uanh quanh khu chúng tôi sinh sống từ thời chế độ Quốc trưởng cho đến giờ, cũng đã qua vài lần đổi tiền, đánh giá tiền theo đôla Mỹ trong quân đội Mỹ (đôlađỏ) và cả dồng tiền hình loại gánh lúa xưa kia bị lạm phát. Chính bố tôi cũng đã trải qua hai thời kỳ được và đã xé đôi một đồng tiền biến thành năm hào và dân chúng vẫn thường trao đổi buôn bán đều như vậy chẳng sao.

Tôi còn nhớ thời gian đi dậy một số kỹ sư vô tuyến miền bắc, tôi có giảng kỹ:

-Các anh nhớ thật kỹ, và nằm lòng là cuộn dây là L và tụ điện là C. Khi tụ nạp tạo ra một tần số và khi xả vào cuộn giây tạo ra một tần âm và dương cộng lại ta chỉ có một khe hở của hai sóng, và chỉ duy nhất một sóng qua mà thôi. Đây ta gọi là dao động, nếu ở ngoài phần thu nhận ta gọi là dao động ngoại, còn phần trong là nội, hai phần nội và ngoại theo pháp gọi là hòa âm nói chung là trộn sóng và tạo ra một tần cố định để cho phần dưới chỉ một niệm vụ khuếch đại mà thôi, nên trong máy thu thanh chỉ có một trung tần thường xuyên là 455 kc và từ đó đủ thu nhận và đưa đến người nghe những tần số từ phân, tấc, đến hàng trăm mét, sóng mét là sóng trung bình MW. Và sóng tấc là SW, sóng ngắn.

Ngoại trừ trung tần của sóng biến điệu bằng biên độ tức là sóng mang (frequency modulation) FM. Đồng thời chuyển hóa hẳn những âm thanh vì biến điệu bằng biên hai bên nên có thể mang âm thanh stereo chứ không đơn điệu như AM hay SW….

Chỉ khác đến sau này những đồng cắc vô giá trị, ngoài miền bắc còn có đôi chỗ tiêu dùng, còn miệt trong dường như chẳng mấy ai dù cho đến trẻ em đi học chúng cũng chẳng xài. Ngoài ra chúng lại hay rớt, rơi một cách vô giá trị, cho đến cả tiền sau này xài bằng pôlime, dân chúng vẫn không thoải mái mấy với ông nhà nước hay vẽ vời, chẳng ra sao cả, lúng túng, vô tình tôi có trao đổi cả với một anh chàng bộ đội đã xuất ngũ, họ không mấy hài lòng với nhà nước hiện thời. Anh ta nói:

-Người nắm chính quyền trẻ thường bị mấy cái vây quanh làm hư hết như: tiền, nhà, xe, gái… em bèn phải trở về từ Lữ 860 đó anh thấy khổ không. Anh nhìn kỹ thấy đa số bộ đội hồi đó bây giờ ở trong này hết, sắm nhà cửa và xây dựng hết trong này chẳng muốn về ngoài bắc nữa. Về đồng tiền ta thấy có ba đồng giống nhau làm những người già yếu mắt thường trả lộn như giấy hai trăm nghìn, giấy mười nghìn và hai chục nghìn. Thấy vậy tôi bèn hỏi thăm:

-Vậy bây giờ chú ra đây chi zậy?

-Em sửa cái xe, và vá lốp.

-Thế thì vô đây uống trà đã nào. Khi nào rảnh ghé nhà chơi nhé.

Một người mang cái máy tính bước vào:

-Anh cài lại cái này cho em, sao chẳng vào âm thanh.

-Âm thanh của anh xài gì, ac97 hay gì. Realtek của IBM và có driver nhưng mỗi lần cài thì máy đứng xanh mặt hình. Không biết hư gì nặng.

-Chắc không đâu CMI18 hay sao đó, Trước nhất cài xài tạm cũng trong driver đó nhưng xài Intel 8885 tạm đã sau này chữa sau, hoặc lên mạng download về tuy nhiên cũng mất mấy nghìn đồng chứ bộ chơi ư.

Cái volume chẳng chỉnh được, à mà không cái chiết áp chứ. Nhớ cài thêm cho lạc việt tử điển nữa nhá, có thể thêm cho evantran càng tốt. Đang lúc này thì ông thợ Sao Mai vào và lên tiếng hơi to hơn khác thường:

-Ông T. giúp cho chuyện này được không?

-Được chuyện gì?

-Cái đài Đồng nai đang chỗ này, chỉ vài phút hay tùy hứng nó thay đổi qua và phải hay trái, chỉnh núm lại thì mới đúng rồi vài phút lại về chỗ cũ. Suy nghĩ vài giây tôi đứng dậy mở máy và đưa tay vào bẻ đứt cái tụ dao động (osillator) tức giao động tạo tần chỉnh cho chuẩn thành duy nhất chỉ một rãnh, tức kênh khi thu nhận, xong nói:

-Xong rồi, thay cái khác. Hắn ngẩn ngơ, bán tín:

-Ông có chắc là nó không?

-Thay rồi thử lại và học chắc chuẩn lấy nó đi.

Vài phút sau Mai, Đèo, Phước ai nấy đều phải tâm phục, khẩu phục.

