uy nghĩ trong đầu anh quả nhiên đều là đại sự.” Nghe xong Diệp Khai, Chung Ly Dư không khỏi cảm khái một câu nói.

Tuy rằng nói Chung Ly Dư hiện tại đã là lão tổng của xí nghiệp siêu cấp, lực ảnh hưởng càng ngày càng tăng, nhất là sự nể trọng của bên quân đội đối với nàng giờ phi thường thâm hậu, nhưng cảm giác của cô đối với tiểu nam bằng hữu Diệp Khai này vẫn cực kỳ phức tạp.

Ngày đó nếu không phải âm soa dương thác lên nhầm giường Diệp Khai, phỏng chừng lúc này Chung Ly Dư đã lưu lạc đến hoàn cảnh nào, tự nhiên cũng sẽ không có cục diện phong cảnh hiện tại.

Dùng một câu rất khoa trương, hiện tại Chung Ly Dư cho dù là tùy tiện đi tới bất kỳ một tỉnh nào trong nước, chỉ cần nghe được phong thanh thì ít nhất cũng đều là tỉnh trưởng phó tỉnh trưởng tự mình ra sân bay nghênh đón, mặt mũi cực lớn.

Tìm căn nguyên, Chung Ly Dư biết chính mình có thể có cục diện hiện tại, kỳ thật đều là Diệp Khai vì bồi thường làm ra an bài.

Vị hôn thê Sở đại tiểu thư của Diệp Khai tuy rằng cũng có công lớn, nhân tài trên thương trường nhưng bàn về lực ảnh hưởng đối với quốc kế dân sinh còn kém xa Hoa Đông thần vận trong tay Chung Ly Dư.

Duy nhất cảm thấy có chút khuyết điểm, chính là không thể luôn ở bên cạnh Diệp Khai, chuyện này cũng làm cho Chung Ly Dư cảm thấy có chút phiền não. Chỉ là mọi người hiện tại đều có sự nghiệp của mình, tự nhiên không thể thoải mái tự nhiên giống người thường, đây là cái giá phải trả của những đại nhân vật.

“Không lo lắng đại sự không được đâu.” Nhắc tới chuyện này, Diệp Khai lại day day thái dương, kể oán với Chung Ly Dư,“ Em chưa thấy, hiện tại bởi vì ảnh hưởng lên chính sách mà cơ sở có kiến giải lệch lạc, điều này làm cho kết quả bất lương xuất hiện.”

“Cái gì mà kết quả bất lương?” Chung Ly Dư có chút tò mò hỏi, cô thấy Diệp Khai đau đầu liền bước ra sau hắn, để đầu hắn vào ngực mình rồi đưa hai ngón tay chậm rãi xoa huyệt thái dương.

Động tác của Chung Ly Dư nhìn rất nhẹ nhàng nhưng lực đạo mười phần, giống như đánh đàn dương cầm. Cô không chỉ có mát xa huyệt thái dương của Diệp Khai mà còn kết hợp thêm vài huyệt vị khác, hết xoa lại nắn, ấn. Quả nhiên sau một lúc làm cho Diệp Khai cảm thấy thần thanh khí sảng, tâm trạng theo đó cũng tốt hơn rất nhiều.

“Chiêu này thật sự thực không tệ, em học ở đâu vậy?” Diệp Khai hỏi.

“Công tác áp lực lớn, có bạn giới thiệu đi học dưỡng sinh mát xa, thư ký của em đi học về rồi dạy lại.” Chung Ly Dư hồi đáp, sau đó lại hỏi.“Vừa rồi nói đến làm sao?”

“Ân, kết quả bất lương.” Diệp Khai nhớ tới, tiếp tục nói,“Trên thực tế đây là một vấn đề thuộc phạm trù đạo đức.”

“Nga, như thế nào lại liên quan đến đó?” Chung Ly Dư cười hỏi, ngón tay cô tiếp tục bấm mở rộng ra cổ và đầu vai hắn, thậm chí đến vài huyệt vị trọng yếu sau xương sống.

Mấy huyệt vị này có tác dụng kích thích mãnh liệt với toàn bộ trung khu thần kinh, nhất là theo như lý luận trung y chính là yếu huyệt cứu mạng.

