai người ta bao nhiêu là bổn phận mới sao? Rồi thì vợ đẻ con bịnh, không chạy tiền hụt hơi sao? Các bà đâu thấy những chuyện phiền ấy, các bà cứ thấy chuyện mang nặng đẻ đau, nuôi con nuôi chồng mà không thấy cái khổ tâm của chồng trong trường hợp ấy...

Loan nói:

- Thôi đi, ai mà cãi lại cái miệng của anh. Anh và anh Tuấn khác nhau một trời một vực.

Dũng hỏi:

- Anh Tuấn nào?

- Anh Tuấn làm ở Tòa hành chánh tỉnh này. Chị Tuấn sợ có con lắm, chị mới sanh có hai đứa con là tìm cách ngừa không cho có con nữa. Anh Tuấn thì ham con lắm, vì thế gặp ai anh cũng nói: đàn bà sao kỳ quá, đẻ con đẹp đẽ, dễ thương như vậy mà lại không thích, cứ kêu rên là khổ là bịnh hoài. Theo tôi thấy, người đàn bà cao quí và được đời kính trọng, nể nang là nhờ đẻ con đẻ cái để nhân loại khỏi diệt vong. Tôi mà có tiền thì tôi mở một viện dục anh tại nhà tôi, để hằng ngày được nhìn những đứa trẻ đùa nghịch, chạy nhảy. Mỗi đứa trẻ là một nguồn sống, hàng ngày mà được nhìn những mầm sống ấy thích quá.

Phẩm nói đùa:

- Hay để anh ấy đẻ thế cho vợ?

Phi Nga nói:

- Phải chi được thì chắc anh Tuấn cũng sẵn sàng.

Phẩm hỏi:

- Thế anh chị có thích con nít không?

Phi Nga cười:

- Ái tình phải đi đến hôn nhân và con cái là nguồn bảo đảm cho hạnh phúc gia đình.

Phẩm nhìn Dũng lắc đầu:

- Đàn bà khó hiểu lắm phải không anh Dũng?

Loan nói:

- Chính các anh mới là khó hiểu.

Phi Nga nói:

- Thôi cãi làm gì. Hãy nói chung con người thật khó hiểu. Như vậy không ai tranh chấp làm gì.

Phẩm cười:

- Như thế là huề cả làng. Nói thì nói vậy chớ tôi cũng chúc anh chị đầu năm sinh con trai, cuối năm sinh con gái.

Dũng hỏi:

- Để theo kịp anh chị và cũng để nếm mùi con khóc, con la chứ gì?

Phẩm cười lớn:

- Đúng vậy! Có vậy mới là tri kỷ, chớ bây giờ tôi có nói gì, anh cũng không tin.

Phi Nga trở nên lặng lẽ, không góp câu nào về câu chuyện chung nữa. Đôi mắt của Phi Nga trở nên xa vắng, Dũng nhìn nàng và trên nét mặt của chàng thoáng ngay một nỗi lo lắng. Câu chuyện từ đó trở nên lạt lẽo. Phẩm liền nói:

- Đến thăm anh chị một chút, bây giờ chúng tôi về để anh chị nghỉ.

Phi Nga đứng lên ngay trong khi khách vẫn còn ngồi:

- Hôm nào chúng tôi sẽ đến thăm anh chị và các cháu.

Cử chỉ đuổi khách của Phi Nga khiến Phẩm khó chịu. Chàng liền kéo vợ đứng lên:

- Chúng ta về kẻo các con đợi...

Phi Nga và Dũng tiễn hai người ra tận ngoài đường. Khi quay vào, Dũng nói:

- Em đang vui bỗng trở nên đăm chiêu khiến anh Phẩm khó chịu bỏ ra về. Em làm như là muốn đuổi khách vậy.

Phi Nga bực bội:

- Để anh Phẩm nói nhảm nhí mất cả ngày giờ của mình...

Và Phi Nga trở vào ngồi lại chỗ cũ, đôi mắt vẫn xa xăm như lúc nãy. Dũng lấy báo ra đọc, để yên cho nàng với những ý nghĩ riêng. Chính Dũng cũng không sao hiểu được nàng đang nghĩ gì...

Phi Nga ngồi như thế một lúc lâu mới đứng lên:

- Thôi mình đi ngủ đi, để ngày mai anh còn đi dạy.

Dũng hỏi:

- Anh Phẩm nói gì mà em không được vui vậy?

- Có gì đâu. Em thường có tánh hay nghĩ vơ vẩn. Một lời nói không đâu vậy mà đôi khi làm em nghĩ liên miên cả ngày. Anh đừng lấy chuyện đó làm điều...

Dũng hỏi:

- Em không thích bạn bè đến chơi?

- Anh hiểu em nhiều, tại sao lại hỏi vậy? Từ trước đến giờ em đâu có nhiều bạn. Em quen chị Loan vì chị ấy là bạn học, mà chị Loan cũng là bạn của anh nữa. Từ ngày có gia đình chị thay đổi nhiều lắm, không khác gì những người đàn bà khác, gặp nhau là đem chuyện thiên hạ ra nói, còn không thì đem chuyện nhà ra than thở, nào con đau, nào chồng khó, nào túng thiếu, nào nhọc nhằn... Nhưng nghĩ kỹ lại thì cũng tại chị Loan không biết hướng cuộc sống của mình theo một chiều vui tươi đẹp đẽ hơn. Em không quan niệm như họ, có chồng là mất tự do, là khổ cực, có con là mất thì giờ, là vất vả. Có chồng có con đối với em là trách nhiệm mà người đàn bà nào cũng phải nhận lãnh. Lo cho chồng, săn sóc con không phải là cực hình mà là công việc có ý nghĩa, tự mình mình thích làm, vì yêu chồng yêu con, chớ đâu có ai bắt buộc mình.

- Chị Loan tánh vốn nông nổi, em cũng biết rồi. Mình đâu ngờ chị ấy kết hôn với anh Phẩm. Ai cũng tưởng chị Loan yêu anh Phúc. Em có còn nhớ anh Phúc không? Anh ấy bây giờ là một chiến sĩ.

- Người ta bảo anh Phúc sở dĩ nhập ngũ là vì Loan đó. Anh Phúc đinh ninh là chị Loan lập gia đình với anh.

- Lúc nãy chị ấy nói em không nghe sao? Quen nhiều thì còn lạ gì nhau nữa. Nhưng thật ra chị ấy không hiểu gì hết. Quen thì quen vậy chớ làm sao hiểu nhau hết được. Ngay như chúng ta, chúng ta có thể tự hào là hiểu nhau, vậy mà anh làm sao hiểu được em đang nghĩ gì khi em ngồi thừ người ra như lúc này.

Phi Nga khen:

- Anh bao giờ cũng có một lối kết luận tài tình. Anh muốn biết em nghĩ gì à?

Dũng phân trần, vẻ mặt kém vui:

- Làm chồng mà không hiểu vợ mình nghĩ gì khi ngồi đối diện với mình thì vô lý lắm, hay là kém thông minh thôi, ở bên Châu Âu, mỗi khi chồng hay vợ nói đến người bạn đời thường bảo một phân nửa của tôi, như thế có nghĩa là chồng vợ xem nhau như một, có hiểu nhau mới xem nhau như một phải không em?

- Anh muốn chúng ta là mấy bây giờ nếu không là một? Sao lại thắc mắc những chuyện không đâu như vậy? Em đang nghĩ liệu chúng ta có thể sống riêng biệt không cần bạn bè không?

- Sao em lại có ý nghĩ lạ lùng như vậy. Con người ta phải có bạn bè, sống riêng biệt thì làm sao thành xã hội được? Đâu phải ai cũng như anh Phẩm, chị Loan. Nhưng anh thấy cặp vợ chồng ấy cũng dễ chịu, tử tế với mình đó chứ. Em thích sống một mình à? Thảo nào nhiều đêm đang ngủ anh giựt mình thức dậy thấy em cứ nhìn lên trần nhà. Những lúc ấy nếu anh có một ngai vàng hay một đế quốc, chắc anh sẵn sàng đổi cho người nào có thể nói cho anh biết em đang nghĩ gì.

Phi Nga khó chịu:

- Nếu vậy từ nay em không nghĩ như vậy nữa.

- Anh có cấm em đâu.

- Anh sợ em bất bình anh về chuyện gì sao?

- Không, anh không nghĩ hẹp hòi như vậy...

Phi Nga nói sau một lúc suy nghĩ:

- Nhiều lúc em ngồi nhìn căn phòng rồi nghĩ đến nếu em có tiền thì em sẽ trang hoàng lại như thế nào cho đẹp hơn. Hoặc em nghĩ nếu có thì giờ thì em sẽ vẽ một bức tranh về ngôi nhà của mình như thế nào. Cũng có lúc em nghĩ về bố cục của một quyển sách mà em vừa đọc, hay nghĩ đến cuộc sống của một người nào đó mà em mới gặp... Những chuyện em nghĩ viễn vông lắm, mênh mông lắm, không liên quan đến đời sống tình cảm của chúng ta.

Dũng nói, không hiểu là khen hay chê:

- Em giàu tưởng tượng quá!

Phi Nga chấm dứt câu chuyện:

- Thôi, đi ngủ là vừa.

Nhưng khi nằm vào giường, Phi Nga lại vớ ngay một quyển sách. Dũng hỏi:

- Lại định đọc sách để nửa đêm thức nghĩ vẩn vơ à?

Mặc dù đã được may mắn làm chồng Phi Nga, nhưng Dũng vẫn cảm thấy chàng không thể nắm hết được tinh thần của Phi Nga. Một phần nào đó trong cơ thể Phi Nga đã vuột ra khỏi tầm tay, tầm mắt của Dũng. Nhưng Dũng tự an ủi là Phi Nga đã yêu chàng và lo cho chàng một cách chu đáo. So sánh Phi Nga với những người đàn bà khác mà Dũng đã từng quen biết thì không ai hơn được Phi Nga về mặt nội trợ, về tài điều khiển một gia đình êm thấm, ngăn nắp.

Phi Nga đang làm bếp thì Phi Anh đẩy cổng bước vào sân. Phi Nga ra đón em:

- Phi Yến đâu? Chỉ một mình em đến thăm chị à?

Phi Anh ngạc nhiên nhìn chị:

- Trông chị mập ra, lạ thật.

Phi Nga hỏi:

- Có phải bây giờ trông chị nhà quê lắm không?

