uôi dọc theo bờ biển có thị trấn Yuruga, nơi Stan Parker thường đến để thăm một người anh họ của mẹ anh Clarrie Bott. Lúc còn là một chú bé đi đôi ủng to tướng, anh đã biết thành phố đó và thực ra anh cũng đã lao động mấy tháng ở gần Yuruga, trong một trại nuôi bò sữa. Về sau hễ đến gần Yuruga, anh liền nhớ đến mùi những con bò vào buổi sáng còn đang ngái ngủ, mùi những thùng đựng sữa ấm áp chờ mang đi thanh trùng, và cảm giác khi sờ vào đầu vú con bò, thoạt tiên to và dẻo như cao su, rồi sau đó chúng xệ xuống trống rỗng như cái găng tay ngớ ngẩn.

Thật ra, hồi đó khi đi thăm người anh họ Clarrie của mẹ mình, Stan Parker đã là một thanh niên. Người anh họ làm nghề bán vải, có cái bụng như quả dưa hấu nhỏ dưới cái tạp dề vải trúc bâu, khác với cái bụng tướng của ông bố thợ rèn. Clarrie Bott hoàn toàn khác. Ông chưa phát phì.

Ấy vậy mà người bác bán vải của anh cũng đã có ba cô con gái nghịch ngợm, đó là Alice, Clara và Lily, cả ba đã búi tóc như người lớn và thích thú trò chuyện về cái thời mà Stan Parker đã trải qua. Lúc nào cũng thấy các cô khi làm bánh xốp mềm, khi viết những lá thư nhạy cảm cho bạn bè, khi thêu những miếng vải lót cốc và khăn trải bàn, khi chơi đàn dương cầm, khi bày mấy trò tinh nghịch. Kể một thanh niên tràn đầy sức lực như Stan Parker mà có bị căn nhà của các cô gái thu hút thì cũng là điều hoàn toàn tự nhiên. Đâu phải vì ý định là một cô gái nhà Bott sẽ lấy con trai người thợ rèn, lấy chính anh, người có bàn tay chai sạn và một túp lều ở trong rừng. Ồ, không đâu. Nhưng bản thân các cô con gái nhà Bott không nề hà gì mà lại chẳng nhử anh chàng cắn câu, hay sốt ruột nóng lòng chờ anh tỏ dấu hiệu âu yếm. Ba cô Alice, Clara và Lily háo hức đợi dịp để cự tuyệt người em họ Stan của mình, mà nếu thấy không cần phải cự tuyệt thì cũng làm cho anh tan nát cõi lòng. Họ đợi. Như chờ kem tan.

Anh thanh niên Stan chẳng cầu hôn, thậm chí còn không có cả ý định hôn mấy cô chị họ nữa. Tại sao thế, thật khó nói. Anh ngần ngại hay đại loại như vậy. Bởi vì, lẽ ra với cái lưng ong và những ngón tay xinh xắn, cùng tài làm bếp các cô sẽ chắc chắn khiến anh bị rung động. Kết quả là anh trở thành đối tượng bị căm ghét trong gia đình ông Bott. Đặc biệt vào hôm, gần như là chuyến thăm cuối cùng, anh đã đánh vỡ một góc cái giá chậu bằng cẩm thạch ở căn phòng đẹp nhất. Mọi người liền khẳng định ngay rằng Stan Parker rắp tâm làm vậy, do đó họ sẽ không bao giờ mong đợi một điều gì khác ở người con của bác thợ rèn.

Buổi tối Stan Parker đánh vỡ giá chậu lại đúng là buổi tối khiêu vũ để quyên tiền cho quỹ nhà thờ. Một hành động như vậy vào một dịp như thế chắc hẳn gây bàng hoàng cho Stan, vậy mà anh đã đá mảnh cẩm thạch vào một góc cứ như đó là mảnh tôn hay gỗ. Đầu óc hoàn toàn bình tĩnh anh thấy cửa sổ phòng đầy sao.

Suốt đêm hôm đó cây đàn vĩ cầm thao thức cò cử những điệu valse. Chàng thanh niên mặc một bộ quần áo không thích hợp, anh trầm tư đưa mắt dõi theo trình tự của điệu vũ bốn người. Anh không ngạc nhiên. Những thân hình lấp lánh ánh vàng chụm lại rồi xòe ra, khuôn mặt các cô gái rạng rỡ giữa tiếng cười khúc khích. Đôi mắt trầm tư của anh đã che chở anh trước mọi sự tấn công. Anh hoàn toàn không có gì tự vệ. Nhưng không ai dám.

