ruyện Pháp.

La Celle Saint-Cloud là một vùng ngoại ô dân cư của thủ đô Paris. Ngôi nhà lộng lẫy của hai vợ chồng Jacques và Louise Bertin thể hiện đầy đủ sự thành đạt trong xã hội của họ, hơn nữa còn là biểu tượng một cuộc sống dư thừa: biệt thự mênh mông xây theo kiến trúc no nằm giữa thảm cỏ bát ngát trồng nhiều cụm hoa hồng, một sự xa hoa hiếm có trong vùng.

Một sáng tháng Tư năm 1959, hai vợ chồng cùng ngồi ăn sáng như thường lệ. Jacques Bertin sáu mưƠi tuổi, tóc muối tiêu, dáng vẻ đường bệ vốn là luật gia. Louise kém chồng mười tuổi là một thiếU phụ tóc vàng, khuôn mặt đầy nét cương nghị. Trên mặt bàn bà ta đang ngồi, bên ly cà phê và đĩa bánh sừng bò là xấp báo chừng mười tờ của nhiều tỉnh lẻ do bà đặt mua dài hạn. Louise bóc mạnh tờ trên cùng: công việc trong ngày bắt đầu…

Từ nhiều năm nay, bà là người nuôi sống gia đình này. Người chồng chỉ hành nghề luật của ông ta từng lúc và không mặn mà lắm, vì nó chỉ đóng vai trò vỏ bọc hợp pháp cho nghề của người vợ, một nghề rất đặc biỆt, rất độc đáo. Louise mở tờ “Tia chớp Clermont Ferrand”, bỏ qua các trang tin tổng hợp, lật ngay tới trang tin vắn. Vừa lướt mắt đảo qua vừa lẩm bẩm nhận xét:

- Tai nạn xe hơi: hai mạng ngẻo… Thêm một tên nữa đi đứt… Vô bổ! Một vụ án mạng… cũng cho qua luôn…

Bỗng bộ mặt dài như mặt ngựa của Louise Bertin tỏ vẻ kích động mạnh:

- Anh Jacques nghe này! Thật kỳ lạ…

Jacques Bertin dúi chiếc bánh vào ly cà phê:

- Anh nghe đây. Đọc đi xem sao…

Louise Bertin tuy hơi cận thị nhưng không chịu đeo kính vì sợ xấu gái, mụ nâng tờ "Tia chớp Clermont Ferrand" gí sát mặt và đọc to:

"Một phép lạ vô cùng kỳ diệu… Bữa qua bà Léonie Wallon đang đi trên cầu từ Dorothy bắc ngang qua đường xe lửa thì gặp nạn. Chiếc xe hơi chạy cùng chiều hất tung bà qua thành cầu. Một sự may mắn kỳ lạ chưa từng thấy: đúng lúc bà Léonie rớt xuống cầu thì một đoàn tàu hàng chở toàn cát chạy dưới gầm cầu. Bà Léonie Wallon hạ cánh đúng giữa đống cát. Hiện bà đang nằm viện để bác sỹ theo dõi, nhưng xem ra không hề hấn gì ngoài vài vết bầm tím sơ sơ. Thật là kỳ diệu như phép lạ vậy, khó tin và có thật…" Anh thấy ca này thế nào, Jacques?

Ông Bertin vừa gặm chiếc bánh sừng bò vừa gật gù:

- Anh thấy em nên tới ngay Clermont Ferrand. Đây là một ca em đang cần chớp lấy.

Quả thật đây là một ca Louise Bertin đang cần… Chỉ những ca như của bà Léonie Wallon này mới là dịp cho Louise hành nghề… Một nghề độc đáo, hái ra tiền, độc đáo tới mức không có tên gọi…

Nhưng để kể tiếp câu chuyện này, dù sao cũng phải đặt cho nó một cái tên… Vậy ta cứ tạm gọi đó là nghề cố vấn tai nạn.

