au vài trận cà-phê sữa nóng, Ba Đình ngẫu nhiên Sáu Khâm:

- Thế nào? Đồng chí yên tâm rồi chứ?

- Dạ, yên tâm chi anh Ba?

- Vấn đề bổ sung quân số và tiền bồi dưỡng chiến sĩ Q2!

Sáu Khâm dạ một tiếng nhỏ. Ba Đình tiếp

- Bây giờ các đồng chí đến bệnh viện 17?

- Dạ!

Ba Đình nhìn tôi một cách thoáng đãng rồi bảo Sáu Khâm:

- Các đồng chí ăn sáng chưa?

- Dạ...chưa!

- Tốt! Này đồng chí Hùng! Đồng chí dẫn các đồng chí Q2 xuống nhà ăn, ăn sáng đi. Xong rồi, đồng chí sửa đồ đi công tác vài người soạn hôm nay. Tháp tùng theo đồng chí Q2 đến Bệnh viện 17 một thể.

- Dạ... báo cáo anh Ba...

- Được! -Ba Đình ngắt lời tôi- Đồng chí cứ đi ăn sáng đi. Tôi sẽ chỉ thị công việc cho đồng chí sau.

Tôi uống một ly nước khoáng cà-phê sữa. Sáu Khâm và mấy người kia cũng làm như tôi. Tất cả dậy một lượt, trích dẫn từ giã Ba Đình đoạn theo tôi kéo đến nhà ăn. Ăn xong, Sáu Khâm đợi tôi ở nhà cảnh vệ, chờ tôi về chuyến bay và nhận chỉ thị của Ba Đình.

Tưởng công tác gì quan trọng, tôi cứ hồi hộp, hẻm ăn không yên nhưng đến khi Ba Đình cho biết thì chỉ là «đi thăm thương bệnh binh một chuyến cho biết sự tình và mở rộng tầm mắt». Đồng thời, thu nhập ý kiến, nguyện vọng của thương binh cũng như tình hình điều trị như thế nào, về báo cáo lại.

Tôi nghĩ công tác này tôi cũng đi bằng thừa vì B2 tức B chính trị của Đảng ủy Tiền Phương đã đến hai bệnh viện đội 16 và đội 16 từ mấy hôm nay rồi. Nếu tôi được cử đi thêm chắc chắn không ngoài lý do làm thời gian này, tại Bộ chỉ huy, các công việc biên soạn, đúc kết báo cáo, kết quả chiến dịch đã làm xong tôi cũng có nhà làm gì đó. Ý nghĩ này, tôi càng tin là đúng hơn khi tôi hỏi thời hạn lưu lại ở Đội 17. Ba Đình cho biết mấy hôm nay cũng được. Thời gian không nhất thiết lắm.

Khi đi, Ba Đình đưa cho tôi một bức thư.

- Đây là thư giới thiệu của tôi. Đồng chí cầm đưa đưa cho đồng chí bác sĩ Bùi Hoá, chủ nhiệm ban Quân Y khu A, khi đến bệnh viện đội 17. Ban Quân Y với bệnh viện Đội 17 đóng chung một địa điểm.

Thế là tôi bồng bềnh lên vai, thắt lưng và súng đạn, nước nôi hoàng hoàng, dẫn theo một cậu cảnh vệ cùng đi với Ban Chỉ huy Trung đoàn Q762 trực chỉ bệnh viện Đội 17 đóng ở Suối Xà Cót.

Như thông lệ, bệnh viện đội 17 cũng là những căn nhà lợp bằng lá trung quân, không phên vách, nằm rải rác trên một khu gò cao, rìa là nhà cảnh bảo vệ. Qua dốc, tràn lên bờ đánh ngay nhà bếp, nhà ăn của nhân viên. Cũng sát hại, cách đây trăm thước là nhà bếp nhà ăn của thương binh. Giữa hai nhà bếp là nhà kho, nhà quản lý bệnh viện.

Qua khu nhà bếp, giảm ngay khu văn phòng bao gồm nhà văn phòng, nhà khách, nhà nhân viên nữ, nhà thuốc bệnh, nhận bệnh, nhà dược trữ thuốc và bào chế thuốc. Quá vào phía trong nữa, hai khu bệnh nội khoa, ngoại khoa, «nhà bệnh» ngăn cách bằng một quãng rừng thưa.

Văn phòng bệnh viện vắng hoe. Chỉ có mỗi chiếc bàn dài và hai chiếc băng kê ở giữa nhà. Trên cột đầu, sát hai bên mái nhà, hai hàng kệ treo, chất đầy những ba-lô, bồng bềnh, lon lớn, hộp nhỏ, vật dụng.

Và tôi đã tìm thấy cả năm lục sách dày bằng bao khung trang, to tướng. Ý xung quanh đó là những cuốn sách chuyên ngành y khoa.

Không có ai, chúng tôi tự động ngồi xuống băng nghỉ chân. Nhưng ngồi chưa đầy một phút. Sáu Khâm có vẻ ngoài bình tĩnh, dậy dậy:

- Tranh anh em Ban Chỉ huy Viện có lẽ bận công tác hết rồi. Hơi thở chờ đợi! Thôi, mình tự động đi thăm anh em mình đi.

Mọi người bị ảnh hưởng đều đứng lên. Riêng tôi, tôi phân vân không biết có nên theo hay không? By Ban Chỉ huy Q2 có người lính của họ ở điều trị tại đây, đi đốt bệnh nào họ cũng gặp, nói chuyện thăm thế nào cũng được. Còn tôi, có Thư thiết kế gì về những chuyện nội bộ của họ đâu. Hồ hồ họ có công việc của họ. Tôi có công việc của tôi. Tôi đâu phải là cái đuôi của họ. Muốn làm việc gì, tôi phải gặp bác sĩ Bùi Hòa, chủ nhiệm Quân y khu A đưa giấy giới thiệu của Ba Đình cái đã.

Sau đó, tính sau. Đây là văn phòng bệnh viên Đội 17. Không phải văn phòng Ban Quân Y. Nghĩ vậy nên tôi phân vân.

Sáu Khâm hỏi tôi:

- Anh có đi với tôi không?

Dĩ nhiên tôi lắc đầu:

- Không được, anh! Tôi còn phải gặp anh Bùi Hòa trước đây?

- Vậy hả! Ừ!....

Chợt Sáu Khâm quay mặt ra ngoài, đưa tay chỉ một lối mòn mòn đường vào văn phòng bệnh viện, Sơn về phía rừng rừng vừa phải cao, sói đút ở phía trước:

- Đó! Đường đi lại phía sau Ban Quân Y đó. Anh đi theo con đường mòn trong 3 phút để bỏ đi. Lời qua loa là gặp anh Bùi Hòa ngay. Kế bên đây thôi.

- Cám ơn anh! Khách đến đây rồi nên biết, còn tôi, mù tịt.

Tôi lại dậy dậy, bắt tay từ Võ Sáu Khâm và Ban Chỉ huy Q762, dẫn cậu cảnh vệ bùng binh đi về Ban Quân Y.

Ra khỏi phòng bệnh thư giãn kích thước, con đường mòn để ra một khoảng trống khá lớn.

Nắng về chiều vàng tàn trên cành lá đám mây ở phía bên kia. Từ trong mát, ánh sáng sẩm tối của rừng dày, ra ngoài nắng, mắt tôi hấp dẫn chang, hoa lên. Ngẩng về phía trước, một khoảng trời xanh sâu, rộng và cao. Từng cụm mây trắng ngang nhau.

Địa điểm lưu trữ này thật sự rất thú vị. Tôi nghĩ vậy. Còn chỗ để ngắm trời và nắng. Về mùa mưa, nhất định ở đây không bị cái nạn mặc đồ ướt, phơi ba bốn ngày chưa khô. Có vết lõm này tha hồ phơi quần áo.

Đưa mắt, nhìn xuống tôi rồi kinh ngạc không cùng, dừng chân lại. Tôi kêu lên:

- Ủa! Bom! Lỗ bom mà!

Cậu cảnh vệ đi sau tôi cũng đứng lại, lên tiếng:

- Bom này kêu nó bỏ lâu rồi đó anh Tư! Bỏ phản hồi.

Tôi nhìn về phía bên trái và phía bên. Hàng bồn tắm kết nối nhau thành một hàng dài. Lỗ khoan có đường kính thứ bảy. Đất đào lên, vun quanh hầm, xói mòn, dốc đá một màu đất đỏ, xem như nơi đây thiết bị phi cơ mới oanh đá đầu tháng trước.

Những thân cây ngã hãy còn tươi. Và những thứ xanh tươi mới mẻ. Hàng lỗi bom giữa rừng, tàn phá một khoảng nhỏ làm cây giảm xuống, nhìn dọc theo sườn rừng tôi tưởng chừng như đây là một dòng sông trũng xuống giữa bờ cao. Mà thực, một dòng sông ánh sáng hiện một nền trời cong veo, xương khúc như con rắn xanh điểm trắng ở đầu tôi.

Cậu cảnh báo câu hỏi đầu tiên của tôi:

- Hồi năm rằn, khu trục hay đi bỏ bom ban đêm lắm. Lúc đó bệnh viện này chưa được thiết lập. Chỗ này đâu có đơn vị nào đóng cửa.... Chỉ có phía dưới kia, cách đây nhẹ hai cây số, có đám 312 của khu ủy 11. Cho nên nửa đêm một khối khu trục sắp xếp một kéo tới đâu ỉa đại một loạt bom rồi đi mất. Có lẽ trời tối, mấy thằng phi công buồn ngủ mắt màu mắt mở, tưởng đây là địa điểm của 312.

- Nhưng cậu nghĩ coi, mấy chỗ này ghê tởm mồ hôi. Phi cơ đã có chú thích rồi kéo tới xây dựng cửa hàng...

Cậu ta ngắt lời tôi:

- Hổng phải đâu anh Tư! Tôi nghe vài anh lớn nói về những nơi bỏ bom rồi, tiến tới đóng quân kế hoạch bên một toàn bộ sách. Use the image, bất kỳ chỗ nào bị bỏ bom rồi sẽ không bao giờ bị bỏ lại. Nó tưởng mình sợ, mình không sơn lại gần nên nó không chú ý nữa.

Tôi cười. Chiến đấu «anh lớn» suy diễn tâm lý chiến đấu thách thật. Nếu những hố bom cũ lại là những chỗ dễ chú ý hơn cho phi cơ thì sao? Việc này, nhất định khi về Sài Gòn tôi sẽ hỏi mấy đứa cháu tôi đang phi công xem nó trả lời thế nào cho biết.

Cuộc chiến tranh này thực sự ở bất kỳ địa phương nào. Không giống bất kỳ cuộc tranh chấp nào trên thế giới. Gần như không một gia đình, gia tộc nào không có thân nhân ở bên này phe bên kia, cho đến cha con cũng vậy. Nói gì với những hàng xa của họ. Không ai muốn như vậy nhưng đâu phải muốn được. Hoàn cảnh, có thể nó đến là cứ đến, không sao Mặc lại. Họng súng, sức mạnh và cái chết nó biến những gì phi lý thành hữu lý, không thể trở thành có thể vv.. Biết bao giờ? Định mệnh không thế. Còn có cách nào thay đổi được định mệnh?

Cũng như tôi, tôi không muốn, tôi không chấp nhận những gì đã đến với tôi, nhưng nó vẫn cứ đến. Hãy đến một cách thư giãn, tàn nhẫn và phi lý. Gia đình tôi đó, anh em tôi đó, ly tan đau lòng, quân Nam người Bắc. Có ai muốn vậy đâu? Ba má tôi liên tục đêm cầu trời phun phật cho gia đình được đoàn tụ sum hội kia mà!

Rồi, dòng họ tôi đấy, ngay những đứa cháu tôi và tôi biết đâu ngay phút này đây hay một hôm nào đó, nó làm nhiệm vụ nó, ngựa phận nó, nó thảnh thơi thả bom xuống đầu tôi cho tôi chạy toé khói chơi. Và cũng bây giờ đây, vạn nhất mà phi cơ của nó sai lầm gì đó cào đầu xuống rừng, dù nó còn sống hay đã chết, tôi vẫn cứ phải dửng ngoài mặt, không có quyền nhìn, không nhìn, không dốc cảm động, rơi nước mắt cho tình thương yêu nhung thịt. Phi lý chưa!

Tôi không muốn có chiến tranh, đồng bào tôi không muốn có chiến tranh, sợ hãi chiến tranh hơn bệnh dịch, mỏm nó như một ác quỷ thứ hung thần. Vậy mà, đó! Đồng Xoài mới hôm nay. Rồi những lỗi bom này....

Chiến tranh sẽ còn kéo dài mãi mãi. «Bác Hồ», Bên đã từng xác định «nhất định đánh, đánh đến cùng hết đời ta đến đời con, đời cháu. 5 năm, 10 năm, 20 năm hay lâu hơn nữa cho đến nhẹ nhàng giải phóng miền Nam mới thôi» hay sao?

Giải thích là gì nhỉ? Chiến tranh đó là gì? Là máu chẩy, người chết, khát khát, đau chất chồng mây trời mây đó ư?

Quái đản và phi lý cùng cực. Nhưng biết sao giờ?

Ông Hoàng Si-Ha-Núc ơi! Quê hương ông, đất nước ông cũng được Pháp cai trị, đô hộ như Việt Nam mà! Dân tộc ông được người ta xem là chưa văn minh, dân trí còn thấp hơn Việt Nam tôi thế tại sao đất nước ông không chiến tranh, vẫn hoàn toàn độc lập, vẫn bảo toàn được lãnh thổ? Ông nói nhẹ, nói vượn, hết nước này đến nước kia, khối nay khối nền phải viện hỗ trợ vô điều kiện cho ông. Ông nói chuyện này, im lặng đầu kia, ngụ ý, đóng kịch với đầu nội, vẫn không nước nào đánh ông. Diễm Phúc cho đất nước ông quá. Ông không chiến tranh mà vẫn giải phóng, độc lập...

