áng lý nói tới đây thì câu chuyện về Triệu Văn Hoa phải kết thúc rồi, hắn sẽ già trong một cái thôn nhỏ xa xôi, chết đi trong cô độc nghèo khó. Ai mà thèm quan tâm chứ? Nhưng có một chuyện không sao tin được khiến cái chết của hắn được sử sách ghi chép lại, được kể say sưa ngàn ngàn vạn vạn lần, thậm chí liệt vào thập đại nghi án thời Gia Tĩnh.

Thời gian tới ngày 23 tháng 10 năm Gia Tĩnh 35, gió thu mưa nhỏ, Triệu Văn Hoa bị đuổi về quê, trên đường qua Sơn Đông, vì đường lầy lội không thể tới kịp trạm nghỉ, đánh qua đêm ở một thôn tên Thập Tự Pha.

Cách kinh thành gần nghìn dặm, sự kiện khiến hắn thân bại danh liệt cũng đã trôi qua gặp một tháng. Triệu Văn Hoa cuối cùng khôi phục lại từ trong đả kích, có tinh thần, cũng muốn ăn uống rồi.

Hắn sai chủ quan bày một bàn rượu thịt, trong gió mưa lạnh lẽ, cùng đám tiểu thiếp thê thảm quây quanh bàn, vì phu nhân của hắn đã qua đời.

- Khóc cái gì mà khóc.

Giọng Trệu Văn Hoa có chút thều thào, nhưng vẫn giáo huấn:

- Ta còn chưa chết cơ mà.

Chỉ nghe các di thái thái khóc:

- Ôi trang sức của thiếp.

- Hu hu hu, không còn tiền, tương lai sống ra sao.

Nửa ngày trời mới biết người ta khóc "nghèo", chứ chẳng khóc cho hắn.

Điều này làm Triệu Văn Hoa rất mất mặt, hắn cười gằn liên tục:

- Đám đàn bà không đọc sách các ngươi, không biết chuyện "thỏ đào ba hang" chứ gì?

Hắn còn có số diêm dẫn trị giá ba mươi vạn giấu trên người, số tiền này đủ cho hắn phung phí cả đời rồi.

Chính lúc hắn đang định khoe khoang lấy lại uy phong ai ngờ một di thái thái độc mồm nhất lập tức phản bác:

- Bọn thiếp là phụ đạo nhân gia, vô tài mới là đức, không đọc sách là đúng. Nhưng lão gia nếu xem nhiều sách hơn một chút, chúng ta không tới mức rơi vào cảnh này.

- Nói vậy là sao?

Triệu Văn Hoa nghẹn họng.

- Giờ người ta ai cũng nói, cái hào trạch bên hoàng cung của lão gia không phải cái đầu tiên.

Vị di thái thái mồm liếng thắng:

- Nghe nói một trăm năm trước, cái kẻ tên là Thạch Hanh cũng xây nhà bên ngoài hoàng cung, kết quả bị hoàng đế nhìn phải, thế là hết đời. Người ta nói chuyện này viết trên rất nhiều sách, lão gia xuất thân thượng thư, sao chưa đọc qua?

- Sao ta lại chưa đọc?

Triệu đại nhân không khỏi cảm thấy đúng là hổ xuống đồng bằng bị chó khinh, hiện giờ ngay tiểu thiếp cũng dám bắt nạt hắn rồi, đành tức tối nói:

- Ta đọc rồi.

- Đọc rồi?

Di thái thái kia bĩu môi:

- Vậy càng khó tin.

Triệu đại nhân tức phát điên, ném đũa đứng dậy.

- Ngươi bớt nói vài câu đi.

Đại di thái trừng mắt di thái thái lắm một kia, nói với Triệu Văn Hoa:

- Lão gia còn chưa ăn cơm mà.

- Không ăn nữa.

Triệu Văn Hoa tức giận nói:

- Tức nó bụng rồi, còn ăn cái rắm gì nữa.

"Tức no" tới ợ một cái, hắn xoa bụng về phòng.

