ảm tạ ba mợ về những khích lệ quý báu đã dành cho chúng con.

Từ thuở ban sơ đến ngày tận cùng, thương yêu tặng anh và các con.

Vạt nắng chiều đục và đậm mầu len qua ô cửa nhỏ rọi một vệt dài ấp áp lên khuôn mặt mệt mỏi của Lài. Ánh sáng ươm và nhuộm vàng mái tóc Lài, những sợi tóc vốn đã hoe vàng nay long lanh và sáng rõ dưới nắng chiều muộn màng. Nàng ngồi thu hình yên lặng, hait ay khoanh trước ngực đè lên chiếc giỏ đan bằng nylon có những bông hoa hồng và trắng nằm xen kẻ, khum khum, chúm chím. Chiếc giỏ là kỷ niệm sau cùng của Hương, bạn Lài, khoảng thời gian Hương còn làm trong tổ hợp đan len và làm giỏ. Ở nhà hiện thời những chiếc xách tay tương tự như của Lài rất thông dụng và là món trang sức tuy rẻ tiền nhưng ít nhất cũng tỏ một phần nào cái nữ tính muôn đời của người phụ nữ: đỏm dáng. Ngoại đã chọn cho Lài chiếc áo chemise đẹp nhất, chiếc quần khá nhất, và đôi giầy mua lại của thiếm Vương cạnh nhà, tuy cũ nhưng cũng còn coi được và khá êm chân. Hành trang của nàng nằm gọn trong chiếc túi bằng vải thô dầy mầu xanh đậm nằm gọn, kín đáo dưới chân Lài.

Nàng liếc nhẹ sang người hành khách ngồi bên cạnh. Đôi bàn tay người đàn bà trắng toát với những ngón tay to lớn dị thường. Ánh nắng soi rõ những sợi lông tơ mơn mởn vàng óng. Những đầu ngón tay sơn đỏ kỷ lưỡng và bóng loáng. Chiếc nhẫn kim cương sáng lấp lánh nằm kiêu hãnh nằm kiêu hãnh ở ngón tay áp út càng tô điểm thêm vẻ đẹp cho đôi bàn tay đó. Lài cúi đầu len lén nhìn bàn tay mình. Cũng mầu da đó nhưng không trong sáng bằng ngón tay nàng nhỏ bé hơn, tươi trẻ và bon nớt hơn; không có những móng sơn đỏ chót, không trang sức. Lài thấy mình quê kệch. Cùng với ý nghĩ đó, Lài rụt tay lại, dấu đôi bàn tay lại. Trong đám người ngồi trên chiếc máy bay khổng lồ này, Lài thấy mình lạc lõng hơn bao giờ cả. Những mái tóc vàng, nâu, đen, hung hung đủ cả, thế nhưng Lài vẫn thấy mình bị tách rời hẳn ra trong đám đông. Lài ngồi thu mình trong lòng ghế rộng, riêng biệt, nghèo nàn trong bộ quần áo không hợp thời trang. Điều này Lài chỉ biết đến khi bắt đầu so sánh với đám đông chung quanh nàng. Trông nàng buồn bã và khác thường quá!

Những ngày ở quê nhà, ừ mới ngày hôm qua, hôm kia đó, nàng sống chui rúc bên cạnh bà ngoại, riêng biệt ở một xó. Thế giới, quê hương mà Lài đã được sinh ra, lớn lên, đã đẩy nàng sang một bên lề, không cho hội nhập, cuốn vào giòng đời đó, cũng chỉ vì Lài là đứa con mang hai giòng máu. Cả tâm hồn, con tim Lài là người Việt Nam, là phần thuộc về mẹ nàng, là phần mà nàng đã hãnh diện mang lấy và chỉ mong muốn được chấp nhận, được yêu thương, được nhìn như một người con nước Việt, người con của quốc gia có hình chữ S nằm uốn mình khiêm tốn bên bờ Thái Bình Dương như trong một bài học về địa dư mà Lài đã được học khi xưa. Thế nhưng người ta không đọc được trong tâm hồn nàng mà chỉ thấy mắt Lài sao xanh quá, màu xanh biếc và trong vắt như màu của đại dương.

Mầu xanh sao kỳ dị, ma quái và cuốn hút theo chiều sâu của mắt. Riềm lông mi hoe hoe vàng tô điểm thêm mầu sắc. Mái tóc dài óng được túm lại đằng một sợi thun đỏ trông như bó râu bắp được phơi vừa tầm nắng. Nàng thừa hưởng ở mẹ cái mũi xinh xinh vừa phải, rất Việt Nam. Đó là điều Lài thấy hãnh diện thầm mỗi khi soi gương. Cũng chính vì vậy mà trông Lài khác lạ. Nàng đứng chênh vênh ở giữa hai nền văn minh, ngơ ngác và buồn bã đến tội nghiệp. Trong chiếc áo bà ba mầu xanh nhạt, nhạt hơn mầu mắt của Lài, dưới chiếc quần đen đã sờn và xổ lông nhiều chỗ. Những đường may, nét chỉ đến nay đã đổi mầu sang mầu đùng đục, nhờ nhờ, cái mầu của đói khổ, của thiếu thốn. Có một cái gì tương phản quá rõ ràng mà người ta có thể nhận thấy ngay. Những đứa trẻ đồng trang lứa chẳng thèm chơi với Lài, chúng xa lánh Lài. Người ta hắt hủi, ruồng rẫy và xếp loại nàng vào một ngăn riêng biệt. Người ta xô đẩy những đứa trẻ như Lài sang bên lề cuộc sống. Lài không còn được đến trường cũng chỉ vì lai lịch của nàng. Khi lớn lên nàng đã biết mình và còn hàng ngàn đứa trẻ khác cùng số phận như mình chỉ là nạn nhân của chiến tranh, Lài là tàn tích của Mỹ Ngụy, một thứ rác rưởi mà người Mỹ đã bỏ lại. Những người không ghét Lài thì qua hình ảnh của nàng, cả một thời vàng son thuở nào được nhớ đến với rất nhiều tiếc nuối. Kẻ không ưa nàng chỉ thấy những đứa trẻ như Lài là một cái gai cần phải loại bỏ.