Một lát sau, lúc anh dường như có thể quan sát kỹ những khuôn mặt của buổi khiêu vũ, sau khi anh thở dài và ngồi vắt chéo chân trong bộ vải xéc nóng ngốt thì bà vợ cha xứ bước qua phòng, người hãy còn hơi ấm của những cái bánh bà nướng, và những chương trình bà đã chép ra, rồi trẻ con được cho ăn, khăn ăn được thay, còn mọi người xô đẩy nhau không biết bao nhiêu lần trong đêm hôm đó, bà - miệng thở không ra hơi, đuôi tóc dính cả vào miệng - đang chuẩn bị sắp xếp một cuộc giao kèo hết sức quan trọng mà tế nhị.

Anh chưa kịp bỏ chân xuống thì bà vợ cha xứ đã biến mất, và nhường chỗ cho một cô gái gầy gò.

Cô gái quay đầu nhìn quanh nhưng không nhìn anh.

- Ngồi xuống đây, - anh bảo cô gái.

Trong lúc ngắm nhìn, đôi bàn chân của anh cứ rê rê trên những phiến đá hoa, vẻ phân vân không rõ nên kính trọng hay tự vệ.

Cô gái ngồi xuống.

Đôi cánh tay cô ta rất gầy.

- Đây là buổi khiêu vũ đầu tiên trong đời em, - cô gái nói.

Đôi bàn tay cô - trông không nuột nà bằng của ba chị em nhà Bott - cứ bấu vào những nếp váy màu xanh. Rõ ràng là chiếc váy quá to, và thực ra là của bà vợ cha xứ, bà Erbey đã lấy ở trong cái hòm bỏ xó từ lâu mang ra cho cô mượn.

Giá như cô ta đừng tới thì hơn, Stan Parker thầm nghĩ.

- Hừm, trời thế mà nóng, - anh nói.

- Bên ngoài lạnh anh ạ, - cô gái trả lời, rồi đưa tay đụng vào một vật gì đấy, như váy mình bị làm sao ấy.

- Thì cả một đám đông người thế này hít thở trong một căn phòng mà lại.

- Anh ạ, - cô gái nói, - bà Erbey có lần kể với em về một người thợ lặn, bà ấy đọc trong một cuốn sách rằng anh thợ lặn đã sử dụng hết cả không khí.

Rồi họ nhìn nhau, giữa biển nhạc. Người da nâu trở nên vàng hơn. Những lúc lặng gió, mái tóc đen của cô chảy xuống như dòng suối.

- Anh không khiêu vũ? - Cô gái hỏi.

- Không, - anh nói.

Cô định thổ lộ một điều gì nhưng đột nhiên lại thôi. Lòng can đảm đã làm cô gái khéo léo hơn. Môi cô nhoẻn một nụ cười.

- Đứng nhìn thế này cũng thú vị lắm rồi, - cô nói.

Trông cô toát lên vẻ xảo trá. Anh thấy cô ta hơi hoảng, thế đã quá đủ rồi.

- Tên anh là gì? - Cô gái hỏi.

- Stan Parker, - anh trả lời.

Cả căn phòng mỗi lúc một vang dội tiếng nhạc và tiếng cười của những người khiêu vũ, vì vậy khó có thể nghe được câu hỏi, nhưng cô biết anh đang hỏi lại mình.

- Tên em ấy à? - Cái miệng mỏng của cô cười.

Sau đó cô cúi đầu và nhanh chóng viết nguệch ngoạc vào một mảnh giấy bằng chiếc bút chì con mà bà Erbey đã đưa cho cô tối hôm đó để ghi tên những người khiêu vũ cùng, rốt lại chẳng có ai cả.

Anh thấy mí mắt trên khuôn mặt hơi cúi xuống của cô ta trở nên tối xẩm, và chút bóng hiện ra dưới hai bên lưỡng quyền.

- Đấy, - cô thoáng cười.

- Amy Victoria Fibbens à? - Anh chậm rãi đọc, giọng đầy ngờ vực.

- Vâng, đúng đấy. Dẫu sao cũng phải có một cái tên chứ, - cô gái nói.

Chăm chú nhìn vào đôi mí cụp xuống, mắt anh để lộ mình đã quên cái tên đó coi như thứ nhãn mác thừa thãi. Nhưng mí mắt cô không nhận thấy điều đó.

Lúc này Stan Parker sực nhớ lại cô gái gầy gò đó.

- Cô là người nhà Fibbens ở Kellys’ Corner hả?

- Vâng, - cô ta nói, mặt tư lự. - Nhưng em không phải con nhà ấy đâu. Bố mẹ em mất cả rồi. Em mồ côi mà anh. Em sống với chú và thím là những người nhà Fibbens ở Kellys’ Corner.

Cô xem ra bồn chồn đùa nghịch chiếc váy màu xanh, chiếc dây lưng bị buộc rồi cởi nút không biết bao nhiêu lần.

