ào mùa đông năm 1839 trước ngày lễ Thánh E-pi-phan 1 thời tiết bỗng thay đổi và xuất hiện một cuộc băng tan rất dữ dội. Trời rất ẩm thấp, tưởng như mùa xuân đã bắt đầu, tuyết tan nhanh, nước trên các mái nhà rỏ xuống như mưa. Những tảng băng trên mặt sông trở nên xanh nhợt và nước lõng bõng bên trên. Ngoài sông Nê-va đúng chỗ Cung điện Mùa Đông 2 trông ra, trên mặt băng xuất hiện những vũng nước lớn. Gió Tây ấm áp nhưng thổi rất mạnh dồn nước từ ngoài vịnh vào sông. Súng đại bác bắn liên hồi.

Việc bảo vệ Cung điện được giao cho một đại đội thuộc trung đoàn I-dơ-mai-lốp, do đại úy Ni-cô-lai Mi-le chỉ huy. Đó là một sĩ quan xuất sắc còn trẻ, có học thức và được xã hội vì nể (sau này ông được phong tướng và làm giám đốc trường Cao đẳng Pê-téc-bua. Đó cũng là một con người mang tư tưởng "nhân văn". Khuynh hướng tư tưởng này đã bị cấp trên chú ý, do đó con đường thăng quan tiến chức của chàng cũng phần nào gặp trở ngại).

Thật ra Mi-le là một sĩ quan nghiêm túc, chính xác, vững vàng. Việc canh gác Cung điện cũng không có gì đáng phải lo ngại. Bấy giờ là thời kỳ yên tĩnh và thanh bình bậc nhất trong lịch sử Những người canh gác Cung điện chỉ có một việc là đứng cho có mặt tại vị trí được giao. Và chính trong thời gian đại đội của đại uý Mi-le đảm nhiệm việc canh gác đã xảy ra một sự việc lạ lùng, gây ra không biết bao nhiêu rắc rối, mà chỉ một số rất ít người còn sống qua cái thời kỳ ấy giữ lại được một hồi ức lờ mờ.

Lúc đầu mọi việc đều yên ổn, các trạm gác được phân công người đứng canh đầy đủ. Họ đều giữ đúng vị trí. Kỷ luật được tôn trọng tuyệt đối. Đức vua Ni-cô-lai Páp-lô-vits khoẻ mạnh. Buổi tối, sau chuyến dạo chơi bằng xe trượt tuyết, Hoàng thượng trở về Cung và đã đi khắp Cung điện đã yên giấc. Một đêm cực kỳ yên tĩnh bắt đầu. Trong đơn vị bảo vệ cũng im ắng. Đại uý Mi-le đính chiếc khăn tay trắng muốt lên lưng chiếc ghế bành bọc da nhớp nhúa dành cho sĩ quan phụ trách việc bảo vệ. Chàng ngồi xuống, mở một cuốn sách ra đọc để giết thời giờ.

Đại uý Mi-le rất ham đọc sách. Nhờ thế mà chàng không thấy buồn. Trong lúc chàng đọc, bên ngoài đêm vẫn lặng lẽ trôi. Nhưng đột nhiên khoảng gần hai giờ sáng, đại uý bỗng hoảng hốt: viên hạ sĩ dưới quyền chàng bước vào, mặt tái nhợt, run rẩy, nói lắp bắp:

- Bẩm đại uý, nguy quá!

- Chuyện gì thế?

- Một chuyện thật là tai hại!

Đại uý Mi-le đứng phắt dậy, bụng dạ bồn chồn khó tả. Chàng cố đoán xem sự việc "tai hại" kia là cái gì.