“Không phải là nói quá mà vấn đề này quả thật đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến ổn định xã hội vài năm sau.” Diệp Khai nói,“Kỳ thật đại lục hiện tại có rất nhiều nét giống với Mĩ quốc năm xưa. Kinh tế xã hội bắt đầu phát triển rất nhanh, nhưng theo đó thì đạo đức bắt đầu băng hoại, thậm chí chạy theo cái lợi trước mắt. Một số truyền thống văn hóa, tỷ như nói nhân nghĩa lễ trí tín trở thành chướng ngại vật. Trước mặt đồng tiền, mọi người trở nên không từ thủ đoạn.”

“Nghe anh nói như vậy cũng có chút đạo lý.” Chung Ly Dư nghe xong, gật gật đầu nói.

Theo hoàn cảnh trước mặt, vấn đề đạo đức trong nước chủ yếu tập trung ở lĩnh vực lưu thông buôn bán, hơn nữa này tỉ lệ cũng không lớn.

Điều này tự nhiên cũng có nguyên nhân, một là xí nghiệp quốc hữu chưa phá sản diện rộng, công nhân chưa thất nghiệp hàng loạt nên cạnh tranh trong lĩnh vực thương nghiệp, nhất là trong nghành phục vụ còn thấp. Mọi người còn chưa bị ép buộc đến độ bí quá hoá liều, tự nhiên không đến mức đi phát rồ làm liều.

Mặt khác cũng bởi vì truyền thống đạo đức trong kinh doanh có từ ngàn xưa, chú ý công bình giao dịch cùng thành tín thẩm thấu trong truyền thống thương nhân. Vì thế thương nhân hiện tại vẫn chịu ảnh hưởng sâu xa.

Vào thời phong kiến, ước thúc đối với thương nhân chủ yếu dựa vào một số quy tắc xã hội như đạo đức thuyết giáo, thân tình, quan hệ huyết thống cho đến các tư tưởng, “Kiến lợi tư nghĩa”,“Trọng nghĩa khinh lợi”, nguyên tắc buôn bán công bình quán thông hoạt động kinh doanh.

Nói cách khác, phẩm hạnh cao thượng được đặt trước lợi ích cá nhân. Đầu tiên phải suy nghĩ xem nó có phù hợp với tiêu chuẩn đạo đức của toàn xã hội hay không, nếu không phù hợp thì là bất nghĩa không thể thực hiện.

Nhưng hiện tại, bởi vì ảnh hưởng đi qua mười năm hạo kiếp, thậm chí là đi qua toàn bộ gần nửa thế kỷ phá hủy truyền thống văn hóa, chủ nghĩa công lợi nên lòng người bắt đầu bại hoại. Cho nên vào lúc kinh tế quốc doanh còn chiếm địa vị chủ đạo thì khả năng này gặp lợi vong nghĩa còn ít nhưng đến khi xác lập kinh tế thị trường, mọi người đều có cơ hội phát huy thì chuyện thấy lợi vong nghĩa liền trở nên càng ngày càng nhiều.

Diệp Khai sở dĩ cảm khái, chính là bởi vì ở mười năm sau, toàn bộ xã hội bắt đầu tiến vào giai đoạn đạo đức băng hoại. Bánh bao lưu huỳnh, thịt bẩn, hiếp đáp người già, người chết còn thu phí…xảy ra thường xuyên. Có thể nói là một xã hội thiếu khuyết nền tảng đạo đức.

Truy cứu nguyên nhân không thoát khỏi mười năm biến loạn kia.

Diệp Khai đã trải qua thời kỳ này nên mặc dù là trọng sinh vẫn nhớ rõ tình hình lúc đó.

Theo đạo lý, quốc nhân từ xưa lấy đạo đức lập quốc, lập thân, lập mệnh, mấy ngàn năm đến chú ý nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, không nghĩ tới sau lại chạy theo cái lợi kinh tế, bỏ qua an toàn thực phẩm, y tế, kiến trúc. Nhìn vào đâu cũng thấy những vết thương ghê sợ.

Diệp Khai thậm chí còn nhớ rõ, thủ tướng khi chất vất bên địa chính đã phải thốt ra câu “Đạo đức băng hoại”.

Đủ loại chuyện không đạo đức phát sinh dày đặc trong thời gian ngắn, làm cho người ta không thể phán định, hết thảy có phải hay không đã đến thời điểm nguy hiểm nhất?

Trong tình cảnh truy cầu đạo đức của kinh tế thị trường, đạo đức quốc nhân thật sự sụp đổ sao?

Trước mặt lợi ích, giá trị đạo đức ở đâu?