- Trông hồng hào và có da có thịt hơn. Mẹ bảo em đến thăm chừng chị có vui vẻ không? Chưa vào nhà, đi đằng xa nghe tiếng chị hát, em biết ngay là chị có hạnh phúc.

Phi Nga cười:

- Mẹ sợ chị khổ?

- Vì chị phải lo việc nội trợ. Có một cái nhà là cực nhọc lắm. Huống chi ngôi nhà này rộng quá.

- Đâu có rộng gì. Chị không biết tìm đâu ra chỗ để làm xưởng vẽ của chị.

Phi Anh đi xem qua khắp nơi rồi thừ người ngồi xuống ghế. Nàng không ngờ chị mình đã tạo được một tổ ấm đẹp đẽ như thế. Phi Nga hỏi:

- Em nghĩ gì mà ngồi im như vậy? Có gì làm em không vừa lòng chăng?

- Chị có căn nhà đẹp quá. Vợ chồng mới cưới mà có một mái nhà như thế này thì hạnh phúc quá. Vậy mà em cứ lo không ai rửa chén cho chị, chị không thích xuống bếp.

Phi Nga cười:

- Việc nhà thì phải lo, có chồng thì phải đảm đang. Lúc ở nhà chị muốn dọn dẹp thì mẹ lại bảo chị làm sai ý mẹ. Em uống nước chanh nhé, chị đi pha. À, em quên nói cho chị biết, Phi Yến đâu mà không đi với em?

- Phi Yến đến chơi nhà bạn. Mẹ đi chợ về bỗng nhớ đến chị, sai em lên đây thăm chị. Anh Dũng đi dạy chưa về à? Chị đang nấu cái gì đó?

- Chị chiên thịt. Chúng ta xuống bếp nói chuyện nhé. Chị trông chừng chảo thịt.

Phi Anh đi theo chị:

- Chị làm bếp mệt không? Ai đi chợ cho chị?

- Chị chớ ai. À, trưa nay em ở đây ăn cơm với chị nhé.

- Em phải về để nói cho mẹ biết. Em ở đây chỉ làm phiền anh chị chớ ích gì...

- Em có nhớ chị không?

Phi Anh thành thật:

- Vắng chị cũng buồn, nhưng có chị ở nhà tụi em cảm thấy bất tài lắm.

Phi Nga cười:

- Thế chị đi lấy chồng, các em thấy mình có tài gì chưa?

- Em đang học đàn với chị Xuân.

- Chị Xuân biết gì về âm nhạc mà học? Em đàn được bản nào chưa?

Phi Anh tự phụ nói:

- Em đàn được từ trước, nhưng bây giờ học thêm cho vui.

Phi Nga nhớ lại những bản nhạc mà Phi Anh đàn sai và mỗi lần Phi Nga sửa thì Phi Anh không bằng lòng, liền nói:

- Em phải chú ý đến nhạc lý để khỏi đàn sai...

Phi Anh nghe thế không được vui:

- Lúc nào chị cũng nghĩ là em đàn sai!

Phi Nga liền hỏi sang việc khác:

- Cha mẹ độ rày có hay đi chơi không?

- Từ hôm chị đi lấy chồng, cha trở lại làm thơ.

Phi Nga mừng rỡ:

- Thế à? Em thấy cha làm được mấy bài rồi?

- Em nghe cha ngâm nga mãi, không biết mấy bài. À, chút nữa thì em quên chuyện này... Bà Quỳnh, người mua hai bức tranh của chị, vừa xuống đây nghỉ mát tại nhà ông hội đồng Tích. Bà ta cho người đến mời chị và khi nghe mẹ nói chị có chồng hiện ở trên quận thì bà ao ước làm sao gặp được chị. Bà bảo có việc nhờ đến chị.

Phi Nga hỏi, đôi mắt trở nên vui vẻ lạ thường:

- Thế à? Mẹ có chỉ chỗ chị ở không?

- Không, mẹ dặn chị nay mai nếu rảnh thì về để gặp bà Quỳnh, chắc bà ấy muốn nhờ chị vẽ tranh nữa đó. Chị về được không?

- Được chứ, chị về thì anh Dũng ăn cơm trưa ngoài quán, còn không chị nấu sẵn thức ăn anh ấy mua bánh mì về ăn cũng được... Nhưng vợ chồng mới cưới mà bỏ anh ăn cơm quán thì cũng tội.

- Ai có chồng rồi cũng mất tự do. Chị Huệ từ ngày có chồng không dám tiếp bạn trai nữa. Chị ấy không dám đi đâu một mình sợ anh Viễn ghen. Chán thật đấy. Nhưng công việc làm ăn của chị mà chị cùng đi với anh Dũng thì người ta đâu thích. Em sẽ trả lời với bà Quỳnh như thế nào?

- Được, ngày mốt chị sẽ về. Em nói trước cho bà Quỳnh biết.

Phi Anh vui vẻ:

- Có vậy chớ. Chẳng lẽ con gái có chồng rồi, mỗi lần về thăm cha mẹ phải đi với chồng?

Phi Nga nghĩ:

- Dũng không cấm ta đi đây đi đó, nhưng ta cũng không thích đi đâu cả...

Phi Anh hỏi:

- Chị vẽ thêm được gì chưa?

- Chị chưa vẽ vì chưa có phòng vẽ.

- Ngồi đâu mà vẽ không được, chuyện gì phải có phòng riêng. Những lúc anh Dũng đi vắng, chị cứ bày giá vẽ ngay trong phòng chị, hay ở dưới bếp cũng được, vừa vẽ vừa trông chừng nồi cơm.

Phi Nga cười lớn:

- Làm việc kiểu đó thì mất thú. Chị mà làm việc thì trời đất phải thu hẹp lại trong cây cọ, trên tờ giấy, mắt chị không còn thấy gì khác hơn là cái giá vẽ, đầu óc chị không nghĩ gì khác hơn là cái đề tài mà chị đang vẽ.

Phi Anh bỗng hỏi:

- Anh Dũng dễ chịu không chị?

- Dễ chịu lắm...

- Các em đều chê anh Dũng... Nhưng bây giờ anh chị đã sống với nhau rồi, em chỉ còn cách khen thôi.

Phi Nga khen:

- Biết điều đấy! Miễn chị thấy có hạnh phúc thì thôi...

Phi Anh nói bằng một giọng hoài nghi:

- Mới có ba tháng, lấy gì làm chắc.

Phi Anh ra về trước khi Dũng ở trường ra. Phi Nga cho Dũng biết có Phi Anh đến chơi thì Dũng hỏi:

- Sao cô ấy không ở lại dùng cơm?

- Mẹ kêu Phi Anh đến xem thử em và anh có vui vẻ không.

Dũng cười:

- Ai cũng lo cho mình cả. Có lắm người sợ chúng ta không có hạnh phúc.

- Ai nữa?

- Anh Phẩm và chị Loan chớ ai. Họ nghĩ là mình quen nhau quá nên lờn... Phi Anh không ở lại chơi à?

- Nó bảo mẹ đợi. Không biết mẹ nóng ruột hay thấy chiêm bao thế nào mà bỗng lo lắng như vậy. À, đến thứ sáu em về thăm mẹ rồi chủ nhật chúng ta về thăm cha mẹ bên nhà anh, anh Dũng nhá?

- Tùy em, nhưng em nhớ chiều về, đừng ở lại đêm.

- Độ ba giờ chiều là có mặt em ở đây rồi. Em làm sẵn thức ăn để anh ăn trưa với bánh mì được không, anh không phiền chớ?

- Được mà, lâu lâu em mới đi vắng một hôm. Mọi ngày em lo đầy đủ cho anh quá, anh đâu đến nỗi ích kỷ quá như vậy.

Phi Nga không kể Dũng nghe chuyện bà Quỳnh muốn gặp mình vì nàng chưa biết công việc ra sao, nhưng Dũng dường như đã đoán ra:

- Có phải mẹ kêu Phi Anh gọi em về không?

- Không, mẹ chỉ kêu Phi Anh đi thăm, nhưng em sợ mẹ không yên lòng, nên em phải về. Với lại cũng còn một số tranh dở dang còn bỏ ở nhà, em phải về lấy.

Ngày hôm sau Phi Nga làm thức ăn và dọn dẹp đâu vào đó rồi nói với Dũng:

- Sáng mai chúng ta ăn sáng rồi anh đến trường, em về nhà cha mẹ... Trưa anh về ăn cơm có nồi thịt em kho sẵn, có ngủ thì nhớ khóa cửa nhé.

Dũng cười:

- Em đi vắng có một buổi mà làm như đi đâu xa lắm, dặn dò đủ chuyện.

- Không dặn sao được, anh hay quên lắm.

Dũng nhún vai:

- Anh đâu có đãng trí. Ở đây dân tình hiền lành lắm, ít có chuyện trộm cắp.

- Mấy bà vợ của các đồng nghiệp anh tò mò quá. Ngày nào cũng lân la đến đây tìm cách hỏi chuyện em, họ muốn em mời họ vào nhà nhưng em chỉ đứng trong cửa nói ra, họ cụt hứng phải ra về.

- Sao em không mời họ vào nhà chơi?

- Chi vậy? Em sợ chuyện ngồi lê đôi mách lắm. Năm ba bà ngồi lại với nhau, không khoe khoang chuyện giàu sang thì cũng đem chuyện nhà người khác ra nói. Mình không nói cũng phải nghe, mà nghe là bực mình rồi. Anh còn nhớ lúc đi học, em không thân với một cô bạn nào mà chỉ thích làm quen với các anh. Các anh bao giờ cũng thành thật muốn gì thì nói, không úp mở, không giận hờn, không ganh ghét.

- Và các cô bạn đã cười em là mê con trai.

- Lúc đầu họ nói xấu em, nhưng rồi họ thấy em thẳng thắn, dám nói ngay vào mặt các anh nếu các anh không đúng đắn nên họ cũng phải kiêng nể em.

- Đúng vậy. Mà những bà ấy đã hỏi gì em?

- Họ hỏi đủ thứ. Và cũng như chị Loan, họ bảo ông hiệu trưởng muốn đòi lại ngôi nhà này.

- Nếu vậy chắc mình phải lo tìm nhà khác thôi.

- Chúng ta lo kiếm tiền mà cất nhà cho rồi...

Dũng sững sờ:

- Bộ cất nhà rẻ lắm hay sao? Tiền đâu mà cất?

- Không tiền thì làm cho ra tiền...