- À, tôi nhớ ra rồi, - Stan Parker nói.

Như thế thì càng gay hơn.

Vì anh lại nhớ đến cái nhà kho ở Kellys’ Corner, nhớ đến những đứa trẻ chơi đùa dưới trời mưa. Gia đình nhà Fibbens có một lô một lốc trẻ con, nên khi đi chơi, chúng kéo rồng rắn, chân đi đất đập tung bụi hay té bùn chung quanh. Anh nghĩ chắc cô gái này đã từng bị bùn ngập đến cẳng chân trần. Anh nhớ chỉ có một lần cô ta đi giầy, có lẽ đây là lần đầu tiên cô ta được nâng cao lên, và một dãy trẻ con nhà Fibbens đi theo sau.

- Anh hồi tưởng gì thế? - Cô hỏi, cố nhìn thấy điều đó trên gương mặt anh.

Nhưng không được. Những gì cô nhìn thấy chỉ là gương mặt của một thanh niên và dường như chưa bao giờ giáp sát như thế này.

- Anh hồi tưởng gì thế? - Chiếc miệng ồm ồm của cô nói.

- Nhớ lại cô. Chẳng biết còn có gì nữa không, - anh nói.

Nếu anh chàng này mà bất lương, - cô ta tự nhủ. - Mình sẽ đi ngay lập tức, không lôi thôi gì cả.

- Như thể nó chưa đủ tồi tệ vậy, - cô gái cười, đung đưa đôi bàn tay.

- Lúc đó tôi đang làm cho Sam Warner, tận Narrawan thỉnh thoảng vào tối thứ Bảy tôi cũng ra thành phố.

- Ông chú của em cũng làm việc cho nhà Warner kiếm tý chút.

- Thế à, ông ấy làm nghề gì? - Anh hỏi.

- Ôi, em quên mất rồi, - cô ta thở dài.

Chẳng qua là vì ông già Fibbens làm nghề hót phân bò dồn vào bao tải. Đúng, chỉ làm để kiếm tý chút, bởi vì về phía ông chú Fibbens mà nói, luôn chỉ là tí chút. Ông ta thích nằm trên một chiếc giường kê dưới tán cây và ngắm nhìn móng chân mình từ xa.

Amy Fibbens chẳng yêu mến gì chú hay thím. Cô cảm thấy chẳng yêu quý bất cứ ai, tuy cô tỏ ra tôn trọng một cách chưa đúng mức đối với bà Erbey, vợ cha xứ, người mà cô đã đến giúp việc vào ban ngày từ lúc cô mới mười sáu tuổi. Ở đây cuộc đời cô cũng chẳng khác mấy so với cuộc sống trong túp lều nhà Fibbens. Cô rửa mặt mũi cho lũ trẻ con. Cô quấy cả một nồi cháo đặc vào buổi sáng. Thế nhưng cô chỉ được ăn những đầu thừa đuôi thẹo của chiếc bánh pudding. Song cô được đi giày hẳn hoi.

Vì thế cô thích bà Erbey. Nhưng Amy chưa được ai yêu, trừ mẹ mình, yêu một cách đến là bực mình, trong một thời gian ngắn trước khi mẹ chết. Cô gái gầy gò đã từng mong đợi cái gì đó cuối cùng sẽ xảy ra, bởi vì nó, thường xảy ra, nhưng đấy là những mong mỏi rụt rè và hoàn toàn có tính chất lý thuyết.

Sự suy tưởng làm cô im lặng giữa lúc nhạc đang nổi lên, và anh thanh niên, vui vẻ trước những câu hỏi và câu trả lời, đã tiến đến gần hơn một chút, và anh vui sướng.

Stan Parker thấy chưa từng gần gũi một cô gái nào. Thậm chí cả đến miệng người đàn bà không quen biết nọ ngồi khao khát bên ô kính cửa sổ. Cô gái gầy gò trở nên quen thuộc đối với anh lúc họ ngồi bên nhau trong im lặng kéo dài. Tiếng nhạc nghiêng ngả, tiếng cười nói của những người khiêu vũ lắng dần, vững tâm về vẻ đẹp và thông minh của họ. Chỉ có khuôn mặt cô gái - đã mất vẻ ranh mãnh - là không có vẻ tự tin. Stan Parker biết cô gái này. Cũng như tất cả những đồ vật bị quên lãng đã trở nên quen thân và mang cùng một nỗi luyến tiếc quá khứ, như cái cốc bằng sắt tây đặt trên những mảnh vụn bánh mì chưa được quét khỏi mặt bàn kia chẳng hạn. Không gì đáng thèm muốn hơn sự giản dị này.

- Em phải đi đây, - Amy Fibbens nói rồi đứng dậy, trong bộ váy thùng thình.

