ị thành triêu vũ ấp khinh trần

Khách xá thanh thanh liễu sắc tân

Khuyến quân cánh tận nhất bôi tửu

Tây xuất Dương Quan vô cố nhân

--Bản dịch của Tương Như (Nam Trân)--

Mưa mai thấm bụi Vị Thành;

Liễu bên quán trọ sắc xanh ngời ngời.

Khuyên anh hãy cạn chén mời;

Dương Quan ra khỏi ai người cố tri.

--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--

Vị Thành mưa sớm bụi mờ bay

Quán liễu xanh xanh sắc mới thay.

Mời bác cạn thêm chung rượu nữa

Phía tây Dương ải, bạn còn ai?

--Bản dịch của NguyễnTâmHàn--

Sớm Vị Thành mưa rơi thấm bụi

Quán bên đường liễu mới xanh xanh

Cạn đi thêm một chén tình

Dương Quan qua hết độc hành nẻo Tây

Chòi nghỉ phía tây Bắc Kinh mười dặm, dưới hành lang loang lổ, Thẩm Mặc toàn thân bạch y, đứng không nhúc nhích nhìn về phía đông.

Nhìn thành quách đằng xa, góc cạnh lầu gác chập trùng, nổi bật sự phồn hoa của Bắc Kinh, Thẩm Mặc thầm thở dài, mấy khu ổ chuột rách nát kia bị tường thành che kín mín. Điều này giống như tệ nạn tràn ngập của Đại Minh sau 170 lập quốc, vấn đề trùng trùng, được che giấu dưới bề ngoài bóng bẩy mà thôi.

Thẩm Mặc có tầm nhìn lịch sử vượt qua thời đại, tất nhiên biết quốc vận hưng vong, vương triều lên xuống là quy luật sắt đá. Cả sự hùng mạnh của Hàn Đường, cũng không thể ngăn cản được quy luật đó. Hiện giờ Đại Minh nền tảng kém hơn, vấn đề nhiều hơn, có thể hoát khỏi bàn tay lịch sử được không? Lý tưởng của mình là điều nực cười?

Triều đại hưng vong, càm xúc mênh mang, nhất thời cùng xuất hiện, trào lên trong lòng. Làm Thẩm Mặc cảm thấy sâu sắc sự nhỏ bé của mình và tiền đồ gian nan phía trước, tinh thần của y có chút sa sút. Nhưng hôm nay tới đây, mục đích là tiễn chân sư phụ Thẩm Luyện sắp làm châu phán Đại Đồng. Vội điều chỉnh tâm tình, không để sư phụ thấy dang vẻ của mình.

Được Vương Thế Trinh giúp đỡ, Lý Mặc miễn cưỡng đồng ý cho Thẩm Luyện về Chiết Giang làm quan, nhưng làm người ta bất ngờ, Thẩm Luyện lại không đồng ý, ông chủ động dâng thư lên lại bộ, yêu cầu có đi giữ biên cương. Lý Mặc tất nhiên không khuyên cản, vung bút lên phái Thẩm Luyện tới Đại Đồng, lên đường ngay trong ngày, không được chậm trễ.

Điều này làm Thẩm Mặc hết sức buồn bực, là học sinh y đã làm tất cả những gì có thể làm, nhưng sư phụ có tính toán khác, y chẳng thể làm gì khác. Cho nên y tới trước, ra ngoại thành tiễn chân sư phụ.

Sở dĩ đợi ở đây vì phóng thích phạm quan, do hình bộ áp giải ra ngoài thành mười dặm mới được thả.

Đợi tới gần trưa thì Lục Bỉnh đích thân đưa Thẩm Luyện tới, nhìn thấy bóng dáng Thẩm Mặc, liền chắp tay nói:

- Tiễn chân ngàn dặm cũng phải từ biệt, tiên sinh bảo trọng, nếu ở đó không được thoải mái cứ gửi tin. Ta sẽ nghĩ cách điều tiên sinh đi nơi khác.

Thầm Luyện nhìn thật sâu vào Lục Bỉnh, hỏi:

- Có thể nói cho ta biết vì sao đại nhân thà đắc tội với lão sư cũng muốn cứu ta không?

Lục Bỉnh nhìn Thẩm Mặc đằng xa, xấu hổ nói:

- Tiên sinh là quân tử vô tư, ta cũng không quanh co, nói thật với tiên sinh. Cái gọi là điềm lành, là do bệ hạ chỉ thị, cho nên cho dù không vì tiên sinh, ta cũng phải đối đầu với Lý sư phụ.

"Ồ..." Thẩm Luyện gật gù, vỡ lẽ:

- Thì ra là thế.

Rồi thở dài:

- Cho dù thế nào đại nhân đều có ân tựa núi với ta, kiếp này không có gì báo đáp, xin nhập của ta một vái...

Liền vén áo quỳ xuống.