- Em lại nghĩ đến chuyện bán tranh chứ gì? Ở xứ mình chớ phải ở các nước mà một họa sĩ có thể làm giàu với nghề vẽ tranh... Anh ra dạy trên một năm nay, để dành được bao nhiêu thì làm đám cưới hết rồi.

- Nếu chưa có thì phải làm theo chị Loan đã nói, vận động làm hiệu trưởng...

- Được, để anh nghĩ lại. Còn không thì mình xin đổi lên tỉnh... Ở tỉnh có nhà cho các giáo viên ở...

- Lên tỉnh cũng tiện, em dễ sống hơn...

- Em không cần tiếp xúc với ai thì sống ở đâu không được?

- Nhưng em thích nơi này hơn vì ở đây yên tịnh, thích hợp với con người hay nghĩ ngợi như em.

- Nếu vậy anh phải vận động làm hiệu trưởng để mình có thể ở lại ngôi nhà này. Chưa có tiền làm nhà khác thì sao tính chuyện bỏ ngôi nhà này được. Huống chi em đã tạo cho anh một tổ ấm như thế này, dại gì để cho người khác đến ở. Nơi đây chúng ta đã có bao nhiêu là kỷ niệm.

- Ít lắm chúng ta cũng phải ở đây ba năm, lúc ấy chúng ta mới có tiền tạo được ngôi nhà riêng của chúng ta.

- Bà Châu đến đây lần nào chưa?

- Bà vợ ông hiệu trưởng phải không? Có đến hôm đám cưới.

- Chỉ một lần đó?

- Có nhiều hôm em thấy bà Châu đi qua đây nhưng em giả vờ không hay biết hoặc núp trong bếp. Không thấy ai, bà không vào.

Dũng lắc đầu:

- Em lạ thật! Giá ai khác mà có ngôi nhà như thế này thì gặp người nào họ cũng mời vào để khoe.

- Em không phải là thiên hạ. Lúc em còn nhỏ, cha đã bảo em không giống ai hết và như thế ra đời dễ bị người ghét. Vì thế em chỉ cần một mình anh yêu em là đủ rồi... Ở đời có một tình yêu rồi thì lo gì không tìm được một lẽ sống...

Dũng lặp lại:

- Ở đời có được một tình yêu rồi thì lo gì không tìm được một lẽ sống... Em nói hay thật, một câu triết lý đầy ý nghĩa...

- Có triết lý gì đâu. Em chỉ nói những gì em nghĩ.

Dũng không bao giờ nghĩ ngợi việc gì quá mười lăm phút, các bạn của Dũng thường bảo Dũng cạn và hẹp. Có lẽ nhờ vậy mà Dũng không bao giờ oán trách bà mẹ kế vì bà đã đối xử không tốt với chàng, Dũng cũng không bao giờ nghĩ nếu Phi Nga không nhận lời yêu chàng, lập gia đình với chàng thì chàng sẽ khổ sở, hay phải có một phản ứng như thế nào, hành động ra sao để chiếm cho kỳ được cảm tình của Phi Nga. Dũng cứ để việc gì đến là đến, chàng không cần tranh đấu, không cần chống lại những trở ngại trong tưởng tượng. Con người của chàng dường như vô tư, nhưng lại yếu đuối, dễ thất vọng...

Thấy Dũng có vẻ nghĩ ngợi, Phi Nga nói tiếp:

- Tình yêu mà em nói đây nghĩa của nó bao la lắm chớ không chỉ là thứ tình của thanh niên nam nữ yêu nhau. Tình yêu Tổ quốc, tình yêu bạn bè, tình yêu nhân loại, tình mẫu tử, phụ tử... Tình yêu mầu nhiệm lắm, biết yêu thương tức là biết sống...

- Em nói cũng có phần đúng.

Phi Nga cười và sửa lại:

- Em nói đúng, anh nên công nhận như thế. Nhà bác học nung nấu bởi tình yêu nhân loại đã vùi đầu vào trong các phòng thí nghiệm, dám đổi sinh mạng, sức khỏe của mình để tìm thuốc trị một chứng bịnh nan y, hay để đem lại cho loài người một cuộc sống vui tươi hơn, tránh bệnh tật, khổ đau. Người chiến sĩ vì tình yêu Tổ quốc sẵn sàng hy sinh xương máu để cứu vớt đồng bào khỏi cảnh nô lệ tàn khốc, người chiến sĩ cũng như bác học cũng đều nhờ tình yêu mà tìm một lẽ sống cao cả. Người mẹ vì tình mẫu tử mà không quản công lao khó nhọc lo cho con, săn sóc cho con từ tấm bé đến khi khôn lớn, người mẹ ấy cũng đã tìm được cho mình một lẽ sống.

Dũng hỏi:

- Thôi học rồi chắc em đọc nhiều sách lắm nhỉ?

- Em đọc nhiều sách nhưng chưa “lắm”, nghĩa là mới đọc vừa vừa thôi, ở đây làm gì có sách nhiều mà đọc, thỉnh thoảng cha đi tỉnh mua về quyển nào là em đọc quyển đó. Nhưng đọc xong, em hay có tánh suy nghĩ. Với anh, em nói những ý nghĩ của em, với ai khác thì em giữ lấy cho riêng em, không nói đâu. Nhưng dường như anh không thích nghe em lý luận bất cứ vấn đề nào không liên quan đến cuộc sống của chúng ta.

- Sao lại không thích nghe?

- Em thấy anh có vẻ mệt mỏi, chán nản khi nghe em nói. Một nhà phân tâm học ở Pháp có nói một câu như thế này: một người đàn bà mà để cho người ta thấy mình cũng có đầu óc, cũng thông thái như ai là dại. Những người đàn bà ù ù cạc cạc có lẽ là những người sung sướng nhất trong gia đình.

Dũng cười:

- Ù ù cạc cạc có nghĩa là không biết gì hết ngoài việc lo cho chồng, dạy dỗ con cái? Chớ còn ù ù cạc cạc là khờ dại dốt nát thì họ làm sao tạo được gia đình hạnh phúc? Người đàn bà dốt nát, ngu xuẩn thì làm sao mà giúp chồng, dạy con?

Và để Phi Nga khỏi thắc mắc nhiều, Dũng nói sang chuyện khác.

gày hôm sau, khi Phi Nga về đến nhà cha mẹ thì đã mười giờ. Ông bà Minh ra đón con và khi thấy nét mặt vui vẻ, tươi tắn của Phi Nga thì cả hai người đều không giấu được sự vui mừng.

Bà Minh nói:

- Em con bảo hôm nay con về nhưng mẹ không tin là con rảnh được. Lại nữa hôm nay Dũng mắc dạy, con về một mình, rủi nó không bằng lòng thì sao?

- Con thu xếp thế nào được thì thôi. Anh Dũng không phải là khó.

Ông Minh nói:

- Biết con thế nào cũng về, nên ba ở nhà đợi chớ không đi đánh cờ. Mấy lâu nay con đã vẽ được bức tranh nào chưa?

- Dạ chưa, con đang nghĩ cách tạo một chỗ làm việc. Nhưng nhà chật, lại nữa công việc nội trợ cũng thu hút của con khá nhiều thì giờ. Lúc đầu bao giờ cũng bận rộn, chưa quen việc, nhưng lần lần đâu vào đó thì có khác nào đoàn xe lửa chạy trên đường rầy ngày nọ qua tháng kia không có gì phải mệt trí nữa.

Ông Minh chuyện trò với con gái một lúc đoạn ra đi, bà Minh lo làm cơm. Phi Nga ngồi giúp mẹ, nhưng bà liền nói:

- Con nên đi lại nhà ông hội đồng Tích để gặp bà Quỳnh, bà ấy ở nán lại đây mấy ngày là chờ con về đó.

Phi Nga hỏi:

- Mẹ nhắn con về là vì chuyện bà Quỳnh thôi sao?

- Thấy lâu con không về, mẹ có ý trông. Nhân bà Quỳnh muốn gặp con, mẹ nhắn con về luôn thể. Con vui cảnh chồng con là mẹ yên lòng rồi.

Phi Nga nhìn quanh, thấy chén bát bừa bãi liền nói với mẹ:

- Để con giúp mẹ dọn dẹp rồi hãy đến bà Quỳnh.

- Mẹ dọn dẹp được rồi.

Mẹ nói vậy nhưng Phi Nga vẫn ra tay dọn dẹp, nàng chỉ làm độ một giờ là đã đem lại thứ tự trong ngôi nhà bếp rộng rãi. Phi Nga nói:

- Hai em của con tệ quá, không giúp được mẹ gì cả sao?

- Từ hôm con đi lấy chồng, hai đứa nó thường đi chơi luôn. Phi Anh có xin lên Sài Gòn học đánh máy và kế toán, nhưng ba con không cho. Còn Phi Yến thì muốn học thêm ngoại ngữ. Chúng nó không phải như con...

Thấy câu chuyện muốn kéo dài, bà Minh nhắc chừng con gái:

- Con đi công việc của con đã, chừng nào về mẹ con ta lại có dịp nói chuyện nhiều.

Phi Nga mặc áo ra đi, vừa đi vừa ngắm cảnh. Những người quen biết trong làng gặp Phi Nga đều mừng rỡ:

- Về thăm nhà hả cô Phi Nga?

- Cô vẫn mạnh giỏi chớ? Đã có tin mừng gì chưa?

- Cô đi thăm ai vậy?

Phi Nga lễ phép và niềm nở với mọi người:

- Đi quanh một vòng để thăm bà con cô bác chớ thăm ai!

Phi Nga đến nhà ông hội đồng giữa lúc nhà đang dọn cơm. Nàng ngập ngừng không biết nên vào nhà hay không thì bà Quỳnh đã nhìn thấy, liền cho người ra mời nàng vào.

Bà Quỳnh nói để Phi Nga yên lòng:

- Tôi không dùng cơm, chúng ta lên lầu nói chuyện. Thế cô đã ăn uống gì chưa? Ở bên nhà chồng về thẳng đây hả?

Phi Nga nói:

- Cháu đã ghé về nhà. Mẹ cháu đợi cơm ở nhà. Bà muốn gặp cháu?

Bà Quỳnh nắm tay Phi Nga lôi lên lầu:

- Lên đây hãy nói chuyện.

Hai người vào phòng bà Quỳnh. Bà thân mật hỏi:

- Cô đi lấy chồng sao không cho tôi hay để tôi có chút quà mừng cô. Ai lại tệ vậy?

- Lúc ấy bà không ở đây, cháu biết bà ở đâu mà mời? Xin bà tha lỗi cho cháu, cháu vụng về lắm.