Lài chỉ muốn sự yên ổn. Ở đây cái hạnh phúc rất gần nhưng cũng thật xa. Hạnh phúc ấy tầm thường lắm. Một bữa ăn no bụng hơn thường nhật, một cơn mưa rào đổ xuống làm dịu những cơn nóng, những bụi bặm của ngày. Lài thấy chung quanh và ngay cả chính mình suốt ngày chật vật vì miếng ăn, sự sống. Chỉ có đêm với bóng tối, với yên tịnh, với thời gian hình như kéo dài hơn, bao la hơn và loãng hơn. Lài mới dám mơ. Mơ đến một chân trời xa lạ; một hình bóng mơ hồ được thêu dệt qua óc tưởng tượng non nớt của nàng. Cuộc đời có lẽ dễ thở hơn với những giấc mơ, cho dù những giấc mơ cho tròn hay có thể chẳng bao giờ đến. Những giấc mơ xen kẽ vào cuộc sống cho đời sống đỡ căng thẳng, để cứ thế mà cuộc đời tiếp tục trôi qua theo với thời gian. Và cũng ở trong góc tối của mơ mộng đó Lài đã nghĩ đến phần đất tự do bên kia, đến người cha mà Lài chỉ biết lờ mờ qua bức ảnh cũ mà mẹ nàng còn để lại. Một phần của mình thuộc về một thế giới khác, một xã hội khác, chắc chắn hoàn toàn bị diệt với đời sống mà Lài đang sống. Mình sẽ được đón nhận ra sao? Đó là câu hỏi mà Lài thường đặt ra khi nghĩ tới bến bờ bên kia. Có bao giờ không nhỉ? Có bao giờ cha nàng nhớ tới hay nghĩ tới Lài chăng? Lài chưa bao giờ dám nói những điều mà nàng nghĩ, suy luận, cho Ngoại nghe. Lài giữ kín những tâm tư, những ước mơ diệu vợi, những oán hờn xót xa, vì Ngoại đã đem hết yêu thương mà nuôi dưỡng Lài. Hãy để cái cây mà Ngoại cố công chăm sóc được phát triển, lớn mạnh và tươi đẹp như Ngoại mong. Hãy cho gió cuốn đi hết những ưu tư, băn khoăn, tủi hờn, để mắt Lài được trong hơn, sáng hơn

Chiếc máy bay chợt chao đi, Lài nhắm nghiền mắt, tay bấu chặt thành ghế. Có tiếng nói lao xao. Lài không hiểu và càng sợ hãi hơn. Có khi nào thay vì đến bến bờ xa lạ với người cha đang chờ đợi, với nơi chốn mà Lài thường tưởng tượng, chiếc máy bay lại đi vào lòng đại dương, chôn vùi tất cả những người có mặt chung quanh nàng, chôn vùi những mơ ước, những chân trời mà Lài đã vẽ ra. Trong lúc này, hình ảnh Ngoại lại rõ ràng hơn cả. Lài nhớ đến cả từng nếp nhăn trên mặt Ngoại, cái bớt nâu nâu nằm ở gần trái tai Ngoại. Và Lài nhớ đến cả làn hơi ấm thoảng với mùi dầu xanh từ Ngoại toát ra lúc ôm Lài lần cuối tiễn nàng lên máy bay. Tự dưng Lài thấy bình tĩnh trở lại, đầu óc bớt căng thẳng hơn và sự sợ hãi cũng vơi đi đầu với nhịp độ êm ả trở lại của chiếc máy bay. Bên ngoài trời đã nhá nhen tối, khó trông thấy gì qua khung cửa nhỏ. Không biết mình đang lênh đênh ở đâu, Lài nghĩ thầm. Quãng đường trước mặt càng thu ngắn, giờ phút trông chờ đối diện càng gần lại làm Lài thêm bồn chồn và sợ hãi. Cảm giác nôn nao đến nghẹt thở như lần nhận được thư hồi âm của cha Lài. Cánh thư mỏng dính lúc đó sao nặng và khó khăn với Lài thế. Nàng đã đánh vật với quyển tự điển Anh- Việt khá lâu mới hiểu được bức thư mà cha Lài viết. Lá thư có lẽ được viết với nhiều xúc động và ngở ngàng. Lài cảm thấy thếvới vốn Ăng Lê ăn đong của mình. Lài đọc và hiểu với quả tim giao động, với những tình cảm lẫn lộn từ bao năm qua. Cánh tay bên bờ bên kia đã áp ứng. Hình ảnh người cha đã được Lài tưởng tượng theo với ý muốn của Lài. Giờ đây Lài chỉ sợ cái hình ảnh đẹp trong tâm tưởng mình sẽ không gần với sự thật. Còn ngôn ngữ nữa? Có rất nhiều điều muốn nói nhưng liệu Lài có diễn tả đủ để cho sự cảm thông giữa hai cha con được gần gũi, để tình thương được nẩy nở. Lài vẫn cảm thấy thiếu thốn, lẻ loi, cho dù bên cạnh có Ngoại. Tình yêu của Ngoại đối với Lài tuy đầy ấp nhưng vẫn thiếu một cái gì. Có nhiều lúc nàng thấy mình tham lam, tình yêu thì bao la cũng chưa vừa. Thế nhưng Ngoại có tóc vàng, mắt xanh như Lài đâu? Lài muốn đi tìm cái phần đất xa lạ đó, xa lạ nhưng cũng quen thuộc vì là một phần của chính mình. Nàng như người đi tìm gương để soi, để thấy được chính mình.