Trời ơi! Hay cuộc chiến tranh kiên quyết mấy mươi năm trên đất nước này là một sự «trả quả» một sự đền bù theo kiểu «luân hồi kết quả báo» của nhà chúng Phật, mà xa xưa tổ tiên tôi đã mở ra những cuộc Nam Tiến, tiến mãi xuống phương Nam?

Tôi đã đứng trước. Cậu cảnh bảo vệ như nhắc nhở, hãy để tôi ra khỏi sự suy nghĩ buồn thảm:

- Mình đi, anh Tư!

- Ừ, thì đi!

Tôi tự nhiên. Step going. Tôi phải thu lại một số lượng lớn hơn. Một dòng cạn, nước êm dịu. Tôi nghe tiếng cười, nói chuyện vui vẻ bên kia. Một gian nhà mới, Lợp lá quân màu xám ẩn sau dày thưa ven bờ. Bản Quân Y đây rồi.

Tôi xăn quần bơi lội. Bước lên bờ nhiều bước, đánh phải nhà ăn. Trong nhà đang ăn cơm dài. Năm sáu người ngồi xung quanh bàn vừa ăn vừa nói chuyện vui vẻ...

Chợt thấy tôi mọi người đổ bặt, đưa mắt nhìn. Tôi bước vào, ngập ngừng, tự do:

- Chào các đồng chí... Dạ... đây có phải là Ban Quân Y khu A?

Một cậu thanh niên trẻ, đầu hớt cao, nước da ngăm đen, lùn tịt, giương đôi mắt trắng mở hỏi lại tôi:

- Đồng chí kiếm ai? Đồng chí ở đâu đến?

- Tôi ở Bộ Chỉ huy Tiền Phương. Tôi muốn được gặp đồng chí Bùi Hoà!

Cậu ta chậm nhìn một người đàn ông đứng tuổi, mập mạp to con, mặc định chiếc áo kaki vàng ba túi bạc màu ngồi quay lưng về phía tôi. Anh trả lời, trả lại cổ:

- Tôi đây!

Đúng là bác sĩ Bùi Hòa đây rồi. Liếc nhìn một cái rất nhanh xuống hông tôi đang kè khẩu súng lục P38, Bùi Hòa tức cười vui vẻ:

- Tôi là Bùi Hòa đây. Chào anh.

Bùi Hoà dậy dậy, bước ra khỏi bàn bắt tay tôi.

- Anh từ phòng anh Ba Đình đến hả? Anh ăn cơm chưa?

- Dạ chưa anh!

Bùi Hoà kéo tay tôi đi về phía căn nhà trước mặt:

- Dạ mời anh! Văn phòng của tôi đó. Mình lên trên này uống nước một chút. Đồng chí anh nuôi làm cơm xong...

Tôi ngắt lời:

- Thưa anh, xin mời anh cứ dùng cơm. Anh dùng một bữa.

- Hì hì! - Bùi Hoà cười thân mật- Một chút, tôi ăn với anh cho vui. Lâu lâu có khách Tiền Phương đến nhà mà! Da anh có công việc...

Tôi đưa thư giới thiệu của Ba Đình cho Bùi Hoà:

- Có thư của anh Ba Đình gửi cho anh đây!

Một lần nữa, tôi lập lại chỉ thị của Ba Đình đã phân công tôi, Hòa có vẻ sốt sắng:

- Chốc nữa, ăn cơm xong tôi sẽ đưa anh sang bên trong. Tôi sẽ giới thiệu anh với các đồng chí bên Đội 17. Tưởng ai hóa ra người nhà cả mà!

Tôi cười đồng tình. Hòa tiếp giọng ngọt ngào:

- Cái ngày anh đến khu A hồi 63, tôi có được nghe bên B1 kể chuyện về anh. Rồi sau đó anh lên B195, sang trạm A1, đến lúc anh được đưa về Bộ Chỉ huy tiền Phương trong mấy phiên họp Ủy ban khu A, anh Hải Cà, anh Mười Thiện đều có cung ra bàn.

Đúng là anh ta muốn cho tôi biết, anh ta là một thành viên trong Đảng ủy khu A. Và anh ta có lời khuyên là một phần quyết định về số phận của tôi trong những ngày qua. Điều đó, có nghĩa là anh ta muốn cho tôi biết rằng, ở đây người ta biết tôi lắm, giờ đừng có mở cái trò chơi «cấp trên xuống thăm cấp dưới». Tôi đã từng là "thành viên hạ tầng" ở đây, là một chiến sĩ thứ ba rồi là một bộ phận thứ cấp, thứ quần chúng trơn tru...

Tôi hiểu lắm rồi. Giọng ngọt ngào của Hòa không sao che giấu được ẩn ý mai, chua chát trên kia. Là bác sĩ, tức thuộc giới trí thức, dù là trí thức tư sản hay trí thức công nông, cũng vẫn là trí thức, đáng lẽ anh ta phải hiểu rằng hoàn cảnh tôi, cũng như con người có chút học thức của tôi, đâu phải là một vinh hạnh, mong muốn. Huống hồ, nếu anh ta biết rằng bấy lâu nay tôi «ngoan ma» đâu có nghĩa là tôi chấp nhận, tôi hài lòng chế độ tôi đang sống, mà chỉ sống một cách ẩn nhẫn, khiêm tốn, «lòn trôn» giữa chợ để thực hiện mục tiêu cuối cùng của mình.

Tôi nhớ dai mà! Tôi biết cách nhớ mà! Khung trời tôi ao ước được sống đâu phải là khung trời này. Bùi Hòa!

Không thấy tôi bày tỏ phản ứng gì và «có vẻ» hiểu thân phận mình, Hoà thôi không nhắc chuyện «đời xưa» của tôi nữa. thuận nhiên, Hoà nói với tôi:

- Anh biết anh Mười Tài liệu không?

- Chưa đâu anh! - Tôi trả lời.

- Trước đây là Bệnh xá trưởng bệnh xá G3 ở đồi Bù Cháp đó! Bây giờ tôi giao ảnh nhiệm vụ Viện trưởng Bệnh viện Đội 17 mới thành lập này.

- Tôi có nghe tên và nghe anh em nói.

- Đội viên Bệnh viện 17 xây dựng bài hát bổ sung với Đội viên 16 hướng tới phát triển hệ thống quân y Khu A phục vụ chiến dịch Đồng Xoài. Dự trù đón nhận khoảng một trăm thương binh nhưng vào giờ nhẹ, thương binh lên đến 3 phần trăm. Toàn trọng thương với trung thương.

- Vậy rồi làm sao mình chứa và giải quyết cho hết, anh?

- Hết rồi! Không hết cũng phải hết!

- Nhà...

- Nhà hả? Mỗi trại lửa làm hai hàng xả sát vào nhau. Cứ đều đặn mỗi người đốt lửa. Nhà nhân viên rảnh rỗi cho thương binh ở. Nhân viên ra rừng đóng ngoại tuyến. Tuy nhiên cũng không đủ chỗ, tôi phải chọn làm thêm vài cái nhà nửa mái lợp bằng loại nylon cao su.

Tôi không hiểu với con số thương bình đông đảo như vậy, nhân viên đâu để chăm sóc cho đủ. Và một bác sĩ nội khoa chung như Mười Tài làm Viện trưởng, có nước chôn thương bình chứa sức mạnh nào giải quyết được nỗi lo chiến thương.

Theo hệ thống y học miền Bắc, muốn trở thành một bác sĩ có hai con đường, hoặc sản xuất thân ở đại học y khoa, hoặc bò từ yêu thương lên. Nhưng Đại học Y khoa mỗi năm sản xuất mấy chậu hoa, có ý nghĩa gì. Cho nên, tuyệt đại đa số, đều phải đi theo con đường thứ hai. Nghĩa là không cần phải có sẵn bản văn hóa.

Cứ đơn vị thành phần cơ bản, miễn phí thành viên bần cố nông biết đọc biết viết là đủ, cho học một tháng thì trở thành thành thương thương. Ít lâu sau, yêu thương cho đi học sáu tháng nữa trở thành thành y tá. Y tá làm việc nhẹ hai năm sau, nếu được chi bộ đơn vị nhận xét tinh thần công tác tốt là được đi học lớp y sĩ. Miền Bắc học y sĩ phải mất 2 năm. Ở chiến khu Miền Nam thì 6 tháng là đủ. Trong thời gian đó vừa học chuyên môn, vừa học «bổ túc văn hóa» gồm 3 môn Toán, Lý, Hóa.

Y sĩ đối với chế độ miền Bắc không có nghĩa thầy thuốc điều trị tốt nghiệp đại học y khoa hay tiến sĩ, bác sĩ, giáo sư vv... mà y sĩ là một cấp thấp hơn bác sĩ, có lẽ như loại có thể sự y tế Sài Gòn.

Từ y sĩ muốn lên bác sĩ phải một thời gian công tác nhiều năm. Điều kiện thì chốt được đưa đi học bác sĩ những y sĩ bắt buộc phải là thành viên. Là «đảng viên tốt» dù trình độ văn hóa kích thước lớp ba, lớp tư không quan hệ, y sĩ được cho học «bổ túc» bác sĩ, tại trường, học viên sẽ được «bổ túc văn hóa» cấp tốc độ theo kiểu trên. Thời gian học bác sĩ, sẽ học chương trình văn hoá từ lớp tư đến lớp mười (ngang hàng với Tú Tài toàn phần của Sài Gòn) theo kiểu đá kim cương về Toán, Lý và Hoá. Các lớp «bác sĩ công nông» mở tại miền Bắc phải học từ ba đến năm nhưng ở chiến khu chỉ một năm là tốt nghiệp.

Tôi đã được nghe những anh em khác giải thích cho biết về hệ thống y khoa của Đảng đào tạo theo phong cách đó, nên trường hợp bệnh viện 17 hôm nay không hiểu người ta sẽ «m cần ăn' ra sao?

Tôi không sao không hỏi Hoà:

- Về nhân viên chuyên môn của mình thì sao anh? Có vất vả lắm không?

- Vất cứng là cái chắc. Ít người phải «thu gọn bụng'. Mỗi người làm việc bằng ba chứ sao. Ở miền Bắc, đồng bào làm việc bằng hai thì ở đây mình phải làm bằng ba. Chiến sĩ khu A mà!

Ngồi đối diện qua chiếc bàn dài nhìn cử chỉ của Hoà có vẻ hả hê lắm.

Tôi muốn nói một câu: Làm việc bằng hai bằng ba, bằng bốn là ai đó, chứa anh và tất cả các cán bộ ở rừng núi này chỉ làm bằng khí lửa nhất. Mà thực sự người lính đau khổ, người lính chết, chết cái đám chiến sĩ lúc nào cũng có thể là bộ động cơ chính trị phân công giáo dục không ngừng nghỉ là hy sinh xung phong nào là thi đua đạt thành tích nào là «đoàn viên tiên tiến» «đảng viên trung gian» vv.. «dâng lên Bác, Đảng».

Nhưng Hòa hiểu nhiều câu nói của tôi, «vất nặng» mà tôi nói không có nghĩa là cực hưng quá sức. «Vất vất vả» ở đây là khả năng chuyên sâu của bộ điều trị. Lúc đó chưa tìm được chữ nào diễn tả một cách nhẹ nhàng kín đáo để thoát khỏi thân ái Hòa, tự ái Đảng, tôi đành miễn cưỡng dùng hai chữ đó. Đương nhiên tôi vẫn chưa mãn nguyện.

Tôi hỏi lại:

- Năng lượng cán bộ chuyên môn của mình chắc chắn cũng không đến nỗi thiếu lắm phải không anh?

- Ồ! Thừa chứ! Làm sao bị thiếu. Trước khi chiến dịch mở màn, Đảng Thủy sản Tiền Phương đã chọn lệnh chận lại một tập hơn ba mươi đồng chí y, bác sĩ, «cán bộ mùa thu» từ miền Bắc vào trạm đường dây A2. Riêng Ban Quân Y khu A được bổ sung gần hai chiến đồng chí. Trong số đó có 2 đồng chí bác sĩ còn bao nhiêu khác là y,Dược sĩ. Lực lượng đó mạnh lắm chứ!

Uống thêm một trà đậm, Hoà tiếp:

- Riêng bệnh viện Đội 17 này bổ sung thêm một bác sĩ là anh bác sĩ Lưu văn Quyến và 7 y sĩ khác, đủ loại. Nội khoa chung có, gây mê hồi sức có, ngoại khoa có, cả xét nghiệm, X quang cũng có.

- X quang có phải là Rayon X không anh?

- Đúng Rayon X đó! Còn xét nghiệm hóa học là... là chuyên gia về thí nghiệm. Phòng thí nghiệm. Anh hiểu chưa?

-Hiểu, anh! Mà...bộ mình ở đây có máy chiếu Rayon X sao anh?

- Làm gì có đó! Chỉ có bên Tây Bắc, bên Rờ, bệnh viện 320 của Rờ (R) mới có máy X quang.

- Vậy y sĩ X quang mình giữ lại đây có lợi ích gì?

- Lợi chứ! Trước đó là về quân số, về cán bộ. Kế đó, không có máy X quang đồng chí y sĩ làm công tác điều trị, «xoa nhe» (signer) hàng ngày ở trại lửa. Còn về thử nghiệm, dĩ nhiên quá hữu ích, quá cần thiết rồi.

