ồng hồ Thượng Hải được điều chỉnh sớm một giờ để thành phố "tận dụng ngày dài", nhưng gia đình họ Bạch nói: "Chúng tôi theo giờ cũ". Mười giờ của họ là mười một giờ của thiên hạ. Bài hát của họ lỗi một nhịp; họ không bắt kịp tiếng hồ cầm của cuộc sống.

Khi chiếc hồ cầm nỉ non trong một đêm có hàng vạn ngọn đèn, vĩ đàn kéo tới lui vẽ ra một câu chuyện quá cô liêu không nói lên lời - ôi, ta bận tâm chi? Câu chuyện của chiếc hồ cầm phải được trình diễn bởi một cô đào đẹp rạng rỡ, hai vệt phấn hồng kéo dài tận chiếc mũi thanh tao mỗi khi nàng cất tiếng hát, mỗi khi nàng mĩm môi cười, che miệng bằng tay áo... nhưng đây chỉ là Bạch Tứ Gia, trong bóng tối, một mình, trên chiếc bao lan rệu rã, kéo đàn hồ.

Trong khi chàng đang kéo đàn, ở tầng dưới chuông cửa vang lên. Đối với gia đình họ Bạch, việc này hơi khác thường; theo phong tục, người ta không thăm viếng khi trời đã tối. Nếu ban đêm có ai đến nhà hay có điện tín không cho biết trước, hoặc là một sự kiện trọng đại đã xảy ra, hoặc phần lớn là, có ai đó đã từ trần.

Tứ Gia ngồi im và lắng tai nghe, nhưng vì Tam Gia, Tam Nãi Nãi và Tứ Nãi Nãi đang đồng loạt lớn tiếng khi họ đang lên lầu, chàng không thể hiểu họ đang nói gì. Đang ngồi trong căn phòng cạnh bao lơn là Lục Tiểu Thư, Thất Tiểu Thư và Bát Tiểu Thư, cùng với con cái của Tam Gia và Tứ Gia, tất cả đều đang hồi hộp. Từ chỗ ngồi của Tứ Gia ở bao lơn đầy bóng tối, chàng có thể thấy rõ mọi thứ trong căn phòng thắp đèn sáng choang đó. Do đó khi cửa mở ra, đấy là Tam Gia đang mặc áo lót và quần đùi, đứng trên ngách cửa, một chân xoạt ra, tay vói đàng sau đùi đập muổi, và đang nói to với Tứ Gia: "Ê, lão tứ biết gì không? Chồng cũ của lục muội, hình như chú ấy bị sưng phổi và qua đời rồi!"

Tứ Gia đặt chiếc hồ cầm xuống và đi vào phòng. "Ai báo tin vậy?" chàng hỏi.

" Từ Thái Thái," Tam Gia nói. Rồi chàng quay lại, dùng quạt xua bà vợ ra. "Đừng lẻo đẻo theo để trố mắt nhìn thế! Từ Thái Thái không còn ở dưới nhà sao? Bà ấy là người to béo, không thích leo cầu thang - sao cô không đi mà tiếp đãi?"

Tam Nãi Nãi bước đi và Tứ Gia nghĩ ngợi: " Chẳng phải Từ Thái Thái là bà con của chú ấy sao?"

"Đúng thế," Tam Gia nói. " Dường như gia đình họ nhờ bà ấy thân chinh đến báo tin cho chúng ta, và như vậy, dĩ nhiên phải có dụng ý."

"Họ không muốn lục muội quay về và để tang, phải không?"

Tam Gia dùng cán quạt gải gải đầu. " Xem nào, theo nghi lễ, phải như thế mới đúng..."

Họ cùng nhìn về phía cô em gái thứ sáu. Bạch Lưu Tô ngồi ở góc phòng đang bình thản thêu một chiếc hài; hai người anh trai quá mãi mê trò chuyện chưa cho nàng cơ hội để lên tiếng. Nàng chỉ nói vỏn vẹn, " Về đó thọ tang làm góa phụ, sau khi chúng em đã ly dị? Thiên hạ sẽ cười bể bụng!" Nàng tiếp tục thêu chiếc hài, ra vẻ dửng dưng, nhưng lòng bàn tay ướt đẩm mồ hôi và mủi kim bị kẹt - không rút lên được.