Không biết anh chàng Stan, mà người ta đổ cả kem trứng vào cánh tay, suốt tối đến giờ ngồi làm gì với cô gái nhà Fibbens nhỉ? - Clara hỏi Lily.

- Đâu đã khuya đến thế, - Stan nói.

- Ồ đúng thế, - cô gái thở dài. - Em chán mấy thứ này rồi.

Đúng thế, anh biết. Bộ mặt anh nhăn nhó. Anh chỉ đang đợi được cô yêu cầu.

- Anh đừng có vì em mà phải rời chỗ này chứ, - cô gái nói, với vẻ khéo léo như vay mượn ở đâu.

Anh theo cô ta ra khỏi phòng, lưng anh che khuất không cho ai nhìn thấy cô đang đi ra.

Bước chân họ, chứ không phải giọng nói, hòa quyện vào nhau trên những đường phố vắng của thành phố chết. Rèm sắt treo lơ lửng trước cửa các quán rượu tối đèn, mùi bia xông lên nồng nặc. Những giấc mơ vụt ra ngoài cửa sổ. Những con mèo rũ bỏ vẻ thanh lịch giả tạo.

- Chẳng biết thành phố này có còn tồn tại sau một nghìn năm không, - Amy Fibbens vừa nói, vừa ngáp.

Đầu óc anh uể oải, bất định. Anh không hiểu cô định nói gì. Nhưng anh không nghi ngờ về sự vĩnh hằng.

- Nếu thế thật thì em cũng chẳng lo, - cô gái thở dài.

Giầy làm chân cô bị đau, mà những vết bánh xe lún ra đến ngoại ô thành phố lại sâu hơn.

- Sống cả ngàn năm với anh cũng chả vấn đề gì, - đột nhiên anh nói. - Ừ, em sẽ được chứng kiến những sự việc xảy ra. Những sự kiện lịch sử. Và em sẽ chứng kiến cây cối biến thành than đá. Em sẽ có thể nhớ những loại đã hóa thạch, chúng trông như thế nào khi di chuyển.

Trước đây anh chưa bao giờ nói những điều đó.

- Chắc có lẽ sẽ nhiều chuyện xảy ra lắm, - cô gái trả lời. - Chắc cũng có một, hai hóa thạch mà anh không muốn nhớ đến.

Lúc này họ đã ra đến ngoại ô thành phố. Họ vấp phải những con bò lù lù. Có mùi cừu và vũng bùn đang khô. Và chẳng mấy chốc đã đến lối cửa màu vàng của nhà Fibbens nhô ra phía trước, và những vệt ánh sáng vàng lách qua kẽ tường nứt rọi vào bóng tối.

- Hừm, đã đến nơi em phải cởi giày ra rồi. - Cô gái nói.

- Hình như thế, - anh nói.

Anh thắc mắc không rõ cô gái này có phải loại đầy mưu mô không. Cô ta gầy gò và sắc sảo.

Tường nhà cũng không ngăn được tiếng trẻ thức giấc khóc thút thít.

- Amy… y… y phải không?

- Thưa thím vâng ạ, - cô gái trả lời.

Bóng bà Fibbens ngả thành những hình thù mới trên chiếc giường ọp ẹp. Đứa con thứ bảy đang quậy trong bụng bà ta.

- Dẫu sao chúng ta cũng đã nói chuyện với nhau. Nói đủ điều, - Amy Fibbens bảo.

Đúng vậy. Họ nói gần như đủ mọi chuyện, vì lời nói thỉnh thoảng gặp dịp để tuôn ra mọi thứ trên đời. Chẳng khác gì bóng tối ùa vào cái gốc cây trắng dưới một tán cây bụi bặm.

- Anh có lại đây nữa không? - Cô gái hỏi.

- Thứ Bảy tuần sau - người thanh niên bản tính chậm chạp nói.

Anh lại rất đỗi kinh ngạc.

Dưới cái cây buồn bã, nhiều lá hơn vỏ, bên cạnh khuôn mặt mờ mờ của cô gái với niềm mong mỏi lồ lộ, trong một khung cảnh mờ ảo có tiếng bò thở, cừu nhai anh đã bộc lộ ý định của mình.

- Ồ, - cô gái nói. - Thế thì…

- Amy… y… y! - Thím Fibbens gọi, những bóng người quyện vào nhau trên cái giường đầy sợ hãi của bà. - Đừng huyên thuyên nữa. Vào đây.

- Vâng ạ, - cô gái nói.

- Người ta đều có thể chết, - bóng người phàn nàn, - và chỉ có những con ruồi mới hiểu nổi. Kể từ khi tôi uống được trà tôi mới đến đây.

Có những người ở nơi đây đã bảo bà Fibbens thô như bao tải.