Hoà giải thích thêm:

- Đồng chí y nghiên cứu thử nghiệm đó là Mười...Mười Tài. Phải, Mười Tài liệu. Anh ta mang theo từ Hà-nội về một cái kiến ​​trúc hiển thị của Tiệp nặng cả vật ký chớ phải ít sao. Rồi còn có cả lễ bộ của nó nào «ốp jec» (ojecctip) 30 có, 40, 60, 90, kính thử, thuốc màu, Serum test vv.. Phục thật. Nặng nề, cồng kềnh khác cái gánh đông sơn mãi võ, vậy mà anh ta cũng khệ nệ mang về cho kỳ được. Nhưng mình cũng hiểu, gia sản, sơ đồ nghề nghiệp của anh ta chỉ có hấp ấy, nếu anh ta không mang về theo thì nghề của anh ta cũng giàu đi. Lấy được gì để đánh giá?

- Anh ta về đây chắc nhiều việc lắm?

- Quá nhiều. Làm cho ngày tối đa không hoạt động. Năn tìm vi trùng, nào xét nghiệm máu, còn dạy cái lớp học y tá tại nghiệp bên đội 17 nữa!

- Tìm vi trùng thì có thể tìm thấy vi trùng gì anh?

- Số rét! Falciparum một cộng (+), hai cộng (++), ba cộng (+++). Nội khoa của mình hầu hết đều là bệnh sốt rét.

Người ta tìm việc làm sốt rét cũng đủ mất hết ngày giờ. Bài hát tìm vi trùng sốt rét là phân loại máu cho nhân viên, cho thương bệnh binh từng người để lập hồ sơ cá nhân. Rồi đếm hồng cầu, bạch cầu, bạch cầu non, đơn nhân, đa nhân, độ nghiêng, độ đông vv..

Hòa nói một hơi về chuyên môn. Tôi ngồi tò mò tò mò

Vì đi vào chuyên môn sâu, có giải cho tôi nghe mấy đi nữa, có khác vào vịt nghe sét. Anh chàng sinh viên luật như tôi chỉ có thể đứng nổi các môn dân luật, hình luật, luật Bảo Đại, luật đối tham, công pháp quốc tế vv.. mà thôi.

Ấy thế mà, càng thấy tôi càng tò mò, Hoà càng có thể nói không ngừng. Cuối cùng anh ta hỏi tôi:

- Tôi giải thích như vậy, anh hiểu rồi đừng! Quả thực nghiệm nghiệm đối với điều trị quan hệ vô song.

Đương nhiên là quan hệ rồi. Nhưng tôi hiểu được những gì về cái lĩnh vực chuyên ngành y khoa của anh ta. Tôi đành lắc đầu cười trừ. Tôi muốn biết, đâu phải cần biết những lý thuyết chuyên môn mà sự sinh hoạt cũng như tình hình điều trị chung thôi.

Tôi hỏi tiếp:

- Như vậy về việc điều chỉnh bộ điều chỉnh, hậu tố Đội 17 đã quá rồi anh. Anh bác sĩ... bác sĩ gì anh vừa nói...

- Lưu văn Quyến.

- Có anh quyến rũ đây, giúp đỡ anh nhé! Bệnh viện Đội 17 có bác sĩ làm viện trưởng mới hợp lý...

Hòa như ngạc nhiên lắm, trố mắt nhìn tôi, ngắt lời:

- Đâu anh! Anh Mười Tài liệu chính của thư viện!

- Ủa! Vậy mà tôi tưởng tượng...

- Không, dù là bác sĩ nhưng anh quyến chỉ là bác sĩ dân y đưa sang. Cấp độ anh Quyến mới là thiếu uý. Còn lại Tài liệu chuyên sâu quý anh quyến rũ mà cấp quân đội trung uý rồi. Điều hệ thống quan trọng hơn cả, anh Mười Tài làm lãnh đạo Đảng Đạo lúc này chỉ mới là điều bình thường. Anh tưởng tượng cái gì? Cái tưởng của anh là sai. Ở chế độ này, đường dẫn đạo của Đảng đối đầu với tất cả các ngành học rất rõ ràng. Có thể tắt hiệu ứng nhập khẩu: «ĐỎ và CHUYÊN». Anh hiểu chứ?

Tôi xóa người ta. Hiểu? Phải! Bây giờ tôi mới hiểu. «Đỏ và Chuyên»! Màu đỏ đi trước. Chuyên đi sau. Nếu Bác sĩ Quyến rũ lãnh đạo phân công chuyên môn của y sĩ Mười Tài, chỉ vì nguyên nhân cấp quân đội, tôi vẫn có thể hiểu được. Dù rằng công việc đó là vô lý, anh thợ học việc «học viên» điều khiển công việc cho anh đào chính cống, chuyên nghiệp đáng tiếc thầy.

Đàng này, tôn ti trật tự, sự hợp lý chỉ căn cứ vào tiêu chuẩn «Đỏ». Màu đỏ đi trước. New red is quan trọng. Vì vậy mà, lâu nay, tôi cứ ngỡ ngàng trong các chuyên ngành, khoa học, kẻ chỉ huy bao giờ cũng phải là những cán bộ chuyên môn giỏi nhất, cấp bậc chuyên môn cao hơn.

Không cần phải có một giải pháp rõ ràng, tôi cũng hiểu ĐỎ là ĐẢNG, là Mác Xít, Lênin. Cán bộ chuyên ngành phải là thành viên, quản lý Đảng, trung thành với Đảng, đặt Đảng lên trên hết. Muốn học chuyên, trước hết phải học lý luận Đảng, đường hoàng Đảng, Đảng đi trước, chuyên môn đi sau.

Tôi vân vê chung trà nóng, nhìn sóng nước chao đi. Tôi Im lặng không nói thêm lời nào. Bởi vì tôi có lời khuyên nào góp ý vào vấn đề «Đỏ và Chuyên» vấn đề nguyên tắc đường lối... tôi sẽ bị vũng một cách nguy hại.

Quan điểm bình thường về nhân sinh, về khoa học không phải là quan điểm đúng ở nơi đây, ở khung trời đầy huyền thoại này. Tất cả mọi thứ tự đều được đảo lộn. Biết sao giờ?

Giữa lúc đó, anh nuôi chạy lên mời Hòa và tôi xuống ăn cơm. Sự suy nghĩ của tôi cũng bị đoạn, giải thoát qua câu hôn mọc:

- Ta xuống ăn cơm, anh. hôm nay mấy đồng chí ở đây có gài bẫy được con kỳ đà. Bất kỳ đà tuyệt vời.

° ° °

Chiều, sau khi ngủ dậy, Hòa dẫn tôi trở lại sang văn phòng Bệnh viện Đội 17. Trong văn phòng, một cục mặc đen, cổ áo cao, y như những người lính Hồng quân Trung Quốc mà tôi được xem qua vài bức hình trong sách. Mặt anh ta trắng trẻo nhung, mũi cao như Tây.

Nhìn qua phong cách, cử chỉ, không hiểu sao tôi có ý nghĩ, anh ta thuộc dòng trí thức, thành phần xã hội bắt buộc phải «trí, phú, địa, hào» Anh ta là bác sĩ quyến đây chăng?

Thấy Hòa và tôi bước vào, anh ta đang chú ý đọc một cuốn sách dày có đến mười phân, bỗng quay ra. Anh ta mỉm cười, mỉm cười hiền, chào vàng răng trắng nõn đều và đẹp.

- Chào anh Ba!

Hoà cười hỏi lại:

- Chào anh! Khoe anh?

Tôi cũng khẽ cúi đầu.

Hoà quay lại giới thiệu với tôi

- Giới thiệu với anh, đây là bác sĩ Vũ Trọng Kính, chuyên gia khoa chấn thương. Miền Nam mình hiện nay có ba sư tổ về y khoa. Anh Kính là một trong ba tay tổ chức đó.

Giới thiệu xong, Hoà cười giòn. Còn sống kinh thì đỏ mặt, ấp hưng phấn Hòa:

- Không thông... Anh Ba giới thiệu...nghe ghê quá. Tôi không nhận biết được địa điểm.

Tuy nhiên, Kính cũng nhoẻn miệng cười, từ tốn e ấp như con gái, đưa tay ra bắt tay tôi. Hòa tiếp:

- Còn đây là anh Vũ Hùng, từ Bộ Chỉ huy Tiền Phương đến thăm anh em thương binh và nắm tình hình thương bệnh binh.

Ngồi xuống bàn, bàn trống, không bình, không nước, tôi thấy lạ. Kết quả Đội 17 của bệnh viện văn phòng là một trường hợp ngoại lệ, không có trang nào giống bất kỳ văn phòng nào ở chiến khu này.

Tôi thấy Kính có vẻ nóng, thả lỏng dác nhìn xung quanh như tìm ai đoạn đứng dậy với tay lên đầu cột sống sợi dây lưng xuống, cả súng ngắn, bao vũ khí tấn đeo xung quanh. Kính lấy bình nước và thiết lập bàn làm việc:

- Mời hai anh uống nước!

Hoà nhướng mắt nhìn bình dương nước, nhìn Kính rồi nhìn tôi cười nụ:

- Mười tài liệu bối rối quá. Vào tháng này, tôi đã chấp thuận dự án chi cho Đội 17 mua bộ đồ trà, ly, phân tách cho văn phòng bệnh viện rồi vậy mà tới bây giờ nghĩ đã thấy gì hết. Khách đến chơi, nhìn cái bình tấn nước chín với cái ca, nhìn nó đau thương làm sao!

- Có nước chín, dùng tạm cũng tốt, anh Ba!

bỗng Hoà quay sang tôi:

- Anh ngồi đây chơi nghe! Tôi đi kiếm anh em Ban Chỉ huy Viện một chút.

Tôi chưa trả lời, Hoà đã dậy, chấp tay sau, lững bước đi. Điện nói vọng theo:

- Anh Mười Tài liệu đang ở dưới nhà giải trí anh Ba! Còn lại anh Sáu hình như ở dưới nhà bếp hay cho mượn xung quanh trại nữ.

Còn lại mình và Kính. Không thể Hòa nói chuyện cho biết trước nên tôi không hiểu Kính có giữ một trò chơi, nhiệm vụ nào ở đây không? Tôi hỏi Kính:

- Thưa anh, anh công tác ở đây?

- Ừ! Tôi từ Bệnh viện Đội 16 hôm nay đến được một vài nơi.

Ngồi nói chuyện một lúc, tôi được biết rằng Kính cũng không phải là bộ đội của Đội 16, mà là «chuyên gia» thương thương của Phòng Quân Y «R» đi làm nhiệm vụ cố vấn và giải quyết tất cả các trường hợp khó khăn, «xương mẫu» của chiến dịch ở bệnh viện hậu phương sau chiến dịch.

Trong chiến dịch Đồng Xoài, Quân Y «R» cho lập bốn đội giải trí dã chiến là đội 110, 112, 114 và 116. Nhiệm vụ của các đội này, tiếp tục hỗ trợ các đội giải trí của ba Trung đoàn Q1, Q2, Q3, cứu cấp thương và giải quyết tạm thời các chiến binh để chuyển về tuyến sau, bệnh viện hậu phương. Tại các bệnh viện hậu phương sẽ kiểm tra Kiểm soát lại từng chiến thương một, thực hiện thời gian cuối cùng.

Như vậy, các chiến thương được điều trị qua các đội giải trí dũng cảm chỉ là điều trị có tính cách cứu trợ, Cắt băng bó để chiến thương thoát khỏi tình trạng nguy hiểm, thương vong ở những ngày đầu. Sau đó, khi chuyển về bệnh viện hậu phương, tuyến đường này lại mở vết thương xem lại, thực hiện cuộc điều trị cứu nguy cho đến khi thương binh lành chứng.

Bốn đội «Giải Pẹo Dã Chiến» kể trên, ba anh hùng 110, 112, 114 ra mặt trận, cùng duy chỉ có đội 116 với nhiệm vụ «Giải P thương tổn» ở hậu phương nên ăn chực nằm chờ ở Bệnh viện Đội 16, chờ chiến thương gửi về, Bác sĩ Vũ Trọng Kính cùng với chiến binh 116, làm một y sĩ khác làm trưởng. Tuy nhiên về phương diện chuyên môn, mọi sự phân phối đều làm Kính định lượng. Kính được Bộ Tổng Tư lệnh bờ biển Bắc đưa vào Nam, giữa năm 1964 theo đường biển,biển bộ bờ biển Ba Tri (Bến Tre). Sau đó được đưa về R. Những ngày còn lại ở Hà Nội, Vũ Trọng Kính được xem là một trong những chuyên gia chấn thương lỗi lạc của Viện Nghiên cứu Cứu Y học quân sự miền Bắc, Phó tiến sĩ Y khoa làm Mát-sco-va đào tạo. Và Kính, Nguyên là bệnh nhân chủ chốt của bệnh viện quân sự 103 - một trong hai bệnh viện quân sự lớn nhất của Hà Nội.

Trong hầm của Kính vào Nam, trước Kính vài ngày, toàn là những «chuyên gia cao cấp» của ngành quân y Miền Bắc, những «nghiên cứu sinh» du học các nước Liên Xô, Đức, Tiếp, Hưng, Trung Quốc, Triều Tiên vv...

Theo lời Kính cho biết, hiện tại Phòng Quân YR, học cơ quan lãnh đạo cao nhất về quân y miền Nam gồm các bác sĩ chuyên gia kể trên. Kính vào sau, lại thích công tác điều trị sống với thương binh nên tình nguyện đi theo các chiến dịch.