Lài lẩm nhẩm tên và địa chỉ của người cha, chỉ sợ quên, lạc giữa rừng người xa lạ. Nàng băng khoăn không biết câu đầu tiên khi mất cha, nàng sẽ nói gì. Nhưng Lài đoán chắc cho dù bức tường ngôn ngữ cách biệt, cha Lài cũng sẽ đọc được, hiểu được cái xao xuyến, tình cảm mông lung khó diễn đạt được của đứa con gái nhỏ. Cha Lài đã tỏ vẽ ngạc nhiên khi nhận được thư nàng. Có lẽ lúc rời bỏ Việt Nam ông không biết mẹ nàng đang mang thai. Ít nhất thế cũng chứng tỏ mình không bị bỏ quên như Lài thường nghĩ. Nhìn hình ảnh người thanh niên trẻ tuổi trong bức hình mà mẹ Lài cất giữ, Lài khó tìm được những cảm giác gần gũi gì hơn. Đã rất nhiều lần Lài soi gương ngắm mình rồi lại nhìn bức ảnh, đi tìm một phần nào của chính mình qua bức ảnh đó mà sao chẳng thấy. Càng nhớ đến Lài càng nao nức, cảm giác nôn nao, hồi hộp lúc nãy trở lại làm Lài choáng váng. Nàng nhắm mắt cố tìm giấc ngủ.

Tiếng lắc mạnh của động cơ, của bánh xe chạm vào mặt đất làm Lài tỉnh giấc. Chung quanh mọi người sửa soạn lại quần áo, đầu tóc. Các bà, các cô, thoa lại son phấn. Không khí tự nhiên nhộn nhịp hẳn lên, hay tại Lài đang hồi hộp? Nàng nghe thấy rõ tiếng tim mình đập mạnh, đầu óc bừng bừng. Lài thấy sợ hãi, nàng không muốn đứng lên theo đoàn người ra đi. Cái gì đang chờ đợi nàng ở ngoài khung cửa kia? Nàng muốn níu kéo khoảng thời gian này thêm một chút nữa. Lài đã chọn lựa, thế sao lúc này lại bối rối? Khoảng cách từ chỗ nàng ngồi đến khung cửa chính gần lắm nhưng sao Lài thấy xa vời vợi, thấy mình yếu đuối, hoảng hốt một cách lạ thường.

Tiếng người đàn bà ngồi bên cạnh hỏi làm Lài giật mình:

- Are you all right, dear?

Lài ấp úng trả lời, biết là người đàn bà hỏi thăm mình:

- Yes …. Yes …

Bà ta cười nhẹ, vỗ vai Lài và đứng dậy đi ra không quên nói với lại;

- Good bye!

Lài muốn là người cuối cùng đứng lên. Chỗ ngồi này bỗng dưng trở nên thân thuộc, mà kỳ lạ thay lúc này đây Lài mới có cảm giác đó. Lài thấy như người mình dán chặt xuống đệm ghế, nghe hơi nóng từ đệm ghế ấp ủ. Người nữ chiêu đãi viên lại gần hỏi Lài. Nàng không nghe rõ lắm nhưng cũng đoán được. Lài đứng dậy, không quên cầm túi hành trang ở dưới chân ghế. Theo bước chân người nữ chiêu đãi viên hàng không ra đến cửa ngoài. Lài cứ ngỡ ngoài khung cửa chính là sân bay như ở nhà, ngờ đâu còn một hành lang dài trải thảm đẹp quá. Suốt cả hành lang không một bóng người, mọi người đã đi trước Lài khá lâu. Qua một lần cửa nữa mới ra đến ngoài phòng đợi. Không khí mát rượi. Người qua lại, lên xuống náo nhiệt. Lài đứng ngơ ngác nhìn quanh tìm kiếm, nàng không phải chờ lâu. Người đàn ông ngoài tứ tuần với bộ ria mép đậm mầu, dáng người dong dỏng, cao lớn trong chiếc chemise ngắn tay mầu vàng nhạt, đang tiến đến chỗ Lài đứng. Lài ngạc nhiên khi thấy mình bình tĩnh hẳn lại và nàng đứng chờ đợi. Chờ đợi cuộc đời trước mặt đang hé cửa. Không biết có gì sau lần cửa ấy nhưng Lài không lùi lại được nữa. Lài nhắm mắt và khẽ gọi tên Ngoại.

- Hello Lài!

Người đàn ôngtrước mặt với đôi mắt ấm áp mầu xanh nhạt, nụ cười tươi, khẽ gọi Lài.

Lài đứng yên, bối rối, cuống quít, tìm lời nhưng sao Lài như bị thôi miên. Chữ nghĩa đi đâu hết cả rồi. Lài biết mình đang đỏ mặt, đang ngượng nghịu lắm. Lài muốn gọi chữ ‘‘daddy’’ lắm nhưng sao ngượng miệng và khó khăn quá!

James tiến lại gần Lài, chần chờ chực giơ tay ôm Lài vào lòng nhưng ngừng lại, chỉ vỗ nhẹ vai Lài và hỏi:

- Are you Lài? Are you my daughter?

Lài gật đầu và chúm chím cười. Nàng thấy niềm vui đang len lỏi dần qua từng thớ thịt, ươm hồng đôi má, thắp lên ánh sáng rực rỡ ở đôi mắt, đốt cháy hết những lạnh nhạt, xa cách, sợ hãi mà Lài thấy vui, vui quá. Lài thấy hình ảnh người cha đối diện sao nhạt nhòa, thấy gò má mình sao ướt ướt. Có lẽ mình đang khóc, nhưng không phải như những lúc khóc ở một góc tốiquê nhà, khóc cho mình, cho những nhục nhằn đã qua mà Lài khóc vì sung sướng, vui mừng trước ngưỡng cửa của mong đợi.

Lần này James ôm chặt lấy Lài vỗ về. Lài đứng yên tận hưởng những giây phút hạnh phúc mà nàng đang cảm thấy và trông thấy thật sự. Lài đứng yên một lúc khá lâu rồi mới khẽ gọi:

- Daddy!

James đẩy Lài ra và hỏi bằng một vẻ ngạc nhiên có pha lẫn thích thú:

- You speak English?

Lài gật đầu ngượng ngập:

- A little …

James nắm chặt tay Lài cười to. Một vài người chung quanh đưa mắt nhìn tò mò. James đưa tay cầm hai cái xắc của Lài và kéo Lài đi. Lài đi theo người cha mà thấy bàng hoàng. Phúc đầu tiên cũng không khó khăn lắm nhưng còn nhiều điều mà Lài muốn hỏi cũng như cha nàng chắc cũng muốn biết về Lài nhiều hơn nũa. Bức thành ngôn ngữ cũng có thể vượt qua được nếu mình cố gắng – Lài tự nhủ

James đột nhiên ngừng lại và hỏi Lài. Nàng chẳng hiểu gì cả. James thấy vẻ lúng túng đến tội nghiệp của Lài, chàng chỉ cái xắc tay của Lài và hỏi bằng tiếng Việt, một thứ tiếng Việt trọ trẹ rất khó nghe, rất chậm từng tiếng một;

- Có … còn … nữa … không?

