Chương năm: Hóa thạch những dòng sông

Những dòng sông quờ quạng tìm nhau

Dưới đáy biển

Những dòng sông chết

Biểm âm u đáy huyệt

Hồn sông đi lang thang

Sông về trước thì được ung dung

Sông về sau thì làm phó nhỏ

Bóng cầu theo về được làm quan văn

Mái chèo theo về thì làm quan võ

Người kết bè kéo vó

Hết sông đi vớt bèo

Những dòng sông dưới đáy biển tìm nhau

Vừa thấy bóng lại thủy triều xô dạt

Mênh mông đến và mênh mông xóa mất

Sông lại lang thang

Tiếng hú gọi làm giật mình cá quẫy

Sông Mã to tiếng

Sông Hương dịu dàng

Sông Hồng kẻ cả

Sông Thương đa mang

Ai biết được những gì khi sông về gặp biển

Nơi cá quay đầu thì phù sa tìm đến

Phù sa còn bao nỗi nông sâu

Sinh ra biển để xa xôi

Sinh ra trời để thuận hòa

Sinh ra sông để đem cho

Cho những buổi trưa đàn trâu mộng dầm mình trong nước sánh. Cho bên lở bên bồi tạo hóa buộc lòng bất công dằng dặc. Cho lóng một lóng đôi rổ rá giần sàng, che chắn gió biến thành kẻ ăn người ở.

Cho bên ấy bên này diệu vợi, cả tiếng gọi đò cũng là quà tặng của dòng sống

Khi gặp biển đó là lúc sông đem cho lần cuối, một cuộc cho trọn vẹn huy hoàng như thơ cho, như mùa dâng quả, cô gái biến thành nàng dâu để lại sau lưng bao tiếng thở dài. Và khi không còn gì để cho, sông như tráng sĩ không còn vũ khí, giáo chủ không còn mật kinh, võ sư không còn bí quyết; sông như nghệ sĩ đã nắm xong vai, một kẻ trắng tay giàu có đo mình bằng kích thước của biển.

Đức hạnh của sông là đa mang

Dung nhan của biển là bình thản

Vẻ đẹp của sông là không tỉnh táo

Nỗi khổ của biển là sở hữu khôn cùng

Sông - những cây nước khổng lồ

Bóng mát mệt mê man mang bồi đắp

Sông góp củi cho nồi cơm lớn

Lòng vị tha là người khách sau cùng

Dưới đáy biển

Sông lang thang tìm lại các dòng sông

Trên mặt sóng

Đảo đang vào mùa nắng

***

Sông đi sông đi vờ vật sông đi

Tìm lại mình trong biển

Biển nói bằng muối chát

Sông không nghe được gì

Thỉnh thoảng lại tụng lên vài trận bão

Vò mây chơi

Thỉnh thoảng lại cho vài chú cá ngáp

Tuột khỏi vòng luân hồi

Cá chớp mắt: Ta lên thăm lính đảo

Xem đời có gì vui

***

Ta bới sóng đi tìm các dòng sông

Như người đào than tìm lại cánh rừng

Những dòng sông hóa thạch

Những dòng sông thở than

Sông tan vỡ trách thầm trăng lỡ hẹn

Ta bới sóng đi tìm các dòng sông

Gặp cái chao chân khi em mười tám tuổi

Ta đi vớt tiếng sáo diều đắm đuối

Thúc ba hồi trống quân

Thúc trống quân cho cá hóa rồng

Cho cô tiên về xóm

Cho nón hóa vầng trăng

Vầng trăn quệt vào anh

Tương từ tự dạo ấy

Ta bới sóng đi tìm các dòng sông

Thấy cau bỏ già

Trầu không để úa

Yêu nhau không lấy được hau

Trả gương cho chợ

Trả gói cho đình

Ngói còn nguyên ngói mà mình tay không

Trả lại tơ hồng

Ông tơ bà nguyệt

Trả lời cam kết

Cho người đa đoan

Ta bới sóng đi tìm các dòng sông

Gặp Trương Chi cắm sào đứng hát

My Nương vẫn đang ngồi khóc

Nước mắt thành ngọc trai

Tình là gì mà trái đào xà tích

Duyên là gì mà yếm thắm bao xanh

Phận là gì mà em phải xa anh

Gặp nhau vẫn gặp nhưng đành quay đi

Tóc em dài gội lá đài bi

Cuộc tìmh ngắn bỏ buồn cho bến vắng.

Ta bới sóng đi tìm các dòng sông

Gặp nàng Tiên Dung đội cát

Cát bàng hoàng

Thế gian mờ mịt

Vì nàng đem hết vầng trăng

Tiêng Dung Tiên Dung

Thần ái tình bậc nhất

Khiến nàng Kiều xăm xăm nhường bước

Hồ Xuân Hương mời trầu

***

Ta bới sóng đã lâu

Tìm thấy sông hóa kén

Sông trao mình cho biển

Như cây trao bóng cho rừng

Về biển thì hết sông

Không về thì không được

Ta lặn xuống tầng sâu

Đời vẫn còn chảy xiết

Ta vớt sông Thương

Làm xanh lại tán lá bàng

Búp nhỏ hữu tình xanh biếc đảo

Sông Mã ta trả về cho bão

Ta vẩy sông Hồng làm hoàng hôn

Ta cất sông Mã vào chiếc hộp đàn

Đêm dài nghe chuyện thác.

Lời sóng 5:

Anh một mình với một chéo dù hoa

Gấp tư đêm là gối

Bốn mươi năm mưa nắng xa nhà

Biết trong cơm có sạn

Biết gói bánh thêm lá

Biết ngồi như đêm

Anh lặn qua cái chết

Mãnh liệt một mầm cây

Anh đã húp bát cháo loãng cuối cùng của chiến tranh

Rồi lặng lẽ đi rửa bát

Kẻ khù thường phục kích

Chập choạng tối chập choạng sáng

Lúc có nhiều đom đóm

Ngọn đèn thương cô đơn

Sau giải phóng Sài Gòn

Anh ra đảo

Biển đã hút của anh bao mồ hôi

Với thói quen của chiếc giấy thấm khổng lồ

Và anh cũng hút biển

Với lời khuyên của những chiếc rể cây

Mỗi ngày cây lại thêm lời

Lăn tăn nơi anh đứng

Nơi anh đứng chọn tầm cho pháo bắn

Bao năm rồi biển thổn thức gương soi...

***

Cát mỗi ngày mỗi nóng

Biển mỗi ngày mỗi xưa

Lúa chín bao năm ngả vào tay người vợ

Đồng tiền lẻ nhảy cò qua đốt mía

Những đứa con khôn dại phía sau mình

Những đứa con sinh ra trong chiến tranh

Sống tản mát dưới những hầm trú ẩn

Chị để con mỗi đứa ở riêng hầm

Bom có trúng cũng không thành tay trắng

Những đứa con nhớ anh qua rừng giờ nhớ anh qua biển

Cơm khô và khét

Vắng anh

Áo quần dây mực

Vắng anh

Xóm giềng ta thán

Vắng anh

Lá đa rơi ngoài ngõ

Lá đa vắng anh thành chú mèo tam thể

Chú mèo khôn từ thuở lên ba

Dạy con anh

Lúc đên đèn

Không nhìn sang hàng xóm

Anh nhớ con anh phát một lá diều

Ba tầng sáo nhắc đất liền nghe thấy

Những ô cửa xin đừng khép vội

Đảo nói gì tha thiết giữa không trung

Tiếng sáo diều làm biển bớt mênh mông

Vầng trăng đứng

Tự nghe mình

Lặng lẽ...