ổi vị trí nằm, mắt định vào đúng hướng một chùm tia nắng lọt qua một khe thủng trên mái tôn. Những chấm bụi sáng tan vỡ bay lộn, biến vào khoảng không chung quanh. Hơi nóng hấp từ mái thấp, bốc từ vách tường vữa lở lô gạch có những vệt khói đen. Mồ hôi thấm ướt lưng áo lót, nhớp nháp dính vào vải ghế bố. Chàng xoay người đi đưa lưng ra khoảng trống nhưng không ích gì, không gian nóng đều. Chàng mơ màng nghĩ đến những người làm cách mạng bị bắt và xử tử bằng cách bỏ vào nồi nước một đầu máy xe lửa trong một cuốn tiểu thuyết đọc đã lâu. Chàng vụt nhớ ra tên cuốn sách, Condition humaine, buổi sáng trời mát dịu nắng, trên cao lá cây mới ra xanh mềm, da tay Linh mịn ấm. "Em mua cho anh cuốn này... Lớn như anh rồi còn chưa đọc cuốn này thì dốt quá!". Chàng mở mắt chậm chạp. Mái tôn như cong thêm vì sức nóng. Chàng muốn cởi quần trận, cởi áo lót, nằm trần trụi như các binh sĩ đang lúi húi cạnh máy truyền tin. Những âm thanh cao đều, gay gắt rung rung trong không khí. Chàng nhắm mắt lại, cố ngủ. Mái tôn cong lên, một múi lòi xuống, tiếp tục hạ gần sát mặt. Chàng vùng vẫy, cố đưa tay đẩy lên. Có tiếng la hét quái dị tứ bề, chàng vùng vẫy. Ý thức vụt trở lại, bắt đầu làm chàng nhận thấy mình vừa ra khỏi cơn mê, mồ hôi ướt sũng áo quần nhớp nhúa. Chàng ngồi dậy mở bi-đông dốc lên miệng, bắt đầu nghe hiểu những lời to tiếng đánh thức chàng dậy. Tiếng trung uý già quát lên:

"... Cái cái cái gì! Có luật lệ nào cho sử dụng truyền tin vào chuyện tư không? Anh nói đi!"

Định nhận ra viên trung sĩ mặc thường phục đi cùng chuyến xe về đồn buổi sáng đang đứng ngoài nắng, mồ hôi chảy đầy mặt. Chàng nhìn và đột nhiên có ý muốn can ra. Từ khuôn mặt những giọt mồ hôi chảy chàng thấy căng lên một ước muốn bùng nổ dữ dội. Chiếc miệng viên trung sĩ há ra như bị kéo mạnh:

"Chẳng cần luật lệ gì hết! Trung uý làm gì tôi thì làm! Tôi bị mìn địch gãy chân nằm Cộng Hoà bây giờ mới hết. Đâu phải tôi đi chơi. Tiền lương tôi kẹt cả ở đại đội, vợ con tôi đói! Tôi phải nhờ ở đây gọi sang, nhờ trao lương cho đoàn tiếp tế mang về đây... Vậy đó! Chỉ có vậy đó! Trung uý làm gì tôi thì làm!"

Chàng thấy chiếc lưng viên sĩ quan già, gầy và cong lên rung động tức giận, một giọt mồ hôi lăn từ gáy, lọt khuất vào trong chiếc áo lót loang lổ những khoảng màu nhạt.

"Anh nói hỗn thế hả! Đứng nghiêm trình diện tôi!"

Hai cánh tay buông thõng của viên trung sĩ quờ quạng trên quần rồi vung lên cao. Hắn bỏ chạy ra sân, phân bua:

"Tôi bị mìn địch, đâu phải đi chơi, đâu phải nhảy dù! Bây giờ ổng hành tôi... Ổng hành hạ tôi!"

Hình dáng hắn khuất sau bức tường, chàng tiếp tục nghe thấy tiếng la lối, tiếng chân người, những câu nói trao đổi. Chàng bước xuống đất, ra sân. Sàn xi-măng nóng bỏng làm chàng bước nhanh và ngắn. Các binh sĩ xúm quanh nhìn Yên, sĩ quan ban 3, đang đẩy viên trung sĩ vào sát tường, chiếc miệng há lớn nhưng không còn âm thanh phát ra. Yên làu nhàu la toán lính:

"Làm cái bì mà bu lại vậy! Giải tán đi! Còn cái anh này, làm cái chi mà la oải lên thế! Bây giờ vào cái lều kia mà ngủ. Đại bàng bảo anh còn la thêm một tiếng nữa thì đừng có trách. Hiểu không?"

Yên buông viên hạ sĩ quan ra chờ đợi. Chiếc miệng há hốc của người trung sĩ, một cánh tay đưa lên vuốt mồ hôi trán:

"Tôi có lỗi gì mà trung uý ổng đòi phạt tôi? Bắt tôi..."

"Thôi, thế đủ rồi, vào lều ngủ đi. Anh còn nói nữa, đáng lẽ không bị phạt thì bị phạt. Thôi vào lều đi, nghe tôi..."

Giọng Yên dịu xuống, dỗ dành. Viên trung sĩ vén chiếc bạt, chui vào lều làm bằng hai poncho cột lại, Yên mỉm cười nhạt nhẽo, hai bàn tay mở về phía trước mệt mỏi. Định hỏi:

"Có phải trung uý Thịnh trước dạy chiến thuật ở Thủ Đức?"

"Đúng, ông ta đấy".

Định trở vào phòng truyền tin đại đội chỉ huy, cúi đầu tránh mái tôn thấp chìa ra. Chàng trở lại ghế bố, châm thuốc hút. Trung uý già nằm trên ghế kế cận, cặp đùi khẳng khiu lấm tấm lông đen, mái tóc hoa râm cắt ngắn. Khi còn là sinh viên sĩ quan trừ bị, cùng các bạn, chàng rất ghét người này, huấn luyện viên hách với sinh viên, bợ đỡ chỉ huy trưởng, khoe khoang thân thế tối ngày. Sau một lần bị phạt đứng phơi nắng dưới sườn đồi vì một lỗi không đâu, chàng đã tự hẹn ngày nào gặp lại huấn luyện viên này ở đơn vị tác chiếc, chàng sẽ tìm cách đấm cho một trận. Chàng ngẩng đầu lên, ông già đang nhìn chàng bằng đôi mắt trũng sâu dưới làn trán nhăn nhíu. Chàng cúi xuống, nhìn làn khói thuốc.

"Chút nữa các anh ký vào tờ trình của tôi. Tôi sẽ gửi về trung đoàn phạt cho hắn chết".

Hạ sĩ truyền tin ngẩng đầu lên, nói:

"Thôi thì hơn, trung uý. Anh ấy nóng tính nên vậy thôi. Không có ý gây chuyện với trung uý đâu".

"Tôi không cần anh khuyên! Anh đã chứng kiến nội vụ, anh phải ký vào tờ trình. Hơn nữa chính anh còn để cho hắn sử dụng máy không có phép tôi, anh có muốn tôi đề nghị phạt cả anh không?"

Viên hạ sĩ cúi xuống, mở máy phát thanh, làu nhàu:

"Mất gì một chữ ký..."

Chàng vứt mẩu thuốc, duỗi thẳng chân, quay mặt vào trong tường, tẩn mẩn dùng ngón tay gạch chữ đầu tên của Linh. Những hàng cây cao-su chạy dài xuống chân đồi 19 chấm dứt nơi ranh giới xạ trường chói nắng, chàng đứng nghiêm cảm rõ những giọt mồ hôi chảy dọc lưng dọc đùi vào giày, lan theo tay làm trơn tuột báng súng. "Trí thức gì mà dốt, tập dở ẹc!", chàng lắng nghe lời xài xễ, tức giận muốn vùng ra đấm vào giữa cái bộ mặt choắt già nua ấy.

Chàng xoay người hướng ra ngoài, bây giờ bộ mặt già nua nằm kế cận, và chàng không thấy gì hơn là một chút thương hại và rất nhiều dửng dưng.

"Anh tốt nghiệp khoá 14 phải không?"

"Vâng".

"Đại uý cho anh đi đại đội nào? Sao nằm đây?"

"Đại uý cho tôi ra đại đội hiện đang ở ngoài đồn. Sáng mai mới phải ra trung uý".

Chàng quay mặt vào tường, tỏ ý buồn ngủ để chấm dứt mọi trao đổi lời nói. Nhưng viên trung uý vẫn tiếp tục:

"Anh thử lửa bao giờ chưa?"