Tôi ngồi nói chuyện với bác sĩ Vũ Trọng Kính có đến nửa giờ vẫn chưa thấy Hòa trở lại. Sản phẩm đưa ra vào thời điểm bảo trì của tôi:

- Đã đến lúc tôi phải tự giải trí rồi! Anh có cùng đi xuống phía dưới chơi không?

- Dạ, cảm ơn anh!

- ba suốt hôm nay, tôi làm việc không ngừng nghỉ. Dù đêm nào cũng có biểu thức sáng suốt ở vùng hoang dã. hôm nay thì hỗ trợ nhiều rồi rồi, những ca khó hiểu, gay go nhất đã giải quyết xong. Như đêm hôm qua, tôi chui ra khỏi nguy hiểm, thì mọi người vừa thức dậy hoàng, rửa mặt. Mắt tôi hoa lên, cay xè, nặng như mực, lảo đảo không vững. Anh biết không giữa hai ca bệnh, buông cái bistouri ra rồi, sau tựa lưng vào cột là ngủ nào hồi không hay. rồi, cà-phê đen anh pha cho xem so sánh uống cũng sản ăn thừa.

- Bộ mấy hôm nay giải độc phải thông suốt mấy ngày đêm sao anh?

- Vâng!

- Vậy anh làm sao chịu đựng?

- Nói ngay, mấy hôm nay, buổi sáng sau khi ở leo giải trí ra là tôi tìm chỗ ngủ một giấc đến chiều. dậy dậy, tắm rửa ăn cơm xong mới lại vào thức ăn giải khát tiếp tục. Trong thời gian tôi ngủ các đồng chí y sĩ ở đây thay phiên nhau, họ giải quyết những trường hợp nhẹ, vết thương phần mềm. Nhưng hôm nay qua đây, tôi vừa ngủ nhẹ nửa giờ, có một ca biến thể sản xuất huyết nội phải cấp cứu, mấy anh em lại chạy đến dậy sóng đi hội bão, rồi rửa tay chui vào vuốt giải trí. Mắt trừng mắt mở tôi cũng phải làm. Bởi tôi không làm thì thương bình hy sinh. Anh em y sĩ ở đây đâu đủ sức giải quyết những ca nối động chậu chậu sau.

- Động gạch sau đó là động mạch nào anh?

Kính hơi ngạc nhiên trước kẻ ù lì về chuyên môn như tôi, đoạn nhìn tôi, rồi tức cười, từ giá giải thích cho tôi hiểu:

- Cái khung xương giáp hai đùi và mo danh từ y khoa gọi là khung chậu. Phía trái gọi là chậu trái. Mặt gọi là chậu phải. Đường chuyển mạch kết nối với cơ đùi Đồng chí thương binh đó bị vỡ khung xương động mạch. Trước đây, ở mặt trận, đội giải trí dã chiến họ giải quyết tạm thời, phần cứu cấp. Lúc đó động mạch đã chảy máu, nhờ những sợi tơ huyết gọi là fibrin đồng lại, lấp đi. Hiện tại fibrin đã được khóa, thay thế là xuất huyết nội. Xuất huyết nội là máu bên trong ổ bụng. Giải quyết trường hợp hợp lý phải Khám bụng dưới, banh ra, nối động mạch xong, khâu bụng lại.

Tôi dù được nghe giải thích vẫn ù ù cạc, nghĩ hiểu ra làm sao. Không thể hiển thị bất kỳ trường nổi nào hợp lý.

Kính đứng dậy:

- Thôi, mình đi anh!

Tôi di chuyển theo bước. Ngang qua hai trại trại ở phía bên kia. Kính cho biết đó là 2 trại trung thương. Trại bệnh cũng như bao nhiêu nhà khác ở đây, trống rỗng, không phên vách.

Xuôi theo nhà, ba cây đòn dọc cột song, cao mặt đất nhẹ hơn thước. Hải hàng trả giá sát nhau. Trên mỗi phút có một người. Võng thay cho giường. Thương binh nằm thế này, không hiểu họ có cảm giác ra sao?

Đi ra khỏi phòng văn bản kích thước phải một chiến hào dài. Từng quảng có nhiều cây và đắp đất bên trên cao lên như những nấm mộ. Kính giải thích cho biết những nơi có «nấm mộ» là những ụ để thương binh nặng nằm khi có tình hình căng, phi cơ hoạt động thường xuyên. Cũng có thể, mấy hôm nay vùng này yên tĩnh nên thương binh còn để ở trên, chưa hạ hầm. Qua chiến hào là nhà trước mặt - Nhà giải trí và những trại thương trọng. Nhà giải trí chung quanh rèm mùng trắng, từ sát mặt đất lên đến nóc để thoáng gió và côn côn trùng. Cửa cũng là vải mùng. Bên hông, một hành lang trống đi ra sau nối liền với nhà nấu, hấp dụng cụ và bồn rửa tay.

Kính dẫn tôi vượt qua hành lang, tại nhà nấu ăn, hấp dụng cụ, tôi gặp ngay năm sáu người đang cưỡi quần chung quanh một bộ bình trà để ở mặt đất. Nhưng trước mặt mỗi người là một ly cà phê sữa. Kế bên bộ bình trà, một kỹ thuật đậu đậu.

Tôi bắt gặp Hòa đang nhai kẹo, tiếp theo lấy thuốc Ruby do người thiết kế đưa ra. Tôi thấy khó chịu hết sức lực. Khó chịu vì tôi đã bỏ tôi ngồi chong cứng ở văn phòng với Bác sĩ Kính xuống đây ngồi ăn kẹo, uống cà-phê, đấu láo ở đây. Dù sao, tôi cũng là khách của bạn mà!

Và dù tôi là cán bộ, cấp thấp hơn y đi nữa, cũng là khách, được Bộ Chỉ huy Tiền Phương tiếp xúc, công tác với y.

Quả là một sự bình tĩnh, không biết lịch sự là gì. Thế mà bệnh y bảo là đi tìm Ban Chỉ huy viện báo tin có khách, về tiếp xúc!

Một người ngẫu nhiên nhìn thấy Kính và tôi. Anh ta nhìn sang Hoà nói nhẹ nhàng:

- Có ai...

Hoà quay ra:

- MỘT! Anh Hùng! Vào đây chơi!

Và Hòa luôn giới thiệu:

- Toàn dân khu A cả! Có ai lạ đâu. Anh Hùng trước đây là chiến sĩ Hải Minh ở B195 rồi về trạm đường dây A1. Bây giờ được rút về công tác ở Bộ Chỉ huy Tiền Phương đến đây thăm anh em thương binh.

Tôi cố gắng thả lỏng nhoẻn miệng cười và gật đầu chào mọi người. Tôi hiểu Hòa muốn giới thiệu dịch vụ cho mọi người biết, không thấy mang súng ngắn là loại thuộc tính có thể có "uy" đâu. Người lính Hải Minh tức là người lính của một bộ phận bét khu A, «ngáp phải Chuột» thì thứ «cán» đó, anh em cứ xem là đáng kể.

Nhưng tôi chợt nhận ra điều chưa biết. Tôi đang nhắm ăn cái gì, đúng rồi. Còn bác sĩ Vũ Trọng Kính, tôi nghĩ ít ra cũng thuộc loại cấp trên Hoà về cả chuyên môn, cũng như cấp Đảng hay cấp quân đội. By a «tay tổ y khoa» từ Hà Nội vào Nam, lại được Trung Ương cử làm nghiên cứu sinh sang «Đảng tu nghiệp» ở Liên Xô, khẳng định hơn Hoà. Tại sao y lại có thể không có lời mời Kính uống chút cà-phê miếng ăn kẹo, cả một lời nói cho phải lịch sự. Bạn không cần phải giữ lịch sự kiện Kính, hóa ra...hoá ra Kính cũng như tôi sao?

Khác xa mà! Hay giữa hai người đã có kỵ binh, bất nhất nào? Lạy!

Trông Kính, phong thái,phong cách dấp thức, quản bộ cao cấp cho tất cả mọi người ở đây... Kính nói chuyện rất khiêm tốn, hòa nhã khôn khéo dịu dàng, câu chuyện hồ cả Hòa, cả những bác sĩ ở đây chỉ có thể là học trò chơi Kính về chuyên môn. Thế, tại sao?

Trong khi, người ta «mở rộng vòng vây» cho tôi và Kính xáp vào, Kính nhìn tôi:

- Xin mời anh ngồi uống nước với anh em chơi!

- Dạ, mời anh! Tôi nói.

Kính cười, thật thà:

- Tôi không được uống trà. Tôi vẫn xem qua cái này một tí.

Kính quỳ đầu, lom khom bước đi từng bước, đi lại hai cái nội thất to, loại thùng nấu phở đang sôi sục trên bếp, giở sản, Thả mắt nhìn vào. Kính vui vẻ hỏi một cô gái có mái tóc trắng ngang và mũ trùm đầu:

- Đồng chí có nhớ tốc độ tôi đôi căng su không?

Có lẽ cô ta là một y tá:

- Dạ có! Hôm nay phải tăng tốc thẳng ca phẫu thuật cắt cơ đùi qua không Chú Chín?

- Đúng vậy!

Kính lại lom khom vòng quay trở lại, Đưa màn chui vào phòng giải trí. Hòa thú cho tôi một nước trà đậm:

- Uống trà anh hùng! Chào... chào! Cà-phê sạch hết rồi. Sorry quá, không còn, pha mời anh!

Tôi chung nước lên miệng. Hòa thì thầm với người ngồi cạnh

- At in this forest thế này căng thẳng với không căng thẳng. Làm y như ở 103 Hà Nội. Đéo quả, ra mặt, tay còn không rửa cũng phải Lành như bình thường. Mạnh về penicillin mà! You You You You You Do You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You You do)?

Thì ra Mười Tài, Viện Trưởng «độ 17» là người đây. Người anh ta gầy, má hóp. Đôi môi nâu. Cà phê trống không có sợi bụi. Tuổi tác cũng có bốn cánh tay. Anh ta cười buồn nhìn xuống đất:

- Dạ, đúng vậy, anh Ba! Vậy mà thương binh vẫn lành bệnh. Không tìm thấy ai chết do nhiễm trùng nhiễm trùng. Kể cũng lạ, giống sách nhỏ chút nào.

Hòa bắt sang chuyện tôi:

- Đây là đồng chí Mười Tài, Viện trưởng Quân 17, anh Hùng. Còn mấy anh em đây là y sĩ phục vụ tại đây.

Tôi chào mọi người bằng mắt một lần nữa.

Hoà tiếp:

- Trước giờ chắc anh chưa được «tham quan» một ca bệnh nào?

Hai chữ tham quan tôi nghe lạ quá, mới quá. Danh từ «xã hội chủ nghĩa» có khác! Nhưng tôi cũng hiểu nhầm rằng «tham quan» chắc chắn có nghĩa là «tham dự quan quan trọng». Tôi trả lời ngay:

- Dạ, chưa anh!

- Chốc nữa ở đây, có một ca đại chiến thuật sọ não. Anh tham quan một lần cho biết. Xem thử trình độ kỹ thuật của mình có hơn số quốc gia không? Tôi tin là trình độ của mình hơn xa.

Tôi làm thế chó nào biết được hơn hay không?

Đã bảo là từ trước giờ tôi đã được nhìn thấy một cuộc mổ xẻ nào, bất kỳ ở đâu đâu? Hồ hồ, chuyên môn y khoa đối với tôi, mù tịt, thì còn biết trời đất gì. Một nơi khác một anh chàng dốt đặc biệt mai, «ni A ni B», bảo đọc hai cuốn sách xem coi cuốn nào hay hơn cuốn nào? Đã không đọc được chữ nào để so sánh?

Nhưng lần đầu tiên trong đời, có dịp được nhìn vào cái thế giới mình chưa biết, đó là một niềm vui. Một dịp có thể xảy ra. Tôi bắt đầu quan sát xung quanh. Ngoài hàng phía sau, sợi dây phơi, căng đầy những áo choàng, mũ đội, băng, drap, khăn vải tất cả đều tỏa sáng.

Ở góc nhà, bồn rửa tay là một thùng chậu thật to, khoét hậu, gắn liền vào một ống nylon cỡ lớn, đào ra cái bể nhỏ bên ngoài. Sát đất, dưới chậu chậu thau là hai bàn đạp làm hai sợi dây treo, nối liền với hai «thùng phở» chứa nước trên kệ cao. « Mỗi thùng phở » có dán giấy đề chữ bên ngoài. Thùng bên trái: «NƯỚC CHÍN». Thùng mặt: «NƯỚC SỐNG». Mỗi thùng có một cơn lốc cao su, chạy qua một thanh cây thẳng, xà xuống giữa chậu thau cách mặt thăng cao ba tấc.

Kế bên chậu thau là một lon bảo xà-bông, chai xà-bông nước và ba cái bàn chải quần áo.

Bên lò Hoàng Cầm, 2 « thùng phở » sáng bóng, đang sôi sục. Ở trong lò một cái ấm nhôm để phóng hỏa hơn. Và hai món khoai mì nướng tênh khác biệt trên nóng.

Bác sĩ Kính từ trong giải phóng ra, liên tục:

- Mình... mình bắt đầu công việc chưa... các đồng chí?

Mọi người nhìn nhau. Mười tài khoản trả tiền thẳng:

- Cũng...được!

Kính không nói, không rằng, yên tĩnh leo núi mang áo vào giải trí leo dốc, ở đâu đó, đoạn trở ra đến bên trong chậu thau. Một tay chộp lấy địa xà-bông, một tay cầm lấy bàn chải quần áo đưa vào chậu thau.