Ngày 19 tháng Tư năm 1959, một phụ nữ tóc vàng, khổ người to lớn, khuôn mặt hơi dài mặt ngựa, khoác chiếc áo choàng y tá, tới đập mạnh cửa căn hộ số 37 trên đại lộ Gambetta thành phố Clermont Ferrand. Một thiếu phụ khoảng ba lăm tuổi ra mở. Thiếu phụ này tóc nâu, người mảnh khảnh, nét mặt lộ vẻ ngần ngại.

- Bà Léonie Wallon phải không ạ?

- Dạ phải. Nhưng sau khi bị tai nạn tôi đã nhờ nhiều bác sỹ khám giúp rồi. Họ cho biết không có gì đáng lo.

Louise Bertin nhe hết bộ răng to đùng cười xởi lởi:

- Tôi chỉ là y tá, không phải bác sĩ, và định tới nói với bà về một chuyện rất thú vị liên quan tới vụ tai nạn vừa rồi…

Léonie Wallon hình như càng ngần ngại hơn. Bà quay đầu gọi với vào trong nhà:

- Anh Eugène, ra đây chút xíu đi.

Chồng của Léonie là Eugène Wallon trông bề ngoài gần giống bà vợ, nhỏ con, gầy ốm, và cũng tỏ ra bối rối không kém vợ. Ông ngước mặt lên nhìn người nữ y tá cao hơn mình hẳn một cái đầu:

- Bà cần gì xin cho biết?

Nụ cười trên miệng Louise Bertin vẫn chưa tắt:

- Cần giúp ông bà, chỉ thế thôi ạ. Sau khi nghe tôi nói rõ đầu đuôi, ông bà sẽ không tiếc thì giờ bỏ ra tiếp tôi…

Vừa sửng sốt vừa tò mò, hai vợ chồng đưa vị khách khác thường vào nhà mình. Louise Bertin không khách sáo ngồi phịch xuống ghế trong phòng ăn và đi ngay vào chuyện:

- Thưa bà Wallon, tai nạn đã gây cho bà những thương tổn gì?

- Các bác sĩ chỉ thấy vài vết bầm tím nơi hông, vậy thôi. Nhưng bà cần biết để làm gì?

Louise Bertin không đáp. Im lặng giây lát:

- Giá như bà bị nặng hơn, ví dụ như bị mù chẳng hạn… Quỹ cứu trợ Xã hội sẽ trả cho bà số tiền rất lớn.

- Tôi vẫn chưa hiểu bà định nói gì…

- Thưa bà Wallon, để tôi nói bà nghe… Sau một tai nạn như trường hợp của bà, có khi qua nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần các biến chứng nghiêm trọng mới xuất hiện. Lại nói về Quỹ cứu trợ Xã hội để bà hiểu thêm: bà có biết họ trợ cấp bao nhiêu cho một ca mù mắt không? Từ 10 tới 15 triệu frans đấy.

Léonie Wallon cố ghìm tiếng kêu sửng sốt…

Từ 10 tới 15 triệu frans năm 1959 là khoản tiền bà khó tưởng tượng nổi (1 frans hồi đó giá trị bằng 6 frans hiện nay). Nhưng ông chồng lại tỏ ý không bằng lòng, thốt lên với giọng hơi sẵng:

- Nhờ ơn Chúa, bà xã nhà tôi không bị mù. Vậy bà tới đây để làm gì?

Louise Bertin không vì thế mà bối rối chút nào.

- Tôi tới đây với ý muốn giúp đỡ ông bà… Tôi đã tốt nghiệp y tá, có bằng đàng hoàng, nên biết rất rõ mọi triệu chứng cần tạo ra để bịt mắt các bác sỹ. Ông bà cần chứng cớ, phải không?

- …

Này nhá, chỉ riêng trong năm ngoái thôi, tôi đã làm ra một ông mù ở Lille, một bà liệt toàn thân ở Montbrisson và một ông điếc ở Cancale. Cộng cả ba vị này lại, họ đã vớ được cả thảy 40 triệu chứ ít ỏi gì!