"Rồi trung uý. Nhưng trong trường hợp bị thiên hạ bắn mà tôi tay không. Hồi tản cư... Còn trong tay có súng có thể bắn lại thì chưa, trung uý".

Chàng nhắm mắt lại, cố ngủ một giấc nữa. Chàng không muốn tiếp tục nói, không muốn thức tỉnh, không muốn nhớ tới hình dáng bàn tay Linh buông thõng, những chiếc ghế màu đỏ sẫm và nắng buổi sáng trên mũi chiếc giày trắng có nơ nhỏ. Chàng đưa tay ra phía sau kéo áo lót căng ra. Một thoáng mát mẻ trên da lưng, ngọn gió từ sông ùa vào làm Tuân và chàng run lên. Chiếc phi cơ chúc mũi sà xuống, nổ súng. Tuân kéo chàng lao sâu hơn nữa vào bãi ngô. Hai người trườn trên cát khô, cố ẩn mình dưới lớp lá. Có tiếng nổ lớn kèm theo tiếng đại liên phát hiện từ phía sông. Quay lại nhìn thấy một chiếc tàu chiến nhỏ dưới lòng sông, một khẩu súng nòng dài giật lui liên tiếp, chàng ngẩn người ra ngắm cho tới khi nòng súng lắc lư, quay thật chậm hướng về phía bãi ngô. Chàng hốt hoảng theo anh lao người sâu nữa vào bên trong, trườn giữa các luống ngô. Tuân la: "Có hố!" Nhảy vào đây Định!". Chàng theo anh nhảy vào, ngã chúi xuống đáy hố. Đạn cắt đứt những ngọn ngô, cành lá vụn rơi lả tả. Cát dưới hai lòng bàn tay ẩm ướt, màu đen. Chàng cảm thấy hoàn toàn yên ổn, ngẩng đầu tì lên tay. Tuân nằm bên, đầu ngẩng cao nhìn chăm chú về phía trước: một đôi chân trắng bất động trong chiếc váy đen, hình dáng một thân thể đàn bà. Tuân từ từ nghiêng đầu, chăm chú tiếp tục nhìn. Chàng bắt chước cử động của anh và nhìn thấy giữa hai chân một khoảng đen. Người chàng nóng bừng lên, mắt hơi hoa đi trong tiếng nổ rền dưới sông. Chàng có nghe thấy tiếng súng nhưng không để ý, không thể làm gì hơn là giữ nguyên vị trí và nhìn vào đó, cố khám phá trong bóng tối kia những đường nét dứt khoát hơn. Tuân thì thào: "Dậy coi xem! Chắc cô ta còn sống đấy, anh vừa thấy cựa quậy". Tiếng một chiếc mũ sắt rơi trên sân vang chói tai, chàng ngồi dậy vuốt mồ hôi trán, mở bi-đông đưa lên miệng uống một ngụm lớn. Viên trung uý chưa ngủ, một tay vắt trên trán, những giọt mồ hôi làm ướt đẫm mảng tóc mai nửa xám nửa bạc.

"Anh còn thuốc lá không?"

"Mời trung uý. Thuốc đen".

Ngày hôm ấy chàng mới mười hai, ngồi nhìn Tuân kéo cô gái ngồi dậy và bắt đầu nói chuyện. Chàng lắng nghe những câu nói, tò mò chờ đợi một sự kỳ lạ xảy ra. Cái gì sẽ xảy ra, chàng không biết, chỉ lờ mờ cảm thấy những nóng bừng ray rứt và mắt không rời hai người tựa vào thành hố. Chàng thất vọng như vừa hụt không được dự một cuộc vui kỳ diệu khi hết tiếng súng, Tuân từ biệt cô gái, kéo chàng ra khỏi hố, len lỏi giữa các luống ngô tìm đường trở về làng. Tuân hơn chàng ba tuổi nhưng đã là đàn ông. Khi tắm ngoài ao, chàng đã nhận thấy anh khác hẳn mình. Tại sao Tuân không tiến thêm, người con gái đã đỏ mặt và cười nép người vào thành hố cát. Chàng cựa mình, quay trở mặt vào tường đồn và cảm thấy thèm muốn đàn bà bắt đầu biểu lộ. Đầu điếu thuốc tẩn mẩn vạch một vòng tròn trên viên gạch ngang tầm mắt. Khói thuốc dội trở lại cay sè, chàng đưa tay lên dụi, hai làn da đẫm mồ hôi cọ vào nhau trơn nhẫy. Tiếng hiệu thính viên bắt đầu và tiếp tục đều đều: "Bắc bình anh dũng, bắc bình anh dũng, cải cách anh dũng oanh liệt, non nước gay go anh dũng. Yên bái, tốp. Tôi nhắc lại, bắc bình anh dũng cải cách... không nghe rõ à? Điều chỉnh lại đi. Một hai ba bốn năm sáu... nghe ba trên năm..." Người đàn bà bồng con trên bãi cát năn nỉ người lái đò: "Bác cứ chở giùm đi. Máy bay bà già không bắn đâu, chồng tôi ốm nặng, tôi phải qua sông gấp". Người lái đò ngẩng đầu nhìn chiếc phi cơ lượn vòng trên cao, nhìn dòng sông Nhị mùa nước bắt đầu dâng. Tuân nói: "Hai anh em tôi bơi khá lắm, bọn tôi sẽ khênh theo hai cây chuối kia. Có gì cho bà ấy bám... Bác chở giùm tất cả đi một chuyến". Tuân đứng đầu mũi chèo, chàng ngồi trong khoang nhìn thiếu phụ bằng cả tâm hồn náo nức. Đầu chiếc vú khuất trong miệng đứa bé nhưng phần phồng căn trắng hồng quyến rũ thế nào nhưng... Khi đứng trên bờ đê cao nhìn theo hình dáng thiếu phụ đi khuất sau rặng tre chân đê, Tuân thở dài sau khi cởi phanh ngực áo đón gió cho khô mồ hôi: "Bà ấy đẹp như chị Khanh. Người Hà Nội tản cư đấy". "Sao anh biết?". Tuân cười giơ tay vuốt tóc: "Mày nghĩ cái gì mà không thấy tao với cô ấy nói chuyện hoài từ bến lên đến đây? Cô ấy đẹp ghê phải không?". Nghe anh gọi thiếu phụ là cô ấy, chàng thán phục. Chàng xoay người nằm ngửa lên mái tôn, quờ tay kiếm tờ báo đưa lên quạt. Một thời gian mát mẻ ngắn trên da mặt, bầu trời u ám cuối mùa đông, gió từ sông lên lành lạnh, tự dưng chàng kéo tay anh: "Đứng lại đi! Chắc bà còn nhìn theo chúng mình". Hai anh em quay lại. Người bà chống chiếc gậy còn đứng ở gò cao gần cổng làng, gió thổi mạnh dạt tà áo sang một bên, những đám mây bay thấp và nhanh phía sau. Tiếng những lá ngô chung quanh xào xạc, âm thanh sắc và êm ái làm nước mắt chàng trào ra. Chàng hỏi anh: "Sao bà không chịu sang ở chung với gia đình chúng mình? Bà già thế sao bà ở một mình. Tây đến thì sao anh?". Tuân tháo mũ giơ cao phất về phía cổng làng: "Bà với thầy không ưa nhau từ lâu... Vung mũ lên mày, bà chưa nhìn thấy tụi mình vẫy đâu!". Chàng tháo vội chiếc mũ xanh rộng vành của đoàn thể sói con, leo lên một ngôi mộ vẫy lia lịa, la lớn: "Bà ơi bà. Bà!..." Chàng quay mũ hoài, nước mắt chảy ướt mặt, gió thổi tạt những giọt nước nóng lấm tấm vào vành tai. Lớp mây đen kéo ngang phía chân trời làm hình dáng người bà mờ lẫn đi, thấp thoáng trong trời đất. Tuân kéo tay chàng đi về phía sông.

