Nguyên tác: My Name Is Red
Số lần đọc/download: 3417 / 103
Cập nhật: 2015-11-13 08:50:06 +0700
Đôi Lời Của Những Người Dịch
L
ời đầu tiên mà chúng tôi muốn thưa cùng bạn đọc là một lời tạ lỗi, vì chúng tôi đã không thể dịch từ tiếng Thổ, ngôn ngữ sáng tác đích thực của tác giả, mà phải dịch qua bản tiếng Anh, nghĩa là chúng tôi không thể uống nước tận nguồn, và như thế chắc chắn đã không thể thấu hiểu và chuyển tải được mọi ý nghĩ tinh tế và thâm trầm (mà chúng tôi có thể mường tượng được cho dù chỉ đọc qua bản tiếng Anh), của tác giả. Tuy nhiên, chúng tôi cũng mong các bạn chia sẻ niềm tin vào độ trung thực trong bản tiếng Anh của Erdag M. Goknar, vì bản dịch này đã đem về cho tác giả nhiều giẲi thưởng văn học giá trị của nhiều nước châu Âu và giúp tác giả tiếp cận với độc giả thế giới cũng như ban giám khảo của giải Nobel. Điều thứ nhì, để cứu vãn phần nào khuyết điểm nói trên, chúng tôi đã cố gắng giữ lại không khí Istanbul cũng như sắc thái Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách trả nhiều địa danh và nhân danh về tiếng Thổ (dĩ nhiên là dưới dạng phiên âm La tinh hóa). Trong bản tiếng Anh, với mục tiêu tạo dễ dàng cho người đọc phương Tây, dịch giả E. Goknar đã chuyển hầu hết địa danh và nhân danh, cũng như các tên tựa của nhiều cổ thư Thổ Nhĩ Kỳ được đề cập trong tác phẩm, sang tiếng Anh. Chúng tôi cho rằng làm như thế là thiếu tôn trọng bản sắc Thổ Nhĩ Kỳ (nghĩa là thiếu tinh thần dân chủ) của nguyên tác. Để làm công việc này, chúng tôi dựa hoàn toàn vào thông tin trên Internet, qua rất nhiều trang web mà chúng tôi không thể liệt kê hết ở đây. Có nhiều tên tựa cổ thư và địa danh không hề có trên Internet, điều này khiến chúng tôi nghĩ rằng chúng là sản phẩm hư cấu của Pamuk, do đó không thể truy nguyên được tên gọi bằng tiếng Thổ ra sao. Với những trường hợp này, chúng tôi đành dịch ra tiếngViệt (theo bản tiếng Anh) và không thể chú thích gì cả.
Ví dụ, trong truyện, có năm nhà tiểu họa được đặt nghệ danh riêng. Vì họ là sản phẩm hư cấu nên không thể có thông tin trên Internet.
Những nghệ danh ấy đã được dịch sang tiếng Anh, chúng tôi không thể biết nguyên gốc tiếng Thổ là gì và do đó đành trả về tiếng Thổ bằng cách sử dụng Tự điển Anh-Thổ một cách tương đối mà không thể biết đích xác cách trả về ấy có đúng nguyên tác không vì như ta biết trong ngôn ngữ nào cũng có nhiều từ đồng nghĩa. Những nghệ danh ấy trong bản tiếng Anh, là Black (Siyah; nghĩa là "Đen"), Butterfly (Kelebek:"Bướm"), Olive (Zeytin: Cây Ô liu), Elegant (Zarif:"Tao nhã" và Stork (Leylek:"Con cò"). Rất mong độc giả lượng thứ cho việc này vì mục tiêu gìn giữ không khí lstanbul của tác phẩm. Những chi tiết nào có thông tin trên mạng, chúng tôi đều đưa vào chú thích để độc giả có thể hiểu tác phẩm rõ hơn. Và như đã nói trên, chúng tôi không muốn làm rườm rà cuốn sách qua việc liệt kê các nguồn thông tin đã sử dụng, tuy rằng việc này có nghĩa là vi phạm tác quyền.
Một chi tiết thú vị mà chúng tôi biết được khi truy nguyên các chi tiết trong tác phẩm là: tên nhân vật Shekure là tên mẹ ruột của tác giả, còn tên Orhan và Shevket (hai đứa con của Shekure) chính là tên của tác giả và người anh của ông, một nhà sử học đang giảng dạy tại Đại học Bogazici ở Istanbul.
Và điều sau cùng, vốn là hệ quả của dòng suy nghĩ nói trên, mà chúng tôi muốn thưa với độc giả bản dịch này là: những điều lý thú mà quí vị cảm nhận được qua bản dịch đều là của tác giả Pamuk, còn những hạt sạn tức những điều khó chịu, trong tiểu thuyết này, chắc chắn là do lỗi của chúng tôi, những người dịch.