Bà Quỳnh cười:

- Nghệ sĩ bao giờ cũng vậy. Cô là một nghệ sĩ.

Phi Nga khiêm tốn:

- Cháu đâu đã có tài gì...

Bà Quỳnh nói tiếp:

- Một nghệ sĩ mà đi lấy chồng sớm là uổng lắm. Nhà tôi bảo thế. Nhà tôi đã nhận được mấy bức tranh của cô, tôi gởi qua cho ông ấy... Nhà tôi khen cô lắm và mới rồi nhà tôi và cháu bé đi Nhật, có ghé lại Sài Gòn thăm tôi. Nhà tôi muốn gặp cô...

Phi Nga liền hỏi:

- Ông muốn nhờ tôi vẽ cái gì nữa phải không?

- Không phải nhờ cô vẽ mà muốn mua những bức tranh của cô, muốn xem qua những gì mà cô đã vẽ được. Nhà tôi là một người sưu tập tranh vẽ đủ loại của những họa sĩ khắp thế giới. Vì thế mà tôi muốn gặp cô để hỏi cô bao giờ tiếp được chúng tôi.

Phi Nga không ngờ nàng dược một người sành về tranh để ý đến, nên cảm động, ngồi thừ người ra, một lúc lâu sau mới nói:

- Bao nhiêu tranh vẽ của cháu, cháu còn để hết ở nhà cha mẹ. Cháu đang nghĩ cách tạo một nơi làm việc, nhưng chưa có thì giờ, phương tiện.

Bà Quỳnh tiếc rẻ:

- Từ ngày có chồng, cô không vẽ gì nữa sao? Bỏ phí thì giờ mà tài của cô cũng mai một sao?

- Cháu vẫn nghĩ đến sở thích của cháu, nhưng thưa bà bây giờ thì cháu đang sống hoàn toàn cho chồng cháu.

Bà Quỳnh cười có vẻ không tin:

- Một người có tài như cô không thể sống hoàn toàn cho chồng được. Để rồi đây cô sẽ thấy lời nói của tôi là đúng. Bây giờ tình đang nồng, chuyện yêu thương còn mới mẻ, đối với cô cũng giống như một đề tài chưa được khai thác, nhưng một khi đã khai thác rồi, thì cô sẽ không còn thấy hứng thú gì nữa.

Thấy Phi Nga im lặng cúi đầu suy nghĩ, bà Quỳnh tiếp:

- Nhà tôi muốn xem qua những tranh cô đã vẽ được. Vậy cô nên nghĩ cách đem những bức tranh ấy tập trung lại một chỗ. Tháng sau nhà tôi sẽ trở lại đây. Riêng về phần tôi thì tôi muốn nhờ cô vẽ cho tôi một bức tranh về thằng con nhỏ của tôi, nó tên là Paul, năm nay mười hai tuổi. Chúng tôi cũng có một đứa con gái rất thích hội họa, còn thằng con riêng của nhà tôi thì đang theo học một trường mỹ thuật ở Rome.

Phi Nga suy nghĩ một chút rồi nói:

- Cháu sẽ dọn hết tranh về nhà riêng của chúng cháu tháng sau nếu ông về nước thì xin mời ông bà đến xem. Nhưng bà thưa dùm với ông, cháu không vẽ được bao nhiêu và cũng chỉ học lóm vậy thôi, không có thầy. Còn cậu Paul, khi nào bà muốn cháu vẽ cậu thì bà cứ đưa cậu đến.

- Nhà cô ở đâu?

- Nhà cháu ở trên quận... Bà đến trường tiểu học Thanh cần hỏi nhà thầy Dũng thì ai cũng biết.

- Từ Sài Gòn xuống đây, tôi thường đi ngang quận. Được rồi, có dịp tôi sẽ ghé thăm cô. Độ rày tôi lên xuống đây thường lắm.

Bà Quỳnh đứng lên lấy một cái gói lớn ở trên bàn đưa cho Phi Nga:

- Nghe cô Phi Anh bảo hôm nay cô đến, nên tôi có cái này để dành cho cô. Một cân táo và một cân nho tươi, quà tôi mang từ Saigon về đó.

- Bà cho thì cháu nhận, cháu xin cảm ơn bà.

- Thôi, bây giờ cô về dùng cơm kẻo ông bà trông. Để tôi bảo xe đưa cô về nhà.

Phi Nga vội vàng nói:

- Bà cho cháu đi bộ để ngắm phong cảnh luôn thể...

Về gần đến nhà, Phi Nga đã nghe một mùi thịt nướng thơm phức. Phi Nga vừa bước vào sân thì Phi Yến đã chạy ra đỡ lấy cái gói ở tay chị:

- Gói gì mà nặng vậy?

- Táo và nho của bà Quỳnh cho. Em lấy đĩa sắp ra cho cha mẹ dùng.

Bà Minh nói:

- Sắp một nửa thôi, còn một nửa con mang về cho chồng con ăn với.

Phi Anh đang nướng thịt, chạy lên hỏi:

- Chị gặp bà Quỳnh rồi à? Bà ấy muốn gặp chị để nói về việc gì thế?

- Bà ta muốn đưa ông chồng của bà đến xem tranh của chị, nhưng chị đâu có bao nhiêu tranh. Có mấy bức thì đã bán hết cho bà ta rồi...

Phi Anh nhắc:

- Còn hai bức mà anh Đình hỏi mua cho anh Giang, chị có định bán không?

- Không, chị chưa muốn bán...

- Ông chồng bà Quỳnh là một họa sĩ à? Ông ta là người Pháp mà.

Phi Nga nói để khỏi kể lể dông dài:

- Chị không hiểu rõ vì không hỏi. Ông ta là một nhà sưu tập tranh chớ không phải là một họa sĩ.

Bà Minh hỏi:

- Chỉ có từng ấy chuyện mà nhắn con gấp vậy à? Cha con chắc không về dùng cơm. Mẹ con mình ăn với nhau...

Phi Nga đi ngay vào phòng vẽ, mở tung các cánh cửa sổ và đứng ngắm những bức tranh dựng ở dưới đất hay treo trên tường. Những bức vẽ lỡ dở bỏ trên bàn hay còn gắn trên giá vẽ như có ý phiền trách nàng sao đi lấy chồng mà không chịu vẽ tiếp.

Phi Nga đi qua đi lại trong phòng, cảm thấy như nàng vừa đi xa về và tất cả đồ đạc thân quen trong phòng đã làm nàng cảm động không sao tả được.

Phi Nga trù tính mang tất cả những vật quen thuộc này về nhà và phải làm sao tạo cho nàng một căn phòng rộng rãi như thế này để làm việc.

- Tại sao ta có thể quên khung cảnh quen thuộc này mấy tháng nay? Ta không bỏ bê công việc gia đình thì thôi, Dũng sẽ không phiền trách ta được. Lập gia đình không phải là giết hết tài năng của mình. Lấy chồng không phải bỏ cả những thú vui lành mạnh.

Phi Nga đang suy nghĩ thì Phi Yến bước vào:

- Chị định mang hết những thứ này về nhà chị?

- Chớ để đây làm gì?

- Theo em thì chị cứ để yên ở đây, hôm nào rảnh chị về đây vẽ.

Phi Nga lắc đầu:

- Đi lại mất cả ngày giờ, lại nữa một khi say mê với công việc chị sẽ không còn nhớ giờ về, anh Dũng phiền.

Phi Yến choàng tay qua vai chị:

- Ra dùng cơm, mẹ đợi. Lát nữa chúng em có nhiều chuyện nói với chị lắm.

Phi Nga ra ngồi cạnh mẹ. Phi Anh hỏi chị:

- Chiều nay chị về?

Phi Nga gật đầu. Phi Yến hỏi:

- Không ở lại chơi với tụi em vài ngày à?

Phi Anh cười:

- Chị ấy ở sao được, bỏ anh Dũng cho ai?

Bà Minh liền nói:

- Rồi đây các con có chồng, các con cũng vậy cả. Đừng vội cười chị các con.

Ăn xong, Phi Nga cùng các em dọn dẹp rồi trở lại phòng vẽ. Phi Yến đi theo chị:

- Chị Phi Anh xin cha đi Sài Gòn học đánh máy nhưng cha không cho. Em đợi chị Phi Anh xin được thì em cũng sẽ xin.

Phi Nga nói:

- Các em đi học hết cha mẹ sẽ buồn.

- Ở nhà mãi thế này, tụi em chịu không được. Phải chi tụi em tài như chị, biết dùng thì giờ vào một việc hữu ích hay để đeo đuổi một chí hướng.

- Sự thật chị cũng không hiểu chị vẽ như vậy có phải là đeo đuổi một chí hướng không? Lúc đi học chị thích vẽ, ngồi nghĩ một bài luận hay một bài toán, đầu óc nghĩ, tay chị vẽ trên giấy, vẽ ngoằn ngoèo, vẽ một cách tự nhiên, không chú ý là mình vẽ gì. Lần lần thành một thói quen, và khi nghỉ học không biết làm gì, chị vẽ.

Phi Nga ngồi trước giá vẽ, ngắm bức tranh mà nàng đang vẽ dở dang trước khi đi lấy chồng. Nàng đã phác họa cảnh trên sông. Bây giờ nhìn lại, nhận thấy sai nhiều chỗ, nàng muốn sửa ngay lại, nhưng Phi Yến đã đứng sau lưng chị nhắc chừng:

- Chị về đây không phải để vẽ. Hãy nói chuyện cho vui, chị mà vẽ thì tối nay anh Dũng phải chờ sáng mắt ra.

Nghe em nhắc đến Dũng, Phi Nga thở dài đứng lên rời khỏi giá vẽ:

- Ừ nhỉ. Ngày mai em chở dùm những thứ này lên quận cho chị nhé.

- Chở bằng xe ngựa?

Phi Nga cưới:

- Chớ chở bằng xe gì? Chiều nay chị mang đi một ít màu, cọ và những bức tranh chưa lồng vào khuôn...

- Được, em sẽ giúp chị.

Phi Yến giúp chị cuốn tranh, gói màu và những dụng cụ. Nàng hỏi luôn miệng, tò mò muốn biết cảm nghĩ của chị về những ngày sống bên chồng, nhưng Phi Nga không để em hỏi nhiều về việc gia đình, cứ tìm cách nói lãng sang chuyện khác. Phi Nga nghĩ hai em không thể nào hiểu nàng, nhất là về việc nàng lập gia đình. Cả hai đều không tin là nàng có hạnh phúc khi về làm vợ Dũng.