"Về đi, không hết đò". Lên tới bờ đê cao phía bên kia, hai người đứng nhìn xuống dòng sông đỏ cuồn cuộn, khu làng, luỹ tre, ruộng ngô hoà lẫn vào nhau. Tuân nói: "Tại sao bà theo ra tiễn, lại không cho bọn mình biết nhỉ?" Bãi ngô dâng lên cao, những thân cây bắp rễ đâm ngang tua tủa, chàng sợ hãi nắm lấy tay anh. Người con gái trong bụi ngô cười rú lên, chàng sợ hãi vùng chạy nhưng chiếc váy đen bùng lớn như lưới, đôi chân trắng sừng sững cột đá ngôi đền thần thoại. Chàng vùng vẫy nhưng như bị kéo, bị hút vào trong chiếc lưới đen mênh mông. Chàng hết sợ hãi nhưng muốn rất muốn ngoái cổ lại nhìn người bà đang đứng tiễn trên gò đất cổng làng đằng sau có mây đen xám. Chàng muốn nhìn, muốn quay cổ lại nhưng không được. Chàng vùng vẫy, không gian nóng bỏng, có tiếng đổ vỡ ầm ĩ. Chàng vùng mạnh... "Đù mẹ cái mũ sắt thằng nào cứ để vướng lối hoài vậy!". Chàng mở mắt, chiếc mũ sắt lật ngửa còn đang quay tròn thêm một vòng trên sân gạch nắng chói chang. Chàng giơ tay lên coi đồng hồ, mồ hôi làm mờ mặt kính và làm thành kim khí áp vào da ngứa ngáy. Chưa tới ba giờ.

° ° °

Có tiếng giày ngoài sân, chị giật mình buông lược quay lại và thở ra nhẹ nhõm khi nhận ra Tía. Chị cười:

"Làm người ta hết cả hồn. Cứ tưởng mấy ổng vô..."

Tía bỏ chiếc mũ nhựa tròn xuống phản, rút khăn lau mồ hôi trên trán rồi lau báng súng:

"Mấy ổng vô thì sao? Mấy ổng hiền khô à, không thấy sao? Cho xin ly nước, đi từ lộ vào đây khát quá trời".

Chị vục ly vào vại múc đầy, đặt lên mép phản:

"Mấy ổng hiền thiệt, nhưng vô đóng đây đến đâm mấy ảnh về lại hạch hỏi lôi thôi: "Sao lại để lính Mỹ – Diệm vô đóng! Bộ muốn làm tay sai cho chúng hả?". Ui chao!..."

Chị cười lớn ngồi xuống phản tiếp tục chải đầu:

"Rồi mấy ảnh còn bắt vô lấy cuốc ra đắp mô nữa. Sợ thấy bà!"

Tía đặt khẩu súng gác lên cột, mở banh ngực áo lùa khăn vào lau mồ hôi trên ngực:

"Sáng ra, tụi tôi đã không bắt anh chị ra phá đi, thế là đỡ quá rồi còn chi".

Người đàn ông tiếp tục lau ngực, những bắp thịt cuộn căng lên theo cử động của cánh tay. Chị nhìn và nhớ tới ngực chồng, cũng đầu vú nhỏ một cách chi mà kỳ... Không biết đàn ông có vú để làm chi, chị mỉm cười. Người đàn ông theo dõi biến đổi nét mặt, bắt gặp nụ cười, vội đứng dậy lại gần:

"Em à".

Chị giật mình lùi lại, thân hình tì lên cánh tay xuôi về phía sau làm ngực tức sữa căng lên dưới vải. Tía giơ tay lên, chị vùng né tránh lùi ra phía sau cột, cười:

"Bộ quên tui có chồng con đàng hoàng rồi sao? Muốn bị xua ra khỏi nhà sao mà làm dữ vậy? Đã cho trú nắng, cho uống nước, còn lộn xộn".

Tía ước lượng khoảng cách giữa hai người, liệu không thể nhảy tới kịp trước khi người đàn bà chạy ra sân, đành ngồi xuống phản cười dàn hoà:

"Em ngồi xuống đi. Tôi không làm chi đâu mà sợ. Có chuyện muốn nói mà".

"Nói chi thì nói luôn đi. Không chồng tui về bây giờ lại lui lủi như mèo cắt tai rút mất cho coi!"

Tía tức giận, vỗ ngực bạch bạch:

"Bộ tôi sợ thằng chả sao? Tôi không muốn gây rầy rà cho em đó thôi".

Chị bĩu môi:

"Hăm hoài à! Bộ tưởng làm đại diện xã có súng là tui sợ hay sao".

Chị cười vui vẻ rồi ngừng khi nhận ra dáng điệu đột nhiên ủ dột của người đàn ông. Chị lại phản ngồi, dịu giọng:

"Anh tới có chuyện chi, nói đi. Tui nghe đây".

Tía ngẩng đầu nhìn quanh quẩn, rồi nói rụt rè:

"Em à... Tôi vẫn thương em như xưa..."

Đầu cúi xuống, giọng ngập ngừng:

"Em tin tôi đi. Tôi thương em lắm. Thương như hồi ấy... hơn nữa".

Giọng nói quen thuộc làm chị nhớ lại những ngày đã qua, ngày chị chưa lấy ai và vùng này chưa lộn xộn, ngày chị còn mơ lấy chồng ở tỉnh, hai vợ chồng sẽ cần cù làm ăn, chị bán hàng ở chợ, tối về đi xem tuồng với nhau hay đêm khuya đi ăn tô mì nóng. Ngày ấy trai làng theo đuổi hoài hàng tá, trong đó có Hải, có Tía là chiếm được nhiều cảm tình của chị hơn cả. Nhiều đêm chị nhận lời ra ngoài ruộng nói chuyện với Hải, con người ăn nói đứng đắn và cư xử cũng vậy. Cũng nhiều đêm khác chị ra ngồi bờ lạch với Tía, kẻ hay đòi hỏi nọ kia, nay gạ cầm tay mai đòi hun má. Chị không nhận lời lấy ai hết, mơ lấy chồng mần ăn ngoài tỉnh. Mơ thế hay là vì sợ đau đớn như mẹ chị hồi nhỏ khi Tây về xã và xúm quanh chiếc phản... Chị không biết rõ, nhưng rồi mọi sự chẳng ra làm sao cả, chị thở dài cúi xuống không nhìn người tình cũ đang thì thào kể lể. Không, không có điều gì xảy ra như lòng mơ ước năm xưa cả. Tía một bữa say đánh ông hội đồng xã, sợ, bỏ làng ra đi. Chị hối hận vì sau buổi trưa hai người đàn ông đánh lộn ở bờ dừa, Tía tìm cách gặp mặt chị và chị đã nín thinh không trả lời câu hỏi, lảng tránh ngay vì nét mặt Tía quá dữ dằn. Thế rồi đến tối, Tía uống say ngoài quán, bị hội đồng xã chế giễu, đã gây ẩu đả. Sáng hôm sau biết chuyện, chị lại kiếm, nhưng Tía đã bỏ làng đi biệt tích từ đêm. Trở về nhà, chị khóc giấu trong bếp khi nghĩ đến cảnh Tía lủi thủi một mình lội bộ lên tỉnh. Những tháng sau đó, chị sống trong chờ đợi Tía trở về sau khi từ chối lời hỏi cưới của Hải. Rồi chiến tranh lan tới, Hải bỏ làng theo mấy tên du kích vẫn đêm đêm lẻn về khuyến dụ. Tiếng súng bắt đầu nổ vang ruộng vườn. Chiếc đồn đổ nát trước chợ được tỉnh cho sửa chữa lại, hai chục dân vệ đến trú đóng trong số đó có vài gã con trai trong làng. Nhưng bây giờ có súng có đạn, họ không còn cư xử như xưa. Chỉ còn Uông, một người đã theo đuổi chị ngày xưa nhưng bị cự tuyệt khá tệ, là còn cư xử đứng đắn. Tất cả những kẻ khác trong đồn đều tìm cách trêu chọc các cô bạn gái cùng làng xã cũ một cách thô lỗ. Đôi khi bị chọc quá tệ, cũng không cô nào dám cự nự nặng lời vì những kẻ kia đe rằng trưởng đồn rất dữ: "Lộn xộn đến tai ổng, ổng đốt xã cho coi!". Uông mỗi khi có dịp, thường vô làng cà rà với bà con cả ngày, không phải để ngăn hay tìm du kích, mà để cản mấy đồng đội quê nơi khác khỏi phá phách. Nhưng những xã bên, số gà bị bắt đi ăn thịt không trả tiền mỗi ngày một tăng với sự hống hách của viên trưởng đồn ngoài chợ. Hắn đánh thêm thuế đặc biệt vào hàng hoá, đe ai lên thưa ông quận, sẽ bắn bỏ. Đôi mắt hắn lừ lừ, nhìn vào đàn bà như xoáy rách quần áo ra. Các bà ngoài chợ đồn rằng hắn xưa kia làm bồi cho một sĩ quan Pháp miệt Hậu Giang, bao nhiêu người đã chết, bao nhiêu đàn bà đã khổ vì hai thầy trò hắn. Bị tù, giải ngũ, làm lơ xe đò đứng bến một thời gian rồi không hiểu sao hắn được làm trưởng đồn dân vệ vùng này. Mọi người còn đồn hắn giàu lắm, bao tới ba vợ nhỏ ngoài tỉnh. Chị thường lắng nghe những lời đồn đại này và sợ hãi len lét cúi xuống mỗi khi lão sán tới gần ngoài chợ. Một buổi sáng, mới đặt chân lên quốc lộ chị bị hai khẩu súng dí vào ngực dẫn vào đồn. Chị run rẩy bước theo đường vòng chữ chi giữa rào kẽm gai, láo liên tìm Uông trong đám người đang cười rộ lên. Uông đâu, Uông đâu rồi. Có người la lên: "Em Hai ơi, em tìm chi nữa. Thằng Uông bị sai đi công tác dưới tỉnh mốt mới về. Vô tình diện trưởng đồn nộp thuế đi cho rồi, em Hai ôi...". Tất cả năm đứa, trưởng đồn mắt lừ lừ, hai người bắt chị về đây, hai người nữa, tất cả là năm người. Chị lùi, lùi hoài, vấp phải phía sau té ngửa. Có tiếng cười lớn, những đầu gối bắp đùi tiến lại gần. Y như thế, y hệt ngày đã lâu chị còn là cô bé nằm run rẩy nấp dưới gầm phản, những tiếng cười lớn, những đùi những gối tiến lại gần, có tiếng la hét, tiếng má chị hay ai khác? Ba ngày sau đi công tác về, Uông tới thăm, ngồi nghe chị kể lại trong tiếng khóc. Uông không nói gì cả, hắn cũng không chào má chị đứng đó.

