Tên nó là Péc. Nó thuộc giống chó Coóc- kơ lông vàng (vào thời điểm mà chó Coóc- kơ chưa có mặt ở các cuộc triển lãm) vạm vỡ, hay bỏ nhà đi bụi, nói dối như ranh, thích gây gổ, và thỉnh thoảng đi ăn trộm, có tật càu nhàu, tinh thần độc lập và không bao giờ chịu luồn cúi. Nhưng khi đi ra đường, nó biết đợi đèn giao thông chuyển sang màu đỏ. Đối với tôi, nó là chiếc gối êm ái nhất mà tôi không bao giờ tìm được cái tốt hơn. Không bao giờ tìm thấy một người bạn đáng tin như nó. Nó có thể đoán được tâm trạng của tôi thông qua nét mặt, và chỉ bằng một cái chau mép, nó đã dạy tôi tôn trọng tâm trạng của nó. Nó không thích bị ai quấy rầy khi nó đang ăn xúp, và tôi cũng không chấp nhận nó đặt chiếc mõm không mấy sạch sẽ của nó lên quyển Tin-tin trong khi tôi đang đọc. Nó và tôi cùng biết điều đó. Chúng tôi rất hiểu nhau. Nó biết tôi và trường học không mấy hòa hợp và tôi cũng biết rằng một số nguyên tắc trong gia đình là gánh nặng đối với nó. Chúng tôi thường an ủi nhau.

Ngày hôm nay, sau hơn hai mươi năm, tôi đi nghỉ hè với Lu- kờ. Với Lu- kờ đó lại là một chuyện khác. Hồi mới bốn tháng tuổi, chú Béc- giê vùng Bô- xơ này đã quyết định không bao giờ già. Thành thử từ sáu năm nay, mặc dù nặng đến bốn mươi cân, đôi vai nở nang như đô vật, và cặp răng nanh đáng sợ như những chiếc móc sắt ở cửa hàng thịt, nhưng về tinh thần, Lu- kờ vẫn luôn là một chú chó bốn tháng.

Mẹ tôi thường nói: “Con chó ấy hoàn toàn ngốc nghếch”.

Nhưng qua nụ cười của bà, mọi người đều nhận thấy bà không bao giờ tin con Lu- kờ ngốc cả. Sự thực là con Lu- kờ đã lừa được tất cả mọi người trong nhà. Tất cả chúng tôi ít nhất cũng đã một lần đọc được trong ánh mắt của nó : cái ngốc của nó là một chiến thuật. “Đừng ai đòi hỏi gì ở tôi. Mọi người đều biết mà, tôi ngốc lắm…” Đó là những gì nó muốn nói ra với chúng tôi. Nó ngồi trên đôi mông béo tròn, đầu nghiêng sang bên và thè lưỡi ra, nó đón nhận những lời quở mắng như thể đó là một trò chơi. Đây cũng chính là sự thông minh của nó kể từ ngày sống chung với con người: không bao giờ tỏ ra thông minh. Vô cùng khôn ngoan! Nhờ vậy mà nó có một cuộc sống bình yên, thoải mái, không sôi nổi hào hùng nhưng không phải lo nghĩ dưới một mái nhà mà nó chấp nhận chia sẻ cùng chúng tôi. Một chiếc ghế đệm êm ái, tiếng người nói chuyện ồn ào cũng là đủ đối với nó. Và thỉnh thoảng đi dạo trong rừng với người lớn, kiếm chuyện gây gổ với những đứa cháu của tôi, một giờ làm nũng với mẹ tôi bằng cách gác mõm trên tạp dề của bà… Nó phân vai cho chúng tôi và chúng tôi đã đóng những vai đó. Đổi lại, nó chấp nhận và tôn trọng hai ba nguyên tắc để người và chó có thể chung sống với nhau. Những nguyên tắc đó có thể được tóm tắt trong một câu: “Đừng bao giờ xía mũi vào những việc không liên quan đến mình”.

giữa Pec và Lu- kờ còn có Kanh. Kanh đáng thương. Kanh u sầu, khó lường, hay giằn vặt và luôn sợ hãi con người… Trong ba con chó, có lẽ nó là đứa thông minh nhất, xinh trai nhất, và nhất về mọi thứ. Nhưng như bất kỳ chú chó Đô-bơ-man nào, chắc chắn nó cũng là đứa bất hạnh nhất.

Đô-bơ-man …

Liệu ông Đô-bơ-man, nhân viên thu thuế người Đức ở thế kỷ XIX có biết chính xác hững điều ông ấy đã làm khi lai tạo ra một giống chó mang tiên của mình hay không? Liệu những “người lai tạo giống” có thể biết chính xác những điều họ đã làm khi pha trộn nhiều giống chó khác nhau để tạo ra một giống chó theo đơn đặt hàng, chó giữ nhà, chó trông trẻ, chó chăm sóc người già, chó cảnh, chó thế này, chó thế nọ, được tạo dáng như ô tô thể thao, có đóng dấu như những món đồ đạc trong nhà và giành được huy chương ở các cuộc thi chó đẹp nhằm mang vinh dự về cho người chủ. Ôi! Một thành công mỹ mãn trong lĩnh vực thẩm mỹ! Giống chó Đô-bơ-man rất đẹp, giống chó Coóc- kơ xinh xắn! Nhưng trí não của chúng? Có phải đến một độ tuổi nào đó, một số trong bọn chúng trở nên không bình thường? Và nỗi đau khi chúng bị điên?

