ai người đi bộ dưới làn mưa thật mỏng như những sợi thủy tinh thả xuống từ một bầu trời xám thấp. Họ tránh để không dẫm chân lên mấy tấm bia nằm dưới cỏ. Người con gái nói;

- Thật lạ.

Người đàn ông bỏ tay khỏi vai người con gái, rút thuốc lá. Chàng nói:

- Mưa đủ để chúng ta đi chơi, em không thích sao?

Những hạt mưa nhỏ đã bắt đầu lấm tấm trên tấm áo khoác màu đỏ và trên cặp kính trắng. Những hạt nước cho cảm giác ấm áp hơn khí trời. Người con gái nói:

- Lẽ ra mưa phải hết lâu rồi.

- Trời đất mừng em trở về.

- Anh thì không?

Người đàn ông ngừng lại, châm thuốc hút. Đôi mắt người con gái tinh nghịch. Gió reo vui trong đôi mắt nàng. Người đàn ông thở ra hơi thuốc đầu, nói:

- Ta qua bên kia ngọn đồi. Ở đó có một gốc cây mà nhiều buổi trưa, anh đã nằm đó.

Người con gái nói:

- Em không muốn là cái cớ để anh sống lại kỷ niệm cũ.

Người đàn ông bước tới vòng tay vòng qua eo người con gái, tuy có vẻ hờ hững nhưng cũng đủ để không cho người con gái đứng lại.

Chàng nói:

- Đồ vật có thể thay thế - nhưng người này không bao giờ có thể thế chỗ người kia. Tất cả mọi ra đi của một người mang ý nghĩa để lại…

- Em không hiểu.

- Một khoảng trống.

- Anh đã có bao nhiêu khoảng trống như thế?

Tiếng nói của nàng dịu dàng và suốt trong hơn như những hạt mưa ở xa.

- Khá nhiều.

Người đàn ông đáp, giọng khôi hài.

- Vậy còn khe hở nào cho em.

Người đàn ông không trả lời. Người con gái cười ròn rã. Đôi môi nàng phớt hồng. Hơi lạnh làm máu dồn căng dưới làn da. Cô càng giống hơn nữa, miếng bánh bông lan. Cô bảo:

- Khi có quá nhiều người ra đi thì ở trong anh giờ này chỉ còn là những khoảng trống.

Người đàn ông thản nhiên:

- Anh vẫn còn một chỗ cho em: đầu gối anh.

Người con gái khựng lại. Nàng xoay người nhìn người đàn ông. Nét tinh nghịch biến mất trên khuôn mặt bầu bĩnh của nàng. Người đàn ông cũng cúi nhìn. Đôi mắt chàng phẳng lặng.

Người con gái nói:

- Không. Em không đi. Em muốn là tất cả những khoảng trống đó hợp lại.

Người đàn ông gật đầu, nhưng cái gật đầu của anh lại không ăn nhằm gì tới câu anh nói:

- Đôi khi anh tự hỏi không biết anh sống, để làm gì?

Người con gái lắc đầu:

- Nhiều người đã tự hỏi thế và cuối cùng vẫn sống. Người ta có thể sống chỉ vì sự cần thiết của một người nào đó. Một người thôi cũng đã là quá đủ.

- Nếu không có một người nào cần đến anh?

Người con gái nép vào người đàn ông, giọng khẳng quyết:

-Thì em chính là người ấy.

Người đàn ông ôm người con gái. Anh bỗng thấy mình nhẹ tênh, trôi trong nỗi buồn chưa rõ mặt. Anh hôn tóc nàng.

Nắng liếm con đường ngăn chia ngọn đồi và đập nước.Mưa cũng theo nắng ăn tới chân đồi.

Cho đến lúc lên đến đỉnh đồi, nơi có một gốc cây cổ thụ mà người đàn ông đã nói với người con gái, họ không nói với nhau một lời nào, mặc dù cả hai như cùng có khá điều riêng, để nói.

Người đàn ông ngồi xuống gốc cây trong khi người con gái vẫn đứng nhìn về phía đập nước. Mưa trong nắng dưới chân đồi vàng óng như những giọt rượu được phun lên cao và rớt xuống một đài hoa lớn là khoảng trời được bao bọc bởi những ngọn đồi chụm đầu vào nhau theo hình tròn.

Người con gái có dáng kiêu căng của một loài chim tự biết mình thuộc loại hiếm quí.

Nàng mặc chiếc áo khoác màu đỏ trơn, sau lưng có thêu chìm một bông cúc đại đóa. Người đàn ông nói:

- Kim.

