a Kim

巴金

Sinh Lý Nghiêu Đường

25 tháng 11 năm 1904

Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc

Mất 17 tháng 10 năm 2005 (100 tuổi)

Thượng Hải, Cộng hòa nhân dân Trung Hoa

Bút danh Ba Kim

Nghề nghiệp Tiểu thuyết gia

Tác phẩm nổi bật Gia đình, Mùa xuân, Mùa thu.

Giải thưởng nổi bật 1983: Bắc Đẩu Bội Tinh

1990: Giải thưởng Fukuoka (Giải đặc biệt)

Phối ngẫu Tiêu San (cưới 1936⁠–⁠1972)[1]

Con cái Lý Tiểu Đường Lý Tiểu Lâm

Ba Kim (tiếng Trung: 巴金; bính âm: Bā Jīn; 25 tháng 11 năm 1904 tại Thành Đô, Tứ Xuyên - 17 tháng 10 năm 2005 tại Thượng Hải) là một nhà văn, tiểu thuyết gia, dịch giả và người theo chủ nghĩa vô trị người Trung Quốc.[2][3]

Tiểu sử

Ba Kim tên thật là Lý Nghiêu Đường, sinh ngày 25 tháng 11 năm 1904 tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc.[1] Năm 1920 ông ghi danh học tại Trường Ngoại ngữ Thành Đô để học tiếng Anh,[4] đến năm 1923 thì ông chuyển đến Thượng Hải sau đó đến Đại học Đông Nam, Nam Kinh với lý do học tập nhưng chủ yếu là để thoát khỏi ảnh hưởng phong kiến của gia đình.[5][6][7]

Năm 1927, ông sang Pháp du học, tại đây ông đã xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay Diệt vong dưới bút danh Ba Kim.[8][9] Năm 1934, sau khi đọc vở kịch "Lôi vũ", ông rất khâm phục tài năng sáng tác của Tào Ngu và hai người bắt đầu quen biết nhau từ đó. Ông cũng quen thân với những nhà văn nổi tiếng Băng Tâm và Tiêu Càn. Nhà văn lớn Lỗ Tấn đã ca ngợi Ba Kim là “Một nhà văn có nhiệt tình, có tư tưởng tiến bộ; một trong số ít nhà văn tốt có thể đếm được trên đầu ngón tay”.[10] Trong thời gian này, Ba Kim còn đảm nhiệm chức vụ Tổng biên tập Nhà xuất bản Đời sống văn hoá, làm chủ biên một loạt sách như “Văn quý nguyệt san”, “Văn học tùng san”.[11]

Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời năm 1950 ông giữ chức Phó chủ tịch Liên đoàn Văn học và Nghệ thuật Thượng Hải, ngày 28 tháng 7 cùng năm, con trai Lý Tiểu Đường của ông ra đời.[12][4][13] Khoảng thời gian sau đó Ba Kim hăng hái đi sâu vào cuộc sống để sáng tác văn chương, ông đến hầm mỏ, công trường, nhà máy để tìm hiểu đời sống của công nhân và phản ánh tâm tư, nguyện vọng của họ trong tác phẩm của mình. Đầu những năm 50, ông hai lần đến Triều Tiên và nhiều lần ra nước ngoài giao lưu văn hóa.[13]

Tháng 7 năm 1957, Ba Kim và Cận Dĩ chủ trì ấn phẩm ấn phẩm văn học quy mô lớn Thu hoạch đồng thời giữ chức vụ chủ biên. Tháng 8 năm 1960, ông được bầu làm phó chủ tịch Liên đoàn Văn học và Nghệ thuật Trung Quốc.[12] Tháng 8 năm 1966 sau khi bị chỉ trích bởi "Tạo phản phái" thuộc Hiệp hội Nhà văn Thượng Hải, ông bắt đầu cuộc sống lao động khổ sai và bị nhốt vào chuồng bò.[14] Ngày 13 tháng 8 năm 1972, vợ ông Tiêu San qua đời vì bệnh ung thư trực tràng ở tuổi 55.[14][15]