Đến lượt Lài phì cười. Nụ cười xóa tan di hết bao rụt rè, ngần ngại của lúc ban đầu. Nàng không ngờ, không ngờ James nói tiếng Việt được. Quả là một bất ngờ thích thú. Lài lắc đầu, trên mội vẫn còn nụ cười.

- No, Daddy!

James cười theo và nói gì Lài không hiểu. Nàng chỉ biết đi theo bàn tay to lớn, ấp áp đang dẫn Lài ra cửa. Nàng chẳng còn nhìn thấy ai chung quanh, chỉ thấy mình niềm vui đang dâng cao, nụ cười đậu mãi trên môi, trên mắt sáng long lanh và Lài gọi thầm trong đầu: Ngoại ơi! Ngoại có trông thấy con lúc này không?

Bên ngoài vẫn còn là đêm. Không khí ẩm ướt có khác gì Sài Gòn? Ngồi trên xe cạnh người cha mà Lài thấy lâng lâng đầu óc bay bổng tự đâu đâu. Nhìn quanh cái gì cũng mới lạ, cũng thích thú. Mặc dù đêm khuya mà xe cộ chạy nườm nượp, nhưng không sao nghe thấy tiếng bóp còi inh ỏi. Ở đâu ra mà nhiều xe thế. Cuộc sống đây sao mà sinh động và nhộn nhịp đến vậy. Ban ngày chắc còn náo nhiệt hơn nữa. Ánh đèn khắp nơi như sao sa. Lài có cảm giác như mình vừa từ cõi chết trở lại nhập với cuộc sống. Những giòng máu trong châu thân hình như luân lưu mạnh hơn, tất cả những ngột ngạt chất chứa bấy lâu nay dường như chỉ chờ dịp thoát ra, bung ra. Thỉnh thoảng gặp một vài ổ gà, xe xốc mạnh làm Lài giật mình. Những lúc đó nàng lại nghe tiếng James bảo:

- Sorry dear! – Lài thầm nghĩ giấc mơ của mình và sự thật không khác nhau bao nhiêu. Lài ngồi yên lặng đón nhận niềm vui mỗi chốc lại bừng lên mạnh mẽ làm nàng ngất ngây. Quãng đường cũng khá dài. Xe ngừng lại ở trạm kiểm soát – Lài đoán vậy – James trả tiền xe rồi tiến lên cầu. Chiếc cầu treo vĩ đại dài ngút ngàn nối từ bờ bên này sang bên bờ bên kia. Cha nàng đang thao thao nói về chiếc cầu, Lài suy luận về mấy chữ nghe được là « longest bridge in the world ». Nàng chỉ biết tủm tỉm cười và gật gù phụ họa. Cuối dốc, qua khỏi chiếc cầu treo lại một trạm kiểm soát nữa. Lần này không thấy cha nàng trả tiền nữa. Đường xá bắt đầu nhỏ hẹp hơn, vắng vẻ hơn nhưng nhiều cây cối um tùm lẫn vào bóng tối dưới ánh đèn vàng tù mù, khác hẳn lúc còn đi trên xa lộ. Có lẽ đêm nay là đêm duy nhất mà Lài không mơ mộng. Nàng đang sống với giấc mơ của mình là gì đây? Có lẽ sắp về đến nhà. Lài đột nhiên hỏi (câu hỏi này nàng đã sửa soạn từ lâu):

- Are you …married?

James quay sang nhìn Lài rồi cười nhẹ:

- Yes, once.

Câu trả lời làm Lài choáng váng. Có lẽ cả đời Lài sẽ phải đi tìm nguồn an ủi trong những giấc mơ chăng?

James nhìn gương mặt buồn xo của Lài, rồi nói:

- Your mother was my wife. I’m not married now.

Lài phụng phịu quay đi nhưng mừng rỡ thầm. Lài chỉ muốn được nói, được hiểu thông suốt cái ngôn ngữ mà cha nàng đang nói. Nàng muốn nói lên ngàn vạn lời để khoả lấp cái khoảng trống yên lặng giữa hai cha con. Lài không muốn có một khoảng cách nào hết, nàng thấy ngộp trong yêu thương vô hình nhưng bàng bạc khắp nơi. Nàng tự hứa với lòng mình sẽ là đứa con gái ngoan, hiếu thảo. Còn cha nàng đang nghĩ sao về Lài nhỉ? Lài muốn biết quá, muốn hỏi lắm nhưng không biết phải nói thế nào.

James khẽ liếc nhìn Lài. Mặt con bé sáng rỡ vì hạnh phúc. Chàng chỉ nhận thấy lờ mờ đâu đó một vài nét của An, của khuôn mặt dĩ vãng xa xưa. Cùng lúc đó James nghĩ đến Justin, thằng bạn nối khố nay không còn nữa. Ngồi chung với nhau dưới một mái trường, cùng lớn lên, cùng chia những cuộc vui của thời mới lớn và cùng chia xẻ những giây phút kề cận tử thần ở cái xứ gọi là Việt Nam. James yêu bạn như yêu tuổi thơ mình. Và An, vợ chàng cũng yêu Justin như yêu James vậy. Thật kỳ dị cho t ình yêu! An yêu sự tuyệt đối. Nàng chọn những cái hay, cái đẹp của chàng và Justin. Cho đến giờ phút này James vẫn nghĩ có lẽ An chỉ yêu chính nàng. James nhớ đến An, đến Justin của những ngày mới lớn. Đôi lúc James muốn trở lại thành phố đó, nơi chàng đã gặp An lần đầu. Thành phố hiền hòa với những bãi cát trắng phau, vắng vẻ nằm phơi mình dưới cái nắng miền nhiệt đới. Những rặng dừa cao chót vót lao xao trong gió như những tiếng thì thầm của tình nhân. Người đàn bà kỳ lạ đó đã đưa chàng từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. An đã làm cho James trưởng thành hơn trong tình yêu đó. Những năm tháng của tuổi trẻ đã qua đi chỉ còn lại kỷ niệm là Lài. Nhưng Lài không phải là một ngạc nhiên đối với chàng, có chăng là với Lài. Nhung điều đó có lẽ không giờ Lài sẽ biết đến. James thấy lại hình ảnh người bạn thiết trong Lài, trên mái tóc vàng hoe mầu lúc chín, trên những đốm tàn nhang hung hung đỏ ở gò má, ở đầu mũi. Và nhất là đôi mắt, đôi mắt xanh biếc của Justin, đôi mắt trong sáng nhưng u uẩn, rất lôi cuốn, ngược lại với tình tình vô tư của anh. Đôi mắt ngày xưa mà An đã chẳng ngại ngùng tâm sự với chàng là nàng đã bị đôi mắt của Justin ám ảnh. Đôi mắt như có ma lực quyến rũ làm say đắm lòng người. James đã phải chọn thái độ thản nhiên khi nghe An tâm sự. Chàng còn nhớ có lần đã hỏi Justin nghĩ thế nào về An. Và Justin đã trả lời James: « An cũng chỉ là một khám phá đối với tao. An vẫn là vợ mày, chỉ có vậy thôi James ». Thế nhưng tình bạn giữa hai người vẫn thắm thiết, không vì hình bóng An làm cho chia rẽ hay nhạt đi.