Suốt từ lúc rời xe, đây là lần đầu tiên người đàn ông gọi tên người con gái

Hiểu ý người đàn ông, người con gái khép nép ngồi xuống. Người đàn ông lần lần ngón tay theo đường thêu của bông hoa phía sau lưng người con gái. Nàng nói:

- Em mua chiếc áo này ở Nhật.

- Ăn mặc đối với người con gái là cả một nghệ thuật. Ở chỗ mặc sao cho người khác nhìn ngắm trong một khoảng cách nào đó, chứ không phải là tiến đến ngang hàng nhòm vào hay ngó xuống. Ít có người phụ nữ nhìn thấy và làm được điều đó.

- Anh không thích cách ăn mặc của em?

Người đàn ông lắc đầu:

- Anh thích. Nếu chiếc áo này đừng quá dày.

- Anh muốn em cởi ra?

Người đàn ông lắc đầu:

- Không. Em sẽ lạnh.

Người con gái ngồi xích gần hơn người đàn ông. Nàng ngập ngừng:

- Chắc anh không nhớ hôm nay là ngày…

Người đàn ông không đáp. Người con gái tiếp:

- Anh không có một món quà nào cho em?

Người đàn ông cười buồn:

- Anh không có thói quen mua quà sinh nhật. Dù cho ai.

Người con gái xụ mặt. Đôi mắt nàng long lanh, muốn khóc. Người đàn ông đưa tay lùa dưới lớp tóc ngắn của nàng. Chiếc cổ nõn trắng và đôi vành tai xinh như đôi cánh bướm.

Người con gái rùng mình vì sự mơn trớn của người đàn ông. Nàng kêu nhỏ:

- Anh. Tạo.

Người đàn ông vẫn im lặng, như thể chàng đang theo đuổi một ý tưởng hay một hình ảnh nào, ở một không gian khác.

Bất thần người đàn ông kéo cổ người con gái xuống. Người con gái bất động. Nhắm mắt. Nàng gối đầu trên đôi chân người đàn ông duỗi thẳng. Đôi môi. Đôi môi. Đôi môi. Những tiếng nói đột ngột reo vang, va đập bốn bức vách tường căn phòng tâm trí trống trải của người đàn ông. Chàng cúi xuống. Ghì xiết. Người con gái muốn rẫy rụa. Nhưng nàng không thể thoát khỏi cánh tay mỗi lúc một xiết chặt hơn.

Khi buông người con gái ra, Chàng gọi:

- Kim.

Ánh sáng chói lòa làm nàng nhíu mày.

- Anh có một món quà cho sinh nhật Kim. Người con gái sung sướng. Nét rạng rỡ rất trẻ thơ nở trên đôi môi còn ướt.

- Đó là một câu truyện. Người đàn ông nói tiếp.

- Và em là người duy nhất được nghe?

Người đàn ông gật đầu.

Nắng và mưa đã ăn lên tới lưng chứng đồi. Khoảng cách giữa mưa và chỗ của hai người chỉ còn độ dăm bước.

Người con gái nhắm mắt với đôi môi còn ướt.

Tôi ngồi vào chiếc ghế chàng vừa bỏ đi. Hơi lạnh của đêm chưa kịp làm tan hơi ấm trên mặt nệm mặc dù hai tay ghế bằng sắt đã lạnh buốt. Tôi đếm từng đêm. Tôi đếm từng ngày. Tôi đếm kiên nhẫn, như con Đốm mỗi sáng mở mắt với câu hỏi đầu tiên, "Mẹ, bố đâu mẹ?" – Và cũng như con Đốm trước khi vào giường, vẫn một điệp khúc "Mẹ, bố đâu mẹ?" Tôi sống như thế. Lạnh lùng, trơ trốc, xương xẩu như những cây xương rồng khẳng khiu trồng trong chiếc chậu nhỏ, đã nhiều ngày không có một hạt nước. Tôi sông như thế, tật nguyền, què quặt, mù lòa, với từng sáng mở mắt trên chiếc giường mênh mông không một nếp chăn xô lệch, không hơi ấm, ngay cả chỗ tôi nằm.

Ánh nắng lên từ khung cửa sổ. Chiếc gạt tàn vẫn chừng đó, mẩu thuốc. Bàn phấn phía tay trái vẫn chừng đó vật dụng, không suy suyển, không xáo trộn và tấm gương lớn dính vào bàn phấn kê sát tường, đã kiên nhẫn phóng lớn hình dung tôi. Hình dung tôi, mỗi sáng với đôi mắt một sâu thêm. Với mái tóc bớt đi những sợi đen. Với thân xác, cạn vơi dần hơi nước. Như thể sự hư hao không chỉ diễn ra trong mỗi thời kỳ mà nó đã xẩy ra từng giây phút.