Uông không nói gì cả, lẳng lặng ra về, rồi một ngày qua hai ngày qua không có gì thay đổi. Đồn trưởng vẫn thu thuế chợ, vẫn hống hách, Uông vẫn thầm lặng như cái bóng cho tới một buổi sáng, vừa đặt gánh xuống, chợ chưa đông, Uông đã đợi sẵn lại gần nói nhỏ: "Giả bộ đau, về đi. Nghe tui, giả bộ đau về đi!". Chị nghe lời, trở về nhà ngồi giặt quần áo cho tới khi có tiếng súng nổ ran và đồn bốc cháy khói đen cánh đồng. Chị không chạy vô hầm núp, đứng sững ra nhìn. Hẳn năm gã ấy phải chết. Một tiếng nổ dữ dội, các viên ngói tung lên cao rơi xuống lả tả làm chị chợt nhớ má chị có thể bị chết ngoài chợ trước đồn. Chị chạy vội, hối hả trên bờ ruộng và gặp một toán người băng đồng chạy vào mấy ruộng mía. Thoáng trông chị tưởng hành khách chiếc xe đò đang đỗ trước đồn. Lại gần hơn chị nhận ra nét mặt quen của vài anh du kích thỉnh thoảng vẫn về xã tổ chức nói chuyện chống Mỹ, người nào cũng khệ nệ ôm thùng đạn, súng lủng lẳng hai ba khẩu trên vai. Hải chạy sau chót, mồ hôi đầy mặt, dừng lại cười: "Bọn tôi trả thù cho em rồi đó. Nhảy trên xe đò xuống, bọn tôi giết không còn thằng nào trong đồn... Đêm nay tôi trở lại thăm em nghe!". Hải nhảy vào bụi khuất dạng. Hai chiếc thiết giáp từ tỉnh xuống nổ súng bắn liên hồi, chị nằm ép dưới ruộng tới trưa mới ra được chợ. Má chị chết rồi. Uông cùng vài người làng khênh giùm xác về. Chị khóc ròng đi phía sau, tiếp tục khóc sau khi tắm rửa cho hết bùn dưới lạch. Uông đón dẫn chị vào bụi. "Tôi trả thù cho em đó". Chị không kháng cự gì cả, thân thể rã rời trong tay người đàn ông vội vã. Khi Uông lôi dậy mặc hộ quần áo, chị mới nhớ ra má đã chết, máu chảy loang thành vũng sau gánh hàng và xác mới đưa về nhà chưa tắm rửa chưa liệm. Chị khóc lớn tiếng trên con đường từ lạch về nhà, và đêm về sáng khi Hải thò tay qua khe vách đánh thức, mắt đã sưng húp lên đau nhức: "Chiều tôi đi em... Tôi thương em, em biết không. Từ khi Uông báo tin em bị tụi chúng làm ẩu, tôi ngày đêm lo tổ chức nội tuyến với hắn để công đồn... Tôi tình nguyện chỉ huy tổ chức...". Chị không khóc, thân thể bỏ mặc trong tay Hải cho tới khi trời bắt đầu sáng, người đàn ông từ giã đi khuất sau hàng dừa. Uông bị tỉnh bắt vì tội nội tuyến, biệt tích luôn ngay từ hôm sau. Lâu lắm, một tuần hay một tháng sau chị mới nhớ ra đáng lẽ những khi ấy phải nói với Uông, với Hải: "Má tôi chết rồi đó. Xác còn để trong nhà kia. Anh buông tôi ra!". Lớp cỏ trên mộ xanh dần, chị đã quen gánh hàng ra chợ trước đồn cháy đen và khi về đã quay đầu lại đáp chuyện với Ba lẽo đẽo theo sau.