Giọng Louise càng trở nên thuyết phục hơn:

- Mà sau khi mang về cho các vị món tài sản không nhỏ đó, tôi chỉ xin nhận phần công xá rất khiêm tốn: có một phần ba thôi. Giả dụ ông bà được lãnh 12 triệu, ông bà chỉ chi phần tôi có 4 triệu thôi à!

Im lặng kéo dài. Lúc này cặp Wallon đã hiểu rõ lời đề nghị bất ngờ của bà khách tới viếng. Cũng như hồi nãy, vẫn ông chồng lên tiếng trước:

- Tám triệu đối với gia đình tôi quả thật rất…

Câu nói hàm ý bắt đầu ngả theo làm và vợ lập tức phản ứng:

- Riêng tôi, không đời nào chấp nhận. Không ai được phép làm chuyện bỉ ôi như vậy. Rất xấu xa, và lại là điềm gở nữa, sẽ mang họa vào thân chứ chẳng chơi.

Louise Bertin nhếch miệng mỉm cười, để mặc hai vợ chồng tranh cãi. Mụ đã có kinh nghiệm, biết chắc cuối cùng sẽ đâu vào đó…

Quả nhiên ít phút sau Léonie Wallon thở dài rồi nói:

- Thôi được. Chiều lòng ông xã, tôi đồng ý. Bà cho biết tôi phải làm gì bây giờ.

Mụ Bertin liến thoắng như con buôn chào hàng:

- Kể ra thì giả mù là ngon ăn nhất, được nhiều tiền nhất. Nhưng phải là người có khiếu cơ. Mỗi ngày phải đi ngoài đường vài trăm mét, tay cầm chiếc gậy sơn trắng đập đạp vào bậc vỉa hè để dò đường, thỉnh thoảng dám đập đầu mình vào cột đèn, khi bác sỹ chiếu đèn pha vào mắt để kiểm tra vẫn phải tỉnh bơ không chớp mắt. Không phải ai cũng làm được.

Léonie Wallon khẽ rùng mình:

- Bà nói đúng, làm mù khó quá. Có lẽ giả điếc ngon hơn…

Louise đáp bằng giọng con nhà nghề lão luyện:

- Thưa bà thân mến, nhìn bên ngoài thì tưởng thế thôi. Giả điếc lại có những đòi hỏi riêng của nó. Nhất là phải đặc biệt cảnh giác cao độ. Luôn luôn phải tự nhủ thầm: “Mình điếc đặc. Mình điếc đặc”. Lơi lỏng một tí tẹo thôi là lộ tẩy liền. Như đang đi ngoài đường chợt nghe có người gọi lại giật nảy mình chẳng hạn. Hoặc đang ngồi trong nhà thấy tiếng gõ cửa liền đứng dậy đi ra mở. Những phản ứng theo thói quen từ lâu đời ấy vô cùng phản trắc, chúng có thể xảy ra bất chợt bất cứ lúc nào, không dễ gì chế ngự. Chưa kể tới những âm thanh choáng óc mà bác sỹ khám nghiệm đưa vào ống nghe gắn nơi tai bà để thử. Tập điếc mất khá nhiều thời giờ và phải chịu đựng không ít gian truân…

Đoạn miêu tả những khổ hình của người giả điếc chắc đã gây ấn tượng sâu sắc nơi bà Léonie Wallon.

- Chịu thôi! Tôi chả chơi trò đó. Không bao giờ.

- Hay là giả liệt, thưa bà? Giả bị bán thân bất toại, ngồi xe lăn. Chẳng phải làm gì hết, chỉ việc ngồi trên xe lăn cho người ta đẩy đi. Dễ ợt!

Bà Léonie bất giác giật lùi:

- Không, không chịu nổi. Ngồi như vậy, tôi sẽ không ngớt nghĩ tới những người khốn khổ bị liệt thực. Và mắc cỡ cả đời.