"Lục muội, không nói như thế được, " Tam Gia nói. " Chúng ta đều biết là chú ấy đã cư xử không phải với cô. Nhưng hiện giờ chú ấy đã chết - cô không nên buồn giận nửa, phải không? Hai người thiếp của chú ấy sẽ không để tang, Nếu cô về đó, đường đường chính chính thọ tang, ai dám cười chê cô đâu nào? Đúng là cô không có con cái, nhưng ông ấy có nhiều cháu trai, và cô có thể chọn một đứa để nối dõi tông đường. Gia tài chắc cũng không còn nhiều, nhưng họ là một đại tộc; ngay như nếu cô chỉ là người chăm sóc từ đường, họ cũng sẽ không để cho mẹ con cô chết đói đâu."

Bạch Lưu Tô cười nhạt, " Tam ca hẳn đã tính toán mọi việc chu đáo, " nàng nói, "nhưng chẳng may có hơi trễ. Ly hôn đã xong bảy tám năm nay.Có phải anh nói rằng các thủ tục pháp lý là vô nghĩa? Anh không thể coi thường pháp luật!"

" Cô không được lấy pháp luật ra đe dọa chúng tôi, " Tam Gia cảnh cáo. "Luật hôm nay có thể khác với luật ngày mai. Anh đang nói về đạo lý, và cái đó không bao giờ thay đổi! Ngày nào cô còn sống cô còn tùy thuộc vào gia đình chú ấy, sau khi cô chết đi hồn cô cũng vẫn sẽ tùy thuộc vào họ! Cây có thể cao ngàn trượng, nhưng lá khi rụng vẫn sẽ rơi về cội."

Lưu Tô đứng dậy. "Vậy khi xưa sao anh không nói như thế?"

"Anh ngại rằng cô sẽ buồn và nghĩ rằng gia đình không muốn nhận cô trở lại."

"Thế à? Nhưng hôm nay anh không ngại rằng em sẽ buồn? Bây giờ anh đã tiêu xài hết tiền bạc của em, anh không ngại rằng anh sẽ làm em phiền?"

"Anh tiêu tiền gì của cô?" Tam Gia hạch hỏi, ghé sát vào mặt nàng, " Anh đã tiêu hết mấy đồng bạc cắt của cô?. Cô sống trong nhà anh, và chi phí ăn uống của cô do anh đái thọ. Chắc chắn vậy, và không thành vấn đề. Thêm một miệng ăn, thêm đủa thêm bát, chỉ có vậy thôi. Nhưng ở thời buổi này? Hãy ra phố và tự tìm hiểu - giá gạo hiện nay là bao nhiêu? Anh không có đã động gì đến chuyện tiền bạc, chính cô là người nêu lên đấy nhé!."

Tứ Nãi Nãi, đứng đàng sau Tam Gia, cười lớn. " Có câu rằng ta không nên nói chuyện tiền bạc với người cốt nhục. Nhưng vì cô đã khởi đầu, tôi có nhiều chuyện để nói! Tôi đã nói với Tứ Gia, từ lâu lắm: " Lão tứ, ông nên nhắc chừng Tam Gia. Khi hai ông mua vàng, hay mua cổ phiếu, đừng lấy tiền của lục muội. Tiền đó xui lắm. Ngay sau khi cô ấy vừa kết hôn, chồng cô ấy đã tiêu hết gia sản. Rồi cô ấy trở về đây, và bây giờ ai cũng thấy, cái gia đình này, sắp sửa khánh tận. Đấy, đấy chính là ngôi sao chổi xúi quẩy!"

Tam Gia nòi, " Tứ Nãi Nãi nói đúng. Nếu chúng ta không để cô ấy dính vào mấy thứ cổ phiếu này, có lẽ chúng ta đã không bị phá sản "

Lưu Tô run lẫy bẫy vì tức giận; hàm dưới rung cầm cập như thể sắp sửa rơi, nàng phải dùng một chiếc hài đang thêu dở dang ép sát vào để kềm chặt lại.