Tôi sống như vậy – và hiểu rằng không ai sống như vậy. Hiển nhiên không ai sống được như vậy.

Tôi sống như vậy, rực rỡ trong nỗi đau thương tôi niềm kiêu hãnh nhọn hoắt. Mỗi đêm, những tiếng xe chạy qua và bỏ xa ngôi nhà. Tôi sống như vậy, tỉnh táo, tự tin đến mức tàn nhẫn với quá khứ tôi – và nỗi chờ đợi kế tiếp. Chàng đã xa. Chàng đã khuất. Không bao giờ. Chẳng một lần nào nữa. Ngôi nhà này. Đứa con tôi. Tiếng nói nọ. Tôi như thế. Chọn đứng trên những cọc nhọn. Và mỗi đêm, kinh nhật tụng của tôi là một đoạn thơ của ai đó dội đập, qua lại không dứt giữa hai bờ tường kỷ niệm và quá khứ.

Mỗi tối đêm ta nghe rung dậy một hồi chuông

Thổi run rẩy những lệ sáp héo hon nhỏ xuống

Trên ngọn cây ta tàn tạ

Chút bông nõn mất dấu bao năm

Bỗng trở về bay ra một sợi tơ vàng ánh

Biết tay người hứng kịp

Cuộn lấy một guồng mơ?

Trăng đợi chờ nghiêng vạt

Khúc gửi người, riêng

Khúc gửi người, riêng. Khúc gửi người, riêng. Trí nhớ tôi cũng mù lòa như đôi mắt chỉ còn một hình bóng. Tương lai tôi cũng mù lòa, như trước mặt chỉ còn một quá khứ. Tôi lớn lên dưới vầng trăng óng ả đầu tiên của một đầu dốc cao nguyên tháng tám. Tôi có mặt. Tôi được khai sinh từ một đêm gió thổi buốt lồng ngực. Chàng-quê-nhà. Tôi-suối-cũ.

Mưa như không thật bỗng dưng rơi ròn mái gạch. Những chiếc lá dấu đầu trong lòng nhau, tránh mưa trên những cành thấp. Tôi thở lại sau ba tháng lặng chết. Mưa như không thật bỗng rơi ròn từng tiếng hát khao khát trong tôi.

Mở mắt ra thấy đời sống

Không phải chỉ thuần dối trá

Bóng rợp người che một nắng mưa ta.

- Bố

- Ừ

- Em khổ quá.

- Ừ. Đừng khóc.

Bàn tay sần chai vuốt dọc hai khóe mắt. Bàn tay sần chai vuốt dọc thân thể tôi, vuốt dọc sống lưng tôi, vuốt ngược mặt mũi tôi. Tóc tai tôi. Bàn tay chàng. Bàn tay chàng khổ ải. Bàn tay chàng sát nhân. Tôi khóc. Ngất. Trong bóng đêm tôi cởi bỏ oan cừu – tôi khóc. Ngất. Tôi khóc nức nở giữa lúc chàng yêu thương tôi – chàng yêu thương tôi. Như mười năm xưa cũ.

- Bố.

- Ừ

- Em khổ quá.

- Ừ. Đừng khóc.

- Bố bảo em phải làm gì?

- Đừng khóc.

Tôi vẫn khóc. Ngất. Mười năm trước, trên một lầu cao, tôi biết, tôi đã không – không bao giờ còn có thể thay đổi. Tôi biết bây giờ hơn lúc nào – Tôi phải – là-giòng-suối-xưa, dù cho chàng có không còn là chàng-quê-cũ.

Tôi tin không một người đàn bà nào có thể nghĩ hay tưởng tượng được rằng, mơ ước lớn lao nhất trong những năm tháng còn lại của đời tôi, chỉ là một buổi sáng thức dậy, được vội vã xuống giường pha cho chàng một ly cà phê. Đem vào giường cho chàng một chiếc khăn mặt ấm. Tôi không còn đủ trí nhớ để ghi nhận đã bao nhiêu năm, bao nhiêu tháng tôi mất đi, tôi không còn có được làm cái công việc nhỏ mọn, như điên khùng trong ý nghĩ của những người phụ nữ Việt Nam sau vài năm ở cái xứ sở văn minh này.

Tôi tin không một người đàn bà nào có thể nghĩ hay tưởng tượng được rằng, mơ ước lớn lao nhất của tôi trong những năm tháng còn lại của đời mình, chỉ là một buổi tối, ngồi vào bàn. Xới cho chàng những chén cơm đầy. Ép chàng ăn thêm một miếng đậu phụ rán. Ép chàng ăn thêm một thìa canh cải bẹ xanh. Tôi không đủ sáng suốt nhớ lại buổi tối nào là buổi tối cuối cùng? Sau đấy, tôi đã mất. Mất hết – dù chỉ là một buổi tối ngồi chờ để xới cho chàng những chén cơm.