Lần đầu tiên trên mặt Louise Bertin thoáng vẻ phật ý.

- Bà thật khó tính quá xá. Nếu vậy, chỉ còn lại chứng suy sụp toàn thân thôi. Nhưng được trả rất ít: 4 triệu, xin ông bà nhớ cho chỉ được 4 triệu thôi đây nha! Được cái dễ đóng giả nhất hạng.

Bà Wallon rụt rè hỏi:

- Thế tôi phải làm những gì?

- Chẳng phải làm gì hết. Tôi sẽ cho bà uống mấy viên thuốc tiêu mỡ, bà vô phòng đóng kín mọi cừa chính, cửa sổ ở tịt trong đó mười lăm ngày không động chân động tay. Khi được đưa vào viện, số thuốc họ bắt uống vô bụng sẽ khiến bà đờ đẫn tới mức chẳng cần giả bộ nữa.

Bà Léonie Wallon cúi đầu nhìn thân hình ốm o trơ xương của mình.

- Đã thế này mà còn uống thuốc tiêu mỡ nữa ư? Tôi được có 45 kg hơi.

- Thế mới tốt! Kết quả sẽ càng ngoạn mục. Ngoài ra, tôi chẳng còn gì khác để giới thiệu với ông bà. Phải quyết định đi thôi.

Ông Eugène Wallon xen vào:

- Đúng đấy, Léonie. Em phải quyết đi. Chịu đựng một phen ngắn ngủi thôi mà. Nghe lời hướng dẫn của bà đây đi nào. Phải nghĩ tới số tiền lớn ta sẽ được lãnh chứ…

Bà Léonie nhìn chồng, nhìn người nữ y tá, lại nhìn chồng, mãi mới tuyên bố ưng thuận…

Mụ Louise Bertin lưu lại vài ngày trong căn hộ tại Clermont Ferrand theo dõi kết quả đợt “điều trị”…

Mụ thấy ngay không có gì trục trặc, liệu pháp của mụ tỏ ra hiệu nghiệm hơn dự kiến nhiều. Hình nhân Léonie biến thành bộ xương biết nói, đã không động chân động tay lại bị lương tâm giày vò vì chuyện bày trò lừa đảo nên bà bắt đầu suy sụp thực sự cả về thể chất lẫn tâm thần kinh…

Thành ra chỉ sau một tuần ông chồng đã phải đưa bà vào cấp cứu trong bệnh viện. Mụ Bertin trở về biệt thự lộng lẫy của vợ chồng mụ ở La Celle Saint-Cloud…

Lại trúng mánh lần nữa rồi. Sau khi nhân viên Quỹ cứu trợ Xã hội tới kiểm tra bệnh trạng bà Léonie, mụ sẽ nhận phần của mụ. Chắc ăn như tất cả những lần trước, vì vợ chồng Wallon không điên tới mức đút túi toàn bộ số tiền được lãnh. Để bị tố giác và mất tất cả. Không, cũng như những người trước, họ sẽ phải chi ra một phần ba như hợp đồng miệng đã thỏa thuận.

Ngày 26 tháng Năm năm 1959, tức một tháng sau. Giờ ăn sáng của hai vợ chồng nhà Jacques và Louise Bertin. Chồng ngồi nhấm nháp bánh sừng bò nhúng cà phê sữa, vợ lật các tờ báo địa phương tìm những nạn nhân gặp may trong tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động…

Tiếng chuông cửa. Bà vú ra mở, rồi trở vào cùng với một người đàn ông khoác áo mưa. Anh ta tự giới thiệu:

- Cảnh sát trưởng Guerand… Xin được hỏi bà Louise Bertin vài điều.

Jacques Bertin can thiệp ngay tức thì, đầy tự tin ở trình độ nắm pháp luật của mình. Gã đã nghiên cứu tất cả những luật lệ cần thiết để phòng trường hợp vợ gặp rắc rối.

- Xin vui lòng cho biết bà nhà tôi có điều gì không phải?