° ° °

Vũ uống nước trong gáo từng ngụm nhỏ, bàn tay kia vẫn ấn bi-đông vào sâu trong vại nước. Hai chân người đàn bà vẫn bất động, buông thõng dưới mép phản, chiếc bụng vẫn lên xuống phập phồng theo nhịp thở, đầu đứa bé gối trên nhấp nhô đều đều. Một tiếng chửi thề của binh sĩ gian ngoài làm chàng giật mình quay lại nhìn cánh cửa mở, tay nâng bi-đông khỏi vại, toàn thân chuẩn bị dáng điệu người đang lấy nước để nguỵ trang sự thèm muốn cuồng nộ đang thôi thúc trong từng thớ thịt. Không có ai ở sân sau. Chàng tiến lên một bước. Người đàn bà vẫn ngủ và dưới vải đen, chàng hình dung các đường nét căng lên. Cổ họng khô đi, mắt không rời cái thân thể đang mở ra trên phản, ngón tay chàng tẩn mẩn vạch tên mình từng chữ trên mặt bàn. Chữ V đã hiện rõ giữa lớp bụi mỏng, chữ U nữa, còn chữ U nữa. Những luồng máu chảy nhanh như muốn ồ ạt ào ra khỏi da thịt, chàng tiến thêm một bước nữa đến gần phản, hơi thở dồn dập. Bàn chân bám đất buông thõng thò khỏi vải quần đen đột nhiên co lên đặt vào mép phản, người đàn bà ngái ngủ mở mắt nhìn mái tranh bên trên, chậm rãi quay ngang ngó người đàn ông. Một giật mình thoáng qua biểu lộ trong những ngón chân co lại và chàng nhìn thấy những hạt bụi rơi lả tả xuống đất. Hơi thở dồn dập hơn, người đàn bà như thế là bằng lòng, vị trí khi ngủ không thay đổi, chàng nói thì thầm một mình, như thế là bằng lòng. Nhưng chàng vẫn đứng sững đó vì cánh cửa phía sau lưng vẫn mở. Chàng tự nhủ: Ra đóng lại đi, đóng lại đi là xong. Chàng kéo bi-đông ra khỏi vại nước, đóng nút, người đàn bà vẫn nằm nguyên nhưng mắt không nhìn chàng nữa, hai đùi vẫn mở ra và một bàn chân vẫn tì lên mép phản. Chàng quay ra đến gần cửa, ngoài sân trời còn nắng gắt, từng khoảng tròn sáng in trên cỏ trên đất và dưới hai gốc cây, chiếc võng gió thổi phồng lên như búp đa. Chàng buông tay khỏi cánh cửa, bước ra ngoài sân. Gió từ đồng hoang phía sau ùa mát lạnh trên lưng ướt đẫm mồ hôi, nỗi thèm muốn vụt rời cơ thể, các thớ thịt mềm đi, chùng nhão. Vũ trở lại võng ngồi xuống châm điếu thuốc hút. Người đàn bà đã ra sân bế theo đứa nhỏ, liếc nhanh. Chàng không hiểu người đàn bà đang nghĩ gì nhưng chàng biết chắc khi nãy nếu chàng đi tới cùng, người đàn bà cũng không hối tiếc và bây giờ, không có gì xảy ra, cũng không có luyến tiếc nào, cho cả chính chàng. Vũ hút mạnh, khói thuốc cuồn cuộn cay trong cổ họng, toả ra tan nhanh trong gió. Chàng tẩn mẩn suy nghĩ lại biến cố vừa qua vì đã lâu lắm không thấy thèm đàn bà dữ dội. Thế rồi bỗng dưng... Có lẽ tại sáng nay lúc cho quân băng bờ bụi ép sát quốc lộ, chàng đã nhìn thấy thoáng qua chiếc mông trắng của một nữ hành khách xe đò xuống đi tiểu. Có lẽ tại buổi sáng chưa kịp mặc quần sau khi đi cầu, chàng đã phải cầm súng bắn thằng du kích và sau đó đã cúi xuống nhìn. Cành lá chao đi sau một cơn gió mạnh làm nắng ùa xuống chiếu chói trên mặt, chàng quay ngang người nhìn ra ngoài lộ. Một chiếc xe ba bánh đầy người đang len lách giữa hai đống đất di tích của một chiếc mô chưa phá hết. Tiếng động cơ nổ lớn nặng nhọc, khói xanh phụt lên phía sau che phủ mặt một đứa bé ngồi cuối băng sau. Chàng nhìn theo xe cho tới khi đi khuất sau rặng cây, tự dưng nhớ tới Oanh và tự hỏi bây giờ nàng đã mấy con. Từ ngày nàng đi lấy chồng đến nay đã năm năm. Ít nhất cũng phải bốn con. Lưng nàng hơi cong và mỗi khi thuận để chàng ôm, thân thể thật nẩy nở. Tướng lắm con, lũ bạn cùng học bảo thế và chàng đã mỉm cười thú vị trong căn phòng thiếu sáng khi cúi xuống nhìn nàng nằm trên giường. Tại sao buổi trưa ấy không tiến đến nơi đến chốn cho rồi, tại sao chàng lại ngừng khi nàng giao hẹn: "Rồi anh phải cưới em ngay, anh chịu không?". Định cưới hay không, đáng lẽ cứ nên đi đến cùng. Thế có phải hơn không, ít nhất cũng không để lại cho chàng một nuối tiếc dai dẳng cho tới giờ, ít nhất cũng không đưa chàng đến tình trạng như hiện nay, nằm ven một quốc lộ và thèm muốn một người đàn bà quê mùa vú nát nhẽo vì lũ con, bàn chân đầy đất. Bây giờ chàng tin rằng, tin thực chắc chắn, nếu đi đến cùng với Oanh, chàng sẽ không buồn khi nàng đi lấy chồng, không còn nỗi tiếc nuối dai dẳng tới gốc cây ven quốc lộ này. Gió thổi mạnh hơn làm võng đu đưa nhè nhẹ, những lá cỏ tranh đổ nghiêng run rẩy làm Bích trở thành quyến rũ hơn dưới lớp lụa đen hơi láng. Chàng đã vì ngần ngừ với Oanh nên đã đi tới cùng với Bích trên đám cỏ tranh đổ nghiêng, chàng đã vì không muốn lấy Oanh lưng hơi gù háng nở nên sau này đã lấy Bích mang đủ hai đặc tính tương tự để rồi sau cùng thấy rằng, như lúc này chẳng hạn, chàng chưa hề yêu một ai trong cả hai người con gái ấy. Chỉ có một khác biệt: chàng đã lấy Bích nên không còn một tiếc nuối nào cả. Tình yêu bắt đầu bằng một quyến luyến người con gái để kết tận cùng bằng những thói quen cấu kết thành chuỗi. Buổi trưa ấy, lúc Bích ngã người trên cỏ, nắng gắt và mặt trời còn ở trên cao và khi nàng cài lại tóc khóc thút thít, trời gần như hết nắng. Sau này không hề còn những khoảng thời gian quên thời gian. Sau này chỉ còn một thói quen khi mấy đứa con đã ngủ, chàng tự động đưa tay tìm thân thể vợ, một số động tác, một nỗi sung sướng ngắn ngủi để rồi sau đó lăn vào một góc ngủ. Cuộc sống trong quân ngũ làm cho mỗi khi về phép, thân thể Bích trở thành mới lạ và hấp dẫn hơn, chàng dành nhiều thì giờ khám phá lại, nhưng cũng chỉ trong lần đầu. Lần thứ hai, đêm thứ hai, khi các con đã ngủ, tay chàng tự động tìm thân thể vợ, và tiếp đó làm đúng một số động tác tối thiểu để cảm thấy một sung sướng ngắn ngủi trước khi vào giấc ngủ. Tiếng động cơ ầm ì lớn dần, chàng nhô đầu khỏi mép võng nhìn ra lộ. Một binh sĩ đang xỏ tay vào áo, quay lại la về phía chàng:

"Đoàn xe về tới rồi, chuẩn uý!"

Chàng vòng tay trước miệng cố át tiếng động cơ:

"Bảo Ích mở máy sẵn đợi lệnh Đống đa!"

Người lính gật đầu đi vào nhà, chàng nằm xuống, cử động co giãn các ngón chân sắp phải cho vào đôi giày cao cổ. Hai ngón cái móng dài hẳn, có một vệt đất đen vòng cung phía dưới. Bẩn quá rồi, cần phải tắm gấp. Chàng quay lại phía sau, chỗ vại nước gốc cây gần bếp chàng đã thấy vài binh sĩ tắm trước khi ngủ thiếp đi. Người đàn bà đang ngồi đó, tay vươn lên vục gáo vào vại. Chàng quay đầu đi, tự hỏi chỉ có bấy nhiêu nát nhẽo, chỉ có bấy nhiêu đã làm chàng suýt nữa nhào lên như một con bò đực nhảy cái. Bây giờ chàng hiểu người lính bị phạt ba tháng tù ở một phiên toà quân sự vì tội hiếp một đàn bà, một người đàn bà lem luốc béo phị. Chàng nhìn nhân chứng, nhìn bị cáo nét mặt hiền lành đầy vẻ sợ sệt, không thể tưởng tượng được hắn đã có những hành động dữ dội với một sinh vật cái ấy như trong tội trạng đã ghi. Hắn khóc nức nở khi nghe tuyên án và những giọt nước mắt làm chàng sững sờ. Bây giờ chàng hiểu chỉ cần một buổi trưa nắng chói chang, một khoảng da thịt trắng hở ra vào một khoảnh khắc nào đó là đủ... Giữa chàng và người lính nét mặt khổ sở khi bị phạt ba tháng tù không khác biệt. Không, không thể có một phán đoán nào đối với người lính. Chàng ngồi dậy, khó chịu, đưa tay nhổ một bông cỏ, cúi xuống lùa vào khe móng cạy đất đen bám cứng. Con sông đỏ ngầu đất, nước nóng bỏng bao quanh chiếc chân buông thõng, chàng lúi húi cạy móng chân, quá chăm chú đến độ khi cái Gái rón rén đến sau vỗ tay vào đầu mới giật bắn mình quay lại. Thân thể Gái láng nước bùn nâu bóng, nữ tính đã bắt đầu biểu lộ phía ngoài. Đứa bé mới lớn làm chàng đã ý thức mình là đàn ông trưa hôm ấy với Gái khi hai đứa chạy đuổi nhau dưới nước, quấn vào nhau lẫn với đám rễ si ven bờ. Chàng ngồi dậy, kéo đôi giày lại gần, xỏ tất, quyết định nếu trong tuần này có sĩ quan mới về đúng như nguồn tin của trung đoàn, chàng sẽ xin cho được bốn ngày phép. Hai tháng liền chưa vào một thị trấn, chàng thấy đã đến lúc cần. Chàng cột giày, một con cuốn chiếu bò ngoằn ngoèo sang mũi giày, chàng đưa chân dí mạnh, cố nghĩ tới địa thế vùng sẽ phải đi qua chiều nay để trấn áp thèm muốn đang trở lại.

Chàng ngồi xuống, để súng ngang đùi, mở bi-đông uống một hơi dài. Hy tiếp tục liên lạc với tiểu đoàn, giọng làu nhàu:

"Đoàn xe qua cả giờ rồi, cho anh em về thôi chứ! Còn tắm rửa một chút... Sao! Còn phải đợi đoàn xe thứ hai?... Thôi được!"

Hy cài ống liên hợp và đai vải, mở túi lấy bao thuốc:

"Tiểu đoàn bảo đợi thêm. Có thể còn đoàn xe nữa. Mấy giờ rồi bồ?"