Kết thúc của năm 1975 đẩy James và An chia xa hoàn toàn. Những kỷ niệm của một thời vẫn làm James buồn rây rức. Khi nhận được thư Lài gửi sang, cả một thời xưa cũ sống lại. Nhưng James quyết định ngay là sẽ nhận Lài như con của chính mình. Vì An đã không còn nữa mà ngay đến Justin cũng đã vĩnh viễn ra đi. Cứu vớt một cô bé gái bé bỏng ra khỏi địa ngục là điều nên làm lắm chứ. James đã chọn lựa và hài lòng với quyết định của mình.

James khẽ liếc nhìn Lài. Tự dưng với sự có mặt của Lài, James thấy mình không còn sống nhiều với quá khứ như mỗi tháng ghé thăm mộ Justin chẳng hạn, hay ngồi ôn lại những kỷ niệm xưa. Những kỷ niệm như một cuốn phim mà có những đoạn được James ấp ủ nhớ mãi và có những đoạn … chàng không muốn nhớ đến nữa. Đã có những lúc James tự đánh lừa trí nhớ của mình để chàng có thể xóa bỏ quá khứ và để chôn vùi những ân hận, những ám ảnh thường dằn vặt chàng. Và cô bé này phải chăng là một cơ hội để James bôi xóa quá khứ, để chàng có được một sự thanh thản cho chính tâm hồn mình? Một điều mà chàng vẫn luôn tìm kiếm. Cuộc đời trước mặt James chẳng còn bao nhiêu nhưng với Lài giờ đây mới là lúc bắt đầu.

Nhìn gương mặt rạng rỡ của cô bé James thấy cảm động, thấy giữa mình và Lài kể từ giờ phút này có một liên hệ mật thiết thiêng liên nào đó. Mình không để con bé thất vọng. Những giấc mơ lúc chập chững vào đời đẹp lắm. Nếu có thể giúp Lài thực hiện điều đó tại sao mình lại ngần ngại. Hãy để cô bé tin vào những điều mà nó đã nghĩ, đã mơ. James không muốn nói lên sự thật. Câu chuyện ngày xưa đó vẫn ngủ yên từ bao năm nay, tại sao lại khởi dậy? An và Justin cũng chẳng còn nữa. Nhưng chắc thế nào cũng có một ngày chàng sẽ đưa Lài đi thăm mộ Justin, một người bạn của James. Như vậy có đủ không Justin – James thầm hỏi?

Lài nghĩ đến lúc nói thạo tiếng Anh, nàng sẽ cố thuyết phục James học tiếng Việt hơn nữa. Lài sẽ kể cho cha nàng nghe những ngày tháng ở quê nhà, đến Ngoại, đến cây vú sữa sau nhà, đến con ngõ lầy lội trước sân mà mới vài hôm trước Lài không thấy quyến luyến lắm nay mới thấy thiếu vắng. Lài sẽ hỏi cha nàng về mẹ nàng, về cuộc tình của hai ngưòi. Lài sẽ kể cho cha nàng nghe về góc tối ở quê nhà nơi Lài đã từng ươm giấc mơ của mình. Và nhiều nữa, về những con chim chích choè kêu líu lo vào những buổi sáng mai. Về những củ khoai mà Ngoại đã chia cho Lài mà có lẽ không bao giờ nàng còn được nếm nữa. Và đến bây giờ Lài lại mơ một ngày được gặp lại Ngoại. Tại sao lúc nào mình cũng mơ vậy nhỉ? Lài nhoẻn miệng cười một mình, cười với cuộc đời đang mở rộng trước mắt và cười giã biệt với những kỷ niệm bỏ lại sau lưng.

Xe ngừng lại ở một góc sân bên hông nhà. Ánh đèn đường toả một mầu vàng dịu và yếu ớt lên một phần mặt tiền căn nhà. Lài rụt rè bước xuống xe, tần ngần ngắm nhìn ngôi nhà đang ngủ say trong đêm. Căn nhà trông có vẻ cổ kính, lâu đời. Lài chỉ đoán qua kiểu kiến trúc của ngôi nhà khác hẳn những toà cao ốc tân kỳ mà trên đường về nàng đã đi qua. Bóng đêm và bóng của những tàn cây chung quanh che lấp phần nào hình dáng ngôi nhà. Căn nhà nhỏ, xinh xắn nằm yên trong vũng tối của đêm, lặng lẽ, chờ đợi... Thoảng trong đêm mùi cỏ và đất ẩm ngai ngái xông lên thay thế cho mùi bụi bậm và khói xe của ngày. Cũng cái yên tịnh của đêm nhưng sao trăng ở đây, đêm ở đây khác với trăng và đêm ở quê hương mình? Nghĩ đến đây Lài thấy ngạc nhiên, không biết một ngày nào đó Lài có thay đổi và chỉ nghĩ đến nơi này là quê huơng mà thôi không?