Tôi tin không một người đàn bà nào có thể nghĩ hay tưởng tượng, tôi sẵn sàng đánh đổi hết – Từ chối tất cả để cho con tôi, con Đốm, một lần ngủ trong lòng bố nó. Nhưng mà – dường như đã lâu lắm – con Đốm không được một lần thêm, thở hít hơi hướm của Bố.

Tôi biết tôi là một người đàn bà điên khùng. Tôi là một người phụ nữ mất trí. Nhưng mặt khác tôi cũng biết từ mười năm trước, tôi không thể đổi khác, một buổi chiều khi chàng khai sinh, cùng lúc giết chết đời tôi. Tôi bằng lòng, tôi hãnh diện với sự mất trí của tôi. Tôi muốn như tôi đã là, giòng-suối-xưa, như một tấm gương cho con Đốm. Bởi vì tôi sẽ chẳng thể nói được với con tôi điều gì khác hơn: "Đốm là con của bố."

Bởi vì tôi chẳng thể chối trước mặt con Đốm: "Mẹ yêu bố." Dù cho chàng đã chẳng con là chàng-quê-cũ.

Khu vườn nhỏ còn thoảng mùi thuốc hút của chàng. Đã bao tháng khu vườn không một lần thoảng mùi thuốc của chàng. Tôi ngồi như thế. Chỗ ngồi chàng bỏ lại. Tôi ngồi như thế, khuya xuống cùng sương lạnh. Và mưa tưởng đã không còn chạy trên mái gạch. Trong tay tôi ly cà phê còn ấm. Màu cà phê còn sánh. Nhưng tôi cũng biết, chẳng cách nào tôi có thể giữ mãi chút hơi ấm còn sót nơi ly cà phê cũng như chẳng cách nào tôi có thể ngăn cản hừng đông đừng bước tới. Mặt khác, tôi lại biết rõ ràng rực rỡ tôi, chính là quạnh quẽ này. Đớn đau tôi, chính là ngọc chân thiết muôn đời không tỳ vết.

Chàng không còn là mây

Thôi em đừng gió nữa…

Bố. Em chẳng bao giờ còn gió nữa đâu. Bố biết mà. Có còn chăng chỉ là khối ngọc chân thiết không tỳ vết ngày nào, gửi cho Bố, như là tặng phẩm cuối cùng của em dành nốt cho Bố. Cho cạn vắt một giòng khô. Tuyệt trọn một đời người. Rất riêng.

Người đàn ông ngừng nói, vừa hay lúc nắng và mưa cũng đã bén gần đỉnh đồi. Người con gái thoáng thấy trong mắt chàng những hạt lệ long lanh.

Lúc ngồi vào xe, người con gái nói:

- Cám ơn anh.

- Cái gì?

- Câu chuyện.

- Sẽ không có một người thứ hai kể cho ai khác một câu chuyên tương tự.

Người con gái lắc đầu:

- Dù có triệu đống bùn nhưng không phải vì thế mà trần gian chỉ có một giòng suối.

Người con gái nói, hồn nhiên đưa tay quệt những giọt lệ còn sót lại trong đôi mắt người đàn ông.

- Nhiều lúc anh tự hỏi, không hiểu anh sống để làm gì?

Người con gái dấu mặt trong vai người đàn ông.

- Tạo

- Anh đây.

- Hôm nay sinh nhật em

Và nàng ngước khuôn mặt tinh khôi, chờ đón. Người đàn ông không cầm giữ được. Chàng hôn lên khuôn mặt nàng.

Lát sau, người đàn ông lên tiếng:

- Anh chẳng biết nói gì với Kim trong sinh nhật này của em.

Người con gái lại dấu mặt, lần này trong ngực người đàn ông, nói:

- Em muốn là giòng-suối-cũ.

Người đàn ông thở dài:

- Cám ơn em. Đã cho anh ngọn lửa. Anh không ngờ. Ở tuổi bốn mươi, trần gian còn cho anh một tặng phẩm.

Người con gái bạo dạn víu cổ chàng xuống:

- Và anh sẽ cho em, một điều gì khác hơn câu chuyện?

Người đàn ông rúng động. Câu chuyện chàng vừa kể, chợt vang dội bên tai chàng bằng giọng của một người khác. Một người con gái. Phải đó là giọng của giòng-suối-cũ?

22-6-82