Phi Yến nói:

- Chắc anh Dũng phục chị lắm. Anh ấy làm sao bằng chị được.

Phi Nga nói:

- Các em thấy như vậy vì không hiểu anh Dũng, nhưng vợ chồng không cần phải cùng có tài mới có hạnh phúc.

- Chị Phi Anh không nghĩ như chị. Chị ấy bảo chị chỉ lập gia đình với người nào có thể đưa chị ra khỏi cảnh tầm thường. Nghĩa là không ai xứng làm chồng chị.

- Thế còn em, em quan niệm hôn nhân như thế nào?

Phi Yến bẽn lẽn:

- Em chưa nghĩ về chuyện ấy, vì nói đúng ra em cũng chưa biết gì về chuyện hôn nhân, gia đình...

- Em không chịu nói ra ý kiến của em thôi. Chị biết thế nào em cũng đã nghĩ rồi.

- Em chưa nghĩ. Em chỉ nghĩ lập gia đình là mất tự do...

Phi Yến và Phi Nga nói chuyện đến đây thì Phi Anh bước vào và hỏi chị:

- Chị có cách gì thưa giúp với cha cho em lên Sài Gòn học không? Chị nói chắc chắn cha nghe...

Phi Nga nhìn em rồi thở dài:

- Chị nói chắc gì cha đã nghe. Cha thấy rõ chị có tài vẽ như vậy mà biết mấy lần chị xin cha đi học vẽ với một giáo sư hội họa, vậy mà cha đâu có bằng lòng. Nhưng em chịu khó đợi một thời gian nữa, có dịp chị sẽ nói giúp em.

Phi Anh nói:

- Đợi đến bao giờ? Cha không muốn chị em mình đi làm việc. Ở nhà mãi thế này buồn lắm. Chị bây giờ sung sướng rồi, có thể tự chủ.

Phi Nga nói:

- Em nói thế là sai rồi. Lúc nào chị cũng nhớ những gì cha đã dạy bảo chị, dù có chồng chị cũng giữ đừng làm trái ý cha. Có chồng chị còn bị phụ thuộc vào chồng nữa. Ví dụ chị làm một việc gì mà anh Dũng không thích thì chị cũng phải bỏ.

Phi Anh hỏi:

- Như vậy nếu anh Dũng không cho chị vẽ nữa, chị cũng phải chiều theo ý anh ấy sao?

Phi Nga bỗng đăm chiêu, nghĩ ngợi. Tuy Dũng chưa nói gì về chuyện Phi Nga với chí hướng của nàng, nhưng mới đây chính Dũng đã bảo những bức tranh mang hạnh phúc đến cho chàng là những đĩa thức ăn đầy đủ màu sắc do Phi Nga soạn. Phi Nga biết rõ vì thiếu nghị lực, thiếu tự tin nên chàng không dám phản đối việc Phi Nga vẽ vì sợ Phi Nga giận mà không còn yêu chàng nữa.

Nhưng nếu Dũng phản đối ra mặt khi thấy nàng vẽ suốt ngày thì lúc ấy Phi Nga có phản ứng gì không, hay là sẽ nghe theo ý muốn của Dũng, giữ yên địa vị của người nội trợ lo cho gia đình.

Phi Anh thấy chị đang vui bỗng lo nghĩ, liền hỏi:

- Chị nghĩ gì thế?

Phi Nga nói:

- Chị hay nghĩ vớ vẩn lắm. Tánh chị như thế...

Khi bà Minh trở về thì đã ba giờ. Thấy Phi Nga sửa soạn ra về, bà dặn:

- Con sắp đặt thì giờ để mỗi tuần có thể về thăm cha mẹ một lần.

Phi Nga vâng dạ, rồi gọi xe chở mấy bao đồ về nhà...

* * *

Dũng đi dạy về thấy Phi Nga đứng chờ trước cổng thì vui vẻ hỏi:

- Em về từ bao giờ?

- Em về từ lúc bốn giờ rưỡi...

Vào nhà, thấy trên bàn có hai đĩa táo và nho, Dũng ngạc nhiên:

- Em làm gì mà có những thứ này?

- Của bà Quỳnh cho em đấy.

- Em gặp bà ta ở đâu?

- Tại nhà ông hội đồng Tích. Bà mang quà từ Sài Gòn về cho em.

Dũng nhìn Phi Nga có vẻ hoài nghi:

- Em về thăm nhà là để gặp bà Quỳnh?

- Mẹ nhắn về nhưng em về cũng có một phần do bà Quỳnh muốn gặp em.

Dũng uể oải ngồi xuống ghế:

- Việc gì thế?

- Về những bức tranh mà em đã bán cho bà...

Phi Nga nói qua cho Dũng biết về chồng bà Quỳnh và về chuyện ông ấy muốn gặp nàng. Dũng liền nói:

- Anh biết em có tài... Thế nào rồi đây em cũng thành công về nghề vẽ...

- Muốn thành công phải học thêm. Nhưng em làm gì có cơ hội mà học. Thôi, khoan nói đến vụ ấy đã. Anh dùng một ít trái cây cho khỏe.

- Lát nữa ăn cơm xong đã. Cha mẹ và hai em vẫn khỏe chớ?

- Ai cũng hỏi thăm anh hết.

- Bao giờ thì em gặp chồng bà Quỳnh? Bà ấy là người như thế nào? Thường thường những bà me Tây ấy không được đúng đắn, em phải đề phòng trong khi giao thiệp với bà ta.

- Bà Quỳnh là một người đàn bà có học. Vì trải qua một lần tình duyên ngang trái nên bà mới làm lại cuộc đời với người ngoại quốc này. Em không biết ông ta tên gì. Nhưng nghe bà Quỳnh nói ông ấy muốn xem qua hết những bức tranh của em, em phải mời ông bà đến đây. Chuyện ấy có gì phiền hà cho anh hay trở ngại cho hạnh phúc của chúng ta không? Anh cứ nói thật...

Giọng của Phi Nga hơi gắt, đôi mắt cương nghị của nàng nhìn thẳng vào đôi mắt rụt rè của Dũng, Dũng cúi gằm mặt xuống:

- Anh không thấy có gì phiền hà. Anh chỉ nói để em đề phòng vậy thôi. Nhưng nếu bà Quỳnh là người tốt thì đó là một chuyện may mắn cho em, được một nhà sưu tập tranh để ý đến, đâu phải là chuyện dễ. Em mang những bức tranh về đây à?

Vừa nói Dũng vừa nhìn mấy cuộn giấy, hai cái bao đựng khung ảnh, thuốc vẽ:

- Em định bày những thứ ấy ở đâu?

- Em chưa biết. Nhưng em chưa đem về đủ. Phi Yến sẽ mang giúp em những khung ảnh lớn và cái giá vẽ. Có lẽ em phải thuê thợ cất thêm một cái chòi bên hông nhà. Như thế tiện hơn.

Nói đến đây Phi Nga đứng lên đi dọn cơm, để Dũng ngồi lại với những ý nghĩ không được vui. Chàng lo lắng không biết một khi Phi Nga nhận thấy mình có cái thiên tài hiếm có ấy thì cuộc sống giữa chàng và Phi Nga có gì thay đổi không? Mấy lâu nay Dũng yên trí là Phi Nga vẽ để giải trí, để khỏi ở không, nàng có lẽ chưa bao giờ cho rằng nàng có nét bút của một họa sĩ tài hoa lỗi lạc. Nhưng bây giờ đã có người chú ý đến những bức tranh của nàng rồi. Người ta bảo nàng là một thiên tài thì thế nào nàng cũng nghĩ cách khai thác tài năng của mình.

Dọn cơm xong, thấy Dũng vẫn ngồi thừ người trong chiếc ghế dựa, Phi Nga hỏi:

- Hôm nay anh không đói sao mà ngồi yên vậy?

Dũng vội vàng đứng lên đi rửa mặt, thay bộ pyjama rồi đi lại ngồi vào bàn ăn. Dũng nói như để phá tan không khí kém vui lúc ấy:

- Trưa nay anh ăn bánh mì nhiều quá nên chưa nghe đói. Còn em, về bên ấy, em dùng cơm chắc vui lắm. Người ta bảo không gì vui bằng con gái về nhà cha mẹ.

- Cha không có ở nhà, em dùng cơm với mẹ...

Phi Nga gắp thức ăn bỏ vào chén Dũng và khi Dũng ăn xong, nàng lấy nho và táo mời chàng. Phi Nga thấy rõ Dũng không được vui vẻ, vì vậy nàng cung không giấu được sự bực bội.

Ăn xong, Dũng vào phòng nằm đọc sách, bỏ một mình Phi Nga lo dọn dẹp, soạn đồ đạc trong hai cái bao ra sắp ở một góc phòng. Mãi đến mười một giờ đêm Phi Nga mới vào phòng ngủ. Dũng nằm xây mặt vào vách, nhưng Phi Nga biết rõ Dũng chưa ngủ. Lần này là lần đầu, từ ngày họ cưới nhau mà cả hai đều có chuyện bực mình. Nhưng Phi Nga không muốn không khí tẻ lạnh ấy kéo dài đến giờ này, nàng lấy tay lay vai của Dũng:

- Anh ngủ trước em được sao?

Dũng dường như cũng ăn năn về thái độ hờn giận vô lý của mình, nên nói:

- Anh đợi em vào ngủ đấy chớ.

Phi Nga nằm xuống bên Dũng, quàng tay qua ôm lấy chồng. Dũng cảm thấy vui vẻ trở lại, cái ý nghĩ Phi Nga sẽ bỏ quên mình đã không còn nữa. Dũng quay lại ôm vợ thật chặt:

- Anh vô lý thật! Đợi em cả ngày, đến khi em về lại buồn ngang như vậy. Em đừng giận anh, em nhá. Em cũng đừng hiểu lầm là anh không muốn cho em gặp chồng bà Quỳnh. Anh luôn cầu mong cho em có dịp tốt để thi thố tài năng. Em cứ tự ý thương thuyết với họ, đó là công chuyện làm ăn và cũng là sự nghiệp của em sau này... Đừng ngại là anh tìm cách ngăn cản em không cho em vẽ tranh hoặc anh chỉ nghĩ cách ràng buộc em với trách nhiệm làm vợ, làm mẹ. Em cũng thấy rõ anh chưa muốn cho em có con, sợ em khổ cực...