Sau đó, Kính dậm chân lên bàn đi bên mặt. Nước trên thùng «NƯỚC SỐNG» theo vòi rồng xuống chậu thau. Kính đưa hai tay ra ngẫu hứng và bắt đầu xoa xà-bông hết hai tay lên thần cùi chỏ. Chiếc bàn chải tẩy quần áo trở thành bàn chải rửa tay, chà sồn ào từ móng tay, kẻ tay, ngón tay rồi khắp nơi. Bọt xà-bông trắng xóa, tung đầy. Chưa cần đến nước dội.

Vừa chà xát tay, vừa miệng vừa nhăn, hai răng nanh vừa khít. Căng buồn cười làm sao. Bàn chải rửa quần áo, xô ào ào, sồn ào trên tay chắc là đau lắm nhỉ?

Nhìn thấy Kính chà tay, một người rồi hai, ba người rời «mâm trà» đứng dậy. Kẻ cày áo, người chui vào giải trí. Bước ra bên ngoài. Ý nhẹ bắt đầu rửa tay nữa đây!

Duy chỉ có Hòa, Tài là ngồi yên như bàn thạch, thong thả hớp từng từng trận nhỏ cà-cảm sữa, hút thuốc Ruby khói những vòng tròn chữ O.

Chợ Tài hỏi tôi:

- Chắc chắn anh Hùng đã đến đây một lần với anh Sáu Khâm phục hồi?

- Dạ! Cùng một lúc đó anh. Mạnh anh Sáu Khâm và Ban Chỉ huy Q2 còn ở đây

- Không được, anh! Mời anh ấy ghé thăm mấy anh em thương binh Q2 một chút rồi đi rồi!

- Riêng tôi, có lẽ tôi đang ở đây công tác với mấy anh vài ngày hôm nay. Tôi vừa ghé thăm anh thương binh vừa thu nhập tình hình điều trị chung ở đây để báo cáo lại với anh Ba Đình.

Tài sản tĩnh một hồi phục, tiếp theo:

- Anh đến đây một mình?

- Không được, anh! Còn một đồng bảo vệ nữa, hiện đang ở bên anh Ba Hòa.

- Vậy chiều nay anh với đồng chí bảo vệ sang đây nghỉ. Tôi lúc này làm việc trong đêm, bận rộn tối mắt tối mũi. Tôi mấy hôm nay phải túc trực ở đông giải trí, bỏ văn phòng, không ngó ngó tới gì. Chắc chắn anh ấy đến phòng không gặp ai?

- Hồi chiều thì không. Lúc đó thì có. Có ánh sáng.

Tài quay sang Hoà:

- Sáu Chiếu cũng tiền tệ, Ban Chỉ huy Viện có tôi cùng ảnh. Tôi bận rộn dưới đây, tưởng tượng trên văn phòng còn có hình ảnh. Ảnh có làm công tác chuyên môn đâu?

Hòa cười, nhướng mi lên:

- Sáu Chiếu tối ngày y chỉ biết có trại nữ. Muốn tìm kiếm nơi ở cho nữ nhân viên trại là y. Trả đũa vợ đâu được.

- Thiệt hại quá! Chủ bữa nay chị em họ phản ảnh với tôi. Sáu Chiếu quá anh Ba!

- Bậy gì?

- Anh biết dưới lửa nhỏ?

- Biết! Sao?

- Nhân viên mình thì đông. Cái giường này sát cái kia. Vợ ảnh ngủ chung với chị em ở dưới. Đêm nào cũng vậy, chưa đến 9 giờ ảnh đã dò xuống dưới rồi. Chị em người ta mùng. Biểu tượng ánh sáng.

Thế là hai ông bà thả lỏng giăng mùng, chui vô ôm ấp nựng nịu nhau một hồi, rồi è nhau ra «giả trà» tự nhiên, coi trời đất như ra gì. Chị em họ ngượng quá, kẻ thổi đèn người bỏ lửa đi mất để khỏi phải nhìn. Dù mình có làm gì thì cũng chỉ có thể huy động, must known....

Hoà cười khan, ngắt lời:

- Thôi, cha nội! Ông nữa! Người ta cũng phản ánh hình ảnh với tôi. Ngủ trầm, nhà cột chôn, hai vợ chồng ông cũng làm rung thiên thiên hạ ngủ không được thì sao? Thôi, cho tôi xin! Vũ dịp ông nói, tôi đề nghị ông với Sáu Chiếu, tối tối chịu khó dẫn nhau ra rừng ngủ với nhau, rồi muốn làm gì thì làm. Tự làm. Tha hồ. Chớ cái kiểu này, mấy con nhỏ yêu thương, y tá ở đây coi bộ chưa xong. Nó cứ nhìn hoài, nó chịu sao nổi.

Hoà vừa nói vừa cười. Mười tài nguyên gầm xuống đất đỏ như trái mồng tơi chín. Tôi thấy bất chấp sự ngại ngùng. Người ta giải quyết vấn đề nội bộ của nhau, suy nghĩ còn quan tâm đến khách khứa gì cả. Tôi yên lặng đứng dậy, rút ​​lui cho hai người nói chuyện.

Đàng kia, Kính vừa rửa tay sạch xà-bông xong, đi vào leo giải phóng. Tôi chưa xong, không ngờ Kính lại trở về rửa tay nữa nhưng trên đầu đã có thêm cái mũ trắng. Tôi lấy một điều chưa biết, đến bên câu hỏi:

- Tôi tưởng anh đã rửa tay xong rồi chứ?

- Chưa anh! Kính nói. Sử dụng phải đến 2 lần. Lần thứ nhất, rửa xong nước sống rồi tôi mới đi vào đội mũ lên. Trở lại lần này, phải rửa lại nước chín. Nguyên tắc chính phải như vậy. Thủ tục mà!

- Tôi tưởng anh rửa sơn giờ có đến 15 phút là quá kỹ rồi.

- Chưa đâu anh! - Kính cười- Anh biết mũ tôi đang đội đây đã được hấp thụ khử trùng rồi. Dù đội đầu, tôi phải rửa tay thật sạch mới được nhẹ nhõm khi nó đội lên. Nhưng muốn mặc áo choàng cũng đã được hấp khử trùng, tôi lại ra rửa lại Savon lần nữa cho chắc.

Kính chậm giải phóng thích hợp cho tôi nghe tiếp:

- Hết lần này, tôi vào trong đó, đồng chí phụ trách dụng cụ vô trùng mới gắp áo, mạng, mặc định mang cho tôi. Xong, kế đó, tôi còn phải ngâm tay vào chậu nước sát trùng pha dung dịch Rivanol một lần nữa. Nếu không thì cũng phải rửa lại bằng alcool 90 hay thuốc đỏ. Chờ cho luồng mới không được xử lý.

Phiền nhiễu, rối loạn! Đã mang căng tay thì rửa sơ sơ, vừa phải, xong làm lại một lần Alcool, quá đủ rồi. Cái «chính thống' của ông thầy thuốc chính thống đào tạo qua những 'lò chính quý' quốc tế có khác! Tôi nghĩ có lẽ chính vì cái «chính thống', chính quy đúng nguyên tắc y khoa của Kính đã là một sự khó chịu cho những đàn em «du kích», quen với lối làm việc «a thần phù», không cần suy tính lợi hại.

Qua câu phát biểu mới rồi, «nặng về trụ sinh», trụ sinh sẽ diệt tất cả vi trùng cần gì phải sạch cho lắm, kết quả trái ngược với cái «chính thống» của y khoa.

Tội ác cho Kính. Xem Kính hiền quá, Khiêm tốn, chắc Kính chưa phê bình, chưa động, võ móc một nhân viên nào ở đây, thui thủi một mình mà đã như thế, nếu Kính cường, phê bình sát, có lẽ tình thế còn hơn thế nữa.

Sự đặc biệt về chuyên môn cấp cao nhất của tôi đã được xác định rõ ràng. Không hiểu đẳng cấp chính quyền, đẳng cấp về Đảng Kính so với Hoà, với các anh em y sĩ ở đây ra sao? Tôi muốn biết lắm. Tầm mắt tôi sẽ được mở rộng hơn, biết nhiều hơn, biết một cách kỹ càng về thế giới tôi đang sống - sống như một giấc mộng giấc chờ, ưu tư chưa bao giờ thoát ra khỏi đầu tôi.

Anh chị em y tá đã mang thương binh trên nền băng ca bằng vải bố trí vào phòng giải trí. Nhìn qua vải mùng thưa Chiếc bàn Suỵt là một chiếc bàn dài bằng gỗ, chiếc bàn khác dài để ở trong phòng, như bao nhiêu chiếc ghế dài bình thường khác. Thương binh bất động. Đầu trọc. Toàn thân được phủ kín vải từ đầu đến chân.

Kính rửa tay lần thứ 2 xong, hai tay lại. Các ngón tay đan vào nhau đưa ra phía trước đấm như người niệm Phật, có gì đó khiến người khác sợ hãi hay vật gì đụng vào tay. Đến cửa màn hình, Kính quay lưng về phía tôi:

- Anh làm ơn làm cửa màn hình cho tôi. Vén thật rộng, kẻo nó chạm vào tay mất công rửa lại.

Tôi xê ra một bên, lên màn hình. Inspermen. Tôi bước theo Kính. Chợ Kính quay lại:

- Đừng anh! Xin lỗi anh!

Tôi đang khởi động lại. Choáng váng. Ngẩn ngơ và xấu hổ. Hoà đã sẵn sàng khoảnh khắc có ca bệnh, tôi vào xem cho biết hay sao?

Kính nhoẻn nụ cười, tiếp:

- Xin anh trở ra nói với đồng chí Mười Tài cho anh mượn một chiếc áo «blu» (áo), đội mũ, mang mạng che miệng rồi hãy vào. Với anh em ở đây tôi đã yêu cầu như vậy thì...xin anh thông cảm cho. Đó là một nguyên tắc vô trùng cần thiết, bảo vệ mạng sống cho thương bình đó thôi.

Nhìn cái miệng của Kính và thái độ khẩn cấp của Kính, tôi vui vẻ bước ra với sự hài lòng và biết lỗi về phần mình. Mà thực ra, tôi nói có một phần sự thật ở đây, một anh dốt đặc biệt đang nghiên cứu ở đây chỉ làm mở rộng hơn, khó làm việc mà người ta vui vẻ cho mình vào xem, chỉ yêu cầu mặc áo, che miệng, đội mũ như mọi người đã quá đặc biệt rồi.

Có lẽ ở bên ngoài Tài đã nghe lời Kính nói với tôi nên đứng dậy bảo tôi:

- Anh theo tôi!

Tài liệu hướng dẫn tôi vòng qua lang hành thẳng đứng bên trái, quơ trên móc đưa cho tôi chiếc áo choàng trắng có mùi mồ hôi, một chiếc mũ mũ. Thấy tôi có vẻ tự nhiên. Tài khoản miệng miệng và mặc áo giúp tôi. Tài thì thầm:

- Ông nội này ổng nguyên tắc lắm. Phục vụ tôi thì líp ba ga. Chút đỉnh ăn thừa gì anh! Ở mặt trận, Lí đại ngoài rừng, Bụi đất tèm lem có sao đâu? Anh đứng coi mà làm y như một thành viên khoa học.

Tôi đương nhiên không nói gì. Đúng là anh chàng này có ý nhẹ nhàng rồi nói bậy đây. Dù không phải là chuyên môn, sự giải thích của Kính đã mở ra tầm nhìn cho tôi nhìn thấy sự hữu ích và nguyên tắc cần thiết của nó. Nó đích phải là nguyên tắc nữa. Nó là một yêu cầu, một nhu cầu bắt buộc. Nếu nguyên tắc, đáng lẽ phải giải những kẻ vô trách nhiệm như tôi không được vào giải pháp mới đúng.

Tôi lại bước lên đỉnh cao để giải phóng.

Tôi không có một kỹ thuật viên nào khác. Cũng áo, cũng mũ, cũng mạng. Ở bên ngoài nhìn vào làm sao phân tích nổi? Kể cũng vui thật.

Buồng giải mã mở rộng rộng rãi. Mặt nạ là Bàn mổ. Sau bàn Chiêm, một chiếc kệ thấp, để hai thùng thau tráng men chứa đầy một chất nước màu cam lợt. Kính đang cho hai tay xoè ra ngâm vào một chậu. Có lẽ dung dịch Rivanol mà Kính nói ban này là hai chậu thau đây.

Ngồi trong cùng, góc giải trí là chiếc bàn con, có để giấy bút, mấy cái tấm cứng và một tập giấy có bìa dày, mở ngõ. Tôi bước đến nhìn thấy.

Ngày 23 tháng 6 năm 1965.

BIÊN BẢN GIẢI PHẪU

BỆNH NHÂN: Nguyễn văn Giang

Vết thương không nặng, mảnh. Vết thương miệng dài 2cm x 1cm. Sâu 2cm. Bệnh nhân hôn mê. Có lẽ mảnh xương sọ chèn vỏ đại não. Viêm?

GIẢI QUYẾT: Giải phóng, khoan chiến gắp mảnh vụn và mảnh đạn.

Kỹ thuật viên: Bác sĩ Vũ Trọng Kính

Trợ thủ 2:......................................

Trợ thủ 2:......................................

Dụng cụ:...................................

Gay mê hồi sức:....................................

Vô trùng:...................................

Rạch da hồi:..........giờ....phút

Diễn biến:...................................

Điều này đối với tôi, mới mẻ biết chừng nào! Mổ cũng phải lập bản biên dịch? Bắt đầu cầm con dao cắt bistouri cũng phải ghi giờ giải quyết nữa sao? Kiểu này ở cái mục diễn biến, không khéo cầm khoan vào lúc mấy giờ, khoan thế nào, đục đẽo mấy giờ cũng ghi chú nữa là khác!

