uối năm. Khi rừng phong đã cởi bỏ được khỏi thân thể chúng, những mảnh vải cuối cùng; khi gió mang những chiếc cọ ô dề, bôi, phết tuyết lên khắp cùng cảnh vật miền Đông và, Đông Bắc nước Mỹ, hình ảnh Vương Cung Thánh Đường, của Sai gòn, run rẩy những hàng nến đỏ. Run rẩy trong tôi, những bài hát Giáng sinh, một thời tuổi nhỏ. Run rẩy trong tôi (kẻ ngoại đạo,) tiếng hú âm u của hình dung hang lừa, máng cỏ, chỗ ở đầu tiên của Chúa Hài Đồng. Run rẩy trong tôi, những chiếc lá me, như cốm non bị bàn tay bội bạc bỏ lại trên lề đường Nguyễn Du, Tự Do, Độc Lập... Run rẩy hình ảnh anh tôi, anh Khánh. Anh Khánh với mối tình thủy chung tới đau đầu, dành cho chị Bích.

Bài thánh ca đó còn nhớ không em - Noel năm nào chúng mình có nhau - long lanh sao trời đẹp thêm đôi mắt - áo trắng em bay như cánh thiên thần - giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân - cùng nhau quỳ dưới chân Chúa cao xa - xin cho đôi mình suốt đời có nhau - vang trong đêm lạnh bài ca Thiên Chúa - khẽ hát theo câu bài thánh ca buồn - ôi, giọng hát em nghe ngọt bùi - rồi mùa giá buốt cũng qua mau - lời hẹn đầu ai nhớ dài lâu - rồi một chiều áo trắng phai mầu - em qua cầu xác pháo bay sau - lời nguyện cầu mình Chúa có nghe không - sao bây giờ mình hoài xa vắng - bao nhiêu đêm Chúa dưới dương gian - bấy nhiêu lần con nhớ người yêu...

Những ngày tháng ở ngoài đất nước, ngoài tầm đạn bom, (nhất là những năm tháng gần đây,) tôi nghiệm ra, nếu chiến tranh lóc, thẻo hết phần nhân tính khỏi con người. Để con người hiện nguyên hình thú đê tiện, nhầy nhụa hơn bất cứ một loại thú vật nào; thì, chiến tranh cũng bị buộc phải xây đền, dựng tượng cho những con người, những mối tình; mà chính chiến tranh là nền đất, phân bón tốt tươi, làm vạm vỡ những hạt mầm nhân sinh bất tử ấy. Nó cũng tựa những cánh hoa lan mọc từ thân gỗ mục. Cách khác, đó là sự chết làm sống lại những đời-sống-chết. Tôi muốn nói tới sự chết của mối tình anh Khánh và chị Bích. Chẳng phải, vì anh Khánh là anh tôi. Chẳng phải, vì chị Bích bây giờ, không biết dạt, trôi, sống, chết nơi nào.

Nhưng hãy hình dung, thử nhớ lại, chuyện tình của anh Khánh, lúc anh chưa ba mươi, lúc chị Bích vừa đúng mười tám. Chuyện tình như ngọn nến leo lét giữa Saigòn đêm tối/ Saigòn chiến tranh. Chuyện tình khởi đi từ một họp mặt Giáng sinh, để mau chóng trở thành một chọn lựa sinh tử. Chí ít, cũng với chị Bích. Chí ít, cũng với anh Khánh, những đêm Noel quỳ trong Vương Cung Thánh Đường. Những ngày, những đêm, anh chị ra khỏi nhân gian, lánh thoát địa ngục trần thế, trong căn phòng trên building Cửu Long. Những ngày, những đêm, anh chị nằm với nhau trong tổ ấm bất trắc, treo lửng giữa đạn bom, giữa những đợt pháo kích và, trái đạn B40 không có trái tim, tròng mắt. Thèm khát chiếm đoạt hương trinh trắng từ từng tấc thịt da chị Bích, nơi anh Khánh. Thèm khát tự nguyện hiến dâng đời con gái, chỉ có một lần của mình, cho người yêu, nơi chị Bích...

Đó là những phản ứng tâm lý, tất nhiên; phản ứng sinh lý, thuận thiên, một khi họ đã trân trọng, nâng niu, trút bỏ khỏi thân thể nhau, mảnh áo, lớp quần đạo đức, luân lý trá, ngụy. Một khi, mỗi tấc thịt da người này, đã chính là dưỡng khí/ nguồn sống của người kia, mỗi lần cúi xuống. Một khi, thân xác, tự nó, nào phải là điều xấu xa. Một khi, thân xác, tự nó, chính là tặng phẩm của thượng đế. Một khi thân xác, tự nó, đã mặc khoác lấy cho nó, một đời sống, một buồn, vui thành tựu hay tan hoang độc lập.

Thân xác, phẩm vật thứ nhất, mà chúng ta. Chính chúng ta phải tỏ lòng tri ân, cất lời xưng tụng. Đó cũng là điều tôi đã viết xuống, khi nghĩ về những người nữ tội nghiệp. Những người nữ bất hạnh, bước thất thểu dọc theo chiều dài lịch sử đất nước, những năm chinh chiến:

ai dám bảo thịt da không biết khóc

nhìn tôi đi, em sẽ hiểu đêm về.