Vũ giơ tay lên coi, uể oải đáp:

"Ba giờ kém năm".

° ° °

Định tháo đồng hồ, bỏ vào túi. Da cổ tay tiếp xúc với không khí, thoáng một cảm giác mát mẻ làm chàng dễ chịu hơn. Một binh sĩ cởi trần bóng nhẫy mồ hôi bước vào, cúi nhặt chiếc mũ sắt còn hơi rung động trên sàn xi-măng:

"Đứa nào quẳng mũ tao ra đây?"

Câu hỏi bực tức rơi tan vào hơi nóng, không một ai trả lời. Hiệu thính viên tiếp tục ngâm cải lương theo những giòng chữ trên một tờ giấy nát nhàu. Chàng im lặng nhìn bộ ngực người lính trần trụi dưới nắng như trông thấy nỗi ấm ức toát ra thành giọt mồ hôi lớn dần. Binh sĩ chủ chiếc mũ ngồi xuống ghế bố, tháo chiếc khăn mặt cáu đen ở cổ xuống lau mồ hôi, mỉm cười lắc đầu khi bắt gặp mắt chàng.

"Nóng quá chuẩn uý".

"Nước uống lấy ở đâu anh?"

"Tụi tôi lấy ở ngoài giếng kia. Nhưng chuẩn uý tội chi mất công. Lên bàn lấy, bàn ở gần chỗ cố vấn Mỹ ở. Các sĩ quan uống nước ở đấy cả".

Định đứng dậy, mặc áo nhưng không nhét vạt vào trong quần. Giữa những người mặc quần cụt ở trần, quần áo đủ bộ như chàng đã là quá chỉnh tề. Căn nhà phía trên mát hơn, đầy cột như một ngôi chùa cổ. Một người mặc mai-ô ngồi cạnh bàn giơ tay bắt:

"Anh mới tới phải không? Tôi là thiếu uý Vận, sĩ quan trợ y tiểu đoàn. Nước ở bàn kia, bồ cứ tự tiện".

Định uống từng ngụm nhỏ, quan sát vơ vẩn, chợt nhận ra bàn nước là hương án hay bàn thờ đã long sơn.

"Đồn này trước kia là một cái đình hay sao, anh Vận?"

Vận ngẩng đầu khỏi xấp giấy, đặt bút móc túi lấy bao thuốc chìa ra mời:

"Chính vậy. Tỉnh cho xây thêm hệ thống công sự bao quanh, rào kẽm gai lại thành đồn dân vệ".

Định nhìn quanh, nhiều khoảng tường xây lại bằng gạch đã vỡ, chàng nhớ lại những vệt khói đen, những mái tôn cong queo bất thường trong căn vừa nằm. Một không gian điêu tàn bộc lộ từng góc cạnh. Vận thở khói ra hai lỗ mũi, làn khói bám sát mặt, mỏng dần.

Đồn bị đánh tan một lần cách đây hai năm. Chết cả trung đội dân vệ. Trừ mấy thằng nội tuyến là thoát. Tụi Cộng cướp xe đò, giả trang hành khách đột kích lúc tám giờ sáng. Súng ống mất sạch. Hồi tiểu đoàn này tới, chỉ còn căn nhà giữa là có mái. Dọn dẹp, sửa chữa gần chết cả tuần mới trú quân tàm tạm được.

"Tại sao các đồn dân vệ hay bị nội tuyến thế nhỉ?"

Vận cầm bút gõ gõ xuống bàn:

"Tại tuyển mộ không kỹ. Các quan trên cắt nghĩa vậy. Nhưng tôi cho rằng tại mấy ông ấy hay quấy nhiễu dân nhiều hơn. Tinh thần partisan cũ mà. Ngay cả cái đồn này cũng thế. Nghe đâu đồn trưởng bắt gái mang vào đây hiếp, lại làm đúng con bồ của anh dân vệ dưới quyền. Nội tuyến, vỡ đồn là cái chắc. Bởi thế..."

Vận cười. Định cười theo, vơ vẩn nhìn tiểu đoàn trưởng mặc áo lót còn nằm quay mặt vào tường trên ghế bố sát vách bên kia.

"Bởi thế sao?"

"Bởi thế nếu anh thấy ở đây khá tà tà với các binh sĩ nhảy dù về tỉnh, đừng ngạc nhiên nhiều. Lính chính quy chúng ta cần phải được giải quyết sinh lý ở những nơi được phép".

"Còn bọn mình?"

"Cứ hai tháng có thể xin đi bốn mươi tám tiếng phép. Quê ở Trung, một năm có thể đi phép một lần mười ngày".

Định búng mẩu thuốc ra sân, châm điếu mới. Hai tháng nữa, hai tháng một đêm sống với Linh. Chàng thoáng cảm thấy một nỗi buồn nhói lên trong lồng ngực. Một đêm gần nhau sau sáu mươi ngày. Ít quá. Thời kỳ còn ở quân trường Thủ Đức, mỗi tuần về phép một lần còn thấy thời gian quý giá vô cùng. Chiếc bus chưa qua cầu vào thành phố, người đã nôn nao rộn rã và khi bước lên tắc-xi, chàng cũng phải hút ngay một điếu thuốc để trấn tĩnh. Bữa cơm trưa, dù ăn món gì và tại đâu, chàng cũng không hề thấy ngon, những miếng thịt quay lộn trong miệng rời xuống dạ dày không ghi lại một xúc vị nào rõ rệt. Trong những tháng đầu nhập ngũ, sau bữa cơm, chàng đưa Linh tới một khách sạn gần chợ ồn ào ven sông và ôm nàng thật lâu trong tay trước khi làm bất cứ điều gì. Mắt nhắm lại và không hôn, không cử động, hai thân thể ép lẫn vào nhau trong khi bên ngoài chợ họp ồn ào phía dưới. Đêm khuya về sáng, khi mỏi mệt rã rời, chàng đưa Linh tới quán ăn mở khuya, ăn cháo nóng, uống cà-phê, cùng nhìn xuống nhà ga vắng, những đường sắt chạy dài loang loáng ánh đèn. Trở về phòng, không bao giờ chàng muốn ngủ, thời gian còn lại quá quý và hiếm. Nằm gối đầu lên nàng, làn da ấm phập phồng theo nhịp thở đều, chàng thiếp đi một thời gian và chỉ thức giấc khi Linh áp mặt kính lạnh của đồng hồ vào má đánh thức: "Dậy đi anh. Năm giờ rồi". Trên xe cửa kính mở gió ùa vào, chàng nhìn cánh đồng tối đen đầu trống rỗng và chỉ bắt đầu thấy buồn khi thu mình trong một góc phòng câu lạc bộ uống cà-phê sữa trong không khí xao xác của thời khắc một ngày mới bắt đầu. Hai quân nhân Mỹ cầm súng bước vào, Vận đứng dậy bắt tay, giới thiệu:

"Thiếu tá Ken-nay (Kenney), trung sĩ Hac-đing (Harding), tức Hac-dy (Hardy). Chuẩn uý Định mới đáo nhậm".

Chàng có cảm tình ngay với viên hạ sĩ quan ngoại quốc đang cười lớn tiếng vui vẻ, tay giơ cao chai rượu lấy trong xách tay ra:

"Black and white, được không?"

Vận cười:

"Anh là cố vấn sao lại đi hỏi ý kiến tụi tôi?"

Viên thiếu tá nhếch mép cười, nét mặt và dáng điệu như một nhà quý phái Anh trên màn ảnh, ngồi xuống chiếc ghế bố có mùng màn đẹp và tốt hơn mức thường. Trên mặt chiếc bàn nhỏ kê sát, ngổn ngang vật dụng hành quân và cá nhân. Binh sĩ hầu cận mở một chiếc rương nhỏ trắng lấy ra một chai coca cola ướp đá, giơ lên hỏi viên sĩ quan. Định quay lại hỏi bạn:

"Thiếu tá sao lại cố vấn tiểu đoàn?"

"Ông ta mới lên chức tuần trước. Đã có lệnh thuyên thẳng về làm cố vấn trung đoàn. Mai lên đường. Bọn họ mua rượu để góp vào tiệc tiễn hành tổ chức tối nay đấy".