Các di thái thái gọi không lại chỉ đành mặc hắn, bọn họ ăn xong thấy lão gia hẳn là nguôi giận rồi, liền dùng mâm mang thức ăn phần lên phòng cho hắn.

Nhưng trên phòng thấy lão gia ôm bụng lăn lộn, các di thái thái tức thì hốt hoảng, vội tới đỡ hắn dậy. Song hắn vật quá dữ, không ai lại gần được, đánh trơ mắt ra nhìn hắn vỗ bụng quắn quại... Y phục đã rách nát, ngay cả bụng cũng bị hai tay cáo cho rách cả da thịt.

Cho dù đau đớn thành như vậy, hắn vẫn không kêu một tiếng, chỉ dùng hai tay móc bụng, làm một di thái thái đầu óc thiếu sợi giây thần kinh nào đó nói:

- Lão gia, thiếp thân trách oan người rồi, người là một hán tử.

- Còn không mau gọi người.

Đại di thái cao giọng quát:

- Người đâu, mau tới đây.

Đám gia đinh nghe thế tràn vào, đại di thái ra lệnh:

- Mau giữ lấy lão gia.

Đám gia đinh vội đi tới, nhưng không còn kịp nữa, chỉ nghe roạt một tiếng, Triệu Văn Hoa móc tay vào bụng xe toạc ra...

Một cảnh nát gan thủng bụng thật sự, máu me lênh láng, thê thảm vô cùng, đó ch là điều bí ẩn Triệu Văn Hoa để lại cho hậu thế.

Đương nhiên ở Bắc Kinh vẫn chưa có ai biết cảnh thê thảm đó, có điều dù là biết cũng không rảnh đi suy đoán nội tình, vì chuyện liên quan tới lợi ích sát sườn của bọn họ đã bắt đầu.

Ngày 23 tháng 9 năm Gia Tĩnh thứ 35, Gia Tĩnh đế lấy tội đại học sĩ Lý Bổn chuyên quyền độc đoán khảo sát, không thương lượng với đô sát viện, không cho quan khao đạo tham gia vào, nên khó tránh khỏi phán xét khiến người ta chê cười " Triệu Văn Hoa xếp hạng thượng đẳng", phạt một năm lương bổng, tất cả danh sách ông ta đưa lên hủy bỏ, đình chỉ công tác tự kiềm điểm.

Đồng thời do Từ Giai, cùng tân nhiệm lại bộ thượng thư Ngô Bằng, Đô sát viện tả đô ngự sử Chuy Duyên, ba người cùng tiến hành kinh sát.

Trong chỉ dụ giao nhiệm vụ cho ba người Gia Tĩnh đế nhấn mạnh: " phân biệt quân tử và tiểu nhân, có vài điều khác biệt. Quân tử độc lập khó gần, khó tránh khỏi cổ hủ. Tiểu nhân a du nịnh bợ, che đậy khuyết điểm. Khảo sát đại điển phải nhìn rõ tâm thuật, phân rõ thị phi. Không chia sang hèn, không tính thân sơ, không truy chuyện cũ, cùng lấy chuyện đã rồi ra để chọn hiền..."

Đó là bài học đút kết ra được trong năm Lý Mặc và Triệu Văn Hoa gây ra thị phi của Gia Tĩnh, có thể nói là chân lý để đời sau tuân theo.

Hôm sau, quan viên tứ phẩm trở lên một lần nữa dâng sớ tự trần thuật, Gia Tĩnh khen thưởng ưu tú, hoặc giáng chức điều động, có biện làm trí sĩ ngồi mát. Gần như không có biến động.

Cùng lúc đó ba vị đại quan chủ trì khảo sát kinh quan dưới ngũ phẩm, đánh giá tham ô hai người, già cả bệnh tật hai lăm người, bất cẩn một trăm linh hai người...

Nói chung phản ánh lần kinh sát này rất nhạt, không hừng hực như Lý Bổn. Nguyên nhân chủ yếu lần này Gia Tĩnh đế thu quyền thẩm tra quan viên trên tứ phẩm. Còn lần trước kinh sát bất luận phẩm cấp do Lý Bổn làm, có thể thấy lần trước thiếu công bằng thế nào.