Ở phía bên kia, một chiếc tủ nhỏ ba mảnh, chất đầy đủ loại thuốc. Cạnh tủ hai chiếc ghế cao như cái thang, trên có để hai chiếc đèn lồng-sông chim trong một thùng cây có cửa mở, đóng kín như cái tủ áo.

Nhìn cái thùng cây «đựng» đèn cột-sông, tôi hiểu ngay đó là biện pháp phân ánh sáng. Bình thường khi cột sóng đốt lên, phía nào cần ánh sáng cho người ta quay cửa về phía đó. Nếu có cơ chế chỉ đóng cửa lại tối ưu ngay lập tức, hãy đốt cháy đèn khác để vào giữa tủ khóa lại.

Từ ngoài một cậu bé y tá bước vào chiếc túi xách hai chiếc đèn lồng-sông ra khỏi thùng, mang đến chỗ Hòa và Tài còn đang uống trà. Cậu ta đốt đèn điện.

Xích về phía trước, có một chiếc bàn dài và một chiếc bàn con. Chiếc bàn dài, chất ba thùng thùng mạ viền sáng loáng, đang mở ngõ. Ở hông mỗi thùng là một hàng chữ nổi trong màu xanh nổi bật. Tôi bước đến lần nữa. Thì ra đó là những thùng bảo vệ dụng cụ giải trí.

Ngoài những khu vực kéo dài là công cụ thông thường mà tôi biết, còn có nhiều loại tôi nghĩ nó là gì? Ngọc lớn, ngọc nhỏ, cái dài, cái ngắn, đủ mọi hình thái ngộ, kỳ địa phương. Có cái khác cái hàm cá sấu là mấy.

Ở nơi bàn con phủ drap trắng tinh, một cô y tá đang dùng Chiếc vòng quanhm dài như cây Viết, gắp trong «thùng phở» bốc khói ra từng món dụng cụ một, sắp xếp hàng ngay ngắn trên ba Ngôi cao nguyên vuông tráng men trắng thật đẹp. Công cụ «thùng phở» là một thùng dọc «hộp phở» khác khóa. Không hiểu những gì trong đó nhỉ?

Tôi nhìn không chán mắt. Từ thuở sinh ra tới giờ, đây là lần đầu tiên tôi được nhìn tận mắt, nhìn một cách tự làm, thoải mái thoải mái trong thế giới giải trí của y khoa.

Ở đây, giữa núi rừng của một chiến trường du kích, người ta làm thế này, còn ở Sài Gòn, ở các bệnh viện khác trên thế giới chắc chắn còn lạ gấp ngàn lần. Từ cách trang trí, máy móc tùm lum, đến kiểu cách, ngôn ngữ, khẳng định là trang quan trọng và nguyên tắc hơn nhiều.

Tôi bước đến gần chiếc bàn con, cô y đột nhiên khoa tay kêu lên:

- Đừng! Đừng anh! Don...đồng ý. Công cụ này đã vô trùng rồi đó. Đồng...chí đừng lại gần, không được đâu!

Tôi trả lời trả lời thoái lui. MỘT! Như vậy là mình «dơ» đây. Mình chưa được «vô trùng» nên người ta sợ mình là phải.

Tôi đứng chậm giữa phòng, bối rối. Không biết bây giờ mình đã được đứng quyền ở đâu, đứng gần ai để không phải là người ta phản đối đây nhỉ? Tôi muốn được nhìn, được hỏi, được giải thích.

Tôi không muốn nhìng, như kiểu nhìn một bức tranh lập thể, dù đó là tranh của nhà danh họa lừng danh thế giới Picasso.

Bàn mổ đấy. Một cây bàn làm việc. Anh thương binh mạt đôi mắt, thời gian thôi. Đầu cầu ra phía đường đi. Ngang chỗ hai vai, hai bên được tra thêm hai mảnh mảnh dài như hai cánh máy bay.

Cánh tay trái của anh ta thả lỏng trên mảnh vụn. Vải băng bằng vải mùng, vòng cánh cánh tay và cườm tay anh ta vào mảnh mảnh. Kế bên là cái giá gỗ cao, treo hai chai nước trong vắt để tổ bố, nhãn chủ đề Periston. Miệng chai tăng đầu, hướng xuống đất. Ở một miệng chai, một ống nylon trải dài đến một đầu kim cắm vào tĩnh mạch gần buông tay. Chiếc kim hơn kim chích thường nằm yên qua một đoạn băng dán keo vào da tay.

Qua một cái bọc lưới nhỏ, sát khít chai bằng nilon trong mỏng, nước nhễu từng cơn, nhịp chậm đều. Tôi chợt hiểu. Ý xung quanh người ta truyền nước biển vào máu là thế này. Chai đó là chai «nước biển»!

Tay mặt anh ta cũng thả lỏng trên mảnh vụn bên kia cũng cột như bên này. Ở cơ thịt, gần kề cái đồng hồ đo huyết áp khít chặt vào đó.

Một nhân viên mặc áo đang đạt được hiệu quả chiến đấu cao su, xông hơi xì. Ống nghe được gắn vào tai, anh ta chụp ảnh lên sơ đồ ở cổ tay. Tôi đang theo dõi bước tới. Anh ta cứ yên tâm làm việc, không quan tâm đến sự thật của tôi ở đây.

Cạnh đầu thương binh là một xấp giấy kẻ ô vuông đều. Tôi tiếp tục nhìn vào. MỘT! Biên dịch lại nữa! Lạ nhỉ? Cái mảnh vụn sao mà nhiều biên bản thế!

BIÊN BẢN GÂY MÊ HỒI SỨC

BỆNH NHÂN: Nguyễn văn Giang

3g kém 10:

MẠCH: 98

H/ÁP: 9/7

NHIỆT: 39 độ

CHUẨN BỊ MỔ:

- Truyền Periston 60/1ph.

- Vit. C 0,500 - một ống

- Vit. B 0,200 - một ống

- Largactol 25mg một ống

3g kém 5:

MẠCH: 98

H/ÁP: 10/7

...............................

Những nét bút đỏ gạch đỏ lên, sổ xuống trên một bản đồ, rồi những dòng chữ viết tắt nguệch ngoạc làm tôi không hiểu gì cả. Chờ anh ta đo huyết áp bệnh nhân và ghi thêm vào giấy xong, tôi cười «cầu tài» với anh ta:

- Sao tôi thấy trong cuộc mổ này nhiều biên bản quá vậy, đồng chí?

Anh ta nhìn tôi thoáng chốc, trả lời:

- Để kiểm tra và nếu bệnh nhân có vấn đề xảy ra thì dựa vào biên bản, kiểm tra, trách nhiệm.

- Nếu vậy thì ai cũng phải ghi vào biên hết?

- Vâng!

- Ghi từng giờ từng phút một?

- Ừ! P thuật thuật có bản biên riêng, ghi chi tiết Chi tiết về thủ thuật. Còn tôi, bác sĩ gây mê hồi sức, tôi phải có biên gây mê hồi sức. Theo dõi sức khoẻ của bệnh nhân từng năm phút một. Tôi sẽ cảnh báo điều gì với các thành viên khoa học hoặc đề xuất quyết định quyết định chất gây mê, hoặc đề xuất Tiếp tục Chiết hay chấm dứt.

- À...à...

- Khu vực trách nhiệm rõ ràng. Có gì, trách nhiệm nào, người nào đảm nhiệm đủ.

Tôi ngạc nhiên:

- Những giả sử như bệnh nhân chết trên bàn mổ, làm sao biết được. Tại vết thương họ nặng quá, họ chảy sức chịu không nổi thì bây giờ làm thế nào?

Anh ta lắc nhẹ đầu, cười nho nhỏ:

- Còn biết làm thế nào bây giờ! Chịu thôi!

- Vậy biên soạn giải quyết vấn đề gì?

- Ý! Nhiều lắm chớ! Thế này nhé! Trước khi công việc chuẩn bị nâng cao sức chịu đựng, nâng huyết áp và chuẩn bị gây mê, thuộc trách nhiệm của tôi. Khi tôi chuẩn bị xong, thấy tình trạng bệnh nhân tốt, tôi cho lệnh, cứu trợ kỹ thuật mới được cầm dao bắt đầu. Trong khi Cận, thấy tình trạng bệnh nhân vẫn bình thường có nghĩa là Huyết áp không bị siêu cấp, mạch vẫn điều hòa thì thôi, nhưng nếu khác đi như huyết áp được khôn ngoan, mạch loạn, nhanh chóng, tôi phải cảnh báo hiệu quả cho nhẹ thuật viên biết. Tôi yêu cầu ngừng hoạt động thì người sử dụng thuốc giảm đau phải liên tục. Nếu thư giãn cho học viên không nghe theo lời giải đáp của tôi, hãy cam chịu về khoa học.

Ngược lại, tôi chuẩn bị chưa đầy đủ, cho mê quá rang hay không đủ sức tạo phản ứng cho chiến binh là trách nhiệm của tôi. Tất cả mọi thứ đều dựa vào biên bản ghi chi tiết kỹ thuật để xác định. Như vậy, ai có thể từ chối được.

- Thông thường ở đây mình cho bệnh nhân mê bằng hình thức nào đồng chí?

- Thông thường thì «gây mê tại phòng» tức là chích thuốc tê quanh phòng bằng dung dịch Novocain 0,25% hoặc tiêm Nesdonal vào mạch. Nhưng cũng có nhiều trường hợp cho mê bằng masque với ê-te (ether). Và thỉnh thoảng mời gọi gây tê tuỷ sống.

Anh ta chỉ cho tôi xem một cái mặt nạ bằng lưới dây khít, bề ngoài như chiếc vợt hình bầu dục to size nắm tay, nằm tênh khác biệt bên chiếc ghế con, góc chặn, sau lưng anh ta:

- Đó là cái kiểu mặt nạ của Trung Quốc chế tạo. Khi cho mê bằng ê-te hay ê-te pha với chloroform thì tôi chụp cái mặt nạ đó lên mũi bệnh nhân, đắp thêm mảnh vài nén rồi giảm bớt ê-te lên nén. Hai phút sau, bệnh nhân mê liền.

Hai chiếc đèn lồng-song đã được đốt cháy. Cậu y tá mang vào để trên hai ghế cao. Một chiếc để ở trước bệnh nhân. Một chiếc để ở góc, chếch về phía bên trái.

Bác sĩ Kính và các bác sĩ khác đã rửa tay, mặc áo xong bước đến. Đồng chí bác sĩ gây mê hồi sức báo cáo:

- Báo cáo anh, mạch 98, huyết áp. Mười một tám.

- Tốt lắm, mình bắt đầu rồi chứ, đồng chí?

- Dạ được!

Cô y tá trao đổi dụng cụ xích đến cao nguyên trên tay. Tôi thấy có hai loại thủy tinh tròn quay giống y như chiếc ventouse để giác hơi. Một loại bột đầy một loại nước trong.

Một loại bột bảo vệ thuốc đỏ thật đậm. Kế bên hai Bột cà phê là một lô những miếng vải mùng trắng phân loại nhỏ mà người ta gọi là «gạc», là «com-pret». Và được tiêm ống thật vào, kim cùng một số tuần, kéo dài.

Một y sĩ phía bên trái của Kính, cho tay vào cao nguyên lấy một chiếc vòng quanh miệng thương rồi lan rộng ra tăng dần. Cái đầu đỏ. Red to detect sợ hãi.

Những mảnh vải mùng khác được tráng ra, trải mỏng, bồi đắp xung quanh vết thương, chỉ còn lại một khoảng trống nhỏ. Bác sĩ Tiêm ống vừa được cô y tá trao dụng cụ rút đầy chất nước trong thủy tinh gắn kim trao cho. Thì ra, thuốc tê Novocain là thứ này đây chắc.

Kính lụi vào vết thương, vào đầu chung xung quanh. Vừa lụi vừa thuốc, nhanh phòng thủ. Người y sĩ hỗ trợ thủ thuật, tay cầm tuần lộc có kẹp mảnh vải mùng gắp (gạc) chậm đều những làn nước chảy ra.

Đứng sau lưng người bác sĩ gây mê, tôi ngóng cổ lên trố mắt nhìn. Chợt có đèn pin chớp lên. Bên cạnh tôi. Tài và Hòa không biết ai có câu trả lời. Hai người trên tay hai chiếc đèn pin thơm cao, soi ngay vào vết thương cho sáng thêm. Ánh sáng của hai chiếc đèn ống-sông để thực hiện nỗ lực nào, vẫn còn mù. Có lẽ như vậy. Tài phải soi thêm đèn pin.

Tất cả mọi người đều yên tĩnh. Không ai nói với ai lời nào. Họ tĩnh lặng làm việc như người máy, nhanh nhẹn, gọn gàng. Tôi đang tìm hiểu về cái khoản đèn pin và «chuyên gia ánh đèn» Viện trưởng Mười Tài.

Việc được xẻ ra dưới hai chiếc đèn cột-sông cũ mèm, thiếu ánh sáng, người ta thêm đống đèn cho nó sáng, khoản đó cho là bình thường đi. Nhưng làm Viện trưởng một bệnh viện như Tài, buổi sáng như buổi chiều bỏ cái văn phòng như nhà hoang, giấc đến công tác gì khác của bệnh viện, giấc ngủ đến khách khứa «đóng đô» thường trực ở nhà Sâu để cầm đèn ngủ pin, cái chuyện này nó vô lý lắm. Nó kinh khủng.