Viên trung sĩ Mỹ chỉ còn mặc áo lót và quần đùi trắng, lại bàn kéo ghế ngồi, vui vẻ góp chuyện bằng giọng ngân dài và cao của người miền Nam. Chàng lơ đãng nghe các đối thoại trao đổi, vơ vẩn nhìn cánh tay Hac-đy đặt trên bàn có những sợi lông vàng óng như màu tóc. Cánh tay đột nhiên vung lên kèm một tiếng kêu thích thú:

"A! Gay lắm, sir. Cô nàng chịu rồi. Bảy ngàn một tháng mỗi tuần lễ một đêm thứ năm và nửa chiều chủ nhật. Thế là vừa phải, không đắt quá. Vừa thoả thuận xong, lại được theo tân thiếu tá đổi về tỉnh... Nếu không cũng dám lỗ. Còn ở đây, một tháng hoạ chăng tôi mới được về một lần. Bảy ngàn chỉ có một đêm lại đắt quá!"

Vận cắt ngang lời:

"Có hình nàng không, cho coi bồ!"

Viên trung sĩ lại ghế bố, móc túi quần lấy ví. Định cúi xuống coi. Sau làn nhựa, một người đàn bà nét mặt nặng nề đang cười ngửa đầu làm căng lớp vải trên ngực để hở. Vận hỏi:

"Cô ta làm bar nào? Sexy lắm, Hac-đy".

"Black Angel bar, sir. Quà đầu tiên nàng tặng tôi sau khi thoả thuận giao kèo đây này. Coi lẹ giùm, please! Không thiếu tá tôi biết, ông la".

Ngón tay trỏ của Hac-đy lách xuống hất miếng nhựa, mặt sau là hình người đàn bà khoả thân nằm buông thõng hai chân, hai tay mở ra chào đón. Vận giằng lấy, Hac-đy cố giữ chặt, cười lớn. Định nói:

"Lúc không mặc gì, trông khá hơn".

Một câu nói tiếng Việt xen vào:

"Cái gì mà vui vẻ vậy các bồ? Hac-đy và thiếu tá về bình yên hả?"

Định quay lại. Tiểu đoàn trưởng đã dậy, một tay đưa lên gãi đầu, một tay đưa ra bắt Hac-đy. Vận cười:

"Bồ của Hac-đy gay cấn lắm, đại uý".

"Nói với hắn cho tôi coi".

Định mơ hồ cảm thấy giọng người chỉ huy có vẻ bực tức. Chàng ngẩng đầu quan sát viên đại uý đang chăm chú coi bức hình khoả thân, nét mặt lộ vẻ bực dọc.

"Bảo Hac-đy là hắn có số đào hoa đấy".

Viên hạ sĩ quan nghe câu Vận dịch, nét mặt đỏ bừng vui vẻ. Định mỉm cười cúi xuống, tẩn mẩn mở tấm bản đồ để trên bàn. Vị trí đồn được ghi bằng bút chì đỏ. Chàng dò theo đường tiến quân của đại đội mở đường ban sáng. Một ngón tay vụt đặt lên bản đồ, tiếng tiểu đoàn trưởng:

"Sáng đụng nhau với biệt động quân ở đây. Bực cả mình! Chẳng ra sao cả".

Vận chọc ngón tay vào đùi chàng ra hiệu. Định đứng dậy theo ra sân. Vận nói:

"Đại bàng sắp nổi cơn nóng lạnh rồi đó. Ngồi lại chỉ thêm mệt".

"Nóng quá. Ở đây các anh tắm ở đâu?"

Vận chỉ vách đồn phía trước mặt, một hố nhỏ có đường rãnh thông ra ngoài. Một thùng nước để sát tường, ánh nắng phản chiếu lấp loáng.

"Anh tắm thùng nước này đi. Đại đội Hy chưa về, không có ai giữ mặt sau, ra giếng của dân dám bị bắn sẻ lắm. Tuần trước có một binh sĩ bị bắn xuyên vai suýt tịch trong khi tắm".

Định loay hoay không biết đặt miếng xà-phòng vào đâu, sau cùng nhét vào một khe ống tre vỡ vách đồn. Bên trái chàng hai binh sĩ đang lúi húi thổi cơm dưới chân lô cốt, cao ngang mặt có một binh sĩ ngồi xếp bằng sau khẩu đại liên. Chàng đã quen tắm truồng giữa đám đông quân trường, nhưng nơi này, chàng tự hỏi không biết sĩ quan có tắm như thế trước mặt binh sĩ và thượng cấp hay không. Sau cùng chàng quyết định để nguyên quần đùi, cúi xuống cầm ca múc nước trong thùng có một lớp váng loang mỏng trên mặt. Nước phơi nắng lâu nóng như muốn bỏng trên da, phủ một làn kích động lên cơ thể. Nước Hồ Tây buổi trưa hè cũng nóng tương tự, nhiều khi chàng đã phải co chân lộn xuống sâu tìm nước lạnh buốt. Những bè củ ấu do thuyền chài kết lại từng khung vuông rải rác trên hồ, chàng cùng An mỗi người một tấm ván, bơi hết khung này tới khung kia tìm trái ấu xanh, cắn ngọt như có sữa. Làn nước nóng bao phủ tạo một khoái cảm rạo rực, hai đứa ghé vào bờ nghỉ. Ngồi trên một cành cây vối sà sát mặt nước, An đã đưa tay xuống phía dưới làm một số động tác. Chàng tò mò quan sát và ngạc nhiên khi thấy An đột nhiên rướn người lên, toàn thân run rẩy, mắt nhắm nghiền trong một niềm hoan lạc bí mật. Chàng cài chiếc ca lên đầu một thanh tre, cúi xuống bê thùng nước lên dội lần chót. Chàng tì đáy thùng vào vách, cố điều khiển chiều nghiêng bằng một tay, tay kia kéo mép quần ra cho nước chảy vào làm tan lớp xà-phòng đọng phía trong. Một cái gì đã thay đổi từ ngày ấy chàng chưa hiểu rõ vì trên cơ thể chưa có biểu lộ nào của tuổi dậy thì, nhưng chàng đã bắt đầu rung động và e thẹn khi gặp Nhi, một cô gái mười tuổi con một công chức gần nhà. Và một lần đi cùng ra hồ, chàng đã thấy toàn thân như quyến luyến Nhi khi bơi từ xa vào nắm lấy chân nàng buông thõng khỏi cầu gỗ. Chàng co một chân lên cố đứng thật vững để mặc quần. Bộ quần áo móc trên cọc sắt buộc lều nóng cứng lên vì nắng làm chàng không mặc áo, cởi trần bước vào nhà. Yên đang lúi húi quanh chiếc máy C.10 dựng ở cửa buồng truyền tin. Vận vẫn ngồi ở bàn, ngẩng đầu nói:

"Đại đội của Hy sắp rút về đồn. Chút nữa tôi sẽ giới thiệu anh với Hy và Vũ. Đại uý bảo anh ở lại đồn đêm nay, dự tiệc tiễn cố vấn Mỹ đã. Mai ra nhận trung đội của Vũ sau".

Định nói:

"Xin cám ơn đại uý".

Tiểu đoàn trưởng ngẩng cao đầu khỏi tấm bản đồ mở rộng trên bàn, hơi cười. Chàng cầm áo đi ra, trở lại ngồi trên ghế bố trong khu đã nằm buổi trưa. Không khí vẫn nóng, những giọt mồ hôi bắt đầu ứa ra trên ngực. Viên trung uý già ngồi buông thõng chân hút thuốc, mắt nhìn khoảng tường lỡ nát phía trước. Chàng nói:

"Quên không hỏi trung uý giữ chức vụ gì ở đấy".

"Coi đại đội chỉ huy. Chán thấy mẹ! Tụi chúng nó chơi đểu, đày tôi ra cái tiểu đoàn này. Anh cứ tin tôi đi, tháng nữa là cùng tôi sẽ rời trung đoàn này".

Chàng cúi xuống lấy khẩu carbine lãnh hồi sáng, mở cơ bẩm. Dầu nhớt dính đất cáu đen từng vệt dài. Chàng mở rộng tờ báo trải trên vải ghế bố, lúi húi tháo các cơ phận ra lau. Viên trung uý xoay người lại, hai đầu gối khẳng khiu rung nhè nhẹ theo nhịp chân lắc lư:

"Anh còn thuốc lá không?"

"Dạ còn. Xin mời trung uý".

"Anh biết tại sao tôi phải đổi đến cái tiểu đoàn này không? Tại tội bồ với chỉ huy trưởng của trường. Khi ổng đổi đi, tụi nó bẩy tôi đi luôn. Tụi đểu!"