Nhưng gã không hề dự đoán được câu trả lời của viên cảnh sát:

- Thưa ông, bà Louise Bertin bị tình nghi giết người. Đúng lúc đó, nhân vật nữa xuất hiện giữa phòng, trong bộ đồ tang. Ông ta chỉ tay giữa mặt mụ Louise, căm hờn thét lên:

- Chính nó! Ông cảnh sát trưởng ơi, chính nó giết vợ tôi!

Louise Bertin giật nảy…

Cảnh sát trưởng Guerand từ tốn giải thích:

- Sau khi từ bệnh viện trở về nhà, bà Léonie Wallon đã tự vẫn. Để lại bức thư tuyệt mệnh nói rõ vì bà hối hận điều đã làm. Ông Wallon đây tới gặp chúng tôi tố giác các người đã nhúng tay vào vụ này như thế nào: lừa đảo Quỹ cứu trợ Xã hội, thuốc tiêu mỡ và các trò bịp bợm khác. Bi kịch là ở chỗ bà đã thành công quá mức, bà Bertin! Bà đã gây ra một cơn suy sụp toàn diện cho bà Wallon đáng thương khiến bà ấy thiệt mạng.

Louise Bertin đã kịp trấn tĩnh. Mụ làm ra vẻ phẫn nộ:

- Chẳng hiểu chuyện này là thế nào nữa. Tôi chẳng quen biết gì cái ông này, thử hỏi xem là tôi có quan hệ gì nào?

- Có đấy, thưa bà. Có số điện thoại của bà ở nhà ông Wallon để ông trả công cho bà cố vấn, tức là bà Louise Bertin.

Gã chồng lại xông vào cuộc chiến:

- Số máy điện thoại này cũng do ông ta bịa ra như mọi chuyện kia.

Quá đau khổ vì vợ chết, ông này lú lẫn đổ vấy tùm lum. Tôi nói không sai.

Cảnh sát trưởng Guerand gật đầu:

- Tôi cũng đã từng cho là như vậy. Nhưng vợ ông đã phạm một sai lầm lớn. Vì muốn khoe tài, hoặc vì muốn nêu bằng chứng cụ thể, vợ ông đã kể lại ba trường hợp trước đây. Ông Wallon là người có trí nhớ rất tốt. Ông vẫn nhớ ba trường hợp đó: một người đàn ông mù ở Lille, một bà liệt ở Montbrisson và một ông điếc ở Canclae. Chúng tôi đã tới từng nơi kiểm tra kỹ, mấy ca này đều có thật.

Louise Bertin chưa chịu đầu hàng:

- Mấy ca đó chứng minh được cái gì nào? Ông Wallon đọc thấy trên báo chí, thế thôi.

- Chúng tôi đã mở cuộc điều tra tại chỗ. Kết quả thật đáng ngạc nhiên. Người mù vẫn sáng mắt, người bại liệt vẫn đi lại như thường và ông điếc vẫn thính tai như mọi người, mà cả ba người này đều không có ai tới lễ nhà thờ Đức Bà ở Lourdes hết… Thế nào, bà Bertin, bà giải thích sao?

Mụ Louise đột nhiên như già đi mười tuổi. Quay nhìn ông Wallon với vẻ buồn bã:

- Tôi không hiểu nổi. Thông thường mấy viên tiêu mỡ đó đâu có nguy hại gì…

Sáu tháng sau, hai vợ chồng bị đưa ra hầu tòa. Louise lãnh mười năm tù ngồi vì tội giết người không cố ý và tội lừa đảo. Chồng mụ lãnh án hai năm tù vì tội đồng phạm, nhưng được hưởng án treo. Ít lâu sau, Louise tự sát trong xà lim. Bác sỹ kết luận: do cơn suy sụp toàn diện đột ngột xuất hiện. Như trường hợp bà Léonie Wallon. Nhưng khác ở chỗ: thật sự chứ không phải nhân tạo.