Tam Gia tiếp tục: " Anh còn nhớ lúc trở về cô đã khóc lóc ra sao, đã làm rùm beng lên đòi ly dị ra sao. Vâng, anh cũng là người có trái tim, và khi anh thấy chú ấy đánh đập cô như thế, anh làm sao chịu được, cho nên anh vỗ ngực và nói, ' Được thôi, tôi đây, con trai thứ ba nhà họ Bạch, dù nghèo đi nữa, nhưng nhà tôi không bao giờ thiếu chén cơm cho em gái tôi.' Tuy nhiên, anh vẫn nghĩ rằng: "Ôi, cặp vợ chồng trẻ mới cưới này - hai người nóng tính quá! Anh đã nghĩ rằng không có gì trầm trọng, sau vài năm về với cha mẹ, biết đâu một ngày nào đó cô sẽ hồi tâm chuyển ý và sẳn sàng quay lại với chồng.' Nếu anh biết hai người thực sự muốn bỏ nhau, cô có nghĩ rằng anh sẽ giúp cho cô ly dị không? Chia lìa phu thê người khác sẽ bị tuyệt tôn tuyệt tự. Anh đây, con trai thứ ba nhà họ Bạch, anh có con trai, và anh muốn chúng sẽ phụng dưỡng anh lúc về già."

Lưu Tô đã lên tới cực điểm của cơn giận, nhưng nàng chỉ cười. " Phải rồi, phải rồi, tất cả đều là lỗi của em. Anh nghèo túng ư? Là vì em ăn bám làm anh mất nhà mất cửa. Anh thua lỗ hết tiền vốn ư? Là vì em đã gạt gẫm anh. Con trai anh qua đới ư? Là vì em đã gây ra cớ sự, em đã làm cho số phận anh chẳng ra gì."

Tới đây, Tứ Nãi Nãi nắm lấy cổ áo con trai mình, và đẩy mạnh đầu nó vào người Lưu Tô, hét lớn, "Giờ cô trù ẻo mấy đứa nhỏ nửa hay sao? Từ đây trở đi, nếu con tôi có mệnh hệ gì, tôi sẽ không tha cô đâu."

Lưu Tô nhanh nhẹn né tránh, rồi nắm chặt lấy Tứ Gia và nói, " Tứ ca, nhìn xem, hảy nhìn thôi, và giữ công tâm!"

Tứ Gia nói, "Đừng nóng nảy quá.. Nếu cô muốn nói điều chi, cứ nói, và chúng tôi sẽ từ từ giải quyết. Tam ca chỉ muốn giúp cô mà thôi..."Lưu Tô giận dỗi thả tay ra và đi thẳng vào phòng ngủ bên trong.

Phòng không thắp đèn. Trong bóng tối, Lưu Tô cố nhìn xuyên qua lớp màn bằng sa mỏng màu đỏ, nàng chỉ thấy lờ mờ dáng người của mẹ. Bà nằm trên chiếc giường gỗ hồng mộc, tay phe phẩy một cây quạt trắng, tròn. Lưu Tô đến bên giường, hai đầu gối khụy xuống, tựa người lên mép giường, " Mẹ ơi!" nàng khóc.

Thính giác của Bạch lão thái thái vẫn hoàn hảo, do đó bà nghe không sót điều gì của cuộc đối thoại ở phòng ngoài. Bà ho, lần tay chung quanh gối tìm cái ống nhổ nhỏ, khạc vào đó rồi mới bắt đầu nói. " Tứ tẩu của con lắm lời, nhưng không có nghĩa là con phải giống vậy. Con biết không, ai trong chúng ta cũng có vấn đề. Tứ tẩu của con là người tâm tính mạnh mẽ - cô ấy luôn luôn cai quản việc nhà. Nhưng Tứ ca của con thiếu tham vọng, si mê bài bạc và kỹ viện. Việc nó tự lây bịnh cho bản thân đã tệ, nó còn thâm lạm tiền bạc của gia đình: Tứ tẩu của con mất mặt vì chuyện đó, phải nhường cho Tam tẩu quán xuyến việc nhà. Tứ tẩu lấy làm phẩn uất, và sống như thế thật khổ sở. Tam tẩu của con không có nhiều sức lực, mà điều khiển công việc nhà này đâu phải là dễ. Con nên ghi nhớ tất cả những điều này. Hãy cố tha thứ cho họ."