Kanh là một trong những con chó bị điên như vậy. Và bất hạnh thay, không phải lúc nào nó cũng điên. Và đó là con chó biết khóc duy nhất mà tôi từng thấy. Khóc thật sự, như một người có quá nhiều đau khổ và dằn vặt. Trong một thoáng hốt hoảng, nó không còn nhận ra ai, và nó cắn tôi. Ngay khi nó nhận ra nó vừa cắn vào tay ai, nó liền bật khóc. Khóc rất to khiến toàn thân nó giật từng hồi. Những tiếng tru dài như xé ruột lẫn tiếng nấc nghẹn ngào khiến người nó như muốn gãy làm đôi. Tôi ngồi đối diện và vuốt ve nó. Tôi thì thầm vào tai nó rằng không có chuyện gì cả, đó không phải là lỗi của nó mà là lỗi của ông Đô-bơ-man và tất cả những người “lai tạo giống”. Nó khóc, tôi thì thầm. Cứ như thế hồi lâu. Rồi nó thiếp đi trong giấc ngủ đầy những tiếng rên rỉ. Không, cuốn sách này không phải dành tặng cho những người luôn bị ám ảnh bởi dòng chó thuần chủng, những người cắt đuôi và những người khác chỉnh sửa tai các giống chó.

Ngoài Kanh và Lu-kờ, tất cả những con chó khác của tôi đều là giống lai tạp khỏe mạnh: Phăng-tu được nhặt từ một bãi rác, trụi hết lông, đã được anh bạn họa sĩ của tôi cứu sống và đưa đến cho tôi nuôi; Pơ-ti, con chó của em tôi, và theo bác sĩ thú y, nó không bao giờ lớn được. Vậy mà bây giờ, khi đứng thẳng trên bốn chân, nó có thể nhẹ nhàng ghếch mõm lên mặt bàn. Đó là chưa kể những con chó tình cờ gặp gỡ, bạn đồng loại của những con chó của tôi và chó của những người bạn của tôi… Khi viết những dòng này, hình như tất cả bọn chúng đang tụ tập ở đây, xung quanh tôi để canh chừng tôi. Mọi người thường nói những điều bậy bạ về loài chó… nên chúng có lý do để nghi ngờ.

Vậy tôi nên nói những gì? Một vài điều đơn giản. Có liên quan đến con người. Ví dụ như thế này: nếu bạn nuôi một con chó, hoặc bạn sẽ nuôi một con chó, tôi mong bạn đừng bao giờ thuần hóa nó và cũng đừng bao giờ để nó thuần hóa bạn. Tôi xin giải thích: đừng bao giờ là một “người chủ” dương dương tự đắc khi biến chó của mình thành một con chó cảnh, một mãnh thú hay một con búp bê để trình diễn. Loại người này thường khoe với bạn bằng những câu đại loại: “Xem này, chó của tôi vô cùng thông minh”, và trong khi ca ngợi về trí thông minh của con vật đó thì chính trên gương mặt của người chủ đầy thỏa mãn kia lại biểu lộ một vẻ vô cùng ngốc nghếch.

Nhưng bạn cũng đừng bao giờ để nó thuần hóa bạn. Đừng bao giờ là người hoàn toàn phục tùng theo những mong muốn của một con chó, suốt ngày chỉ nghĩ đến nó, chỉ nói về nó, và cuộc đời chỉ cần tóm tắt trong một câu: họ có một con chó.

Vì vậy, một chút luyện tập tối thiểu là điều vô cùng quan trọng. Nhưng cần phải hiểu đúng nghĩa từ luyện tập. Một quá trình luyện tập tốt chính là buộc cả hai phải tôn trọng phẩm cách của nhau. Bạn sẽ hỏi tôi: “Vậy phẩm cách của một con chó là gì?” :đó là được làm chó. Về mặt này, người thuần hóa giỏi phải bắt đầu từ việc tự thuần hóa bản thân, nghĩa là bắt đầu bằng việc tôn trọng phẩm cách của loài chó đang sống cạnh mình, nếu anh ta muốn có được phẩm cách của mình một cách xứng đáng.

Quả thực, tôn trọng những điểm khác biệt của nhau cũng chính là nguyên tắc của tình bạn.

Và đối với những người bạn: nếu bạn có những người bạn sợ chó, không nên áp đặt suy nghĩ của bạn, ngay cả khi đó là con chó đáng yêu nhất trần đời. Nỗi sợ đối với loài chó là không thể lý giải. Nó thường làm người ta mất thể diện. Và bạn không có quyền bắt người khác phải khó xử như vậy.

Có thể bạn sẽ găp một số người chế giễu tình yêu mà bạn giành cho chó, và khẳng định rằng tình yêu đó chẳng qua chỉ để che giấu một điều: bạn không thể yêu người… Cứ để cho họ nói! Đó là những điều thật ngu ngốc.

Thật điên rồ khi có những định kiến nhằm vào những người yêu chó! Ví dụ như có hàng tá người cho rằng tình yêu dành cho chó và tình yêu dành cho mèo là hai khái niệm không thể song hành. Theo họ, cần phải chọn chó hoặc mèo, không thể cùng lúc yêu cả hai được. Đuy-pông, Sa-ra, Ga –bri-en, Ti-mác-xen, Banh-gô và mấy con mèo khác của tôi sẽ cười vỡ bụng nếu nghe được những câu này! Và khi một con chó hay một con mèo cười, có nghĩa là …

Tôi nói thế vì trong khi tôi viết mấy dòng này, Xăng-gô, con chó mà anh bạn nhờ tôi trông một vài ngày, hiện đang nằm dưới bàn viết của tôi, cứ ngẩng đầu lên, vừa nhìn tôi vừa cười bò ra. Tôi xin khẳng định với bạn là nó đang cười lăn cười bò! Vì cũng như tôi, Xăng-gô rất yêu mèo.