àng ngày, tôi vẫn đưa lũ nhóc đến trường để hấp thụ những kiến thức quan trọng. Ví dụ: Thủ đô của Surinam là gì? - Parmaribo; Vì sao nước biển mặn? - Muối. Nếu lịch sử luôn lặp lại, thì hẳn bọn trẻ cũng không biết được câu trả lời cho câu hỏi: "Loài rắn nào lớn nhất thế giới?"

Ðúng thế, thằng con tôi học lớp hai cũng không biết điều này. Mà chính tôi lại biết được loài rắn lớn nhất là loài nào mới chết chứ. Kết quả là chuyện sau đây đã xảy ra.

- Ðó là Anaconda - tôi bảo thằng bé - một loài rắn sống ở Nam Mỹ.

- Sai - nó nói - đó là loài rắn Python. Python là loài rắn lớn nhất.

- Python cũng lớn đấy. Nhưng đứng cạnh con Anaconda, thì con Python trông bé tẹo như một con giun đất - Tôi nói có lẽ hơi quá, nhưng đấy là nói ví dụ thôi.

- Python mới chính là loài rắn lớn nhất - nó lại nói. Billy bảo con thế mà.

- Billy? Cái thằng Billy ở đầu phố á? Hay là Billy - Chuyên - Gia - Rắn - Hàng - Ðầu - Thế - Giới - Ðang - Học - Lớp - Hai? Con nghe đây. Ðó là loài Anaconda, sống ở Brazil, Nam Mỹ. Con lớn nhất có chu vi tới 44 inch.

- Chu vi là gì hở bố?

- Là vòng bụng. Nó phải to bằng 3 lần con người ấy chứ.

- Thế con Anaconda có ăn thịt con Python không hả bố?

- Con Python mà trông thấy con Anaconda ấy à, có mà nó chạy mất dép ấy chứ!

- Biily sẽ không chịu tin đâu - thằng bé vẫn băn khoăn.

- Thôi được rồi. Bố không muốn tranh cãi dài dòng vô ích. Ðiều quan trọng nhất là con phải biết được cái gì là đúng, cái gì là sai, họ tin hay không thì kệ họ.

- À à...

- Con chỉ cần nói với Billy rằng chính Anaconda là loài rắn lớn nhất thế giới, và rằng nếu còn ai đó không tin thì trước hết hãy tự xem lại cái đầu của mình có đưa ra được bằng chứng nào không.

Thế là thằng con tôi chạy ra phố, không biết có phải để cãi nhau một mất một còn về đề tài Python - Anaconda hay không. Tôi ngồi lại nhà với vại bia và suy tư về nền giáo dục quốc gia.

Vài phút sau, chuông điện thoại reo. Ðó là Glenn, bố của Billy.

- Billy nói với tôi là con ông tuyên bố rằng loài rắn lớn nhất là Anaconda, và rằng nếu ai còn không tin thì phải tự xem lại cái đầu của mình - Glenn nói - Tôi không muốn nói nhiều với ông, nhưng ông nên biết rằng loài rắn lớn nhất thế giới là loài Python sống ở Ðông Nam Á. Tên đầy đủ là Python reticulatus. Một con Python có thể dài đến 32 feet 9 inch. Con Anaconda dài nhất người ta đo được chỉ có 27 feet 9 inch.

- Glenn, tôi rất hoan nghênh những cố gắng của anh nhằm giáo dục các cháu hàng xóm - tôi nói. Nhưng loài rắn lớn nhất thế giới chính là con Anaconda, tên khoa học là Eunectes murinus. Ðể cạnh tranh nhau, con Anaconda của tôi phải to gấp đôi con Python của anh. Hiển nhiên Anaconda là loài rắn lớn nhất thế giới.

Xem ra Glenn vẫn chưa chịu thua

- Ông hãy tự nghĩ lại đi, và nên hiểu rằng người ta đo kích thước loài rắn bằng chiều dài từ đuôi đến mũi, chứ không phải đo vòng quanh như đo sọt rác đâu. Mà con ông dùng thuật ngữ nào ấy nhỉ... chu vi? Chu vi là cái gì vậy?

- Tôi hiểu, tôi hiểu, Glenn, nhưng anh cũng nên biết là đo rắn là một vấn đề phức tạp, chứ không đơn giản như đo chiều dài ống nước sau nhà.

- Ông mà cũng biết đo ống nước à? Chỉ cần nhìn đường ống chạy ở vườn sau nhà ông thì e rằng ông cũng không thạo về đo ống nước hơn đo rắn là mấy.

Cúp máy.

- Có một bài học rút ra từ chuyện chẳng đâu vào đâu này - tôi dạy thằng con - là một người mạnh mẽ, cứng rắn cần phải đứng lên để tranh luận chống lại những thông tin lệch lạc của những kẻ bảo thủ và chưa được giáo dục đầy đủ.

Vả lại tôi cũng biết đo ống nước nhà tôi đấy chứ. Nó có chu vi là 3 inch và dài 50 feet. Tính về chiều dài, thì nó gần gấp đôi con Python reticulatus, nhưng không thể vì thế mà nói là nó lớn hơn được.

Cảm ơn bạn đọc L.V. Nghĩa (E-mail: