ào buổi sớm ngày thứ hai, khi tới một ngọn núi, tôi nhìn thấy bình nguyên thấp dần chạy dài tới bờ biển, ở khoảng giữa đường dốc núi là thành phố Edinbourgh đang nhả khói như một lò than. Trên đỉnh tháp của lâu đài phấp phới một lá cờ và trong vịnh có nhiều tàu thủy đang bỏ neo hoặc chạy vào hoặc rời cảng. Mặc dù còn cách xa, tôi vẫn nhìn rõ tất cả điều đó và trái tim tôi, trái tim của một cậu bé đồng quê, đã đập nhanh hơn.

Mặt trời bắt đầu lặn, lúc đó tôi gặp một bà béo mập trông có vẻ phiền muộn, đang mệt mỏi xuống núi. Khi tôi hỏi thăm, bà quay gót kéo tôi lên đinh núi nơi bà vừa mới rời đi và ở đó chỉ cho tôi một công trình xây dựng đồ sộ nhô lên ở một vị trí không cây cối trong thung lũng. Vùng xung quanh có những đồi cây và suối trông khá đẹp. Tôi đánh giá vùng đất này phải cho ta mùa màng tươi tốt. Nhưng ngôi nhà thì trông như một đống đổ nát, hình như chẳng có đường đi tới đó, không có chút khói nào trên ống khói. Không có gì trông có vẻ là vườn cả.

Tim tôi muốn ngừng đập.

— Đó là ngôi nhà họ Shaws à? – Tôi kêu lên.

Mặt người đàn bà trở nên giận dữ:

— Đúng, đó là ngôi nhà họ Shaws – Bà đáp lại – Nó được xây bằng máu. Máu làm gián đoạn việc xây dựng và máu sẽ phá hủy nó. Ta nhổ vào cái nhà đó, ta nguyền rủa nó. Nếu cậu gặp tay chủ nhà, hãy nhắc lại những điều ta nói với cậu: Jennet Clouston nguyền rủa một ngàn hai trăm mười chín lần hắn và ngôi nhà của hắn, chuồng trại, súc vật, vợ con hắn. Thật đáng sợ, tất cả phải chấm dứt thôi.

Và người đàn bà vừa ca bài hận ca đó bỗng nhiên quay gót và biến mất. Tôi đứng đó, tóc dựng đứng.

Thời đó con người còn tin có phù thủy và sợ nó. Những lời gớm ghiếc của bà già tác dộng vào tôi như một sự báo trước không hay ho gì. Tôi không biết làm gì và cảm thấy hai đầu gối muốn sụm xuống.

Sau cùng tôi ngồi xuống và nhìn xuống thung lũng vào ngôi nhà họ Shaws. Càng nhìn lâu tôi càng thấy xung quanh dễ chịu hơn. Khắp nơi trên mặt đất ánh lên những bông hoa trắng của các bụi gai, không biết bao nhiêu cừu đang chuyển động như những chấm trắng trên đồng cỏ. Một bầy quạ khoang bay ở bên trên. Tất cả cái đó là dấu hiệu của mảnh đất phì nhiêu ở một góc của thế giới. Chỉ có cảnh hoang tàn của ngôi nhà giữa phong cảnh đẹp này làm tôi khó chịu.

Trong khi tôi ngồi đó, ở bên rừng thì những người nông dân từ cánh đồng đi lên ngang qua nhưng tôi không còn dám chào họ nữa.

Cuối cùng mặt trời lặn hẳn và bây giờ tôi nhìn thấy trên bầu trời màu vàng cột khói bay lên từ ống khói của ngôi nhà, mỏng manh như khói một ngọn nến. Nhưng dẫu sao điều đó cũng có nghĩa là có lửa, có nhiệt, một bữa ăn và một con người đang sống – con người đã châm lửa – đó là điều an ủi.

Tôi đứng lên và đi tiếp về phía ngôi nhà theo một con đường nhỏ rất khó nhận ra. Con đường khó đi, nhưng không có đường nào khác.

Cuối cùng tôi đến chỗ hai cái cột đá, bên cạnh là một chòi bảo vệ, một cái lều không mái, trên cửa có tấm huy hiệu. Chắc đây là cổng chính nhưng mới xây xong một nửa. Thay vào cái cổng sắt thông thường, tôi chỉ nhìn thấy một cánh cửa gỗ buộc lộn xộn bằng một sợi dây thừng. Cũng không có rào chắn, không có lối vào, không có gì ngoài một lối mòn mà tôi vừa đi qua nằm bên phải cột đá. Tôi tiếp tục đi về phía ngôi nhà.

