ầu tiên xuất hiện Blue (1), sau đó đến White, sau đó nữa là Black và trước khi câu chuyện bắt đầu còn có Brown. Brown dạy nghề cho Blue, truyền cho anh ta những mẹo mực trong nghề, và khi Brown về già, Blue là người thay thế. Câu chuyện đã bắt đầu như vậy. Địa điểm nơi câu chuyện xảy ra là New York, thời gian là hiện tại, hai yếu tố này sẽ không thay đổi bao giờ. Hàng ngày Blue đến văn phòng, ngồi tại bàn làm việc của mình, chờ đợi một điều gì đó xảy ra. Đã một thời gian dài chẳng có chuyện gì xảy ra cả, cho đến khi một người đàn ông có tên là White bước vào văn phòng và câu chuyện đã bắt đầu như vậy.

Vụ việc xem ra cũng có vẻ đơn giản. White muốn Blue theo dõi một người đàn ông có tên là Black và để mắt coi chừng anh ta trong trong một khoảng thời gian cần thiết. Hồi còn làm việc cho Brown, Blue đã từng giải quyết nhiều vụ việc lặt vặt, vụ việc lần này có vẻ như cũng chẳng có gì khác biệt, thậm chí có lẽ còn là trường hợp dễ dàng nhất.

Blue cần công việc, vì thế anh lắng nghe White và không hỏi han gì nhiều. Anh đoán chắc đây là một vụ dính dáng đến chuyện hôn nhân và White là một anh chồng có máu ghen. White không đòi hỏi gì phức tạp. White nói rằng anh ta muốn hàng tuần nhận được một bản báo cáo gửi đến một hòm thư có số hiệu như thế… như thế…, bản báo cáo cần được đánh máy làm hai bản trên khổ giấy dài cỡ thế này, rộng cỡ thế kia. Hàng tuần, Blue cũng sẽ được nhận một tấm séc gửi qua đường bưu điện. Rồi White nói cho Blue biết nơi ở của Black, hắn ta trông như thế nào, và những điều đại loại như thế. Khi Blue hỏi White xem theo anh ta thì vụ này sẽ kéo dài độ bao lâu, White trả lời rằng anh ta không rõ. Cứ gửi báo cáo hàng tuần, anh ta bảo vậy, cho đến khi có thông báo cụ thể hơn.

Thật ra thì Blue cũng thấy vụ này có cái gì đó hơi lạ lùng. Nhưng nếu nói anh ta thấy ngần ngại thì hơi quá. Song có một điều là Blue không thể chắc chắn nổi một điều gì ở White cả. Chẳng hạn bộ râu đen cùng với hàng lông mày rậm của anh ta. Rồi nước da trắng đến bất thường của anh ta nữa, cứ như thể anh ta đắp bột lên người vậy. Blue không phải là tay mơ trong chuyện hoá trang; để phát hiện ra trường hợp này, với anh ta, không phải là một việc khó. Brown là sư phụ của anh, quan trọng hơn, hồi chưa giải nghệ, Brown là tay số một trong nghề. Do đó mà Blue bắt đầu nghĩ có thể là mình đã nhầm, vụ này chẳng có gì dính dáng đến chuyện hôn nhân. Nhưng Blue chẳng rút ra được điều gì sâu sắc hơn phỏng định này vì White vẫn đang tiếp tục truyền đạt cho anh, và Blue phải tập trung lắng nghe anh ta nói.

Mọi thứ đã được sắp đặt rồi, White bảo. Có một căn phòng nhỏ đối diện trực tiếp với nơi Black đang ở. Tôi đã thuê nó rồi, hôm nay anh có thể chuyển đến đó. Tiền thuê nhà sẽ được trả cho đến khi nào vụ này kết thúc.

Tốt rồi, Blue nói rồi nhận lấy chìa khoá căn phòng từ tay White. Như vậy sẽ khỏi phải mất thời gian đi lại lôi thôi.

Đúng vậy, White đáp, đồng thời đưa tay vuốt bộ râu.

Và thế là mọi chuyện đã được sắp đặt. Blue đồng ý nhận việc và họ bắt tay nhau tỏ sự hợp tác. Để thể hiện sự tin tưởng của mình, White còn trả trước cho Blue mười tờ năm mươi dollar.

Vậy đó, câu chuyện đã bắt đầu như thế. Một anh chàng có tên Blue và một người đàn ông tên White, người mà con người thật của anh ta không giống như vẻ bề ngoài. Không sao cả, Blue tự nhủ sau khi White ra về. Mình chắc là anh ta có những lý do riêng. Vả lại, đó không phải là vấn đề của mình. Điều duy nhất mà mình phải lo lắng bây giờ là tiến hành công việc đã nhận.