Lục Bỉnh đưa tay ngăn Thẩm Luyện lại, nói đầy tình cảm:

- Tiên sinh sai rồi, về công, tiên sinh từng là cấp dưới của ta, chuyện này ta không thể khoanh tay ngồi nhìn. Nếu không sao có thể khiến đám hài nhi kia phục? Về tư, tiên sinh là người ta tôn kính, dạy ta phải chiến thắng nội tâm yếu đuối ra sao, làm ta biết đạo nghĩa không phải là sinh tử, nhưng đạo nghĩa cao hơn sinh tử! Nếu như Lục Bỉnh chết rồi may mắn không gây họa cho con cháu, tất cả công lao là do tiên sinh dạy bảo.

Nói xong quỳ xuống lạy Thẩm Luyện:

- Tiên sinh mới là sư phụ thực sự của ta, vì tiên sinh, ta chấp nhận đắc tội với bất kỳ ai.

Thẩm Luyện vội đỡ ông ta dậy, nhưng ông ta không hề nhúc nhích, vẫn bình tĩnh nhìn Thẩm Luyện nói:

- Tiên sinh hiện giờ không phải là thuộc hạ của ta nữa, nhắc lại chuyện xưa, tiên sinh có thể nhận đứa đồ đệ này không? Tiên sinh nếu không đồng ý, ta quỳ mãi ở đây.

Thẩm Luyện quay đầu nhìn Thẩm Mặc, trầm ngâm một lúc rồi chậm rãi gật đầu:

- Đại nhân xem trọng ta thì chỉ cần chắp tay với ta là được.

- Nên lạy thì hơn.

Lục Bỉnh mừng rỡ, dập đầu lạy Thẩm Luyện bình bịch ba cái liền, lớn tiếng gọi:

- Sư phụ.

Thẩm Luyện cười khổ một tiếng nói:

- Đại nhân về trước đi, ta nói với Chuyết Ngôn vài câu.

Lục Bỉnh thống khoái đồng ý, chắp tay vái Thẩm Luyện một cái, gật đầu với Thẩm Mặc rồi dẫn thuộc hạ rời đi.

Chòi nghỉ khôi phục sự yên tĩnh, chim nhạn bay qua trên trời, sư đồ im lặng nhìn nhau.

Nhìn sư phụ gầy gò già nua, nhưng sống lưng vẫn thẳng tắp, Thẩm Mặc không kìm được hai mắt đỏ hoe, rung giọng gọi:

- Sư phụ..

Rồi quỳ sụp xuống.

Vẻ mặt Thẩm Luyện sinh động hơn so với lúc nãy nhiều, ông ta nhìn học sinh của mình, như đang ngắm tác phẩm hoàn mỹ nhất đời. Chuyện xưa ào ào chạy qua trước mắt, ông ta nhớ trước kia mình thiếu chút nữa đuổi tên tiểu tử này ra khỏi học đường, nhưng y quật cường không chịu thua. Cũng nhớ tên tiểu tử này vì không để mình đánh đòn, đem thứ người khác nửa tháng mới đọc thuộc học hết trong một đêm, hôm sau mang hai con mắt thâm quâng đi học.

Thời gian trôi qua thật nhanh, chớp mắt một cái đã năm năm rồi, hai năm trước tiễn biệt mình còn là một đồng sinh bạch ly. Hiện giờ tới tiễn mình đã là Trạng Nguyên lang oanh động thiên hạ, bùi ngùi cảm khái đó, làm Thẩm Luyện bị thiên lao hành hạ không hề đổi nét mặt cũng không kìm được hai hàng lệ tràn ra.

Thấy sư phụ rơi lệ, Thẩm Mặc luôn kìm nén nước mắt cuối cùng cũng để nó chảy ra.

Thẩm Luyện thấy có chút mất mặt, liền quay đầu đi, nói:

- Làm cái gì đấy, đứng lên đi, đường đường Trạng Nguyên lang khóc lóc sụt sùi, truyền ra ngoài người ta cười cho.

Thẩm Mặc ngượng ngùng đứng dậy, mặc dù y đã cao hơn Thẩm Luyện nửa cái đầu, nhưng không hiểu sao mình như đứa bé năm năm trước, còn Thẩm Luyện vẫn là sư phụ uy nghiêm đó.

Thẩm Luyện nhìn y thật kỹ, cười nói:

- Không tệ, cao lên rồi, cũng đẹp trai hơn, chỉ là vẫn gầy như cũ. Đã tìm vợ chưa?

- Học sinh định thân rồi.

Thẩm Mặc khẽ đáp:

- Chuẩn bị trước nắm mới xin nghỉ pháp, trở về kết hôn.

Rồi buồn bực nói:

- Giang Nam tốt như thế, sao sư phụ lại đi tới biên cương.

Thẩm Luyện cười tự nhiên:

- Cô nương nhà nào có phúc được gả cho đồ đệ của ta.

- Là trưởng nữ Ân gia phường Bảo Ứng, tên là Nhược Hạm.