Càng đến gần, ngôi nhà càng làm tôi hết hứng thú. Nó trông tựa đầu hồi của một ngôi nhà không bao giờ xây xong cả, với bậc thềm, cầu thang và những bức tường dở dang. Rất nhiều cửa sổ không có kính, những con dơi bay ra, bay vào như chim cu bay bầy.

Trời đã rất tối khi tôi đến sát ngôi nhà. Qua ba cửa sổ đặt khá cao, rất hẹp và có chấn song ở tầng dưới người ta có thể nhìn thấy một ngọn lửa cháy bập bùng.

Chẳng lẽ đây là cái lâu đài mà tôi phải lặn lội từ rất xa mới tới được? Chẳng lẽ tôi cần tìm trong những bức tường tang thương này những người bạn mới, và sẽ tìm được hạnh phúc tương lai? Nếu là nhà cha mẹ tôi thì từ xa một dặm người ta đã thấy ánh bếp lửa và ánh sáng của nến rồi, còn cửa thì luôn luôn mở đón khách kể cả khi một người ăn xin tới.

Tôi tiếp tục lần mò thận trọng và lắng nghe căng thẳng trong bóng đêm. Tôi nhận ra thỉnh thoáng có người nào đó ho khan, có tiếng bát đĩa lách cách. Nhưng tôi không thấy tiếng ai nói cả. Không có cả tiếng chó sủa.

Tôi nhận ra trong bóng tối cửa ra vào bằng gỗ mộc và được đóng đinh khắp nơi. Tôi ngần ngại giơ tay và gõ một lần duy nhất vào cánh cửa. Sau đó tôi chờ. Trong nhà yên lặng như chết. Một phút trôi qua, không có động tĩnh gì, chỉ có lũ dơi vỗ cánh trên đầu. Tôi lại gõ cửa và lắng nghe. Dần dần tai tôi quen với yên lặng nên tôi nghe được tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ ở trong nhà. Giây phút trôi qua. Nhưng người nào đó trước đây ở trong nhà bây giờ câm lặng như hến, có lẽ anh ta còn nín thở nữa.

Tôi không biết có nên đi khỏi dây không nhưng sự giận dữ đã thắng và tôi dùng nắm tay và chân đập vào cửa và gọi to tên ông Balfour.

Ngay khi tôi còn đang đập cửa thì nghe thấy ai đó ho ở trên lầu. Nhảy lùi lại, tôi nhìn thấy trên cửa sổ tầng một, đầu của một người đàn ông với chiếc khăn trùm lớn, bên cạnh đó là một họng súng chĩa vào tôi.

— Hãy coi chừng, súng đã nạp đạn đấy nhé – Một giọng hét lên ở phía trên.

— Tôi mang đến một bức thư – Tôi nói – cho ông Ebenezer Balfour of Shaws. Ông ấy có ở đây không?

— Thư của ai? – Người cầm súng hỏi.

— Điều đó không quan trọng – Tôi đáp lại, lúc đó tôi càng ngày càng cáu giận.

— Được. Mày có thể để thư ở cạnh cửa và cút khỏi đây.

— Tôi không nghĩ vậy. Tôi phải đưa thư đến tận tay ngài Balfour, đó là yêu cầu của người viết. Đó là một bức thư giới thiệu.

— Cái gì? – Một giọng hỏi thô bạo.

Tôi nhắc lại:

— Thư giới thiệu.

— Còn mày, mày là ai? – Sau một lúc lâu, ông ta hỏi.

— Tôi không xấu hổ vì tên của mình đâu – Tôi đáp – Tôi là David Balfour.

Tôi có cảm giác khi nghe những từ ấy, người đàn ông trên cửa sổ giật thót mình, có tiếng khẩu súng va vào mái nhà. Sau một lúc yên lặng khá lâu nữa là câu hỏi tiếp, giọng đã thay đổi.

— Bố mày không còn nữa phải không?

Tôi bị hẫng vì sự thay đổi đột ngột đó nên một lúc lâu không trả lời được mà chỉ ngạc nhiên nhìn lên trên.

— Thế nào, làm sao vậy? Có lẽ ông ta đã chết vì vậy mày đứng đó đập cửa nhà tao!

Lại yên lặng. Và sau đó.

— Thôi được, thằng bé. Tao cho mày vào.

Và cái đầu biến khỏi cửa sổ.