Khi Lưu Tô nghe khẩu khí của mẹ nàng, và cách bà muốn biến chuyện lớn chuyện nhỏ, cảm thấy ý kiến của mình hoàn toàn bị lơ là; nàng không thốt nên lời.

Bạch lão thái thái trở mình, quay vào vách. "Mới đây thôi chúng ta phải săn lùng khắp nơi để kiếm chút tiền. Khi xưa, chúng ta có thể bán một chút đất và sống được vài năm. Nhưng hiện nay, không thể được. Ta đã già, và khi đến lúc phải quy tiên, ta sẽ ra đi, và ta sẽ không thể nào bảo bọc đứa nào nữa.. Cuộc vui nào cũng tàn. Ở đây với ta không thể là một phương sách lâu dài. Trở lại bên chồng là việc làm đúng. Nhận một đứa nhỏ về, sống như vậy chừng mươi, mười lăm năm nữa, cuối cùng con sẽ có kết cuộc tốt đẹp".

Khi bà đang nói, tấm màn cửa lay động. "Ai đấy?" Bạch lão thái thái hỏi.

Thò đầu qua tấm màn, Tứ nãi nãi tiến vào. " Mẹ," nàng nói, "Từ thái thái vẫn còn ở dưới nhà, chờ nói chuyện với mẹ về hôn sự của Thất muội."

"Mẹ mới vừa thức dậy, "Bạch lão thái thái nói. " Con bật đèn cho sáng"

Khi đèn đã được bật sáng, Tứ nãi nãi giúp cho bà ngồi dậy, mặc y phục, và ra khỏi giường.

Bạch lão thái thái hỏi: "Từ thái thái có kiếm được mối nào không?"

" Nghe bà ấy nói là bà kiếm được mối này xuất sắc, tuy ông ta hơi lớn tuổi.".

Bạch lão thái thái ho khúc khắc."Con bé Bảo Lạc nhà ta năm nay đã hai mươi bốn tuổi và nó là mối lo lắng của ta. Tất cả việc sắp xếp này đều vì nó, thế mà có người còn nói rằng ta không chu đáo vì nó không phải là con ruột của ta."

Tứ nãi nãi dìu bài ra phòng ngoài. "Có trà mới của ta để ở chỗ kia, lấy pha một ấm mời Từ thái thái," bà nói. "Trà Long Tỉnh của Đại nãi nãi mang về năm ngoái, trong hộp thiếc xanh lục, trà Bích Loa Xuân trong lọ cao. Nhớ chọn đúng loại."

Tứ nãi nãi gật đầu, gọi lớn: "Chúng tôi đang xuống lầu! Bật đèn lên!" Có tiếng chân dồn dập của một vài gia nhân trẻ tuổi, đang vội vã đến giúp một bà lớn tuổi, mang Bạch lão thái thái xuống lầu.

Tứ nãi nãi còn lại một mình trong gian phòng ngoài,.đang lục tung mấy cái tủ và rương để tìm thứ trà dành riêng của Bạch lão thái thái. Bất thình lình nàng hét lên: "Thất muội! Cô chui từ chỗ nào ra vậy? Làm tôi sợ gần chết!, nãy giờ cô trốn ở nơi nào thế?"

"Em ngồi hóng mát ngoài bao lơn," Bảo Lạc thầm thì.

"Thẹn thùng à?" Tứ nãi nãi cười khúc khích. "Thất muội, nói cho cô biết, khi nào cô về nhà chồng, cố cẩn thận nhé. Đừng nghĩ rằng cô có thể gây rắc rối khi cô muôn. Ly hôn có phải là việc dễ dàng không? Cô có thể tự ý, làm tan vỡ mọi thứ hay không? Nếu thực sự dễ dàng như vậy, sao ta chưa ly dị Tứ ca của cô, ông ấy chẳng tài cán gì! Ta cũng có thân quyến, chẳng phải ta không có chỗ quay về. Nhưng trong thời buổi này, ta phải nghĩ đến nhu cầu của họ. Ta có lương tâm, và ta phải nghĩ đến họ - không thể làm một gánh nặng và khiến họ lâm vào cảnh nghèo túng. Ta vẫn còn vài phần liêm sĩ!".