"Ồ.." Thẩm Luyện rất không hài lòng, Ân gia chỉ là thương nhân sao xứng với học trò Trạng Nguyên của ông, nhưng lúc này ông ta tất nhiên không làm mất hứng, cười nói:

- Đáng tiếc ta không được thấy hôn lễ của hai đứa.

- Cho nên con đưa nàng tới cho sư phụ gặp.

- Đưa tới?

Thẩm Luyện cả kinh:

- Không yên lành ở lại Thiệu Hưng, theo đi xa như vậy làm gì?

Thẩm Mặc đem chuyện mình bị đưa tới kinh thành tra hỏi, Nhược Hạm đi theo ngàn dặm, dọc đường đầu bù tóc rối, hầu hạ mình tiến kinh, kể đơn giản một lượt. Thẩm Luyện động lòng nói:

- Đúng là cô nương tốt, mau gọi ra đây cho vi sư gặp.

Té ra nếu không phải là cô nương tốt thì ông ta không gặp.

Thẩm Mặc liền vẫy tay với chiếc xe ngựa đằng xa, Nhược Hạm liền xách một hộp thức ăn đi tới, cúi đầu lạy Thẩm Luyện.

Thẩm Mặc cũng quỳ xuống, hai người sóng vái lạy Thẩm Luyện ba cái, coi như bù dắp sự tiếc nuối không thể tham dự hôn lễ của sư phụ.

Thấy Nhược Hạm mặc áo vải thô màu trắng, tóc cài trâm gỗ, hôm nay nàng có trang điểm nhưng che đi nét sắc xảo làm tôn lên dung mạo đoan trang hiền thục, nhất là mặt nàng rõ ràng nhìn ra dấu vết của người bệnh nặng mới khỏi yếu đuối đáng thương, mỹ nhân như thế ai nhìn cũng thấy xót xa.

Đôi trai tài gái sắc, xứng đôi vô cùng, vốn ban đầu còn có suy nghĩ đồ đệ mình thiệt thòi, giờ đã tan biến mất sạch, Ân tiểu thư dung mạo như tiên, nhân phẩm hoàn mỹ, tài năng của nàng cả Thiệu Hưng ai chẳng biết nàng là người quản lý gia nghiệp Ân gia thực sự. Thẩm Luyện rất hài lòng gật đầu liên hồi:

- Tốt tốt tốt...

Ông muốn tìm cái gì đó làm lễ kiến diện, nhưng toàn thân trên dưới trống không, một đồng xu cũng chẳng có.

Thấy sư phụ quẫn bách, Nhược Hạm rất hiểu lòng ngường nói:

- Được sư phụ thừa nhận đã là chuyện Nhược Hạm vui vẻ nhất rồi.

Thẩm Luyện ngại ngùng gãi đầu:

- Đợi an sắp xếp xong, chuyện đầu tiên là đền bù cho hai đứa.

- Tạ ơn sư phụ.

Thẩm Mặc cười hăng hắc, bảo Nhược Hạm bày thức ăn trong hộp lên trên bàn đá, y cùng sư phụ ngồi vào trong chòi nghỉ nói chuyện.

Sư đồ trước tiên nói chuyện sau khi từ biệt, Thẩm Mặc nói:

- Thẩm Tương sư huynh chắc chắn có thể thi Hương khoa sau, đồ nhi dứt khoát không để chuyện này có sai sót gì.

Thẩm Luyện lại khoát tay:

- Đừng để nó ra làm quan nữa, thi Hương xong rồi quay về, bảo nó giữ vững tổ nghiệp, cầy cấy nối dõi là được.

Thẩm Mặc thở dài:

- Nhưng sư huynh chưa chắc đã muốn.

- Đúng thế, con cháu có phúc của con cháu.

Thẩm Luyện cũng cảm khái:

- Con cố gắng khuyên bảo nó, nếu như nhất định muốn đi con đường này, con chiếu cố cho nó nhiều hơn.

- Chắc chắn là thế, chỉ cần đồ nhi có năng lực đó.

- Đương nhiên là con có năng lực đó.

Thẩm Luyện quay đầu sang nhẹ nhàng nói:

- Nhược Hạm, con nghỉ trước đi, vi sư nói vài câu với tướng công của con.

Nhược Hạm khẽ đáp lời rồi vào trong xe.

- Có biết vì sao vừa rồi Lục Bỉnh hạ mình nhận ta làm sư phụ không?

Đợi Nhược Hạm đi rồi, Thẩm Luyện hạ thấp giọng hỏi.

- Chẳng phải ông ta vẫn luôn kính phục sư phụ sao?

- Đó không phải là nguyên nhân chủ yếu.

Thẩm Luyện uống một ngụm Trạng Nguyên Hồng của quê nhà:

- Nguyên nhân chủ yếu là ở con, ông ta là Hạng Trang múa kiếm ý ở Bái Công đấy.

- Hả?

Thẩm Mặc khó tin nổi:

- Liên quan gì tới đồ nhi?