ớm hôm sau, mặt trời chưa mọc, Trâm đã dậy và ra khỏi nhà Thọ: chàng muốn xem cảnh rạng đông trên bờ Cửu Long Giang.

Lúc ấy, trên sự vật, sương mai hãy còn kéo lê như một tấm màn sa. Gió mát từng cơn thoang thoảng như thấm cái hơi nước thơm tho vào tâm hồn. Tiếng chim rời tổ gọi nhau lẫn tiếng ve kêu ánh ỏi mở đầu ngày mới bằng một khúc nhạc tưng bừng ca ngợi ái tình và sự sống.

Dần dần, theo gió cuốn, màn sương vụt đã bay đâu mất, lộ ra một bầu trời thăm thẳm xanh trong. Về phương đông, sau chỏm rừng như còn ngái ngủ, sắc mây chuyển ra màu hồng rồi đỏ thẫm. Màu lá tươi mơn mởn, sắc cái trắng phau phau, những cây hoa đại nõn nà, những cột lâu đài sơn rực rỡ vụt ra dưới áng sáng thanh tân. Dòng sông bát ngát, nước thắm như son, chảy cuồn cuộn như một dòng vàng lỏng. Mỗi cơn gió thoảng, mặt nước lăn tăn gợn thành những mảnh sóng lập lòe. Thỉnh thoảng một cái soi nổi lên giữa dòng nước, lù lù như những con dím đương xù lông hóng mát...

Thực là một cảnh tượng rỡ ràng như mắt Trâm chưa từng thấy.

Một nguồn sống dồi dào, chan chứa, nao nức thấm dần, thấm dần vào linh hồn chàng trai trẻ. Trong tưởng tượng chàng, bóng đẹp thoáng qua hôm trước vẫn chưa mờ, không những thế nó còn bọc trong một cái màng thơ mộng ảo huyền hư thực như hình ảnh một thiên tiên...

Trâm thấy trong đời chàng có sự đổi mới. Hơn thế nữa, chàng thiếu niên từ trước chỉ những mê man với sách vở, mải miết với những triết lý khô khan, lúc này, có cảm giác như người vừa sống lại hoặc mới bắt đầu sống một cuộc sống tưng bừng.

Và chợt nhớ câu nói của mụ thầy số hẹn cho chàng sự đắc thắng trên đường tình, Trâm bất giác cười khanh khách. Chàng cất tiếng hát êm đềm... Cái hình ảnh của thiếu nữ Lào càng hiện trước mắt Trâm, lộng lẫy, thướt tha...

Trâm men theo bờ nước đi thủng thỉnh về phía Bắc. Chàng bỗng thấy về phía bên kia sông, giữa một vườn trồng đầy hoa đại nở tung như mưa tuyết, nhô lên một nếp nhà rực rỡ như một lâu đài trong mộng.

Cũng một kiểu nhà sàn nhưng bằng gỗ sơn son đỏ chói. Mái nhà nhọn lợp bằng mái ngói vảy rồng xanh biếc, vách nong ván cũng sơn xanh.

Tại sao vừa trông thấy nếp nhà kỳ dị ấy Trâm tự nhiên bối rối khác thường? Tại sao chàng nảy ra sự tò mò muốn xem xét tận nơi cái nhà ấy?

Một anh lái đò ngủ gật ở bến sông chợt mở choàng hai mắt khi thoảng nghe tiếng giày của chàng trai trẻ.

Một vài câu nói, một vài cử động ra hiệu đủ tỏ cho lái đò hiểu rõ ý muốn của Trâm.

Anh ta lội xuống nước cõng Trâm ra thuyền.

Đó là một chiếc thuyền độc mộc hay thuyền lườn, làm bằng một thân cây lớn đục rỗng lòng. Giữa lòng thuyền cũng có mui tre uốn khum tròn, trên mui cũng có cột buồm và một lá buồm nhỏ bằng một tấm chiếu.