Đêm ở đây hiền dịu và êm ả, đêm ở quê nhà chỉ là bức màn mỏng che dấu bớt đi những lo âu, sợ hãi, khổ cực, tủi nhục của ngày, của kiếp người. Lài nhớ những đêm trăng ở Phi Luật Tân, trạm dừng chân để học hỏi thêm Anh ngữ trước khi sang Mỹ. Nàng đã nhìn trăng bằng với tâm hồn, không bằng với hình ảnh thu lại trong đôi mắt. Ánh trăng ở nơi đây dường như không sáng bằng ở quê nhà nơi Ngoại đang sống. Có lẽ vì đèn điện được thắp nhiều quá, ánh sáng nhân tạo từ những bóng đèn điện chan hòa khắp nơi. Từ những đại lộ rộng lớn đến những ngõ ngách, khúc quanh lặng lẽ, đâu cũng có ánh đèn. Ở quê nhà làm gì có điện nhiều như thế này? Đêm ở đó hoàn toàn là đêm, đêm của thời nguyên thuỷ, sơ khai, đêm đen nghịt, u tối, bọc kín lấy mọi vật. Cũng lạ! Mỗi nơi chốn một khác.

Tiếng đóng cửa xe làm Lài giật mình. Nàng quay lại nhìn. Cha nàng đang giơ tay vẫy, gọi Lài.

James một tay cầm túi đồ, một tay loay hoay mở chìa khóa. Chàng với tay bật đèn. Mầu vàng ấm áp của ánh đèn tràn lên khắp phòng, ngôi nhà say ngủ như choàng tỉnh. Lài có cảm tưởng đâu đó ở những góc nhà có những con mắt đang nhìn Lài dò xét, đợi chờ. Lài nhìn đôi chân mình đang lún xuống dưới nền thảm dầy mầu xám nhạt. Nàng luống cuống cởi giầy và hơi ngạc nhiên khi thấy cha mình vẫn đi giầy trong nhà. Nàng thầm nghĩ: "Đi giầy thế này dơ hết thảm, thật phí quá!". Cùng với ý nghĩ đó Lài thấy thích thú và ấm áp khi để chân trần dẫm lên nền thảm êm ái. Lài đưa mắt nhìn khắp phòng khách. Hơi bề bộn -Lài nhăn mũi phê bình thầm, nhưng nếu thu dọn chắc sẽ đẹp lắm. Chiếc ghế bành nhung mầu xanh lam đậm -nàng đoán là nhung nhưng phải sờ thử thì biết ngay- nằm cạnh chiếc bàn con trên để đầy sách báo ngổn ngang. Một vài đôi vớ, chiếc cuộn tròn, chiếc treo lòng thòng đó đây. Ly uống nước dở, gạt tàn thuốc lá bầy khắp chỗ. Thật khác hẳn bề ngoài gọn gàng xinh xắn.

- Lai! This way.

Nàng đi theo James. Căn phòng dành cho Lài nằm sát phòng khách, bé nhỏ nhưng gọn gàng. Cha nàng nói huyên thuyên. Lài cứ đứng ngẩn mặt nghe, cố chắp vá vào những tiếng nghe được để cố gắng hiểu. James chợt ngừng lại, khẽ lắc đầu và cười:

- I’m sorry!

Lài hơi buồn khi nghĩ đến chỉ có nụ cười cảm thông là có thực giữa hai cha con, còn ngoài ra vẫn còn nhiều ngăn cách.

James nhìn đồng hồ và khẽ vổ vai Lài:

- Good night!

Lài ngập ngừng trả lời khẽ:

- Good night... daddy!

Cánh cửa khép Iại chỉ còn mình Lài trong căn phòng mà kể từ lúc này thuộc về nàng. Lài tò mò nhìn quanh. Chiếc giường nhỏ có phủ khăn mầu vàng nhạt trông đầy đặn và sạch sẽ nằm sát cạnh cửa sổ. Ô cửa nhỏ được trang điểm bằng bức màn mầu vàng đậm có những sọc nâu nhạt, Lài khe khẽ vén màn nhìn ra ngoài. Khó nhìn thấy gì rõ trong màn đêm. Lài nghĩ đến sáng sáng nằm trên giường nhìn ra ngoài trôi qua khung cửa sổ chắc thích lắm. Nàng ngồi xuống giường khẽ nhún nhún, đưa tay xoa nhẹ lằn vải vàng phủ giường và thấy thoải mái, sung sướng quá. Nàng nheo mắt nhìn bức ảnh nhỏ đặt trên bàn gỗ xậm mầu ô gốc phòng. Lài lại gần và chăm chú nhìn bức ảnh đen trắng đã ngả sang mầu xam xám hơi ố vàng, có những nếp nhăn và gảy ở góc cạnh. Người thanh niên trong bức hình mặc áo ngắn tay có in số trước ngực, quần cụt, tay ôm quả banh. Cha nàng đó. Lài nhận ra ngay ở nụ cười tươi và ấm áp, và vẫn với dáng người mảnh khảnh.! À! Chắc căn phòng này lúc trước là phòng cha nàng nay nhường lại cho Lài. Tự dưng Lài thấy thích thú lạ thường, tưởng như mình đang hòa nhập phần nào với người cha mà nàng chỉ mới biết đến ngày hôm nay. Một phần tuổi thơ của James là trong căn phòng này. Lài có thể nói rất nhiều chuyện với bức ảnh đó - dĩ nhiên chỉ có nụ cười tươi đáp lại - mà không thấy ngượng nghịu như đứng trước mặt cha nàng thật sự bằng xương bằng thịt. Trên vách tường, vài lá cờ hình tam giác trông lạ lùng, không biết là loại cờ gì, xứ nào nữa? Phía sát tường, đối diện với cửa sổ có cánh cửa gỗ sơn cùng mầu với mầu tường của căn phòng. Lài rụt rè kéo khẽ. Có tiếng rít nho nhỏ của lần cửa lâu ngày không ai mở, bên trong một vài cái kệ gỗ đóng sát vào tường. Dăm ba cái mắc áo treo lủng lẳng. Chắc đây là chỗ để quần áo.