Vừa cùng lúc đó có anh bên tòa án bước vào cửa hàng. Dũng sáu ngón tiếp vì là trưởng ban thu nhận máy để ăn chĩa, lấy lương quay qua nói luôn thể:

-Vậy ban sửa chữa có nhận máy này không bước qua trả lời. Tôi nói:

-Chở tôi đến xem máy mở như thế nào. Đèo đã trả lời thế, tuy nhiên tôi vẫn đòi đến tận nơi mới được. Hoặc chở máy đến đây.

-To, kềng càng sao mang đi được. Nếu các ông đến càng đỡ khổ cho tôi.

-Chỉ mình anh xem ư?

-Nghe anh tôi đến xem ngay giờ.

Đến nơi sau khi mở máy vài phút tôi phán ngay:

-Một trăm đồng, tiền xăng cho anh hai chục còn tôi mấy chục. Và tối đón tôi sẽ xong ngay khoảng chắc chẳng đầy mười phút đâu. Mọi người ngơ ngác nhìn thẳng tôi.

Chiều tôi đến làm chỉ một phút xong ngay. Tôi nói tiếp:

-Chẳng lừa dối sao lại ngay tòa án được. Quay qua cười:

-Dễ vô hộp lắm. Cùng ngay lúc có người mang đến bình nấu nước điện:

-Ông sợ sửa dum ẹm cại binh ne, nọ chặng bơm nược được.

-Tức nấu vẫn sôi chứ hở cô,

-Vâng chị không bơm được hè.

-Chờ cho một tị nhe. Quay qua tôi hắn nhe răng cười rồi tự nhiên nín bặt. Trong lòng tôi sao hiểu nổi ý trong lòng người. Tuy nhiên tôi có giác quan hiểu ra hắn trúng mánh gì đó mà thôi, đột nhiên tôi phát ngôn bừa:

-Ngày nay có điềm gì xui khiến đến với ông thợ, làm ông tự nhiên cười, vui, thỏa mãn một điều gì hay, nhìn người chủ máy nấu nước chăng.

Vài ngày sau tôi nghe T nói:

-Cái máy nấu nước của anh vất đi chứ gì nữa. Tôi cũng dứt khoát:

-Vứt bỏ thôi, vì chính bản thân đã mua một cái khác hiệu hay hơn, lại của Nhật nữa. Câu nói khỏi miệng thì Tường thoải mái hơn, vì tôi lúc đưa vào đã có ý lấy cái resistance của bàn ủi chế và thay thế, nhưng nay chưa biết lý do gì T nói quả quyết như vậy tôi cũng giải quyết cho xong, chẳng ai phải phiền ai, để còn phải lần khân với cái máy nước nóng nữa.

Từ đó tôi nhận thêm ra được rằng, cũng có nhiều cách làm thợ, vá víu cũng là thợ vậy, có sao, vì cuộc sống phải có vật chất.

Miễn là giải quyết một cách êm thắm người ta hài lòng hay hơi khó chịu một chút cũng chẳng sao.

Từ đó gây trong lòng tôi một vài ý nghĩ không mấy thuần khiết. Tôi dứt khoát với bản thân:

-Thôi miễn cho được một, mất một cũng đành hay vậy.

….

Đến nơi tòa án tôi cố tâm nhìn vào máy, cái máy hơi to thật, cồng kềnh, cửa lùa. Tôi nói:

-Thì đúng như giá đã mà cả, đồng ý thì làm, còn không thì thôi. Anh quản lý nói:

-Đồng ý chứ. Tôi nói theo sát ngay:

-Vậy chiều tối lúc mở máy thì anh chở tôi đến nhé, còn tiền thì đưa ngay giờ hoặc lúc khác tùy.

-Vâng.

Ngay buổi tối ba bốn anh em cùng phòng chở nhau đến nhiệm thu và nhận tiền sửa máy. Thì có thấy tôi mang theo vật dụng sửa đâu. Mà chỉ nói:

-Tăng điện lên bốn nấc nữa là được. Anh quản lý nói:

-Học một bài học hơi đắt giá nhỉ.

-Tất nhiên nhìn mấy sọc trên mặt hình là đủ. Tôi nhắn nhủ các bạn trong lớp:

-Tôi nói với các em. Chúng ta là thợ sửa, trung thực một chút vì những người xử dụng máy thường là những dân ít tiền, nên hư tới lui, tức ta sống với người nghèo.

Quay qua nhìn kỹ vào mặt những anh có chức vụ tôi nói kỹ hơn: Miễn đừng như vụ PMU hay PGI xấu hổ chẳng biết dấu mặt vào đâu, sau những chuyện như vậy. Bất cứ gì ta nói thẳng, nói thật, đừng dối lừa, mánh mung.

Thế thôi, thầy ra thầy, thợ ra thợ.

Không nói hay thêm, mấy anh chàng thợ học thầy khác nhau ở cách làm ăn chân chính từ khi chính thầy dậy phải kèm theo lương tâm nghề nghiệp nữa. Chứ đừng làm ăn bất chính như những ông cán bộ dùng tiền của dân chúng Nhật đóng thuế tiêu xài thả dàn sau lại bầy đàn chữa cháy cho chính đến giờ đã bước qua năm hai nghìn không chín mà chưa giải quyết xong những vụ bê bối của những sự việc đã nói bên trên, làm suy đồi đạo đức nói là cách mạng mà chính ông Hồ đã gây dựng, tạo dựng bao nhiêu năm.

Nay vứt bỏ vào sọt rác thảng hoặc vào thùng bia ngâm gái sau đó uống là bất mãn lòng dân.