Dũng nói có vẻ lúng túng không được tự nhiên. Phi Nga hiểu tâm trạng của chồng lúc ấy nên dịu dàng nói:

- Hiện giờ thì em chưa nghĩ gì về chuyện vẽ tranh. Em sở dĩ đem tranh về đây là để xem thử người ta nghĩ thế nào về cái việc làm để choáng thì giờ dư của em...

Nhưng đêm đó Dũng biết là Phi Nga không thể ngủ được, nàng đã thức trắng đêm để vạch một chương trình làm việc hay để trù tính một việc gì mà Dũng không thể nào hiểu được.

Khi Dũng thức dậy thì đã thấy Phi Nga chống tay lên thành cửa sổ, nhìn ra ngoài trời, cảnh vật còn nhá nhem, mặt trăng chưa lặn mà mặt trời đã bắt đầu ló dạng...

Dũng đi thật nhẹ lại bên Phi Nga, đặt nhẹ tay lên vai nàng:

- Đêm nay em không ngủ?

Phi Nga nói thật:

- Em không sao ngủ được. Tuy vậy em không nghe mệt, anh ạ...

Sáng hôm ấy Phi Nga vẽ sơ đồ và tìm người đến cất cho nàng một cái chái bên hông nhà. Chái rộng ba thước, dài năm thước, lợp tôn, có cửa sổ, cửa lớn...

Công việc làm ấy mất cả tuần lễ. Phi Nga bận rộn cả ngày, nhưng càng bận rộn nàng càng thích thú vì có việc làm, không còn cảm giác bực bội là mình chưa dùng hết sức hoạt động của mình...

Khi cất xong, Phi Nga bỗng nhận thấy cái chái ấy không thể là xưởng vẽ của một họa sĩ vì nằm ngay trước mặt thiên hạ. Ai di ngang qua đều thấy và để ý đến cái chái mà họ lầm tưởng là cái nhà xe... Phi Nga lấy tranh ảnh treo lên vách, trang hoàng cho dễ nhìn, nhưng lần nào ngồi ở đấy, Phi Nga cũng không sao làm việc được. Nàng nghĩ:

- Trông nó tù túng và ngộp thở quá!

Khi Phi Nga đem ý này nói lại với Dũng thì Dũng nói:

- Anh thấy các họa sĩ có thể làm việc ở bất cứ chỗ nào. Họ vẽ ngoài đồng, bên lề đường, trong công viên... Sao em lại khó tánh như vậy?

- Em chưa phải là một họa sĩ...

Phi Nga có xưởng vẽ rồi nhưng lại không làm việc được. Nghe trong người mệt mỏi, nàng biết là mình đang có thai, một mầm sống mới đang nảy nở trong người nàng, máu nàng đang chan hòa qua cái bào thai nàng đang nuôi dưỡng...

- Ta sắp có một đứa con...

Phi Nga báo tin mừng ấy cho Dũng biết và nàng nói:

- Bây giờ thì em đành dẹp chuyện vẽ tranh lại. Em đang có chán vạn việc để làm.

Dũng nghĩ:

- Nhiều cô gái khi chưa lập gia đình, xây không biết bao nhiêu mộng đẹp, nhưng khi có chồng có con rồi thì không còn nghĩ đến giấc mộng thanh xuân nữa. Cái mộng làm một nhà văn, một nghệ sĩ, một xướng ngôn viên ở đài phát thanh rồi cũng phải dẹp lại một bên khi người con gái trở thành một người mẹ. Và biết đâu sự hào hứng của Phi Nga ngày hôm nay về chuyện vẽ tranh rồi cũng tiêu tan trước đứa con ngây thơ mũm mĩm, trước những bổn phận mới thiết thực hơn...

Những ý nghĩ này đã khiến Dũng không còn lo nghĩ như hôm chàng thấy Phi Nga mang cái giá vẽ cùng những hộp màu, những bức tranh về. Rồi đây những bữa cơm sẽ ngon lành như trước, sự chăm nom của Phi Nga sẽ chu đáo hơn nữa, và gia đình của chàng sẽ mãi mãi là một tổ ấm đáng cho mọi người thèm thuồng, khen ngợi.

Giữa lúc Dũng tin tưởng và hy vọng Phi Nga không còn băn khoăn về sự chưa dùng hết tầm hoạt động của mình, thì bà Quỳnh đến thăm Phi Nga vào rnột buổi sáng trời quang đãng. Lúc ấy Dũng đi dạy, Phi Nga vì thai nghén hành mệt không ăn uống được nên trông người hơi xanh xao, gầy ốm. Thấy bà Quỳnh từ trên xe hơi bước xuống sắp đi vào cổng, Phi Nga vội vàng ra đón:

- Bà tìm ra được nhà cháu rồi!

- Không khó, cô ạ. Tôi hỏi, ai cũng biết cả. Sao trông cô không được khỏe vậy?

- Cháu có thai, mấy hôm nay nghe uể oải và không ăn uống gì được.

Bà Quỳnh đang vui bỗng sa sầm nét mặt lại:

- Có thai? Nếu cô có thai thì cô đâu còn vẽ vời gì được nữa!

Giọng bà đầy vẻ chán nản và thương hại. Phi Nga liền nói:

- Cháu thấy không có gì là trở ngại. Vài hôm nữa khỏe lại, cháu sẽ vẽ...

Phi Nga mời bà Quỳnh ngồi vào ghế. Bà nhìn khắp nơi rồi nói:

- Ngôi nhà đẹp quá nhỉ? Nhà của cô?

- Nhà của chính phủ. Đáng lẽ ông hiệu trưởng ở đây, nhưng ông ta không ở, nhường cho nhà cháu...

- Cô trang hoàng khéo lắm. Tôi phải rước cô lên Sài Gòn để giúp tôi trang trí mấy phòng của tôi mới được. Tôi mới mua một biệt thự cũng khá rộng...

Nhưng rồi bỗng nhớ ra Phi Nga đang cấn thai, bà thở dài:

- Lúc này cô đâu có làm được. Yếu đau như thế mà...

Uống xong một chén trà, bà Quỳnh đứng lên nói:

- Xưởng vẽ của cô đâu?

- Cháu vừa thuê thợ xây xong... Mời bà ra xem thử. Cháu không được vừa lòng lắm. Vì chật hẹp quá xây cất tạm thôi...

Bà Quỳnh và Phi Nga đi ra xưởng vẽ. Bà đứng ngắm các bức tranh chăm chú:

- Cô không học với ai mà vẽ được như vầy thì quả là một thiên tài!

Phi Nga khiêm tốn:

- Cháu vẽ để tiêu khiển. Bà khen cháu quá, cháu ngại lắm.

- Nhưng bây giờ đã có thai thì công việc của cô lẽ dĩ nhiên sẽ gặp nhiều trở ngại. À, thầy giáo có ngăn cản cô vẽ không? Nhiều người chồng không thích cho vợ mình nổi tiếng, nhất là khi họ chỉ là một giáo viên tầm thường của một trường tiểu học...

Phi Nga vội vàng nói:

- Chúng cháu là bạn thân từ lúc nhỏ, chúng cháu hiểu nhau và kính nể nhau...

- Việc ấy không liên quan gì đến sự nghiệp của cô. Có nhiều người đàn ông kính nể, thương yêu vợ chỉ vì vợ mình phục tài mình, sống hoàn toàn trong bóng tối để lo cho mình. Nhưng khi người đàn bà có một sự nghiệp thì lại khác...

Nói đến đây đôi mắt của bà Quỳnh trở nên xa xăm. Nhìn vào bức tranh Phi Nga vẽ một thiếu phụ đứng trước cánh đồng, bà thở dài:

- Tâm trạng của người phụ nữ trong tranh kia...

Phi Nga giật mình nhìn bà Quỳnh:

- Theo bà thì người ấy đang nghĩ gì?

- Một phụ nữ đứng trước một cánh đồng rộng rãi, mênh mông, đôi mắt dõi theo đàn chim đang tung cánh bay... Chắc chắn nàng đang nghĩ đến một chân trời xa xăm nào đó mà nàng không sao đi đến được. Nàng tiếc rẻ hay thương hại cảnh mình không bằng đàn chim tung cánh, không bị ai ràng buộc, giữ chân? Người ấy đang ôm ấp một hoài bão chưa thể thực hiện, hay đang từ chối một chí hướng để sống với nhiệm vụ của người đàn bà mà số đông người đời bảo là cao cả, thiêng liêng. Cô tìm đề tài này ở đâu vậy?

- Cháu vẽ một phụ nữ đang ao ước một cuộc đời xa lạ khác với nếp sống sau lũy tre xanh. Bà đã đoán được những gì mà cháu muốn diễn tả qua nét bút. Bà tài tình thật!

Bà Quỳnh cười một cách chua chát:

- Tôi cũng đang ở trong tâm trạng ấy. Cô Phi Nga à, lúc chưa gặp ông Malê nhà tôi đầy, tôi cũng là một nghệ sĩ của sân khấu...

Phi Nga nhìn bà Quỳnh không giấu được sự ngạc nhiên thì bà nói:

- Tôi không phải là em ruột của ông hội đồng Tích. Tôi là con một vú già của gia đình ông ấy. Mẹ tôi giúp việc cho ông bá cai tổng, cha mẹ của ông Tích từ khi mười lăm tuổi đến ngày có chồng, có con rồi chết. Ông bà cai tổng đã nuôi và xem tôi như con. Tôi nhỏ hơn ông Tích năm tuổi, nhưng lúc ấy tôi ham học và còn học giỏi hơn ông ta nữa. Thấy tôi thông minh, học được, ông cai tổng cho tôi học đến bậc trung học. Tôi thích vẽ và thêu may, nghĩa là thích những cái gì đẹp đẽ, mỹ thuật. Tôi hát cũng khá, giọng cao và trong. Ông Tích cứ gọi tôi là cô Năm vọng cổ. Một thầy đờn nghe tôi hát, khen tôi có giọng tốt và năn nỉ tôi để ông dạy cho chuyện đàn hát. Nhưng ông cai tổng cấm không cho tôi hát. Ông bảo, con gái mà đi hát đi ca thì thế nào cũng bạc mệnh. Tôi lén học với ông thầy đàn được mấy tháng. Lúc ấy tôi thi rớt, ông cai tổng bắt tôi nghỉ học để ở nhà lo việc bếp núc. Ông Tích hiểu tôi có tài và không thích bị trói buộc trong nếp sống tầm thường, liền khuyến khích tôi học đàn, học hát. Ông Tích giúp tôi tiền bạc và phương tiện để học âm nhạc mà ông cai tổng không hay biết.