Cho đến bộ bình trà cũng di chuyển xuống đây. Cà-phê cà pháo, thư giãn tán vượn cũng ở đây. Phải chi Tài là y sĩ ngoại khoa, chuyên môn giải trí thì cũng còn có chiến kích chế cho là nhiều tinh thần trách nhiệm chuyên môn, tha thiết bị thương binh. Đằng này, anh ta chỉ là một y sĩ nội khoa chung «đóng cửa» ở chỗ giải trí để cầm đèn pin...

Con dao của bác sĩ Kính đã mở rộng vết thương, bánh da đầu với những tuần lộc, kẹp, xương sọ trắng hếu. Và Kính đang đón cái cần khoan, giống y như cái khoan Waldor trong mấy xưởng mộc. Mũi khoan tròn y như trái dâu, có rất nhiều khía, đặt vào xương sọ để khoan.

Tuy bảo vệ giải trí rộng rãi, nhưng chen nhau nhìn và đứng gần 2 chiếc đèn lồng-sông làm tôi giải hôi hôi. Cái nô lệ, hào hứng muốn được xem toàn bộ cuộc sống trong lòng tôi không còn nữa.

Tôi viết dài một phát, nói người ra rồi từ từ «rút sống» của mình. Vén màn cửa, tôi bước ra hành lang khóa, cởi mở, bên trong chiếc áo khoác mỏng lên móc, trả về chỗ cũ.

Gió mát rượi. Tôi khai thác nhẹ nhàng nhẹ nhàng.

Bên kia đường mòn là một dãy lửa. Đột nhiên tôi nghe được tiếng kèn harmonica của ai đang thổi bản Tristesse của Chopin. Tôi hết sức ngạc nhiên. Ở đây cũng có tiếng kèn? Người đang chơi bản nhạc đó là thương binh hay nhân viên ở đây? Dù là thương binh hay nhân viên, người chắc chắn phải là dân dân của đô thị Sài Gòn, đã từng...ít ra, cũng phải bước qua ngưỡng cửa trung học? Và điều quan trọng nhất, người đó không thuộc thành phần giai cấp cơ bản, không phải là thành viên, chưa biết rằng chơi nhạc «đế quốc», tư sản là một điều kỵ, «tập thể» không bằng lòng. Đảng sẽ phê bình nhận xét sai. Người đó đúng là một thứ «tay mơ», tay mơ hơn tôi xa.

Nhưng, không hiểu sao, tôi thấy có nhiều thiện cảm. Tôi muốn được nói chuyện, được nhìn mặt «tay mơ» đó. Lâu rồi, hơn hai năm rồi, tôi đã chứng minh được âm thanh thứ hai của ngày hôm nay. Tôi nhớ nó lắm. Tôi nhớ nhạc. Tôi nhớ đến chiếc đàn violin của tôi đã được người ta mang đi mất. Tây tôi khoáng nhiên thấy khoáng đá, nho nhoe cử động không giápm lại được. Tôi đang tìm kiếm một cách lạ lùng.

Ôi, Tristesse của Chopin sao mà hay thế, mã độc, vun vút lên cao rồi rã rời, lê thê, nhung xuống từng cung nhạc kéo dài. Buồn sao! Tôi đang thử nghiệm bước về trại bệnh.

° ° °

Bước ra đến đường, tiếng kèn mất hút, im chắc chắn. Tôi nhìn, định hướng. Phía sau lưng tôi, có câu hỏi:

- Chào đồng chí! Đồng bộ hóa ai?

Tôi quay lại người. Một người đàn ông lùn mập, da trắng như con gái, mặc áo sơ mi mi Nyl-France màu xanh nhạt, dài tay, quần Tergal thẳng nếp. Mắt anh ta lồi ra như mắt ốc. Mặt tròn, đầy những thịt. Hai hàng ria mép xanh ừm. Tóc anh ta hớt thấp, chải đầu bóng nhẫy. Chà, dân ăn chơi của Sài Gòn đây.

Thấy tôi mãi nhìn anh ta, chưa đáp ứng, anh ta có vẻ khó chịu, bất mãn:

- Đồng chí kiếm ai?

Tôi trả lời:

- Hổ có kiếm ai hết, đồng chí!

- Hình như... đồng chí không phải là thương bệnh binh điều trị ở đây?

- Dạ! Tôi ở Bộ Chỉ huy Tiền Phương đến, có vài công tác ở đây!

Anh ta đột nhiên cười, đổi thái độ:

- Ờ...ờ! Vậy ra đồng chí ở Bộ Chỉ huy Tiền Phương đến. Tôi không biết, tưởng là ai! Dạ, đồng chí báo chí Mười Tài liệu chưa?

- Dạ, gặp rồi. Anh Mười Tài liệu đang ở trong phòng bệnh. Tôi cũng vừa ở trong đó ra. Có cả anh Bùi Hòa trong đó nữa.

Anh ta tự giới thiệu:

- Dạ, xin tự giới thiệu với đồng chí, tôi là Sáu Chiếu, Viện trợ ở đây!

Anh đưa tay ra bắt tôi. À, thì ra anh ta là Sáu Chiếu, mà khi hài Hòa và Tài đã nhắc đến chuyện ăn ngủ của vợ chồng anh ta. Tôi tự giới thiệu:

- Còn tôi, Vũ Hùng!

- Dạ, chắc đồng chí đến thăm anh em thương bình?

- Dạ! Và nắm bắt tình hình điều trị chung của Đội 17 để quay lại với anh Ba Đình.

Sáu Chiếu đổi giọng:

- Dạ, mời anh xuống dưới đây chơi chút rồi tôi sẽ đưa đi thăm trại trại

Không chờ tôi trả lời thuận lợi hay không, Chiếu đã quay bước trở lại về văn phòng hướng dẫn. Tôi đành đi theo Chiếu. Ngang văn phòng, văn phòng vẫn vắng hoe.

Tôi nói:

- Văn phòng của mấy anh sao buồn quá. Như một ngày trong suốt có ai ở đây. Lúc chiều, tôi đến một lần với anh em Ban Chỉ huy Q762 ngồi đợi đã đời vẫn chưa gặp ai hết. Tôi hát Ban Quân Y với anh Bùi Hòa, ngủ dậy trở lại đây vẫn vắng hoe.

- Dạ, lúc này tôi ở đây bận lắm anh. Ban Chỉ huy Viện coi chỉ có tôi và anh Mười Tài. Không có thành viên chính. Như anh đã biết, về nguyên tắc tổ chức, trong Ban Chỉ huy người Phó bao giờ cũng phải gánh nặng quản trị hành chính. Ở đây, Đảng ủy khu Một thành viên chính trị chưa được cử đến, đương nhiên tôi phải gánh thêm nội bộ chính trị nữa. Cứ phải chạy tới chạy lui kiểm tra đầu này, đôn đốc đầu nội, phần công tác kia rồi còn làm việc với Hội đồng thương binh, công tác Đảng, Đoàn. Chỉ nội cái việc điều hành công việc quản lý nhà bếp tiếp sản phẩm sao cho đủ bình ăn, sao cho có đủ thực phẩm bồi dưỡng thương binh, đường sữa, cũng đủ tối tăm mặt mũi rồi. Nói gì đến chuyện kiểm tra chung, công tác nội bộ chính trị. Anh Mười Tài thì...ở cương vị thủ trưởng quân chính, lo về công tác chuyên môn, cam kết trách nhiệm chung. Thương bình đông quá cán bộ nhân viên thì ít, chắc anh cũng hiểu được khó khăn của tôi.

Tôi nghĩ thầm, lý do bao giờ cũng nhiều và vững vàng lắm. Có khi nào, ai lại chịu nhận cái chết cái xấu của mình đâu? Thực ra, tôi đâu có quyền gì và có cần biết chi đến những câu chuyện riêng tư trách nhiệm của những người ở đây. Tôi chỉ tìm thấy cái lạ ở chỗ cái văn phòng lúc nào cũng vắng hoe, thoáng chốc ai đó ngó ngó gì đến. Ban Chỉ huy có hai ông, ông ở chân trời, ông ở góc bể. Không nhẹ, theo kiểu này, hai ba ngày chưa chắc Tài và Chiếu đã nổi nhau. Dù chỉ một lần. Dù chỉ trong bữa ăn.

Một ý nghĩ chợt nảy lên trong tôi. Thử xem hai ông Viện trưởng, Viện phó này nghĩ về nhau ra sao? Mở cái trò chơi «đâm thiết bị, thọc thiết bình» chắc là vui lắm.

Tôi làm như vô tình, thật sự:

- Khi say ngồi nước chơi với anh Mười Tài và Bùi Hòa, anh Mười Tài liệu giới thiệu anh. Ảnh bảo anh cũng bận lắm. Nếu lúc nào tôi muốn gặp anh thì hãy xuống trại nữ. Lúc nào anh cũng có ở đó.

Đi về phía sau, tôi nhìn thấy vành tai Chiêu đỏ. Trình chiếu lại tôi trân trọng:

- Anh Mười Tài liệu nói chuyện với anh, vậy hả?

- Dạ!

Cằm Chiếu bạn ra. Hai môi run run:

- Mười Tài có nói gì nữa không anh?

- Có, nhưng tôi không để ý nên không nhớ. Mười Tài nói với anh Bùi Hòa, trong khi tôi trả lời anh bác sĩ Kính một số vấn đề khác.

- Vậy thì....bậy quá! Bậy quá rồi! Anh coi, từng là nhiệm vụ, từng là công việc, tôi chạy không chân, vậy mà bảo vệ tôi lúc nào cũng ở trại nữ? Tôi có Mười Tài liệu ở đâu. Ảnh đâu biết mẹ gì về giải trí mà lúc nào cũng làm như là chuyên gia giải trí. Tối chỉ biết ở trong rừng giải trí, rồi ngủ luôn với vợ ảnh ở đó. Nhiều lúc, ăn uống ở đó không suy xuống nhà ăn. Ngoài ra cái nhà giải trí ra ý thích biết đến công việc gì khác. Mà anh nghĩ xem, y sĩ nội khoa chung như ảnh, điều trị sốt lạnh còn chưa nên thân thiện cho bệnh nhân dùng gần bốn gam ký-ninh một ngày, tưởng đâu chôn luôn. Thì ảnh có vô cực giải trí cũng chỉ cầm đèn pin, đèn măng-sông chứ làm trò chơi gì.

Đúng là «không mất ngon, giận dữ không». Cán bộ lãnh đạo cùng nhau vẫn cứ «hạ» nhau trước mặt khách khứa, không có mục đích gì hết. Vui thật sự! Vạch áo cho người xem chậm chưa đủ đâu. Thế giới nào giữa anh ta và Mười Tài cũng có một màn đấu khẩu cho phép đốt lửa trong Quốc hội Chi Bộ, trong những cuộc hội nghị hàng tuần đừng chơi.

Thầy ông thuốc «ĐỎ và CHUYÊN» này quên mất nguyên tắc ĐỎ của Đảng rồi.

Step show. Anh ta vẫn còn hùng mạnh:

- Chán thiệt!

Tưởng đi đâu, hoá ra Chiếu dẫn tôi xuống nhà ăn bệnh bệnh binh. Dưới bếp bốn chị em quần xăn đến gối, khăn cột đầu. Kẻ lo gánh nước, người đi bưng bình, kẻ lột vỏ đậu, người như chân trên lò Hoàng Cầm lấy giá cảm đất rửa sạch dùng làm đồ đảo cơm trong mô đun vv..

Chiếu bảo tôi:

- Mình ngồi đây uống nước chơi chút anh!

Tôi đang ngồi vào bàn làm việc. Chiếu bước lại bếp thì thầm chi đó với một nhân viên đang kích thước trần dựa cột. Cậu ta chạy về phía nhà quản lý ở bên cạnh.

Góc sắt, một tấm bảng đứng sừng sững. Tôi đọc thấy những dòng chữ viết phấn trắng nguệch ngoạc ghi tổng số bệnh nhân, số bệnh nhân ăn cháo, số bệnh nhân ăn cơm tổng số tiền khẩu phần của các loại trong ngày, rồi khoảng chi kê một dọc nào 7 ký mắm ruốc, 2 ký đậu, 5 ký đường, 2 hộp cá mò vv.. có kê giá hoi. Cuối cùng dưới bảng chữ chữ «THỪA 12 đồng».

Tôi lấy làm lạ không hiểu ở đây người ta đã trình bày cái này thế nào. Khi Sáu Chiếu trở về bàn hỏi tôi:

- Ở trên bảng viết cái gì mà đủ thứ hết vậy anh?

Chiếu giải thích:

- Công khai tài chính đó anh. Mỗi ngày tiền khẩu phần chung của bệnh nhân là bao nhiêu, xuất ra cho ăn món gì, tất cả là bao nhiêu tiền phải kê ra. Rồi thừa, lỗi nào phải ghi lên cho thương binh binh biết để họ không thắc mắc. Ngoài ra, quản lý có muốn tham ô cũng không được tham gia.

- Kể ra cũng là một sáng kiến ​​hay của mấy anh...

Chiếu cãi:

- Không được, anh! Không phải sáng kiến ​​​​của tôi ở đâu. Công việc khai báo tài liệu chính thuộc về chế độ, nguyên tắc áp dụng từ ngoài miền Bắc mà. Bây giờ về đây, Đảng cũng nắm bắt các bệnh áp dụng triệt để ở chế độ đó. Công khai như vậy ủng hộ lắm. Hằng ngày Hội đồng thương bệnh binh cho người đại diện xuống bếp kiểm soát việc cân kéo, đo lường để thương binh họ an tâm điều trị.

Sao lại một tâm điều trị nhỉ? Thế họ họ không biết thì họ không một tâm sao? Nếu đảm bảo rằng làm như thế ngăn chặn hành động tham gia của người quản lý làm việc thì khả năng có thể tin được bất kỳ phần nào. Nhưng nếu quản lý cố tâm tham ô thì dù cho có công khai đến thế nào cũng vẫn tham ô như bình thường. Và công việc khai tài chánh như vậy, không cân làm béo bở thêm cho chi vị đại diện Hội đồng thương bệnh binh cũng như quản lý.