Lái đò nhổ cọc, đoạn cầm sào đẩy thuyền ra xa bờ. Cánh buồm phồng lên như một chiếc bong bóng, thuyền nhẹ nhàng lướt trên mặt sông như mũi tên nỏ.

Cảnh vật hai bên bờ sông loang loáng như hai cuốn phim màu cùng quay một lượt. Những đình thự, những tư gia trùng điệp ẩn hiện, điểm lẫn nền lá xanh tươi những màu sáng sủa. Từng chòm hoa đại trắng phau phau, từng dãy hoa phượng đỏ rừng rực như muôn nghìn bó đuốc. Không khí mỗi lúc một thơm ngào ngạt. Sự yên lặng trên cảnh vật mỗi lúc một vang lên những tiếng khèn êm ái, những tiếng cười dồn, những tiếng chim hót và những tiếng ve sầu.

Trâm có cái cảm tưởng lạc vào một thế giới của mộng ảo và của ái tình.

Nằm nghiêng trên mui thuyền, một tay chống đỡ một bên má, Trâm lơ mơ như người say thuốc phiện: chàng được im lặng hưởng những cảm giác lạ lùng mà đời chàng chưa từng được hưởng. Con thuyền lênh đênh ngang dòng nước; gió thơm vẫn quạt sự thư thái vào tâm hồn chàng trai trẻ khiến chàng lắm lúc tưởng mình đương bay...

Thuyền đã sang gần tới bờ bên này và đã quay mũi về phía nếp nhà rực rỡ. Thì một tiếng ồn ào bỗng khiến Trâm lưu ý và sau cùng chàng ngồi nhỏm dậy:

Ngay trên bến sông, thẳng chỗ cổng lớn của tòa lâu đài nhìn xuống một đám lố nhố hiện ra: một đoàn thị nữ kẻ cầm quạt lông che, người mang lẵng hoa tươi mới hái đương xúm quanh một vị tiểu thư bước xuống bậc đá ong gần lợi nước. Vị tiểu thư ấy Trâm không nhìn rõ mặt vì thuyền chàng còn ở xa quá nhưng lạ thay! Tim chàng cớ sao đập mạnh khác thường?... Trâm bị xúc động mà không hiểu cớ gì!...

Xuống đến lợi sông, thiếu nữ bỏ tấm lụa bạch choàng kín vai ra đưa cho một tên a hoàn. Nàng rũ mái tóc để cho bay tung trước gió thoảng và trong mấy phút, bóng dáng nàng nổi rõ trên nền lá xanh như một pho tượng bằng cẩm thạch.

Đoạn thiếu nữ êm ái, thướt tha, bước dần xuống nước, vừa rùng mình vì sóng lạnh mơn trớn vừa cười the thé vang cả bến sông, tiếng cười do sóng đưa lại tai Trâm, văng vẳng như tiếng cười trong mộng.

Bỗng chàng đứng phắt lên: Một tiếng kêu khủng khiếp từ trong bờ vang đến khiến chàng hoảng sợ. Bọn thị nữ lao xao chẳng khác một đàn kiến bị chàm lửa...

... Trên mặt nước, hai cánh tay ngà ngọc giơ lên, chới với, chìm lỉm rồi lại nhô lên vẫy gọi...

Cái gì thế?

Chắc hẳn thiếu nữ vô tình đã bước phải một chỗ vực sâu mà dòng sông chảy xiết vẫn khoét ngầm dưới lòng cát bấp bênh. Sức yếu không biết lội mà hụt chân như thế thì dòng nước sẽ cuộn đi ngay...