Đó là ngày 3 tháng 2 năm 1947. Dĩ nhiên, Blue không biết rằng vụ việc này sẽ kéo dài hàng năm trời. Bởi hiện tại vốn chẳng sáng sủa hơn quá khứ một chút nào, sự bí ẩn của nó cũng mịt mù như bất cứ cái gì thuộc về tương lai. Thế giới này là vậy: tại một thời khắc người ta chỉ có thể dấn được một bước, nắm bắt được một từ rồi đến bước tiếp theo, từ tiếp theo. Tại thời điểm này, có những điều nhất định mà Blue không thể hiểu được. Hiểu biết vốn đến chậm, và khi nó đến, nó thường bắt người ta phải trả một cái giá không rẻ.

White rời văn phòng và một lát sau, Blue nhấc điện thoại và gọi cho vị hôn thê tương lai của mình. Anh phải đi giải quyết một vụ việc. Anh nói với người yêu. Đừng lo lắng nếu thi thoảng không liên lạc được với anh. Lúc nào anh cũng nghĩ tới em

Blue lấy cái túi đeo vai nhỏ màu xám từ trên giá xuống và nhét vào trong đó một khẩu súng lục cỡ 38 ly, một ống nhòm, một cuốn sổ và những đồ nghề khác. Rồi anh dọn dẹp bàn làm việc, sắp xếp đống giấy tờ cho ngăn nắp và khoá cửa văn phòng lại. Từ đó, anh đến chỗ căn phòng mà White đã thuê cho anh. Địa chỉ của căn phòng đó không quan trọng. Cứ cho đó là khu phố ở Đồi Brooklyn đi, để khỏi phải tranh cãi. Một con phố yên tĩnh, ít người qua lại, không cách xa cầu lắm - có thể là phố Orange chẳng hạn. Trên con phố này, vào năm 1885, Walt Whitman đã cho ra mắt ấn bản đầu tiên tập thơ Lá cỏ và cũng tại nơi đây, Henry Ward Beecher đã lên án chế độ nô lệ ngay trên bục giảng kinh của ngôi nhà thờ mới được xây dựng của ông. Đó, dấu ấn đặc biệt của nơi này chỉ có vậy.

Đó là một căn hộ nhỏ nằm trên tầng ba của một toà nhà bốn tầng xây bằng đá cát kết nâu. Blue hài lòng vì thấy căn hộ rất đàng hoàng, tươm tất, và khi đi quanh phòng xem xét đồ đạc, anh phát hiện ra mọi thứ trong căn phòng này đều mới: giường, bàn, ghế, thảm trải sàn, khăn trải giường, đồ bếp, tất cả mọi thứ. Có cả một bộ đồ nghiêm chỉnh treo trong tủ quần áo, Blue không biết bộ đồ đó có phải dành cho mình không, anh mặc thử và thấy nó vừa như in. Đây không phải là nơi rộng rãi nhất mà mình đã từng ở nhưng căn phòng này cũng khá ổn - anh tự nhủ trong khi cứ đi đi lại lại hoài từ đầu phòng đến cuối phòng.

Anh trở ra ngoài đường, băng qua con phố, bước vào toà nhà đối diện. Tại lối vào, anh tìm xem cái tên Black có trên một cái hộp thư nào không, cuối cùng cũng phát hiện ra nó: Black - tầng 3. Tốt rồi. Anh quay về căn phòng của mình và bắt tay vào việc.

Vén tấm màn cửa sổ, anh quan sát và thấy Black đang ngồi bên một cái bàn trong căn phòng bên kia phố của y. Theo những gì Blue nắm bắt được, anh đoán Black đang viết. Kiểm tra bằng ống nhòm thì đúng là như vậy. Tuy nhiên, thấu kính của ống nhòm không đủ nét để thấy rõ những dòng viết, vả lại giả dụ nó có đủ độ nét như vậy, Blue cũng không chắc mình có thể đọc được những dòng chữ ngược đó. Bởi vậy, tất cả những gì mà Blue có thể chắc chắn được là Black đang ghi chép gì đó vào một cuốn sổ với một cây bút màu đỏ. Blue rút cuốn sổ của mình ra và ghi: ngày 3. 2, lúc 3 giờ chiều, Black ngồi viết tại bàn của mình.

Thi thoảng, Black lại ngừng bút và nhìn ra ngoài cửa sổ. Thoạt đầu, Blue nghĩ rằng y đang nhìn thẳng vào mình và tìm cách lảng tránh tia mắt của y. Nhưng quan sát kỹ hơn, anh phát hiện ra đó chỉ là một cái nhìn mông lung, thể hiện dòng suy nghĩ miên man hơn là một sự chăm chú quan sát, cái nhìn ấy vô hình hoá mọi thứ hơn là nhằm thâu nhận sự vật vào tầm mắt. Chốc chốc, Black lại rời ghế và biến vào một chỗ khuất nào đó trong căn phòng, một góc nhà - Blue đoán thế - mà cũng có thể là phòng tắm, nhưng chưa bao giờ y vào trong đó lâu cả, bao giờ y cũng nhanh chóng trở lại bàn làm việc của mình. Chuyện này cứ tiếp diễn như thế vài tiếng đồng hồ và Blue vẫn không hiểu nổi y làm thế để làm gì. Vào lúc sáu giờ, Blue ghi dòng thứ hai vào cuốn sổ tay của mình: việc này kéo dài vài giờ.