Bạch Lưu Tô đang lẽ loi quỳ trong phòng của mẹ nàng. Khi nàng nghe những lời này, nàng vò nghiến chiếc hài thêu vào ngực. Cây kim thêu kẹt ở trong chiếc hài, đâm vào tay nàng, nhưng nàng không cảm thấy đau. "Ta không thể sống trong ngôi nhà này được nữa," nàng lẩm bẩm. "Không thể!" Tiếng nói của nàng yếu ớt và lãng đãng như mấy luồng bụi mỏng. Nàng cảm thấy như mình đang trong một giấc mơ, những luồng bụi mỏng tuôn ra từ mặt và đầu nàng. Ngã sấp về phía trước trong cơn mê, nàng nghĩ rằng mình đang ôm chặt đầu gối của mẹ nàng, và nàng bắt đầu khóc lớn. "Mẹ ơi, mẹ ơi, làm ơn giúp con!" Mẹ nàng mĩm cười nhưng gương mặt vô cảm, không nói một lời nào. Vòng tay ôm lấy chân của mẹ, Lưu Tô vật vã dữ dội và khóc, " Mẹ ơi! Me ơi!"

Trong cơn mê của nàng, chuyên xảy ra nhiều năm trước: lúc nàng chừng mười tuổi, vừa trong rạp hát đi ra, giữa cơn mưa áo ạt, nàng bị lạc. Nàng đứng trên vĩa hè chằm chập nhìn mọi người, mọi người chầm chập nhìn lại nàng, và đàng sau những cánh cửa kính của xe buýt với nước mưa rơi ràn rụa, là những người xa lạ, vô số người xa lạ, tất cả bọn họ đang bị nhốt trong thế giới nhỏ bé của riêng họ, cái thế giới mà nàng dù có đập đầu vào cho tới khi nó nứt toát ra - cũng chẳng thể nào thâm nhập được. Giống như thể nàng đang sống trong cơn ác mộng.

Thình lình nàng nghe tiếng chân ai từ đàng sau, và cho là mẹ nàng đang trở lại. Cố gắng hết sức để ổn định, nàng không nói gì nữa. Người mẹ nàng đang cầu xin và người mẹ thực sự là hai người khác hẳn nhau.

Ai đó đi tới bên giường, ngồi xuống nhưng khi người ấy lên tiếng, lại là tiếng nói của Từ thái thái. Từ thái thái khuyên nhủ: " Lục tiểu thư, đừng buồn nữa, đứng lên, đứng lên, trời nóng quá..."

Tựa vào giường, Lưu Tô miễn cưởng đứng lên. "Thím ơi," nàng nói, cháu không thể ở nhà này được nữa. Đã từ lâu cháu biết là họ đã không thích cho cháu, dù họ không nói ra. Nhưng bây giờ họ đã khua chiêng đánh trống nói thẳng ra, cháu đâu còn mặt mủi nào sống ở đây nữa!."

Từ thái thái bắt nàng ngồi xuống mép giường cùng với bà. "Cháu lành quá, thảo nào người ta chẳng hà hiếp, " bà nói dịu dàng. "Hai ông anh dùng tiền của cháu chơi cổ phiếu đến hết sạch! Cho dù họ có cung dưỡng cháu trọn đời cũng đúng thôi."

Lưu Tô ít khi nghe được những nhận xét hợp công đạo như thế. Không ngừng lại để suy gẫm về sự thành tâm của lới nói đó, nàng để cho trái tim mình thổn thức, nước mắt tuôn rơi. " Sao cháu lại có thể ngu si đến thế? Tất cả chỉ do chuyện cải cọ về tiền bạc, giờ đây cháu không biết làm sao có thể rời khỏi nhà này!"