Cái ý ấy vừa thoáng hiện trong óc Trâm như một làn chớp điện. Chàng không nghĩ ngợi gì nữa, nhảy ùm ngay xuống nước. Trâm lội rất khỏe về phía người bị nạn. Chàng kịp đến nơi, hụp xuống, tay rờ ngay được mái tóc đen. Chàng nhoai lên mặt sóng, cố giơ thiếu nữ lên để nàng khỏi ngạt nhưng không ngờ nàng trong lúc hoảng kinh đã ôm chặp lấy mình chàng trai trẻ. Nếu không gỡ cho nhanh, nếu để tay chân bị vướng thì Trâm không những không cứu nổi người mà chính mình chàng cũng phải chìm xuống đáy Cửu Long Giang nốt.

Nhưng thiếu nữ bám chặt quá! Mà gỡ mạnh, đạp mạnh nàng thì Trâm không nỡ vì làm như vậy, nàng sẽ bị thương nặng. Dòng sông chỗ này lại chảy xiết, hai người cứ nổi rồi lại chìm, chìm một lúc lâu lại nổi...

Trên bờ, bọn thị nữ vẫn kêu khóc như ri. Phụ thân nàng cũng đương hô gia nhân phóng thuyền ra cứu.

Lập lờ theo xoáy nước, Trâm vẫn tỉnh như không. Chàng cố gỡ nốt tay kia đoạn chàng hết sức ngoi lên mặt sóng.

Chiếc thuyền độc mộc quá giang vừa tới. Lái đò giơ sào. Trâm nhoai mạnh và nhanh như chớp, chàng đã vớ được mũi sào!

Thoát nạn!...

Thuyền vào bờ. Trâm, tuy mệt mà còn nhảy được lên bờ, êm ái đặc thiếu nữ vào chiếc võng hoa mà bọn gia nhân đã khiêng tới.

Một ông cụ già đạo mạo, râu tóc bạc phơ ôm choàng lấy Trâm. Cụ run đây đẩy, nước mắt đầm đìa trên má.

- Ồ! Phúc đức!... Người đã cứu được con gái yêu của lão!... Ngươi thực là ân nhân của ta!... Sản nghiệp nhà ta có bao nhiêu, xin dâng người để tạ ơn trời bể ấy!

Tuy không hiểu hết rằng ông cụ nói gì song chàng trai trẻ cũng rất cảm động. Chàng cảm động hơn nữa khi chàng nhận ra rằng thiếu nữ mà chàng vừa cứu thoát nạn kia chẳng phải ai khác hơn là người đẹp thoáng hiện hôm qua và đã khiến lòng chàng mơ tưởng.

Trâm cố bập bẹ mấy tiếng Lào mà Thọ đã dạy chàng để tỏ cho ông cụ biết rằng cái việc chàng làm đó chỉ là một nghĩa vụ.

Ông già vẫy một tên đầy tớ. Ông nói với một tên này một thôi dài. Nó kính cẩn gật đầu quay lại phía Trâm, nó giảng thành tiếng Việt rất thạo:

- Cụ lớn tôi nói rằng ngài đã biết ông trọ ở đằng ông tham Thọ. Nhưng, nay ngài đã có ơn cứu được tiểu thư tôi nên cụ lớn tôi có lời khẩn khoản mời ngài lưu lại ít lâu trong phủ để cụ lớn tôi được hậu tạ ân ngài thì cụ lớn tôi vui sướng lắm. Ngài nhận lời cho.

Trâm cúi đầu cảm tạ chủ nhân:

- Anh bẩm giùm với cụ lớn rằng tôi nhân qua chơi đất này, tình cờ lại được cụ lớn biết đến, lấy làm vẻ vang lắm. Tôi xin nhận lời cụ lớn.

Chàng nói xong, nghĩ thầm:

- Mụ thầy số Lào thánh thực! Đời ta ngờ đâu lại có lúc được trở nên một chàng Từ Thức vào động Tiên? Phải, Thọ nói phải, chỗ này cảnh đẹp, người ngoan, ta có thể lưu luyến được. Gót chân du tử, từ đây sẽ không còn phải lấm bụi đường!...