Không hẳn là Blue thấy nản nhưng anh cảm thấy ấm ách. Không thể nào đọc được những gì mà Black viết, đến lúc này mọi thứ vẫn là số không. Có lẽ, y là một thằng điên âm mưu làm nổ tung thế giới này chăng, Blue nghĩ. Có thể những dòng chữ đó có liên quan đến công thức bí mật của y chăng... Nhưng lập tức Blue tự cảm thấy ngượng bởi ý nghĩ trẻ con ấy. Còn quá sớm để có thể hiểu rõ bất cứ điều gì, anh tự nhủ, và trong lúc này anh quyết định mình sẽ không đưa ra một phán xét nào cả.

Anh cứ nghĩ vơ vẩn hết chuyện này đến chuyện khác, cuối cùng, ý nghĩ của anh dừng lại ở hình ảnh vị hôn thê tương lai của mình. Tối nay họ đã định đi chơi cùng nhau, anh nhớ lại, nếu hôm nay White không xuất hiện ở văn phòng cùng với vụ việc mới này thì bây giờ anh đang ở bên nàng rồi. Đầu tiên, bọn họ sẽ đi ăn ở nhà hàng Trung Hoa ở phố 39, nơi mà bọn họ sẽ phải đánh vật với những chiếc đũa và phải lén dùng tay để ăn, sau đó, họ sẽ đến rạp Paramount xem một suất chiếu bóng đúp (2). Trong một khoảnh khắc, anh hình dung rất rõ khuôn mặt của nàng (nàng đang cười, cặp mắt cau lại giả đò bối rối), và anh nhận ra đáng nhẽ mình nên ở bên nàng hơn là ngồi chôn chân ở đây trong căn phòng nhỏ mà việc này chỉ Chúa mới biết nó sẽ kéo dài bao lâu. Anh định nhấc điện thoại tán gẫu với nàng một chút nhưng lại do dự, rồi quyết định không làm thế. Anh không muốn tỏ ra yếu mềm. Nếu nàng biết anh cần có nàng như thế nào, anh sẽ đánh mất thế mạnh của mình và điều đó thật không hay. Đàn ông luôn phải tỏ ra là kẻ mạnh hơn.

Bây giờ Black đã dọn bàn và dẹp đám giấy tờ đi để ăn tối. Y ngồi đó, nhai từ từ, vừa ăn vừa nhìn ra ngoài cửa sổ với cái nhìn lơ đãng đặc biệt của y. Nhìn chỗ thức ăn, Blue nhận ra mình cũng đang đói, anh chạy vào chỗ trạn bếp tìm cái gì đó để ăn. Anh lấy một hộp thịt hầm và dùng một lát bánh mì trắng chấm với nước thịt. Sau bữa tối, anh chợt nhen lên hy vọng rằng Black sẽ đi ra ngoài khi nghe thấy tiếng lục xục bất ngờ từ căn phòng của Black. Nhưng chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Mười lăm phút sau, Black lại ngồi vào bàn, lần này y đọc một cuốn sách. Bên cạnh y có một ngọn đèn bàn và Blue có cơ hội để quan sát rõ khuôn mặt của Black hơn trước đó. Blue áng chừng tuổi y cũng trạc tuổi mình, chỉ hơn kém độ một hai tuổi. Nghĩa là y khoảng chừng hai tám hai chín hoặc hơn ba mươi một chút. Anh cảm thấy khuôn mặt của Black cũng dễ chịu, chẳng có điểm nào đặc biệt so với hàng ngàn khuôn mặt khác mà người ta nhìn thấy hàng ngày. Blue thất vọng vì điều này, vì anh vẫn nghĩ Black là một gã điên. Blue nhìn qua ống nhòm và đọc tựa đề cuốn sách mà Black đang đọc. Đó là cuốn Walden của Henry David Thoreau. Blue chưa từng biết đến cuốn sách này trước đó và anh ghi lại cẩn thận tên cuốn sách vào sổ tay của mình.