Lần kinh sát này khó tránh khỏi hiềm nghi bao che đồng đảng, nhưng nhìn chung mà nói là làm đúng trình tự, đặt nặng khảo quan viên có xứng chức hay không. Đối với các quan viên vừa mới trái qua sóng to gió lớn mà nói, đây là kết quả không thể tốt hơn rồi.

Hơn nữa dưới sự chỉ trì của Từ Giai, lần kinh sát này làm đúng theo chế độ, còn có quan khoa đạo tham gia đàn hặc, khiến kinh sát duy trì được đại thế, làm mọi người đều phục.

Từ Giai cũng vì kinh sát, tấn thăng lên làm đại học sĩ điện Hoa Cái, đãi ngộ ngang với Nghiêm Tung.

Thẩm Mặc vốn cho rằng kinh sát chẳng liên quan gì tới mình, dù sao y mới nhậm chức chưa đến một năm. Nhưng trong danh sách ba tám người ở cấp thượng đẳng, đột nhiên lại có tên "nội các ti trị lang Thẩm Mặc", còn Trương Tứ Duy vất vả bao năm lại không có.

Có điều Trương Tứ Du chỉ nói vài câu mà thôi, hắn ở trong nội các lâu năm, tất nhiên biết trên đời này có nhiều phép tắc, nhưng không có cái nào tên là "công bằng". Nói với Thẩm Mặc, phàm là hoa nở liên tiếp như thế, ắt phải có đạo lý đằng sau đó.

- Huynh đúng là tốt số đấy Chuyết Ngôn.

Cười đùa chán Trương Tứ Duy không khỏi cảm khái:

- Trước tiên được lên trung doãn; sau Từ các lão nắm kinh sát lại là sư phụ của huynh, cấp huynh thưởng đẳng mà vàng cũng không đổi được. Huynh mà không bay cao mới là vô lý.

Trương Tứ Duy nói chẳng sai, chỉ ba ngày sau Gia Tĩnh đế triệu kiến Thẩm Mặc, đồng thần đích thân tuyên bố: Ti trị lang trung doãn Thẩm Mặc ra ngoài làm đồng tri Tô Châu.

Thẩm Mặc đúng là choáng váng, Tô Châu cao hơn Thiệu Hưng một cấp, cho nên tri phủ là chính tứ phẩm, đồng tri là chính ngũ phẩm, ngang hàng với các tri phủ khác. Nói cách khác chỉ chưa đầy một tháng qua y thăng liền hai cấp.

"Trong vòng nửa năm, tăng liền ba cấp, có nổi bật quá không nhỉ?" Thẩm Chuyết Ngôn kết cấu não bộ khác biệt rõ ràng với người thường nghĩ như thế.

Nhưng tiếp sau đó thì sao, chỉ nghe Gia Tĩnh đế cười tủm tỉm nói:

- Tuần phủ Tô Tùng Tào Bang Phụ đã bị điều đi; tri phủ Tô Châu Vương Sùng Cố điều tới Tùng Giang. Trẫm không phái người đảm nhiệm hai chức vụ này, có hiểu nghĩa là gì không?

Thẩm Mặc đầu óc ong ong, nuốt nước bọt nói:

- Có nghĩa là, có nghĩa là...

Y nói không nổi, cười khổ:

- Bệ hạ thứ tội, đầu óc thần hơi loạn, không nghĩ ra được điều gì nữa.

Gia Tĩnh đế cười ha hả:

- Chuyện thường tình của con người thôi, đâu ra tội chứ?

Ông ta giải thích:

- Tân nhiệm tổng đốc đông nam Hồ Tôn Hiến đưa lên trẫm ba yêu cầu. Thứ nhất, cho phép hắn tùy cơ hành sự. Thứ hai tạm thời không đặt tổng đốc Tô Tùng để tiện thống nhất chỉ huy, đề phòng niéu kéo lẫn nhau; thứ ba, là năm sau thiếu một trăm vạn quân phí, muốn trẫm bù đắp. Có biết trẫm trả lời hắn ra sao không?