Từ thái thái nói, " Những người trẻ tuổi luôn luôn có cách để làm lại cuộc đời."

"Nếu có cách, chắc cháu đã ra đi từ lâu! Cháu không được học hành chi mấy, không thể lao động tay chân, vậy cháu có thể làm được việc gì?"

"Tìm việc làm sẽ không đi đến đâu, tìm một người nào đó, mới đúng là điều cháu nên làm."

"Cháu không nghĩ thế. Cuộc đời của cháu không còn gì nữa..."

"Nói như thế là kiểu nói chuyện của người giàu, những người không phải lo lắng về thực phẩm và y phục...Người nghèo không thể bỏ cuộc, ngay cả khi họ muốn. Cháu có cạo đầu, làm ni cô, và van xin của bố thí, cháu cũng phải tiếp xúc với mọi người - cháu không thể nào tách lìa khỏi nhân gian."

Lưu Tô cúi đầu.

Từ thái thái nói, " Nếu cháu sớm đến với ta vài năm trước, có lẽ tình thế đã tốt đẹp hơn."

"Vâng, đúng thế," Lưu Tô nói. "Cháu đã hai mươi tám tuổi rồi."

"Với một người có nhiều ưu điểm như cháu, hai mươi tám tuổi không thành vấn đề. Ta sẽ luôn nhớ tới cháu. Nhưng ta phải khiển trách cháu mới được - cháu đã ly dị bẩy, tám năm nay còn gì. Nếu cháu quyết định sớm hơn, cháu có thể đã được tự do và tránh được nhiều phiền nảo!"

"Thím ạ, dĩ nhiên thím biết rõ tình thế. Một gia đình như gia đình của cháu, có bao giờ cho chúng cháu ra ngoài và tiếp xúc với người khác đâu? Và cháu không thể tùy thuộc vào họ để tìm cho cháu một người chồng. Trước tiên, họ không chấp thuận, và ngay cả nếu như họ chấp thuận, cháu còn hai cô em gái chưa chồng, và rồi còn các cô con gái nhỏ của Tam ca và Tứ ca, chúng nó đang đến tuổi dậy thì. Họ còn không kiếm được tấm chồng cho con gái họ. Làm sao họ có thể làm gì cho cháu?

"Nhắc tới em gái của cháu, " Từ thái thái nói, "Ta vẫn còn chờ câu trả lời của họ."

"Có triển vọng tốt cho Thất muội không vậy Thím?" Lưu Tô hỏi.

"Ta nghĩ rằng sắp sửa xong việc, " Từ thái thái nói. "Ta muốn các bà ấy bàn luận với nhau, nên ta bảo họ rằng ta lên đây tìm cháu. Bây giờ, ta nên trở lại với họ. Cháu có muốn đi xuống nhà với ta chăng?"

Lưu Tô phải giúp Từ thái thái xuống lầu. Cầu thang đã củ, Từ thái thái thì to béo: họ cùng đi xuống, cầu thang kêu cọt kẹt. Hai người đi vào phòng khách, Lưu Tô muốn bật đèn lên, nhưng Từ thái thái nói, " Không cần đâu cháu ạ, đủ sáng cho chúng ta nhìn. Các bà ấy đang ở phòng phía đông. Cháu cùng đi với ta, và tất cả chúng ta sẽ chuyện trò vui vẻ, như thế mọi chuyện sẽ được dàn xếp êm đẹp. Nếu không, ngáy mai lúc ăn cơm, và cháu không thể nào lánh mặt được, sẽ khó xử và không vui, cháu ạ."

Lưu Tô không thể chịu được khi nghe tới câu "đến giờ ăn." Tim nàng đau nhói và cổ họng khô khốc. Ráng nở một nụ cười, nàng khiêm cung nói, " Cháu cám ơn thím vô cùng, nhưng cháu không được khỏe - cháu không thể gặp ai lúc này. Cháu e rằng mình sẽ quá xúc cảm rồi phát biểu một điều gì tai hại, và như thế làm phụ lòng tốt của thím."

Thấy Lưu Tô từ chối, Từ thái thái quyết định để yên. Bà đi vào phòng một mình.