Năm hai mươi tuổi, tôi khá đẹp. Thú thật với cô, tôi yêu Tích và Tích cũng yêu tôi. Sống bên nhau từ thuở bé, Tích phục tài của tôi và giờ đây lại mê nhan sắc của tôi nữa. Nhưng chuyện yêu thương ấy tôi biết rõ không đi đến đâu vì ông bà cai tổng là người rất phân biệt giai cấp. Tích cũng thừa hiểu cha mẹ không bao giờ cho phép một cuộc hôn nhân như thế nên mặc dù yêu tôi, Tích vẫn không dám bày tỏ tình yêu của mình, chỉ ôm ấp tận đáy lòng. Riêng tôi, tôi chỉ biết yêu bằng một mối tình tuyệt vọng...

Tích thường nói với tôi:

- Anh thấy rõ em sẽ có một tương lai tươi đẹp, nhưng nếu em cứ chịu ép mình sống ở đây thì rồi em cũng như bao thiếu nữ khác, an phận với cảnh chồng con...

Tôi nói với Tích:

- Chớ anh bảo em làm sao để ra khỏi cảnh tầm thường này được?

Tích hứa:

- Nếu có dịp anh sẽ giúp em.

Cuối năm đó, ông bà cai tổng đi cưới vợ cho Tích. Tích buồn lắm nhưng không thể trái lời cha mẹ. Tích bảo tôi từ nay hãy xem Tích như anh ruột. Vợ Tích rất hiền lành, nhưng từ khi Tích có vợ thì ông cai tổng dường như không muốn cho tôi ở chung nhà nữa. Ông bà nghi ngờ sẽ có chuyện xảy ra nếu tôi ở đấy. Tích tốt lắm, nếu lúc ấy Tích để lộ tình yêu hay tiến tới trước là tôi sẵn sàng quên tất cả vì Tích, nhưng Tích giữ gìn cho tôi, không nỡ để tôi phải đau khổ. Năm sau, Tích cho tôi một số tiền và khuyên tôi đi Sài Gòn học thêm hay tìm việc làm. Tôi liền nghĩ đến ông thầy đờn cũ, người đã dạy tôi sử dụng cây độc huyền cầm. Tôi tìm gặp ông ta thì may sao giữa lúc đó, một ông chủ gánh hát lớn đang nhờ ông ta kiếm giùm một cô đào trẻ để đóng vai phụ. Gặp tôi, ông bầu ấy mừng lắm và nhận tôi ngay...

Bà Quỳnh kể đến đây thì thở dài:

- Cuộc đời tôi ba chìm bảy nổi, chín cái lênh đênh chớ nào phẳng lặng như giòng sông nhỏ chảy qua các làng mạc của miền đồng bằng. Tôi cộng tác với ông bầu nọ hơn một năm thì bắt đầu nổi tiếng, được khán giả chú ý đặc biệt. Lúc đó tôi nhớ Tích vô hạn. Tôi cố chôn sâu mối tình đầu dang dở ấy để sống với danh vọng và sự nghiệp, nhưng không sao quên được. Từ cô đào phụ tôi trở thành đào chánh, và không ai không hâm mộ tài sắc của tôi... Khổ cho tôi là ông bầu lại mê tôi như điếu đổ, ông là kép chánh mà tôi là đào chánh, chúng tôi thường đóng cặp với nhau, rồi trong khi giả nhân giả nghĩa, giả vợ giả chồng trên sân khấu, ông thường có những cử chỉ như thật khiến tôi không sao khỏi lo lắng và lần lần tôi cũng bị lôi cuốn vào chuyện yêu đương tha thiết của ông.

Ông bầu góa vợ, đã trải qua nhiều chuyện yêu đương sôi nổi, trong giới ca kịch không ai không biết tiếng của ông, nhưng khi yêu thương tôi thì ông không muốn cho tôi tiếp tục ca hát nữa. Ông ghen với những kép khác, cả với những khán giả hâm mộ tài nghệ của tôi.

Những trận đòn ghen vô nghĩa đã khiến tôi chán ghét ông, tôi bỏ ông trở về quê. Nhưng tại đây tôi cũng không sao sống được vì ông bà cai tổng khinh ghét tôi, bảo tôi chỉ là một đào hát hư hỏng, khát tình, khát danh vọng.

Tích khuyên tôi nên nhận hát với gánh khác, nhưng tôi chán nản quá. Tôi trở lên Sài Gòn và chưa biết phải làm gì để sống thì gặp một bà bầu mời tôi gia nhập đoàn của bà. Nghĩ rằng hợp tác với một người chủ cùng giới chắc là không xảy ra việc gì phiền hà như trước, tôi nhận lời bà. Tôi hát ở đây được một năm, tiến bộ nhiều vì được nhiều nghệ sĩ đàn anh, đàn chị chỉ vẽ thêm. Người ta bảo khi mối tình đầu không thành thì người con gái dễ yêu thương lãng mạn, không còn dè dặt nữa. Sau khi thất vọng vì không được làm vợ Tích, vì nhẹ dạ rơi vào vòng tay của ông bầu vũ phu nọ, giờ đây cũng vì tình yêu chưa được thỏa mãn, tôi lại để cho một kép trẻ yêu thương. Chúng tôi sống bên nhau sóng gió nhiều hơn hạnh phúc. Nhiều hôm đóng một vai đào thương, tôi thấy dường như tôi khóc cho mình chớ không phải khóc vì đóng kịch.

Tôi khổ đau không còn thiết đến danh vọng, sự nghiệp gì cả và tôi lại ra đi để dứt khoát với người chồng không thể cho tôi một tình cảm đầy đủ. Nhờ một người quen giới thiệu tôi vào giúp việc một hãng buôn ngoại quốc, nơi đây tôi gặp ông Malê từ Pháp sang Sài Gòn du lịch kết hợp mua tranh cùng đồ cổ. Ông Malê thấy tôi thì có cảm tình ngay, ông tìm cách làm quen với tôi rồi hỏi tôi về hoàn cảnh gia đình. Tôi cứ sự thực tỏ bày thì ông nói:

- Tôi cũng đang thất vọng vì mối tình đầu dang dở. Nếu cô đồng ý lập gia đình với tôi thì chúng ta sẽ có thể hiểu nhau và sống bên nhau đến lúc bạc đầu.

Nghe ông Malê nói thế, tôi đã nghĩ:

- Đời tôi đã trải qua nhiều năm phiêu lưu, phiêu lưu cả vật chất lẫn tinh thần, giờ đây tôi đánh bạo làm một cuộc phiêu lưu cuối cùng. May ra cuộc phiêu lưu này đưa tôi đến một cuộc đời yên tĩnh cũng không biết chừng.

Ông Malê còn nói tiếp:

- Tôi là một nhà sưu tập tranh, với cái nghề này tôi đi xa luôn và giao thiệp rộng lắm. Cô là một phụ nữ Á đông, chắc cô không thể cùng tôi hòa mình trong cuộc sống ấy, nhưng tôi chỉ mong ở cô một người nội trợ, một người bạn hiền trong gia đình. Tôi không hiểu cô có còn nhớ tiếc cuộc đời đầy danh vọng của một nghệ sĩ không?

Tôi đã nhận lời làm vợ ông Malê và hứa với ông sẽ bỏ cái mộng làm nghệ sĩ sân khấu. Sự thật lúc ấy tôi chán yêu thương thì nhiều mà chán ca hát thì ít. Nhưng vì làm nghề ca hát mà tôi mới gặp những chuyện yêu thương rắc rối kia.

Bà Quỳnh kể đến đây, ngừng lại lấy thuốc lá ra hút rồi nói tiếp:

- Lúc đầu về sống với ông Malê, tôi không khỏi buồn tủi và cũng không sao không nhớ Tích, nhớ mối tình đầu..., nhưng lần lần trước sự săn sóc và lòng tử tê của ông Malê, tôi quên được dĩ vãng buồn thương để sống với hiện tại tuy không phải là mộng lòng của thời xuân trẻ, nhưng là những ngày yên vui bên một người chồng đầy đủ bổn phận. Tôi đã theo ông ấy đi nhiều nước: Ấn Độ, Tàu, Nhật, Pháp, Ý. Nhưng đi đâu rồi tôi cũng trở về sống với bà con của tôi là gia đình ông bà cai tổng. Từ ngày có chồng, tôi quên hẳn mối tình đầu, không còn nghĩ vơ vẩn đến Tích nữa. Tích từ đó cũng chỉ xem tôi như một người em gái. Mặc dù tôi có chồng ngoại quốc, ông bà cai tổng không hề xua đuổi tôi như xưa kia tôi làm một đào hát.

Bà Quỳnh tằng hắng rồi nói tiếp:

- Cô thấy đó, những gì mình ham muốn lúc tuổi trẻ, khi có gia đình cũng đành phải dẹp lại không thực hiện được...

Phi Nga nói:

- Có biết bao nhiêu người có gia đình rồi mà vẫn đeo đuổi sự nghiệp văn chương nghệ thuật hay khoa học... Chồng con không ngăn cản bước đường tiến thủ của họ...

Bà Quỳnh lắc đầu:

- Ít lắm. Tôi có một bà bạn, từ lúc học ở trường đã tỏ ra có khiếu làm thơ. Ra trường, bà đã có mấy tập thơ, vậy mà từ ngày bà ta vớ được ông chồng công chức, sống đấy đủ về vật chất rồi thì có ai thấy bà ta sáng tác được bài thơ nào đâu! Muốn phát triển được tài năng của mình, phải có đất dụng tài. Cái không khí sặc mùi thương mãi, cái nếp sống trưởng giả làm sao tạo được thi hứng cho con người?

Rồi bà nhìn đồng hồ:

- Tôi định ghé thăm cô một chút, vậy mà nãy giờ ham nói chuyện, tôi quên cái chuyện chính cần nói cô biết, là ngày mai nhà tôi sẽ đến đây.

- Bà cùng đến với ông?

- Nếu tôi rảnh. Tôi thấy không cần có tôi đi theo.

- Tôi không nói thạo tiếng Pháp.

- Nhà tôi hiểu tiếng Việt. Nhưng cô đậu trung hoc, sao lại không nói được tiếng Pháp?

- Nói cũng được nhưng không giỏi.

- Đủ hiểu thì thôi. Lúc ấy chắc cậu giáo chưa về. Nhà tôi chỉ rảnh một giờ.

Phi Nga có vẻ lo lắng thì bà Quỳnh nói:

- Đó, cô thấy chưa. Tiếp nhà tôi mà cô còn không yên lòng, sau này tiếp xúc với các bạn bè họa sĩ thì cô mới làm sao?