Lài quỳ xuống nền thảm, khe khẽ kéo cái phéc- mơ-tuya ở sắc quần áo. Vừa thu xếp đồ ra Lài vừa băn khoăn nghĩ đến Ngoại. Nhìn lọ dầu xanh nằm lọt trong đáy sắc quần áo, Lài nhớ Ngoại quá, nhớ đến buổi tối trước khi đi. Lời Ngoại vẫn văng vẳng bên tai:

- Con mang theo lọ dầu phòng khi đau ốm. Từ ngày mai trở đi Ngoại đâu còn ở bên con nữa. Khi nào khó chịu, con thoa vào hai bên thái dương, sau ót nữa là thấy dễ chịu ngay....

Giờ này ỏ quê nhà Ngoại đang làm gì, nghĩ gì về đứa cháu gái đã ra đi? Lài ôm đống quần áo cũ vào người khẽ rơm rớm nước mắt. Cái mùi xà-phòng nội hóa rẻ tiền nhưng quen thuộc ở chồng quần áo đó làm Lài thấy xốn xang. Lúc nẫy Lài vui lắm mà, nàng tự hỏi mình như vậy! Nàng vẫn vui chứ, niềm vui hội ngộ, niềm vui mới; còn cái buồn thực sự lúc nào cũng vướng vất đâu đó. Cái gì chẳng có hai mặt?

Khi còn ở quê nhà - cùng lúc đó Lài nghĩ thầm: thế đây chưa phải là nhà ư?- Những hình ảnh thường nhật chung quanh thường làm Lài để ý và bận tâm.

Đến bây giờ tất cả những hình ảnh đó không còn trước mắt nhưng vẫn còn nguyên vẹn trong trí nhớ Lài và vẫn chờ những dịp như lúc này đây để thoát tung ra. Và Lài nhớ, để rồi so sánh cái xa hoa, đầy đủ mà nàng đang được hưởng. Lài vuốt ve những nếp nhăn ở chồng quần áo cũ, những nếp nhăn của nhục nhằn có phải không nhỉ? Rồi mai này và sau nữa Lài sẽ giữ tất cả những thứ mang theo ngày hôm nay như những kỷ niệm, một phần đời, như nhắc nhở rằng Lài có những hai quê hương để yêu thương. Lài hít một hơi mạnh, thấy mình hãnh diện với điều đó, và thấy dễ chịu hơn.

Nằm lẫn lộn trong túi đồ lặt vặt mà Lài đã cẩn thận bao kỹ bằng túi nylon, chiếc kẹp tóc bằng sắt mầu bạc, xạm đen nhiều chỗ, hình con bươm bướm. Lài mân mê chiếc kẹp và buồn bã lạ thường. Nó gợi đến những hình ảnh, những câu chuyện, những xúc động, gắn liền với quê hương đã bỏ lại. Chiếc kẹp tóc lạnh ngắt nằm yên lặng trong lòng bàn tay ấm áp của Lài. Chiếc kẹp sắt với hình con bươm bướm đang đậu trên cành cây, hai cánh vươn lên không đều với những lằn nhỏ nguệch ngoạc. Ông Lạc, ba của Trí đã tốn bao nhiêu công khó, đặt bao nhiêu tình yêu, thương nhớ khi làm chiếc kẹp này trong những ngày tháng tủi nhục, đầy ải ở trại cải tạo H.T. Chiếc kẹp thô sơ nhưng chất chứa biết bao là tình! Hôm thu xếp, sửa soạn ra đi, Trí ghé sang đưa cho Lài chiếc kẹp tóc và nói gọn lỏn:

- Cho Lài đó!

Rồi quay lưng đi ngay không đợi nghe Lài cám ơn hay hỏi thăm.

Lài đứng yên tay cầm chiếc kẹp tóc nhìn theo bóng Trí khuất nhanh ở cuối hàng dậu mà thấy lòng nao nao. Hình như trời đã về chiều, những tia nắng đã tan dần ở cuối chân trời cũng như những hy vọng, ước mơ của Trí đã tàn lụi theo ở sau hàng dậu ấy.

Trí là đứa trẻ duy nhất trong xóm chơi với Lài. Thực sự cũng không phải là chơi theo đúng nghĩa của nó, nhưng ít nhất Trí cũng nói chuyện với Lài, kể cho Lài nghe về ba Trí, về mẹ Trí, về... về rất nhiều thứ lẩm cẩm mà chỉ có Lài mới kiên nhẫn ngồi nghe. Thỉnh thoảng cứ một đứa bên này dậu kể, một đứa bên kia dậu nghe. Lài bắt đâu nghe Trí kể về ông Lạc từ ngày ông ta đi học tập về sau 11 năm nhục nhằn trong trại cải tạo H.T. Trí chỉ còn nhỏ mơ hồ về người cha xa nhà đã lâu thế nhưng nó thương yêu cha nó vô cùng. Còn mẹ Trí? Bà đã bỏ nó và bà nội Trí đi đâu không ai biết nữa. Nó chỉ còn nhớ một buổi chiều sau khi lang thang khắp ngõ, về đến nhà nghe bà nội khóc lóc, kể lể, rồi chửi rủa mẹ nó thậm tệ. Trong lúc đó, mẹ Trí đã bỏ đi đâu từ bao giờ, không một lời với ai, ngay cả với Trí nữa mới "kỳ" chứ! Trí không dám dùng chữ "tệ”, nó chỉ kể chơ Lài nghe và dùng chữ "kỳ" để diễn tả cho sự ra đi âm thầm của mẹ nó, Nó với Lài thân thiện hơn một chút vì hoàn cảnh cũng hơi tương tự, Ngày ba nó về mang theo chiếc kẹp tóc bằng sắt hình con bươm bướm làm quà cho mẹ Trí. Và dỉ nhiên chiếc kẹp đã bị ném ra sau vườn như cả khối tình chất chứa bao lâu nay cũng được quăng đi. Trí đợi đến chiều tối len lén ra lượm chiếc kẹp tóc dấu kín.