Khoảng thời gian còn lại của buổi tối hôm đó trôi qua như thế, Black chỉ ngồi đọc sách và Blue thì chỉ ngồi quan sát y đọc. Thời gian thì cứ trôi đi, Blue mỗi lúc lại thấy nản hơn. Anh không quen với việc ngồi không như thế này, xung quanh bóng tối đang vây lấy anh, anh bắt đầu thấy căng thẳng. Anh muốn hoạt động, đi lại, làm việc. Tôi không phải người làm việc theo kiểu Sherlock Holmes, anh đã nói với Brown như vậy hễ khi nào ông chủ của anh giao cho những nhiệm vụ đòi hỏi anh phải ngồi một chỗ hơi lâu. Hãy giao cho tôi một công việc gì đó khiến tôi lúc nào cũng phải luôn chân luôn tay. Giờ đây, khi chính anh trở thành ông chủ thì anh lại nhận được một việc như thế này: một vụ mà chẳng có việc gì để làm cả. Vì chỉ ngồi nhìn một người nào đó đọc sách và ghi chép thực chất là không làm gì hết. Cách duy nhất giúp Blue có thể hiểu được điều gì đang diễn ra là nhập vào trong đầu của Black để xem y đang nghĩ gì, mà cách đó dĩ nhiên là bất khả rồi. Vì thế, dần dần, đầu óc của Blue lại trở ngược lại quá khứ. Anh nhớ đến Brown, nhớ dến một số vụ mà hai người đã cùng làm với nhau, nhấm nháp lại ký ức về những vụ việc thành công của cả hai người. Vụ Redman chẳng hạn, vụ đó họ phải theo dõi một nhân viên thu ngân của ngân hàng, kẻ đã biển thủ 250. 000 dollar. Lần ấy, Blue đã phải đóng giả là một tay chuyên cá độ và dụ Redman đặt cược với mình. Truy số tiền đem đặt cược đó ra thì đúng là số tiền bị mất của ngân hàng và gã Redman rốt cục phải nhận được điều mà hắn đáng phải nhận. Lý thú hơn nữa là vụ của Gray. Gray đã bị mất tích hơn một năm và vợ của ông đinh ninh rằng ông đã chết. Blue đã xem xét tất cả những nguồn tin tức thông thường và chẳng phát hiện ra điều gì. Thế rồi, vào ngày anh đang chuẩn bị cho bản báo cáo cuối cùng, bất ngờ anh gặp ông ta tại một quán bar, chỉ cách nơi vợ ông ta đang sống chưa đến hai dãy nhà, người vẫn đang tin rằng ông sẽ không bao giờ quay về. Tên của Gray giờ là Green nhưng bất chấp điều này, Blue vẫn chắc chắn Green chính là Gray vì suốt ba tháng trời lúc nào anh cũng đem theo tấm ảnh người đàn ông ấy bên mình và đã thuộc nằm lòng khuôn mặt ông ta. Câu chuyện hoá ra liên quan đến căn bệnh mất trí nhớ ở con người. Blue đưa Gray trở lại gặp vợ mình và mặc dù không thể nào nhớ nổi bà ta và vẫn tiếp tục tự xưng là Green, ông vẫn cảm thấy mến bà và vài ngày sau ông xin được kết hôn với bà. Thế là bà Gray trở thành bà Green, cưới cùng một người đàn ông lần thứ hai trong đời, trong khi Gray không bao giờ còn có thể nhớ lại quá khứ - và ông vẫn bướng bỉnh phủ nhận là mình đã quên hết mọi thứ - điều đó dưòng như vẫn không làm ông mất thoải mái với cuộc sống hiện tại. Ở quãng đời trước, Gray vốn là một thợ cơ khí, bây giờ, ông - Green - lại làm nhân viên quầy bar trong một quán rượu cách nơi trước kia mình sống hai dãy nhà. Ông thích pha các đồ uống, ông bảo vậy, thích chuyện trò với những người vào quán, ông không thể tưởng tượng mình có thể làm được một nghề nào khác. Tôi sinh ra để làm nghề rót rượu, ông nói với Brown và Blue như thế trong đám cưới của ông và bọn họ là ai mà có quyền phản đối những gì một con người đã chọn lự cho cuộc đời mình...

Đó là những ngày tươi đẹp đã xa rồi, Blue tự nhắc mình như thế khi anh thấy Black đã tắt điện trong căn phòng bên kia phố. Có biết bao điều lạ lùng và những sự ngẫu nhiên nực cười. Phải, không phải vụ nào cũng thú vị cả. Mày phải quen với cả cái hay lẫn cái dở chứ.

(1) Tên các nhân vật trong tác phẩm này có một ý nghĩa ẩn dụ. Đó đều là các từ chỉ màu quen thuộc trong tiếng Anh: Blue (Lam), Black (Đen), White (Trắng), Brown (Nâu), Gray (Xám), Green (Lục), Violet (Tím). Ngay cả tên con phố Orange (màu Cam) cũng vậy.

(2) Nguyên văn double feature: suất chiếu bóng trình bày liên tiếp hai bộ phim.