- Anh Dũng không ngăn cấm tôi chuyện ấy.

- Nhưng cô đã tỏ vẻ lo lắng tức là Dũng không được vui cho lắm. Giá cô bán cho tôi mấy bức tranh này từ lúc tôi ngỏ ý mua, nghĩa là cách nay hơn một năm thì có lẽ cuộc hôn nhân của cô và cậu Dũng đã không thành.

- Tại sao vậy?

- Cô chịu bán tranh thì những bức tranh ấy đã đến mắt nhà tôi từ lâu và nhà tôi đã gặp cô rồi. Gặp cô, nhà tôi sẽ thuyết phục để cô khỏi lấy chồng...

Phi Nga cười lớn:

- Ông làm sao mà thuyết phục tôi được.

Rồi như sực nhớ, Phi Nga hỏi:

- Sao ông không thuyết phục bà đừng lấy chồng, ở vậy để thực hiện mộng làm nghệ sĩ sân khấu của bà?

Bây giờ đến phiên bà Quỳnh cười lớn:

- Cô lanh trí lắm, bắt bẻ hay thật. Nhưng tôi đâu có được thiên tài như cô. Bây giờ nghĩ kỹ lại, tôi thấy lúc ấy tôi không có tài gì bao nhiêu. Tôi trẻ, tôi đẹp, có giọng hơi trong, vả lại chưa có chồng nên người ta sẵn lòng nâng đỡ tôi. Nâng đỡ tôi, họ có lợi, có thể gây cảm tình với tôi. Nếu tôi xấu xí thì làm sao nổi danh được? Nhưng sau hai lần được yêu thương bởi một ông bầu, một anh kép, tôi đâu được nâng đỡ nữa. Cô thấy đó, nếu lúc ấy tôi cứ khép chặt cửa phòng, treo cao giá ngọc thì có lẽ đến ngày nay tôi vẫn còn được nhiều người mời mọc, đeo đuổi...

Bà Quỳnh vội đứng lên vì sợ sẽ trễ giờ về Sài Gòn:

- Ngày mai, bốn giờ cô nhá.

Khi bà Quỳnh về rồi, Phi Nga phân vân không biết có nên cho Dũng biết về cuốc viếng thăm hôm nay của bà và về chuyện ngày mai đúng bốn giờ ông Malê sẽ đến gặp nàng không? Phi Nga nghĩ:

- Không nói thế nào được? Bà Quỳnh đến đây, những người ở xóm này thế nào mà chả trông thấy. Họ sẽ nói cho Dũng biết. Nếu ta không nói trước thì Dũng sẽ nghi ta quen giấu chàng nhiều việc, như thế rất phiền. Lại nữa, dù ông Malê hay bà Quỳnh có đến đây thì việc đó cũng không có gì đáng giấu diếm, che đậy...

Vì nghĩ thế mà Phi Nga quyết định nói cho Dũng biết chuyện bà Quỳnh đến xem tranh, khi hai vợ chồng ăn cơm xong và ra ngồi hóng mát ngoài sân. Dũng hỏi:

- Bà Quỳnh chỉ đến xem tranh?

- Bà ta xem tranh và hỏi thăm em đã vẽ được bức tranh nào khác chưa...

- Bà ta không nói hôm nào ông Malê đến đây sao?

- Anh nhớ lâu quá nhỉ? Em cứ tưởng anh quên rồi. Bà Quỳnh nói hôm nào rảnh, ông ấy sẽ đến. Nhưng đâu có chắc gì. Em tài cán gì mà ông ta phải mất thì giờ như vậy?

Phi Nga không hiểu tại sao mình lại nói như thế. Tại sao Phi Nga không nói thật cho Dũng biết là ngày mai đúng bốn giờ là ông Malê đến? Có lẽ là tại Phi Nga thấy nét mặt của Dũng không được vui, cau có là khác...

Dũng nói, sau một lúc nghĩ ngợi:

- Anh tin là ông ấy đến. Càng hay, có sao đâu. Ông ấy rất sành về tranh, sẽ giúp em được nhiều ý kiến về hội họa.

Rồi Dũng nói thêm:

- Và ông ấy cũng đã lớn tuổi, có nhiều kinh nghiệm... Bà Quỳnh nói chuyện với em có ỉâu không?

- Độ một giờ. Bà ta bảo nếu em có thai thì chắc là không vẽ được.

- Anh cũng nghĩ vậy. Em không được khỏe thì vẽ thế nào được? Huống chi em còn phải lo việc bếp núc. Từ rày em nên nghỉ ngơi, đừng làm lụng nhiều.

Phi Nga vui vẻ:

(thiếu 1 đoạn)

cứ an phận thủ thường như thế này thì rồi đây anh sẽ thua em...

Hôm ấy Dũng nói nhiều lắm nhưng Phi Nga khuyên chàng hãy yên lòng, đừng lo nghĩ về việc thua sút mà hạnh phúc của hai người sẽ giảm đi. Phi Nga nói:

- Lúc này anh có thể học thêm để thi tú tài, anh nghĩ sao? Em sẽ giúp anh học.

- Em khuyến khích anh? Con người của anh dở lắm, không có em chắc anh không ham thích gì nữa cả. Tại sao còn trẻ mà anh đã có sự chán nản của người già, không có đầu óc tiến thủ, không có tinh thần tranh đấu để có thể đi lên, ra khỏi cảnh tầm thường?

Phi Nga đề nghị:

- Em sẽ khuyến khích anh. Tháng sau bắt đầu học anh nhé! Hay là em cùng học với anh, chúng ta gởi thư học lớp hàm thụ?

Nghe Phi Nga bảo sẽ cùng học, Dũng tỏ vẻ lo lắng. Phi Nga hiểu ngay ý chàng:

- Thôi, anh học đủ rồi, em đâu có thì giờ mà học.

Phi Nga biết nếu nàng mà chịu học thì nàng sẽ thu xếp được thì giờ và không bao giờ bỏ học dở dang. Nàng đã đeo đuổi việc gì là phải đến cùng, không ai bàn ra nói vào mà nàng thối chí được. Có lẽ Dũng hiểu chỗ đó nên nghe Phi Nga bảo nàng sẽ cùng học với chàng là chàng lo ngại, thấy trước sự thua sút của mình.

Phi Nga nhắc lại:

- Anh nhớ viết thư hỏi về chuyện học nhé. Hay để em viết cho anh?

- Tùy em vậy.

Phi Nga không bằng lòng:

- Tại sao lại tùy em?

Dũng vội vàng nói cho Phi Nga vui lòng:

- Vì anh sẽ làm tất cả những gì em muốn...

(thiếu 1 đoạn)

Phi Nga nói lớn tiếng. Dũng nhìn nàng, thấy nét mặt tức giận của nàng thì không dằn được:

- Thế em có quen với Đình không? Mấy lâu nay anh không nghe em nói về Đình, nhưng bây giờ thì anh hiểu vì lẽ gì mà em không nói đến người ấy.

- Vì lẽ gì?

Phi Nga hét lên, Dũng cũng hét lại:

- Sao lại la lớn lên như vậy?

- Anh cũng la lối om sòm thì sao? Đâu, anh muốn nói gì thì cứ nói huỵch tẹt ra đi, đừng úp mở nữa. Tôi tuy là đàn bà, nhưng không phải thứ đàn bà muốn không nói có, muốn có nói không. Anh hiểu tôi quá mà.

Dũng bỗng thấy hôi hận vì sự tức giận vô lý của mình, nên vội vàng nói:

- Không có chuyện gì úp mở hết... Tại em bảo em không quen với ai là đàn ông ngoài anh, nên anh bỗng nhớ đến anh Đình.

Phi Nga không chịu thua, hỏi cho ra lẽ:

- Em quen với anh Đình thì đã sao? Trước đây, em không từng nói anh biết về việc ấy sao? Nhưng em không hề yêu anh ấy, nếu em yêu anh Đình thì ai ngăn cấm em nhận lời làm vợ anh ấy chứ? Anh còn lạ gì chuyện ấy nữa. Nói ra, anh đừng giận, anh Đình là một sinh viên gần đậu bác sĩ, nhà anh ấy lại giàu, tánh tình dễ chịu mà tướng mạo cũng khá khôi ngô, tuấn tú...

Dũng sững sờ ngồi nhìn Phi Nga, và bỗng có mặc cảm mình thua Đình về mọi phương diện... Phi Nga không để cho Dũng hiểu lầm, nên nói tiếp:

cứ an phận thủ thường như thế này thì rồi đây anh sẽ thua em...

Hôm ấy Dũng nói nhiều lắm nhưng Phi Nga khuyên chàng hãy yên lòng, đừng lo nghĩ về việc thua sút mà hạnh phúc của hai người sẽ giảm đi. Phi Nga nói:

- Lúc này anh có thể học thêm để thi tú tài, anh nghĩ sao? Em sẽ giúp anh học.

- Em khuyến khích anh? Con người của anh dở lắm, không có em chắc anh không ham thích gì nữa cả. Tại sao còn trẻ mà anh đã có sự chán nản của người già, không có đầu óc tiến thủ, không có tinh thần tranh đấu để có thể đi lên, ra khỏi cảnh tầm thường?

Phi Nga đề nghị:

- Em sẽ khuyến khích anh. Tháng sau bắt đầu học anh nhé! Hay là em cùng học với anh, chúng ta gởi thư học lớp hàm thụ?

Nghe Phi Nga bảo sẽ cùng học, Dũng tỏ vẻ lo lắng. Phi Nga hiểu ngay ý chàng:

- Thôi, anh học đủ rồi, em đâu có thì giờ mà học.

Phi Nga biết nếu nàng mà chịu học thì nàng sẽ thu xếp được thì giờ và không bao giờ bỏ học dở dang. Nàng đã đeo đuổi việc gì là phải đến cùng, không ai bàn ra nói vào mà nàng thối chí được. Có lẽ Dũng hiếu chỗ đó nên nghe Phi Nga bảo nàng sẽ cùng học với chàng là chàng lo ngại, thấy trước sự thua sút của mình.

Phi Nga nhắc lại:

- Anh nhớ viết thư hỏi về chuyện học nhé. Hay để em viết cho anh?

- Tùy em vậy.

Phi Nga không bằng lòng:

- Tại sao lại tùy em?

Dũng vội vàng nói cho Phi Nga vui lòng:

- Vì anh sẽ làm tất cả những gì em muốn...