scar Wilde (1854-1900) là nhà thơ và cũng là một nhà soạn kịch nổi tiếng người Ái Nhĩ Lan. Ông sinh ngày 16 tháng 10 năm 1854 tại Dublin. Cha mẹ ông là người đã có những ảnh hưởng đặc biệt lên sự nghiệp sáng tác của ông sau này. Mẹ ông là phu nhân Jane Wilde (1820-1896). Bà là một thi sĩ và cũng là một nhà báo. Cha ông là William Wilde, một nhà sưu tập đồ cổ, một nhà văn, và là một bác sĩ chuyên khoa về mắt và tai.

Willie theo học tại trường Portora Royal, thuộc thành phố Enniskillen quận Fermanagh từ năm 1864 đến 1871. Sau đó ông theo học tại Đại học Trinity, thành phố Dublin từ năm 1871 đến năm 1874. Cuối cùng ông theo học Đại học Magdalen, thành phố Oxford từ năm 1874 đến năm 1878.

Ông tốt nghiệp cử nhân năm 1878 và chuyển đến sống tại London. Với cách sống phong lưu lãng tử của mình, Oscar Wilde nhanh chóng chinh phục công chúng, ông là người am hiểu về mỹ học. Cũng trong thời gian này, phong trào Nghệ thuật vị nghệ thuật đang phát triển mạnh ở Anh Quốc. Vì thế ông trở thành chuyên viên khảo sát các tác phẩm nghệ thuật vào năm 1881. Năm 1882, ông từng thuyết giảng khắp nơi tại Hoa Kỳ về mỹ học. Năm 1883, ông bắt đầu sống ở Paris. Ngoài ra ông cũng đã từng thuyết giảng ở Anh Quốc trong khoảng thời gian hai năm 1883 và 1884. Giữa những năm của thập niên 1880, ông viết khá thường xuyên cho hai tạp chí lớn là Pall Mall Gazette và Dramatic View.

Năm 1884, ông lấy vợ là nữ bá tước Lloyd. Để trang trải những chi phí sinh hoạt gia đình, Oscar Wilde trở thành biên tập viên thường trực cho tờ Phụ nữ Thế giới trong khoảng thời gian từ 1887 đến 1889. Năm 1888, ông cho ra đời tập truyện Hoàng tử hạnh phúc và những câu chuyện cổ tích; đặc biệt viết riêng cho hai cậu con trai của mình. Đây là một tác phẩm có giá trị nhân văn thâm thúy sâu sắc.

Cuộc hôn nhân của ông đổ vỡ vào năm 1893. Sau đó ông gặp một nhà quý tộc trẻ tên là Alfred Douglas. Nhà quý tộc này vốn là một nhà thể thao và cũng là một nhà thơ. Sau đó họ trở thành tình nhân của nhau trong một quan hệ đồng tính. Đây là nguyên nhân vừa phá hủy vừa để lại dấu ấn độc đáo trong cuộc đời và sự nghiệp văn chương của ông.

Chính mối quan hệ tình cảm này đã dẫn đến việc ông phải ra tòa về tội danh quan hệ đồng tính (lúc đó vẫn còn được coi là một tội phạm hình sự ở Anh Quốc). Sau đó ông phải lãnh án 2 năm tù lao động với tội danh quan hệ tình dục được coi là phản lại các giá trị thuần phong mỹ tục. Ông bị giam tại nhà tù Wandsworth ở London và kế đó được chuyển đến nhà tù Reading Gaol. Trong thời gian này ông viết tác phẩm De Profund (1905). Đây là tác phẩm Oscar Wilde viết riêng cho người bạn tình Alfred Douglas của mình dưới dạng độc thoại và đã tiết lộ khá nhiều khía cạnh đời sống riêng tư của mình như một tác phẩm hồi ký.

Năm 1987, ông được trả tự do và sống tại Berneval. Ông đã viết tác phẩm Vũ khúc Ballad tại nhà tù Reading Gaol, trình bày một cách chi tiết những điều kiện đối xử khắc nghiệt của nhà tù này. Oscar Wilde qua đời tại một khách sạn hạng tồi ở Paris năm ông được 46 tuổi vì căn bệnh viêm màng não trong lúc ông nghèo xác xơ không còn một xu nào dính túi.

Một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Oscar Wilde được đông đảo độc giả biết đến là tiểu thuyết Chân dung Dorian Gray (1891).

Lồng trong bối cảnh cuộc tình đồng tính giữa một họa sĩ và chàng trai người mẫu trẻ Dorian, Chân dung Dorian Gray đưa người đọc nhận ra những chiều kích sâu lắng, phức tạp và thiêng liêng hơn của thân phận con người.

Dorian Gray, nhân vật chính của tiểu thuyết, với những khát khao ích kỷ của bản năng và trăn trở của mặc cảm, ngộ nhận; những cám dỗ cố hữu của nhục thể và sự kháng cự quyết liệt của tinh thần, những cú trượt ngã không phanh, những nỗ lực trong tuyệt vọng, của sự tự vấn, phản tỉnh… Tất cả quyện vào nhau như một bức thảm được dệt nên bằng những sợi chỉ tối tăm hoảng loạn được nhuộm bằng máu.

Chân dung Dorian Gray là hành trình đi tìm lương tâm của một chàng trai trẻ. Đây là một hành trình của những cung bậc cảm xúc: tâm tư giằng xé, trượt qua những dằn vặt tàn khốc, giãy giụa vật vã, đối diện với những thử thách cám dỗ dữ dội để tìm cái đẹp, cái thiện. Cuộc hành trình của Dorian còn là một câu hỏi để người đọc tự hỏi và suy ngẫm.

Đó cũng là thông điệp mà Oscar Wilde gửi đến độc giả của ông trong cuốn tiểu thuyết này. Bởi vậy, cho dù được viết cách đây gần 120 năm, tiểu thuyết Chân dung Dorian Gray vẫn còn nóng bỏng tính thời sự.

Chân dung dorian gray – tiểu thuyết duy nhất của Oscar Wilde thật sự là một tác phẩm xứng đáng trong kho tàng văn học của nhân loại.

NXB VĂN NGHỆ