Thẩm Mặc hoang mang lắc đầu, thực ra y sớm thoát khỏi trạng thái hưng phấn rồi, nhưng vẫn vui vẻ giả ngốc mà thôi.

- Trẫm nói, cái gì cũng đồng ý, chỉ tiền thì không.

Gia Tĩnh rất khoái chí:

- Có biết hắn lại đáp thế nào không?

Lần này không đợi Thẩm Mặc trả lời đã nói ngay:

- Hắn bảo, không cấp tiền cũng được, vậy cấp người.

Ông ta chỉ vào Thẩm Mặc:

- Hắn điểm danh đòi khanh, muốn khanh làm tuần phủ Chiết Giang.

Thẩm Mặc cười khan:

- Khoảng cách đó quá xa rồi.

Y biết với trí tuệ của Hồ Tôn Hiến không làm cái chuyện ít hi vọng đó thật tình, sở dĩ đề ra yêu cầu này chẳng qua là ra giá trên trời, trả giá dưới đất mà thôi.

Gia Tĩnh đế gật gù:

- Khanh còn quá trẻ, lại mới trúng tiến sĩ được một năm, tuần phủ thì khỏi mơ tưởng. Hơn nữa về quê làm quan hơi kỵ húy, cho nên không thể về Chiết Giang được.

Nói tới đó khóe miệng nhếch lên thành nụ cười khổ:

- Trẫm vốn muốn để khanh làm tri phủ Tô Châu, ai dè hai vị các lão lão đồng thanh nói "hoang đường, làm gì có tri phủ hai mươi tuổi".

Chỉ nghe Gia Tĩnh đế dùng một giọng điệu chỉ lừa được lừa nhi đồng thối tai nói:

- Trẫm ra sức cãi lý vì khanh, nói khanh khác với tiến sĩ bình hường, làm Chiết Giang tuần sát tuần án giám quân đạo, dù chưa được ban phẩm cấp, nhưng nghi lễ đã ngang chính lục phẩm, hiện giờ lại trúng trạng nguyên, vào hàn lâm, nhập các, thăng trung doãn. Chừng ấy kinh nghiệm làm tri phủ không phải quá.

Tới lúc này Gia Tĩnh đế nhìn thấy Thẩm Mặc cảm động chảy nước mắt, rất là hài lòng, thầm nghĩ:" Coi như không phí công thể hiện." Rồi ra vẻ tiếc nuối:

- Đáng tiếc, Nghiêm các lão đồng ý rồi, nhưng Từ các lão quá cứng. Bất kể thế nào cũng không chịu cho khanh làm tri phủ. Cuối cùng đánh ủy khuất khanh làm đồng tri.

Thẩm Mặc vừa lau nước mắt tạ ơn, vừa nghĩ:" Làm đồng chí với mình mà ủy khuất à?"

*** không phải sai chính tả đâu nhé, chủ Thẩm hay nghe tai nọ sọ tai kia.

Chỉ nghe Gia Tĩnh lại nói:

- Có điều khanh yên tâm, trẫm không phái thêm tri phủ Tô Châu tới đâu, cả thành Tô Châu, khanh là cấp phó nhưng là lớn nhất.

- Thần hoảng sợ vô cùng, e không đảm đương nổi.

Trừ câu này ra, y không thể nói điều gì khác hơn.

- Ha ha ha.

Gia Tĩnh cuối cùng cũng thu lại cái vẻ giả bỏ "chiêu hiền đãi sĩ." Ngồi xuống bồ đoàn nói:

- Khanh nghĩ tới đảm đương trước, chứng minh rằng trẫm không nhìn nhầm người rồi.

Sau đó nói với Thẩm Mặc:

- Có biết vì sao trẫm đề bạt khanh không?

Thẩm Mặc lau nước mắt đáp:

- Vì ngày hôm đó thần tấu đúng.

- Không tệ.

Gia Tĩnh đế gật gù:

- Rất là tỉnh táo đấy, đầu óc còn chưa bị lú lẫn.

