ống Thần Tông nói: "Trước tiên chúng ta hãy nói về thiên tai ở huyện Đông Minh. Tình hình thiên tai thế nào?

Lão nhân tóc bạc cố nuốt một miếng thịt, thở dài rồi khẽ nói: "Thiên tai thì tính gì? Thiên tai không bằng nhân hoạ".

"Hả? Nhân hoạ?" Tống Thần Tông và Vương An Thạch thoáng nhìn nhau: "Nhân hoạ? Người nào gây tai hoạ? Nha môn quan phủ?"

Lão nhân tóc bạc lại liếc nhìn Tống Thần Tông rồi lắc đầu nói: "Cái này lão hán khó nói hết được. Dù gì mấy vị cũng tới đó, cứ tới rồi sẽ biết".

Vương An Thạch hừ một tiếng nói: "Lão hán này, ăn lão cũng ăn rồi, uống lão cũng uống rồi. Tại sao lão lại ăn nói ấp a ấp úng, khó khăn vậy. Chẳng lẽ lão còn sợ chúng ta cáo quan bắt lão ư?'

Nam nhân trung niên lúc trước tay cầm bình rượu, ngửa cố uống mấy ngụm lớn rồi căm giận nói chen vào: "Không sai! Nhận ân huệ của người thì suốt đời phải báo ân. Dù gì cuộc sống đau khổ vừa qua cũng làm ta cũng chán sống rồi. Ta không sợ chết, để ta nói cho các vị biết. Không sai, nhân hoạ chính là quan phủ. Chính là do tên cẩu tặc Vương An Thạch ăn no không có việc gì làm mà đưa ra cái biến pháp chó má kia!"

"Ngươi!" Vương An Thạch tức giận đến ria mép rung lên, xem ra ông ta sắp phát hoả, Tống Thần Tông vội kéo ông ta lại, nhẹ nhàng lắc đầu. Tống Thần Tông nhìn nam nhân trung niên hỏi: "Ta xem ra các ngươi không vừa lòng với biến pháp".

"Không phải chỉ là không hài lòng mà là hận thấu xương. Lần trước bọn họ đi kinh thành tìm con chó Vương An Thạch tính sổ, cha ta bị bệnh nên ta không đi được, bằng không ta nhất định đi, cho dù không thể đánh chết con chó sống dai đó thì cũng phải đập gẫy hai chân hắn, chọc thủng một lỗ lớn".

Vương An Thạch tức giận đến mức suýt ngất xỉu tại chỗ. Nếu không phải Tống Thần Tông ra hiệu cho ông ta không được phép thì ông ta đã sớm phun mưa nước bọt.

Phụ thân của nam nhân trung niên nhìn thấy sắc mặt Vương An Thạch bất thường. Mặc dù ông lão không biết thân phận thực sự của mấy người này ông vẫn có cảm giác không ổn nên kéo ống tay áo nam nhân trung niên: "Con à, hãy bớt tranh cãi đi".

"Phụ thân! Bọn họ chỉ là thương nhân buôn bán dược liệu, lại là người xứ khác. Nói với họ cũng chẳng sao cả. Huống chi bọn họ lại tốt với chúng ta như vậy".

Tống Thần Tông nói: "Đúng vậy, cứ thoải mái tâm sự những gì muốn nói. Không muốn nói bọn ta cũng không gượng ép. Hàng năm chúng ta phải đi đây đi đó buôn bán dược liệu nên chuỵên của nhà nông chúng ta thực sự không biết vì thế mới tò mò hỏi mấy câu. Ha, ha".

Mọi người thấy sắc mặt Tống Thần Tông ôn hoà, ra dáng một thương nhân giàu có. Lão nhân đó cũng không ngăn cản nữa, chỉ khẽ thở dài.

Nam nhân trung niên vừa nhai thịt bò vừa nói: "Ban đầu khi mới tuyên bố áp dụng biến pháp, mọi người xem cáo thị nói về biến pháp đều tỏ ra rất vui mừng".

Cuối cùng sắc mặt Vương An Thạch cũng hiện lên sự vui vẻ: "Đúng vậy. Trước kia vào thời kỳ giáp hạt, dân chúng chỉ có thể tới các gia đình phú hộ trong thôn vay mượn, sống qua ngày. Dân chúng từ xưa tới nay đều thế. Ngày nay biến pháp sẽ thay đổi việc này, có thể nói, trước khi tới thời kỳ hạn hán thì hàng năm đã thu trước hai vụ hè và thu, đến thời kỳ giáp hạt có thể muộn tiền nong hoặc là lương thực của quan phủ. Với trợ cấp canh tác, cùng với tiền mượn các hộ gia đình lớn, làm sao có thể so sánh với việc mượn tiền của quan phủ có bảo đảm? Dân chúng được lợi ích thực tế, triều đình có tiền lời cả hai đều được lợi. Tại sao lại không hay? Các ngươi không mượn tiền của quan phủ, mà lại vứt bỏ ruộng đất rời nhà đi ăn xin là vì sao?"

Nam nhân trung niên hừ một tiếng rồi nói: "Ngươi nghĩ rằng chúng ta muốn như vậy hả? Ngươi phải biết rằng biện pháp mượn tiền của quan phủ này không phải những người nghèo chúng ta có thể làm"

"Vì sao lại không mượn, không phải lợi tức rất thấp sao?"

"Rất thấp? Ngươi nghe ai nói?"

