gày 11 tháng 9 năm 2001, cả thế giới bàng hoàng, sửng sốt khi tòa tháp đôi sụp đổ giữa lòng nước Mỹ. Những cuộc tuần hành, cầu nguyện cho nạn nhân của vụ khủng bố đẫm máu nhất trong lịch sử loài người diễn ra khắp mọi nơi, từ châu Âu, châu Á đến châu Mỹ. Họ tiếc thương cho nước Mỹ, cho người dân vô tội.

Ngược lại, chúng tôi hả hê. Mỹ khi đó luôn là mục tiêu giả tưởng cho các buổi tập trận chiến của chúng tôi vài năm trước trên thao trường Lương Sơn, Hòa Bình. Tôi khi đó là lính với hàm trung sỹ thuộc tiểu đội 6, trung đội 2, tiểu đoàn 1, trung đoàn 36, sư đoàn 308. Buổi tối hôm đó được đồng chí chính trị viên thông báo tình hình, tôi và các đồng chí của mình ai cũng hân hoan không dấu được sự sung sướng, thỏa mãn trên khuôn mặt. Đế quốc Mỹ đã gieo bao tội ác cho người dân nước khác, giờ đây đã phải đền tội. Máu phải trả bằng máu.

Vài ngày sau, Mỹ phát động chiến tranh, tấn công quân sự toàn diện ở Afghanistan, sau là tấn công Irak vào ngày 20/03/2003, một đất nước có chủ quyền, thành viên của Liên Hợp Quốc, giết chết tổng thống Saddam Hussein của nước này. Một hành động vi phạm trắng trợn Hiến chương LHQ. Chúng tôi đêm đó được thổi còi báo động, cùng tập hợp xếp hàng giữa sân bóng của đơn vị, quân phục chỉnh tề, gương mặt cương nghị, toát lên sự sục sôi của tuổi trẻ, cùng giơ cao nắm đấm, hô vang khẩu hiệu: "Đả đảo đế quốc Mỹ".

Vậy mà, hơn hai mươi năm sau, vào ngày 11 tháng 9 năm 2023, tổng thống Mỹ có mặt tại thủ đô Hà Nội, cùng nâng ly chén rượu nồng, ngâm câu thơ: "Vinh hoa bõ lúc phong trần". Ý nói, bao nhiêu năm khó khăn, gian khổ giữa hai đất nước nay đã được bù đắp lại. Hỡi người anh em, tình huynh đệ chúng ta ngày một keo sơn: Chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày. Thế giới đã trở nên phẳng, đâu cần phải "Núi liền núi, sông liền sông" nữa. Anh già hơn em hai tuổi, anh xin nhận làm huynh, người em làm đệ, chúng mình đã có đủ lòng tin nhau, lửa đã thử vàng, gian nan đã thử sức, từ giờ đừng để cho ai chia cắt tình đôi ta. Anh nguyện sẽ đứng bên em nếu có ai bắt nạt. Chuyện đánh nhau sứt đầu mẻ trán thời trẻ trâu của chúng ta đã qua, giờ anh đã già, em cũng đã có tuổi, phải gây dựng tương lai cho con cháu, chúng mình cùng xây chiếc cầu Công Nghệ bắc qua hai châu lục làm mai mối cho các cặp đôi doanh nghiệp nhé.

Triết gia Hy Lạp đã từng nói: "Không ai tắm hai lần trên một dòng sông", ý nói vạn vật thay đổi, vô thường, từ kẻ thù, Việt-Mỹ đã trở thành bạn hữu.

Con người của ngày hôm nay, không phải con người của ngày hôm qua, từng tế bào đã chết được thay bằng tế bào khác, dòng máu tươi mới được sinh ra, trí não cũng được đào tạo lại. Bản thân tôi ngày hôm nay cũng không phải tôi của hai mươi năm trước nữa.

Paris 12/09/2023