Thẩm Mặc cười ngượng:

- Thật ra thần không còn nghĩ ra nổi mình có cái gì hay nữa.

Gia Tĩnh đế bị y chọc cười, dựa mình vào gối nói:

- Mặc dù khanh khiêm tốn, nhưng trẫm dùng khanh đúng là vì giải quyết vấn đề thuế.

Gia tĩnh đế thở dài:

- Nửa năm qua đưa khanh vào nội các là để khanh hiểu, tài chính Đại Minh rốt cuộc đã tới mức nào rồi.

Ông ta nhìn Thẩm Mặc chăm chú:

- Khanh nói xem, nguyên nhân tạo thành tất cả việc này là do đâu? Có cách gì để giải quyết không?

Thẩm Mặc vừa mở miệng thì Gia Tĩnh đế xua tay nói:

- Nơi này không có người thứ ba, cũng không ghi chép lại, khanh không cần sợ có ai gây phiền phức cho khanh, cho nên trẫm ân chuẩn cho khanh một lần nói thoải mái vô tư, cho dù chỉ trích trẫm chi tiêu vô độ, chỉ trích chế độ, trẫm cũng không trách khanh.

Ông ta nhìn thẳng vào Thẩm Mặc:

- Nói thật vào, trẫm biết khanh có năng lực này.

Thẩm Mặc thở dài:

- Kỳ thực bệ hạ thứ nhất không rời cung, thứ hai không đi tuần du thì tiêu hết bao nhiêu tiền? Nhưng cả thiên hạ Đại Minh hướng vào một mình bệ hạ mà lại giật gấu vá vai như thế, điều này nói rõ căn nguyên có vấn đề rồi.

- Khanh nói tiếp đi.

Gia Tĩnh đế trầm giọng nói.

Thẩm Mặc gật đầu:

- Một quốc gia không có tiền, vấn đề chỉ có thể ở hai phương diện. Thu nhập co hẹp, chi tiêu bánh trước. Thu không bù nổi chỉ, tất nhiên là xuất hiện tình huống này.

Y biết rõ mặc dù Gia Tĩnh đế cho nói thoải mái, nhưng nếu nói ra lời nào công kích tổ chế, chỉ trích hoàng đế, bản thân nhất định thoát được mùng một không thoát nổi hôm rằm. Nhưng dùng lời lẽ tầm thường cũng không được.

- Cái này ai cũng biết, trẫm hỏi khanh là vì sao?

" Đây hẳn là đề thi cuối cùng trước khi nhậm chức rồi." Thẩm Mặc thầm nghĩ rồi đáp:

- Không thảo luận vấn đề chi tiêu, vì quốc gia mấy năm qua thiếu tiền, đã đem chi tiêu thu hẹp tới không thể thu hẹp nữa rồi.

Thẩm Mặc cực hiểu tâm lý sợ rắc rối của Gia Tĩnh, cho nên dứt khoát đem cái thứ dính líu cực lớn bỏ qua, tiếp tục nói:

- Xét từ phương diện thu nhập, thuế của Đại Minh ta tập trung chủ yếu ở phương diện nông nghiệp. Mà đất của vương công quan thân lại không phải đóng thuế, nhưng chiếm trên tám phần ruộng đất toàn quốc. Đại Minh phải dùng chưa tới hai phần đất canh, nuôi sống cả triệu con dân, cung cấp thuế quốc gia. Đây là nguyên nhân thu nhập thuế quá thấp, nếu như giải quyết đi vấn đề này, Đại Minh ta không lo thiếu tiền nữa.

- Tiếp tục đi.

Gia Tĩnh đế khẽ gật đầu, chuyện này ông ta biết, nhưng ông ta không có quyết tâm chống lại thế giới. Cho nên đành bỏ qua.