Định giơ cao cơ bẩm lên coi, tạo dáng điệu chú ý tới kim hoả để khỏi phải nói. Chàng đồng ý với "tụi đểu" ấy. Chàng không ưa loại sĩ quan như ông già này, thứ quân nhân sống bằng nịnh bợ thượng cấp. Buổi đêm về sáng, di hành về trên xa lộ vệt trắng lớn chạy dài mất hút tận đàng xa dưới ánh trăng, đại đội chàng lết bết đi, mắt ngước tìm kiếm ngọn đèn đỏ quen thuộc trên đồi có quân trường. Một sinh viên sĩ quan làu nhàu chửi thề: "Chỉ huy cái gì mà không biết sức quân! Mới đi lính được bốn tháng, đã bắt con nhà người ta đi hàng năm chục cây số trong hăm bốn giờ. Sinh viên là thứ người chứ có phải là cặc đâu!". Hàng quân cười to trong đêm, nhiều tiếng lao xao nhại "Sinh viên sĩ quan là người... đâu phải là...", "Thằng Quý là người chứ có phải là c... đâu mà các quan nỡ bắt nó đi di hành...". Chàng lắng nghe các câu cười đùa, thấy bớt mệt và ngọn đèn đỏ trên cột cao đã trông thấy rõ. Chắc sẽ về đến trường trước tám giờ sáng, kịp đi phép. Chàng lấy bi-đông đưa lên miệng uống, châm thuốc. Ánh lửa bùng lên soi sáng nét mặt viên trung uý đi lầm lũi bên cạnh, bóng đen nhỏ thó từ lâu chàng vẫn tưởng là bạn đồng khoá. Tới ngã tư xa lộ, trời gần sáng, chỉ huy trưởng quân trường ngồi đợi trên xe jeep, chàng đột nhiên nghe tiếng la lối của viên trung uý: "Trình đại tá anh này! Nó dám chửi đại tá công khai lúc nãy". Quý bị quân cảnh lập tức áp tải đưa lên xe về trường nhốt, hàng quân xì xào bàn tán, dự đoán đương sự sẽ bị phạt hai mươi củ và ba tuần cúp phép. Nhưng buổi chiều đi cùng Linh ngoài đại lộ Lê Lợi, chàng đã thấy Quý vui vẻ cười với vợ. Hắn cười lớn cắt nghĩa: "Vợ tao đợi tới mười hai giờ không thấy về phép, lên trường kiếm. Biết tao bị giam, bả báo ông chú và một cú tê-lê-phôn can thiệp, đại tá cho gọi tao lên. Sau khi nghe trình bày, mặt trời mắng sơ sơ mấy mắng rồi tha cho ngay". Quý thôi cười, hạ giọng một cách thích thú: "Giấy phép được trao liền..." "Còn lão trung uý?..." "Còn cái gì nữa. Lão tìm tao xin lỗi, chắc vì sợ tao nói với ông chú cho đi Cà Mau Bến Hải một phát... Thực ra, tao đâu thèm trả thù vặt mà lo!". Từ ngày ấy, chàng ngại giao thiệp với Quý. Một con ông cháu cha như vậy tại sao còn bị động viên. Chắc hắn cùng loại với Việt, một sinh viên sĩ quan cựu nhân viên phủ tổng thống sau khi mãn khoá hai tháng đã trở về thăm trường với tư cách thượng khách tới thuyết trình và chàng đã phải bắt súng chào mỏi tay trước khi cùng cả khoá ngồi xếp bằng trên sàn xi-măng nghe những lời ca tụng tổng thống cùng gia đình.

"Đây là chuẩn uý mới tới, đại uý".

Chàng đặt báng súng xuống ghế, đứng đậy bắt tay viên đại uý cao lớn mới bước vào. Viên trung uý nói:

"Đại uý Woòng, tiểu đoàn phó. Trước coi đại đội chỉ huy tại đây".

Chàng ngồi xuống, bắt đầu ráp lại súng, hơi khó chịu với câu nói ngụ ý ám chỉ sự kiện tiểu đoàn phó mới lên chức đại uý của trung uý già. Đến đây, nơi tiền đồn rồi còn đố kỵ. Chàng thở dài nhẹ nhõm khi nghĩ ngày mai sẽ không còn phải ở cạnh cái ông già tóc hoa râm nhỏ nhen này. Tiểu đoàn phó cởi hàng cúc trên áo ngực, cầm tờ báo quạt liên tiếp vào ngực, nói:

"Nóng quá sức. Bốn giờ chiều rồi còn nóng. Chẳng kém gì mùa hè ngoài Bắc".

Chàng thấm dầu vào giẻ, lau một lượt mỏng lên các cơ phận bằng thép, tự hỏi cái giọng lơ lớ này thuộc vùng nào ngoài Bắc, sau cùng, khi phết dầu thật nhẹ lên sắt che cò, chàng mỉm cười vì thấy đã ngu: tên là Woòng, lại ở sư đoàn này, chắc chắn phải là người Nùng hay Tàu Móng Cái.

° ° °

Chị khóc nức nở, những hình ảnh cũ, những đau đớn đã trải qua làm lồng ngực căng đau nhức, nước mắt chảy liên tiếp trên má, rớt xuống nóng ran từng khoảng trên đùi. Tía hoảng hốt xích lại gần, nắm tay siết chặt:

"Tôi có nói chi đâu! Tôi thương em lắm, tôi có định chê em đâu. Lâu lâu gặp nhắc lại chuyện xưa cho vui vậy thôi. Có chi đâu mà em khóc".

Qua làn nước mắt, nhìn dáng điệu hốt hoảng của người đàn ông, nét mặt luống cuống lo ngại, chị thấy bớt buồn. Bàn tay bắt đầu cảm thấy hơi ấm toát ra từ làn da ấm cứng của người đàn ông. Tía rút khăn ra lau những giọt mồ hôi trên trán, ngượng nghịu mỉm cười với dáng điệu thường có khi còn là một người bạn trai tính nết nóng nảy nhiều khi giận lẩy như trẻ con. Chị hết buồn, bây giờ hai bàn tay chị đã bị kéo đặt lên đùi người đàn ông. Thằng Bê nhặt được một trái mít xanh rụng lăn lóc ngoài sân, hướng vào nhà gọi:

"Má! Má!"

Chị quay ra la lớn:

"Con đá banh đi, con đá banh đi má coi".

Bàn tay người đàn ông vòng đặt lên lưng từ hồi nào bắt đầu cử động. Chị biết khi bàn tay cử động như thế, người đàn ông đang muốn gì và các cử động kế tiếp sẽ ra sao. Chị không muốn điều đó nhưng một thúc đẩy từ bên trong làm chị nhủ thầm: đợi một chút, một chút nữa... Những ngón tay sau khi lướt nhẹ trên vải áo, tiến lên. Chị vùng gạt tay người đàn ông, đứng dậy, hơi thở khó khăn:

"Đừng có bê bối! Tui la làng bây giờ".

Tía toan đứng dậy theo nhưng lại thôi, ngồi lặng một chỗ cúi đầu xuống, giọng nói như thì thào và buồn rầu:

"Tôi đâu muốn bê bối, em. Tại tôi thương em. Em biết bữa tôi bỏ xã, tôi chỉ mong kiếm được nhiều tiền, mở một tiệm sửa xe đạp là về xin cưới em. Hai đứa mang nhau ra khỏi tỉnh khỏi lo có ai quấy nhiễu như ở vườn... Nhưng mãi cũng không làm được chi... Biết em có chồng con rồi, tôi vẫn nhận làm đại diện xã để trở về... Tôi thương em quá".

Giọng nói ngập ngừng nhiều khi e dè làm chị cảm động, hồi hộp y như một ngày đã lâu lắm, khi Tía nói thương chị bằng một giọng nhỏ hơn bây giờ. Bờ ruộng đã ướt sương đêm nhưng chị chưa muốn về cho tới khi Tía chụp hôn lên má. Buổi đêm, tiếng dế kêu rỉ rả, một vòng tay luống cuống ôm và một chiếc hôn trên má ấy, chị đã nằm thao thức cho tới gà gáy sáng và chiếc xe lam chuyến sớm nhất rồ máy chạy trên quốc lộ. Hồi ấy chị còn là cô gái chưa biết gì và Tía còn hung hăng như một con gà trống. Chị nhìn ra ngoài sân, thằng Bê vẫn loay hoay nghịch trái mít khô, chị nhìn Tía, người đàn ông cúi mặt, chị chỉ thấy đôi môi mấp máy. Tía không còn trẻ như xưa, chị cũng vậy. Nhiều chuyện đã xảy ra từ ngày ấy. Ý nghĩ này làm chị vụt buồn rũ rượi.