Khoảng thời gian trước khi xảy ra Cách mạng văn hóa là thời gian Ba Kim sáng tác nhiều nhất, thể loại chủ yếu của ông là tản văn phản ánh sinh động công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa trên đất nước Trung Hoa mới, có thể kể tới như Ngày Tết của Hoa Sa, Chiến sĩ kiên cường, Những ngày đầy vui vẻ, Tân thanh tập, Hữu nghị tập, Bên bờ cầu Hiền Lương.. Trong số này, tác phẩm Bên bờ cầu Hiền Lương là một tập tản văn Ba Kim viết sau chuyến đi thăm Việt Nam, tác phẩm nói lên cảm tình đặc biệt của nhân dân Trung Quốc với cuộc đấu tranh thống nhất đất nước và xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội của nhân dân Việt Nam.[16] Từ năm 1978 trở đi, Ba Kim bước vào giai đoạn sáng tác mới. Năm 1979 ông sang Pháp và có sự nhận thức về vị trí của văn học đương đại Trung Quốc đối với thế giới. Về nước, ông tích cực đề nghị nhà nước xây thư viện bảo quản những tác phẩm văn học hiện đại Trung Quốc.[17]

Tính đến tháng 3 năm 1983, Ba Kim liên tục 5 lần được bầu làm phó chủ tịch hội nghị chính trị toàn quốc, tại vị trong 22 năm.[17] Vào tháng 5 năm 1984, ông được Tổ chức Văn bút Quốc tế lần thứ 47 tổ chức tại Tokyo, Nhật Bản vinh danh là một trong "Bảy danh nhân văn hóa trên thế giới".[17] Tháng 12 cùng năm ông được bầu làm chủ tịch Hiệp hội Nhà văn Trung Quốc và phục vụ trong 21 năm cho đến khi qua đời do sốt cao và suy hô hấp cấp do nhiễm trùng đường hô hấp.[18]

Ngày 25 tháng 11 năm 2003, Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã trao tặng Ba Kim danh hiệu danh dự "Nhà văn nhân dân".[19]

Tác phẩm

Tiểu thuyết

Năm xuất bản Tên tiểu thuyết Ghi chú

1931 Nhà Bộ 3 Kích lưu

1938 Xuân

1940 Thu

1931 Sương mù Bộ 3 Tình yêu

1933 Mưa

1935 Tia chớp

1940-1945 Lửa Ba tập

1947 Đêm lạnh

1932 Biển mộng

1932 Mùa xuân trong mùa thu

1929 Diệt vong

1931 Mặt trời chết chóc

1933 Sa đinh Tên khác "Tuyết"

1933 Tân sinh

1940 Lợi na

1944 Khế viên

1946 Phòng bệnh thứ tư

Truyện ngắn

Năm xuất bản Tên truyện ngắn Ghi chú

1953 Anh hùng cố sự

1957 Minh châu cùng Ngọc Cơ

1931 Báo thù

1932 Quang minh

1933 Ghế điện

1933 Khăn lau

1934 Tướng quân

1935 Thần • Quỷ • Người

1936 Chìm Tên khác "Lưu lạc"

1936 Phát đích cố sự

1937 Lôi

1942 Hoàn hồn thảo

1943 Tiểu nhân tiểu sự

1959 Heo cùng gà

1961 Lý Đại Hải

Tản văn

Năm xuất bản Tên tác phẩm Ghi chú

1979-1986 Tùy tưởng lục 5 quyển

1932 Hải hành Tên khác hải hành tạp ký

1934 Lữ đồ tùy bút

1935 Một chút

1936 Sinh chi sám hối

1937 Thư ngắn

1937 Khống tố

1938 Mộng cùng say

1939 Cảm tưởng

1939 Đất đen

1941 Rồng • Hổ • Chó

1941 Vô đề

1942 Phế viên ngoại

1946 Lữ đồ tạp ký

1947 Hoài niệm

1948 Đêm yên tĩnh bi kịch

1951 Nạp Túy giết nhân công nhà máy - áo tư uy tân

1951 Ngày tết của hoa sa - ba lan tạp ký

1951 Thăm hỏi thư cùng với hắn

1953 Sinh hoạt nhà in tại anh hùng môn trung gian

1957 Đại hoan nhạc đích nhật tử

1957 Chiến sĩ kiên cường

1959 Hữu nghị tập

1960 Bài hát ca tụng tập

1963 Thổ lộ không hết tình cảm

1964 Bên bờ cầu Hiền lương

1965 Đại trại hành

1979 Yên hỏa tập

1982 Tự bạt tập

1982 Ức niệm tập

1984 Nguyện hóa thành bùn đất

1985 Khống tố tập

1986 Mười năm một giấc chiêm bao

1995 Tái tư lục

Hồi ký / học thuyết

Năm xuất bản Tên tác phẩm Ghi chú

1934 Ba kim tự truyện

1936 Ức

1978-1986 Tùy tưởng lục

1927 Chủ nghĩa vô chính phủ cùng vấn đề thực tế

1930 Từ chủ nghĩa tư bản đến chủ nghĩa vô chính phủ

1955 Đàm khế hà phu