Thẩm Mặc thầm than trong lòng, tiếp tục nói:

- Đối với các loại thuế thu khác, cơ bản chỉ là hình thức. Ví dụ như thương thuế, ở Sơn Tây Lương Hoài Lưỡng Chiết Phúc Kiến Quảng Đông, những tỉnh này gia tộc tài phú trên chục vạn cộng lại phải có tới trên trăm vạn. Từ cổ phi thương bất phú, nếu những người này chỉ dựa vào ruộng đất, tuyệt đối không thể lấy đâu ra nhiều tài phú như thế. Bọn họ tất nhiên đều kinh thương cả.

Y giang tay ra:

- Nhưng thu nhập thương thuế năm qua chưa tới năm mươi vạn lượng, nếu như giải quyết đi vấn đề này, Đại Minh ta càng không lo thiếu tiền nữa.

- Khanh nói có lý.

Gia Tĩnh lắc đầu:

- Nhưng không hiện thực, thật ra mười năm trước trẫm đã muốn tăng thương thuế. Nhưng các đại thần đều đồng thanh phản đối, nói "sĩ nông công thương", thương ở cuối cùng, nếu như tăng thuế với bọn họ, là đề cao địa vị của bọn họ.

Ông ta chửi:

- Cái lý do rắm chó, ma nó cũng không tin, nhưng bọn chúng đồng thanh như thế, khanh có biết nguyên nhân vì sao không?

- Trong gia tộc quan viên, hoặc ít hoặc nhiều đều có kinh doanh cửa hàng, cung ứng cho bọn họ ăn tiêu ở kinh thành, đương nhiên không đồng ý bệ hạ thu thêm thuế.

Thẩm Mặc cười nói.

- Đúng.

Gia Tĩnh gật đầu:

- Trẫm cưỡng chế thi hành, nhưng bọn chúng ngoài nghe trong chống, gây đủ cản trở, cuối cùng chỉ đành bỏ qua.

Thẩm Mặc đương nhiên biết Gia Tĩnh đế sẽ phủ định hai ý kiến đầu tiên của mình, nên y cố ý nói như thế, để lựa chọn cuối cùng là lựa chọn duy nhất kia, tranh thủ được quyền chủ động lớn nhất.

- Vậy chỉ còn mậu dịch trên biển thôi, người Nhật Bản, người Tây Dương rất ngưỡng mộ đồ do chúng ta sản xuất, sẵn sàng mua với giá cao. Cho nên chỉ có cách đem sản phẩm trong nước bán ra đổi lấy bạc trắng.

- Đúng thế.

Gia Tĩnh đế đứng dậy:

- Đó là nguyên nhân trẫm dùng khanh.

Ông ta hắng giọng:

- Thẩm Mặc nghe chỉ.

- Có thần.

Thẩm Mặc vội hành lễ.

- Lệnh khanh kiêm nhiệm kiêm nhiệm chức đề cử Giang Nam thị bạc ti, toàn quyền phụ trách chuyện di dân cùng thông thương.

Gia Tĩnh đế nhìn y đầy thâm ý:

- Cục chế tạo Giang Nam do người bên cạnh trẫm phụ trách, cục trà mã Giang Nam do tân nhiệm tri phủ Hàng Châu Đường Nhữ Tập phụ trách, khanh phải phối hợp tốt với hai người bọn họ.

- Thần tuân chỉ.

Thẩm Mặc chỉ đành lĩnh mệnh.

- Năm nay đã sắp hết rồi.

Gia Tĩnh đế cuối cùng cũng đi vào điều mấu chốt nhất:

- Năm sau, trấm muốn hai trăm vạn, sau đó mỗi năm tăng một trăm vạn. Cho tới khi nào thu nhập một năm một nghìn hai trăm trăm vạn như khánh nói. Nếu như khanh không làm được, tất cả những lời vừa rồi coi như con số không, quay về nội các làm ti trị lang.

Ông ta nhìn y thật sâu:

- Nếu như làm được, trẫm đảm bảo tiền đồ hai triều của khanh.

Bắt đầu hay rồi, nếu các bác quên thì mình nhắc lại, Lữ Đậu Ấn hiện làm tuấn án Tô Tùng, trụ sở đặt ở Tô Châu, phen này gặp lại chú Thẩm rồi...