Nếu nói đạo đức đi xuống là cái giá phải trả cho quá trình phát triển thì Diệp Khai cũng chỉ có thể hy vọng cái giá này là ngắn ngủi. Dù sao những điểm mấu chốt về văn hóa, pháp luật là ở chỗ này, ngẩng đầu lên tùy thời đều có thể thấy.

Đương nhiên, mặc dù trong hoàn cảnh này, vẫn có học giả bán rẻ lương tâm, phủ nhận những vấn đề nghiêm trọng của xã hội.

“Ở trong mắt một số người, chỉ cần người xấu chưa chiếm 50% tổng dân số vậy thì xã hội vẫn hoàn mỹ không tỳ vết.” Diệp Khai có chút bất đắc dĩ nói với Chung Ly Dư.

“Như vậy, một khi tỉ lệ người xấu vượt qua 50% thì sao?” Chung Ly Dư thuận miệng hỏi một câu, cô thấy tâm trạng của Diệp Khai cũng không tốt nên cố ý hỏi như vậy.

“Vượt qua 50% sao?” Diệp Khai trả lời cũng thực sảng khoái,“ Vậy cũng đơn giản, chỉ cần đem khái niệm người tốt cùng người xấu đổi lại thì hết thảy liền lại phi thường hoàn mỹ không tỳ vết.”

“Anh đó, ha ha, thật sự là......” Chung Ly Dư bị Diệp Khai nói giỡn cũng vui vẻ lây.

Mặc kệ thế nào, nói chuyện với Diệp Khai luôn có thể tìm được rất nhiều lạc thú.

“Sống yên ổn nghĩ đến ngày gian nguy, thấy mầm biết cây, cho nên anh mới có thể hạ đòn với xí nghiệp không thành tín, cùng lúc cố nhiên là vì giải quyết vấn đề nợ đọng của Đông Sơn. Về phương diện khác cũng là vì giết gà dọa khỉ, tạo ra một bia ngắm.” Diệp Khai nói với Chung Ly Dư,“Xí nghiệp kiếm tiền thiên kinh địa nghĩa, nhưng phá tan điểm mấu chốt đạo đức, thậm chí đi làm một số chuyện điên cuồng vậy không thể tha thứ, hơn nữa toàn bộ xã hội nếu như chỉ sùng bái tiền bạc, không nghĩ đến liêm sỉ vậy thì xã hội đó sắp bước lên con đường suy vong.”

“Không thể giải quyết sao?” Chung Ly Dư có chút hoài nghi hỏi.

Theo như cô thấy, dù hiện tại có một số xí nghiệp không thành tín nhưng đại đa số vẫn là tốt, Diệp Khai nói có vẻ hơi quá mức.

“Đúng là như vậy.” Diệp Khai gật đầu nói,“Một khi nào đó hiện tượng xấu trong xã hội trở thành bản chất vậy thì mọi người coi đó là đương nhiên, thậm chí pháp luật cũng sẽ cho rằng là bình thường, bởi vậy điểm mấu chốt đạo đức toàn bộ xã hội sẽ xuống thấp. Sau này em còn trông cậy vào ai thay đổi hết thảy sao?”

Chung Ly Dư nghe xong, không khỏi suy nghĩ sâu xa. Quả thật giống như Diệp Khai nói, vào lúc mọi người đã thấy nó là quen thuộc vậy thì căn bản không ai có thể đủ xoay chuyển cục diện, trừ phi là toàn bộ xã hội sụp đổ, một lần nữa xây dựng trật tự mới.

Nhưng nếu như vậy thì cái giá phải trả là quá đắt.

“ Giờ em cũng hơi hiểu được ưu tư của anh, quả thật không phải buồn lo vô cớ, đây là mười phần có ý thức trách nhiệm đối với xã hội, xem ra anh thật đúng là lãnh đạo quốc gia.” Chung Ly Dư cười nói với Diệp Khai, tuy rằng nét mặt vui vẻ nhưng thần thái cực kỳ trịnh trọng, không hề có vẻ đùa giỡn.

“Cũng không phải.” Diệp Khai hồi đáp,“ Khái đương dĩ khảng, ưu tư nan vong, đã làm quan không thể hồ đồ chính sự, nếu không vậy thì cần gì anh phải dính vào chuyện này? Chỉ là tiền trong túi anh cũng đủ nuôi đến mấy đời sung sướng.”