Trong hoàn cảnh thiếu, quản lý chỉ cần dễ dãi, «điệu nghệ» với ông đại diện, nay cho gói thuốc, mai cho nửa cân đường, hoặc khi hộp cá, khi cặp lạp cây thì mọi công việc đều bắt đầu ngay. Suy cho cùng thì như vậy, nhưng hình thức trên đây là một phương pháp tốt, một hình thức nên làm.

Tôi sực nhớ trước đây tôi được nghe kể chuyện Mao Trạch Đông nhận xét về các đồng chí quản lý như: «hễ làm quản lý, dù ít, dù nhiều, không hình thức này cũng hình thức khác, không ai không tham ô. Làm quản lý ba năm là chào ra bắn được rồi, không cần điều tra, xét xử cũng không công bằng».

Hay! Lý luận như thế là «tuyệt»! Vì vậy, những người được bầu làm quản lý bao giờ cũng phải là viên chức, là cán bộ Đảng. Các thành viên tham gia ô ít hơn quần chúng chăng? Hay là thành viên có tham ô của Đảng, Đảng cũng bóng thiệt đi đâu và cũng hỗ trợ hơn là đám quần chúng ngoài Đảng?

Và tuy «Mao chủ tịch» đã xác định, Phán quyết như vậy, nhưng chưa rõ một cái là chưa nghệ một tay quản lý bất kỳ bị bắn nào. Biện pháp công khai tài chánh, dẫu sao nó cũng là một biện pháp an bình, một sáng kiến ​​kiến ​​khen ngợi, nhắm giải quyết những thắc mắc của tập thể đối với quản lý khi lỡ lỡ kết luận rằng: «bất cứ ai làm quản lý, đúng ba năm cung ra xử lý không oai».

Cậu thanh niên ban cấp đến trước mặt tôi một bình trà và hai cái cocktail thuỷ tinh. Nếu bảo là bình trà e cho rằng không đáng tin cậy, nhưng thật sự nó là cái «bình trà»

«Bình trà» làm bằng hộp hoa bạch thuốc Nivaquin. Chiếc hộp để bằng lon bơ. Nhãn NIVAQUINE vẫn còn dán ở bên ngoài vòng. Trên sản phẩm hộp, đóng mấy cái lỗ cơ bản, ở hai bên làm dung lượng cho nước ứng ra, rút ​​hơi vào y như khi khui sữa hộp. Ở miệng vành hộp là một cái vòng tre bao quanh, khúc thừa ra ngoài làm cán, y như gáo.

Chiếu ánh mắt hỏi bạn ta

- Hết rồi hả?

- Hết rồi!

- Thôi, cậu đi châm nước đi. Xin chị nuôi một đậu mới rang thế vô cũng được.

Chiếu nhìn sang tôi:

- Lúc này tôi tội lo cái ăn cho thương binh khóa quá anh! Khẩu phần quy định đã có ít mà thực phẩm mua cũng được tạo ra. Cứ bắt thương binh phải ăn mắm ruốc với đậu kho. Cá hộp, zoom lại quá. Chỉ có anh em thương binh nặng, giải trí, mới được một cái cây lạp hay nửa hộp cá mòi Phan Thiết một bữa ăn.

- Sao mình không tổ chức săn giộc, heo rừng....

- Zone này bắn hết rồi. Mà tôi vẫn có nhân viên miễn phí ở đâu.

- Rẫy tự túc ở đây có sản phẩm nào được sản xuất không anh?

- Đâu có! Ở đâu có mảng nào đó. Mà có, phi cơ tính nó cũng rải chất độc hóa học, thư giãn bom tan hoang.

Chợt tôi nghe ở phía sau bếp có tiếng con gái càu nhà:

- Đừng nghe! Ăn gì ở địa phương vậy? Bỏ xuống!

Tôi đơn giản nhìn. Cậu thanh niên theo lời Chiếu đang bốc đậu trong thau, được «chị nuôi» đấu tay, giữ lại. Cậu ta cười, xuống nước nhỏ:

- Anh Sáu biểu tượng mà tôi đã lấy được! Hãy nhớ tôi tự lấy gì!

- Hổ có anh Sáu, anh Bảy gì hết! Ai cũng tẩy sạch, tôi bị phê bình làm sao? Bỏ xuống dùm cái, cha nội!

Chiếu hấp tấp lên tiếng:

- Tôi bảo đa! Xin ít hột cho khách uống nước mà, chị nuôi!

Cô ta làm mỏng, miễn cưỡng buông tay ra. Cậu thanh niên vừa đi vừa cười:

- Khó quá! Khó quá đồng chí!

Đấm mạnh toàn bộ vương quốc trên bàn làm việc. Chiếu nước mời tôi. Tôi bưng sữa trà với một cảm giác buồn vô tả. Tự buồn mà không hiểu vì sao.

Tôi thấy không còn thú vị có thể đảm bảo ngồi dai để uống trà. Tôi chợt nhớ đến tiếng kèn harmonica vừa chơi bản Tristesse của Chopin.

Uống xong nước nước, tôi nói với Buổi chiếu

- Mình đi thăm trại lửa một lần đi anh!

Chiếu đứng dậy.

Đây là bệnh phòng bệnh, thay băng. Đó là trại 1, trại 2, trại 3, trại cách ly, một khóm nhà kho bí mật với nhau.

Nơi nào cũng là người. Hai hàng dày đặc. Thương binh người ngủ, người ngồi đồng đưa ra nói chuyện với nhau. Nỗi buồn nhìn đến tôi và Chiếu đi qua.

Chiếu cho tôi biết khu lửa này sắp hết là trung thương giữa một số bệnh nội khoa, sốt rét nặng. Vì nặng, cấp cứu nên bệnh viện mới nhận, còn những bệnh «bệnh thường» thì khám xong cho thuốc, trả về đơn vị. Bệnh viện không còn chỗ.

Nhìn những thương binh thiết bị cụt chân, cụt tay, băng trắng thành địa phương, tôi hỏi Chiếu về số phận của họ, sau khi lành chứng, bệnh viện giải quyết ra sao? Chiếu cho biết:

- Đi về Trại An Dưỡng ở Đồng Nai Thượng.

Tôi hỏi:

- Anh em bị thương tật họ sống làm sao?

- Thì họ sống như mình chớ làm sao, anh! Họ cũng làm lan, trồng khoai, trồng rau cũng sinh hoạt tập thể, cũng học hành, cũng phải ít ra tự tạo cho mình một đời sống tự túc.

À, thì ra An Dương là vậy. An dưỡng là phải tự túc, phải làm việc để nuôi mình chứ không phải dưỡng là được người khác nuôi lại. Đảng nhớ ơn, nhân dân nhớ ơn, đủ rồi!

Tôi thở dài nhẹ nhàng. Tiếng gió cũng nhẹ nhàng trên ngọn rừng cao.

Chiếu tiếp:

- Ở Đồng Nai Thượng nhiều cá lắm anh!

- Tôi có biết. Nhưng cũng buồn lắm, xa lắm.

- Anh nghĩ ở Đồng Nai Thượng mà gần sao được. An dưỡng thì phải ở nơi xa, Yên tĩnh chớ. Như vậy mới tránh được cuộc chiến quét của vương quốc.

- Sao mình không đưa anh em thương binh họ về hậu phương sống với đồng bào, gia đình.

- Thì rừng núi, căn cứ của mình là hậu phương an toàn không còn gì nữa. Nhưng ở đây không có đồng bào. Còn đưa những em ấy về gia đình họ hay vùng vua sẽ gây ảnh hưởng xấu cho Đảng.

Nếu đấu tranh nó biết, nó khai thác, phản tuyên truyền còn nguy hiểm biết chừng nào. Điều đó mình đâu chấp nhận được phải không anh? Anh ở trên Bộ Chỉ huy Tiền Phương anh biết điều đó hơn là điều này mà.

Thực ra tôi biết ở đâu. Cho đến hôm nay tôi mới biết. mấy năm trời nay, tôi có gặp nổi một thương suốt bình nào đâu. Và tôi nào nghe, ai biết gì về Trại An dưỡng. Tôi không tìm thấy, cũng không nghe nói. Những người xung quanh tôi cũng không nghe không thấy, không biết như tôi. Cho đến cả những anh chị em yêu thương, y tá ở đây cũng chắc chắn chưa biết. Nhiều lắm là nghe tên Trại An Dưỡng nhưng ai có thể hiểu được điều gì về đời sống ở trại An Dưỡng, thế nào, tình trạng số phận họ ra sao, chính sách tài khoản của Đảng thế nào? Việc của ai đó biết, không tò mò, không được xép mà! Chỉ có những người có trách nhiệm, chỉ có Đảng, Trung Ương Cục mới được biết đến.

Chiếu tưởng tượng tôi «ở trên» là tôi được biết về chuyện này. Thôi thì đã quá quen rồi. Phải ra vẻ mình biết nhiều ra vẻ mình «ở trên». May là chưa rõ "lý lịch" của tôi, nhưng nếu biết tôi là anh học trò chơi ở Sài Gòn, là một bộ phận lẻ tẻ, thứ quần chúng tôi còn lâu mới được vào Đảng thì chắc chắn có thể chạy an toàn, anh ta cũng chưa nói được nửa lời. Cảm ơn! Cảm ơn anh, Sáu Chiếu ạ.

Tôi trấn tĩnh và «củ cố gắng» sự nhận được của Chiếu:

- Đương nhiên là tôi biết anh. Nhưng tôi biết qua báo cáo của mấy anh gửi qua, chính sách chung nhưng đến thăm anh em ở Trại An Dương thì chưa.

- Tôi cũng thế. Ở đây, tôi chỉ phân loại, đề nghị về chuyên môn. Chuyện đưa đi Trại An Dưỡng là trách nhiệm của B1, của Đảng ủy khu A. Anh em cảnh bảo vệ của B1 đến đây dẫn đi dừng yêu này đâu biết đường sá gì.

- Thông thường ở đây, anh thấy tinh thần anh em thương binh khi biết được đưa đi Trại An Dưỡng họ ra sao? Có phấn khởi động không?

- Tôi không phản ánh được điều gì đặc biệt. Vì, theo tôi nghĩ, anh em họ quan niệm ở đây cũng như ở Trại An Dưỡng ý tưởng khác nhau. An dưỡng là tĩnh yên, bồi bổ cho sức lực! Họ đâu biết Trại An Dưỡng ở đâu, sinh hoạt thế nào, Đảng bảo đi là cứ đi.

- Có anh em nào họ đề nghị nghị luận với bệnh viện cho họ về gia đình để gia đình chăm sóc lo lắng, phục vụ cho họ không?

- Có chớ, anh! Thứ tưt là mấy anh em ở I-2 I-3, nhưng đâu được. Việc đó phải làm đơn đề nghị lên Đảng phản khu A rồi Đảng ủy báo cáo về Cục Chánh Trị R quyết định đề nghị tôi ở đây đâu có quyền gì. Thuộc tính của tổ chức nguyên tắc. Gay lắm. Ngay như thời gian qua, ở đây có một đồng chí bệnh bệnh bạch cầu mỡ, tiếng Tây gọi là néphrose lypoide, điều trị đã đời cứ ít bữa, ít bữa xẹp, bụng tăng nhẹ xuống. Đồng chí ấy cứ xin về địa phương, nhờ gia đình cung cấp tiền nong để uống đầy đủ, tôi thấy hợp lý đề nghị lên trong cả mấy tháng nay mới được trả lời trả tiền đâu. Anh biết không cái bệnh bạch cầu mỡ gay lắm à? Phải kiêng cữ đủ thứ, thuốc nam cũng phải đủ thứ toàn những thứ rẻ tiền, thuốc tốt mới điều trị may ra là khỏi hoàn cảnh mình ở đây thì...gay lắm!

Tôi hiểu lời nói. Gay thì gay chứ làm sao giờ? Ở đâu ngoài quy tắc của Đảng. Where must war khu ai muốn đến thì đến, muốn về thì về. Đã đến đây rồi, đã chết cũng phải ở đây.

Đương nhiên tôi nhớ đến Hiền. Hình ảnh của Hiền hiện ra trước mắt tôi. Hiền của tôi đó. Người yêu tôi đó. Nàng đã phải đánh đổi bằng máu, bằng cả một chuẩn bị chiến nhẫn, lâu dài, đủ mọi chiến thuật mới về Sài Gòn nổi tiếng.

Nàng đã bị thương, Máu đỏ đường quốc lộ 13. Bao lâu nay tôi vẫn thắc mắc không yên, không hiểu những vết thương đó ở nơi nào trên người nàng và có mệnh hệ gì không?

Tôi chỉ được vui mừng một nỗi đau là nàng không xác định không chết tại phòng, không ai tìm thấy nàng, chắc chắn nàng đã thoát khỏi khung trời này rồi, không sao! Nàng có thương tích, tàn tật gì đi nữa cũng là người tôi đã yêu. Còn lại tôi đã chứng tỏ tất cả. Da thịt nàng là da thịt tôi. Hơi hướng nàng như còn lại trên người tôi.

Nàng là vợ tôi. Tôi sẽ chăm sóc, thương yêu nàng. Em đã từng chia sẻ cay đắng, ngọt bùi với anh mà, phải không Hiền? Vậy là đời họ đã gắn liền với nhau từ trước đó. Không có một nguyên liệu nào có thể khiến chúng ra được.

Phải! Không bao giờ! Mãi mãi.