Kể từ ngày đó trong xóm thỉnh thoảng lại nghe tiếng ông Lạc chửi người vợ đã ra đi, chửi đời, chửi tuốt, vào những lúc say sưa tuý-lúy. Và mọi người nghe cũng quen tai, những lời chửi rủa hay những lời ca có lẽ cũng không khác nhau là bao nhiêu ở thời buổi này. Hễ nói ra được là vơi, là hả hê. Những lần đó Trí thường kể cho Lài nghe là:

- Rượu vào làm ổng buồn, ổng giận, ổng nói tàm xàm. Cái đó là rượu nói chứ không phải ba Trí nói đâu. Ba Trí thương má Trí lắm. Lài coi cái kẹp nè, ổng làm biết bao công mới được, bỏ uổng! Mà biết đâu, một ngày nào đó má Trí trở về. Trí giữ hoài dùm cho má.

Thường Lài chỉ biết yên lặng nghe, bởi vì câu chuyện sao buồn quá. Trí đã giữ, đã ôm ấp, lau chùi chiếc kẹp tóc hình bươm-bướm, vừa là biểu tượng tình yêu của ba nó cũng là niềm hy vọng ngày trở lại của mẹ nó. Lài thầm nghĩ không biết mẹ Trí đi đâu hay đã chết phương nào có còn nhớ đến thằng Trí đen và ốm o đang mỏi cổ chờ trông. Thế mà bây giờ Trí lại đưa tặng Lài chiếc kẹp tóc ấy. Trí không còn nuôi hy vọng nữa ư? Lài muốn nói với Trí rất nhiều về chiếc kẹp tóc hình con bươm-bướm, về những ngày mai, về những giấc mơ nhưng Lài lại thôi. Bởi vì ở đây liệu có ngày mai không hả Trí?

Tự dưng Lài thấy mệt mỏi, câu chuyện về chiếc kẹp tóc hình con bươm-bướm và Trí, Lài không kể cho Ngoại nghe. Có lẽ sẽ chẳng ai biết. Hãy để nó nằm yên ở đó, hãy ở đúng cương vị của một vật vô tri, và kỷ niệm chỉ là kỷ niệm mà thôi.

Lài đứng lên và tiếp tục xem xét căn phòng. Nàng đưa tay tìm chỗ bật đèn phòng tắm. Cùng với ánh sáng bừng lên, tiếng ù ù phát ra từ trên trần phòng tắm làm Lài hốt hoảng tắt vội công tác đèn. Lài nhăn mặt lẩm bẩm:

- Tiếng gì vậy không biết nữa. Tối vầy sao thấy đường rửa mặt?

Lài hơi e ngại, sợ mình làm hỏng bóng đèn sao nó kêu quá, nhất là trong đêm vắng. Nàng rụt rè thử lần nữa, rồi cũng phải vội vàng tắt đi.

Có tiếng gõ của phòng. Tiếng gõ cửa nhẹ và chậm rãi như ngần ngại. Lài xoay quả đấm cửa. Nụ cười ấm áp và dịu dàng của ba nàng hiện sau lần cửa.

- Hi! I want to show you something.

James nói rất chậm và giản dị cố để cho Lài theo được. Cùng với câu nói James giơ tay chỉ về phía buồng tắm. Lài ngoan ngoãn đi theo sau. James đưa tay bật đèn. Ánh sáng vàng lại phật lên cùng với tiếng ù ù mà Lài đã nghe khi nẫy. James thản nhiên mở vòi nước, không để ý gì đến tiếng ồn, và vừa ra hiệu vừa nói thật chậm để giải thích cho Lài biết phía bên nào là vòi nước nóng, bên nào là nước lạnh. Lài chỉ biết gật đầu vâng dạ. Nàng muốn hỏi ba nàng về tiếng ù - ù ầm ĩ đó nhưng không biết phải nói ra sao, tuy nhiên Lài cũng thấy an tâm hơn trước vẻ thản nhiên của James.

Đứng tần ngần ở ngưỡng cửa phòng một lúc, James nói khẽ:

- Good night!

James quay mình đi ra không quên khép nhẹ cánh cửa. Lài nghĩ thầm người Âu Mỹ sao khách sáo ghê. Hơi một chút là xin lỗi, hơi một chút là chào hỏi. Lài bật cười nhỏ vì thấy mình vẫn vạch rõ ranh giới Mỹ-Việt. Có lẽ chẳng bao giờ Lài sẽ nghĩ, sẽ suy tưởng như một người Âu Mỹ cả. Cái phần thuộc về mẹ nàng, về Ngoại đã thấm sâu quá theo bao tháng ngày để đến bây giờ khi sang đến phần đất này Lài mới thấy rõ điều đó. Nàng vẫn còn đứng ở ngoài quan sát, tìm hiểu chứ chưa thể hội nhập ngay. Mà mới ngắn ngủi quá, có vài tiếng đồng hồ chứ là bao?

Chiếc kim đồng hồ chỉ hai giờ sáng, lấp lánh trong bóng tối căn phòng. Lài nằm yên, bất động, chăn kéo kín cổ, nghĩ ngợi vẩn vơ chờ giấc ngủ. Nàng nghĩ tới ngày mai, đến những ngày sắp đến không có Ngoại bên cạnh, Lài thấy mình trưởng thành hơn nhưng đồng thời cũng hơi lo sợ. Nàng tự cười thầm mình. Lài có cơ hội, có thời gian, có tuổi trẻ, có nghị lực và có ba nàng bên cạnh nữa chứ. Và trong tương lai còn ai nữa nhỉ, ai sẽ đến trong đời nàng? Lài tưởng tượng đến những bí mật cửa đời sống mà mỗi một giây phút, khoảnh khắc của không gian lại hé mở chờ ánh sáng tươi đẹp rọi vào tô điểm hay ngược lại tàn phá và huỷ hoại. Làm sao biết được nhỉ? Lài đưa mắt nhìn theo những lằn sáng lọt qua kẽ cửa sổ in hằn trên tường trong bóng đêm. Những vệt sáng rung rinh theo cơn gió thổi lao xao bên ngoài. Trong lúc đầu óc chĩu nặng vì cơn buồn ngủ đang đến, Lài thấy mình vừa đi theo những vệt sáng đó vừa thỉnh thoảng nghiêng người bước vào vũng tối dầy đặc.