"Quan phủ thông cáo chỉ có hai phân lãi, không cao mà".

Hơi rượu đã ảnh hưởng tới nam nhân trung niên, hắn trừng mắt nói: "Hai phân lãi còn không nặng hả? Vị quan gia này vui tính thật. Mượn một trăm cân lương thực phải hoàn lại một trăm hai mươi cân. Hơn nữa chấp nhận hai phân lãi đó để vay chống đói cũng chỉ là gượng ép mà thôi. Nhưng không ngờ muốn vay cũng không được vay, buộc phải chờ mà lợi nhuận còn tăng cao hơn nhiều".

"Gấp bội? Nói bậy! Đây là quy định của triều đình, ai dám tự sửa?"

"Quan phủ dám sửa!" Nam nhân trung niên uống một ngụm rượu: "Hai phân lãi không thay đổi. Còn thời gian triều đình đưa thì không phải nói, chỉ điều chỉnh thời gian hoàn lợi tức là khác ngay".

"Ngươi có ý gì?" Vương An Thạch trợn tròn mắt.

"Mượn tiền cho đến xuân hạ thì theo lý hẳn là thu hoạch vụ thu phải còn hai phần lợi tức đúng không?"

"Đúng vậy! Có chuyện gì sao?"

"Tại huyện nha Đông Minh chúng ta quy định, lợi tức gấp đôi. Mỗi lần đều thêm hai phần lợi! Nói cách khác trồng cây vụ hè giao một lần, đến vụ thu giao một lần nữa, một lần biến thành hai lần, hai phần lợi tức biến thành bốn phần".

Vương An Thạch trợn tròn cả mắt, thật sự là không hỏi không biết. Vừa hỏi đã giật mình, lão tuyệt đối không tưởng tượng được rằng, quan phủ lại có thể biến đổi hai phần lợi tức thành bốn phần, tăng lên gấp đôi.

Khuôn mặt của Tống Thần Tông cũng đã trở nên âm trầm, tức giận nói một câu: "Được lắm! Những cẩu quan này, tội phải diệt tộc".

Nghe Tống Thần Tông không kiêng nể mắng quan lão gia, khẳng định không phải quan phủ mà chỉ là người đi đường, sự cảnh giác trong lòng các nạn dân lập tức bay hết, lập tức mồm năm miệng mười kể ra hết.

Một cậu bé nói: "Huyện Đông Minh còn chưa tính là gì, cách đây vài ngày nghe một đám người chạy nạn kể lại mới gọi là quá đáng, nơi bọn họ lợi tức thu vào gấp ba. Sáu phần lợi! Mượn tiền thì phải sớm trả một lần, vụ hè một lần, vụ thu thêm một lần nữa!"

Đỗ Văn Hạo một mực yên lặng lắng nghe, nghĩ thầm: Thì ra việc trên có chính sách thì dưới có đối sách thì từ xưa đã có rồi! Từ việc ban ơn cho dân cuối cùng lại trở thành bức ép dân, tăng lợi tức cao như vậy không phải là đang bóc lột dân chúng sao.

Tống Thần Tông cau mày nói: "Vậy các ngươi có thể không vay mà! Việc này làm ra vốn là muốn giúp dân".

"Giúp dân? Giúp cái rắm!" Người đàn ông trung niên vừa rồi xoay người hung hăng nhổ một bãi nước bọt xuống đất: "Triều đình làm ra hiến pháp thanh miêu (mạ non) này là có giới hạn! Từng huyện được vay bao nhiêu, thì quan phủ ép buộc năm nhà phải cùng mượn, cái này gọi là "chia nhỏ mạ non", người không muốn cũng phải vay".

Lão nhân tóc trắng cũng nhịn không được mà mở miệng nói: "Đúng vậy, hơn nữa những quan lão gia này vì đảm bảo sau thu hoạch phải hồi lại toàn bộ vốn, cho nên cho vay phần lớn là các hộ khấm khá hơn mà không phải là những hộ nghèo, chính là vì sợ nghèo thì không có cách nào hoàn trả, người cần vay thì không cho vay, người không muốn vay thì ép buộc vay".

Một người trung niên vẻ mặt phúc hậu, xen vào nói: "Không sai! Nhà của ta ở trong thôn vốn có chút tiền của nhưng quan phủ đưa ra hiến pháp này bắt ép những người có chút tiền như chúng ta cùng một nhóm với những hộ nghèo, kết quả là những hộ nghèo không đủ tiền trả thì những hộ khấm khá hơn như chúng ta phải bồi thêm vào cho đủ. Cũng trở thành người nghèo, còn tiền thì chui vào túi của nha môn!"

Hán tử trung niên cũng căm hận nói xen vào: "Trước kia những người nghèo khổ chúng ta còn có thể mượn tiền của những đại gia đình, nếu không có hiến pháp Thanh Miêu ban ra. Không cần vay thuế của quan nha, mà mượn của những đại gia đình thì thời kì giáp hạt gặp đại hạn cũng không phải chạy nạn như thế này?"

Sắc mặt Vương An Thạch tái mét, ông ta nói: "Tại sao lại như thế vậy?"

"Tại sao không như thế như vậy chứ?" Lão nhân tóc bạc nói: "Sau khi có biến pháp năm nào cũng có thiên tai. Đừng nói người nghèo chúng ta mà kể cả những gia đình nông dân có chút tiền bạc mà không có thu hoạch cũng không trả đủ tiền quan phủ cho vay. Không trả được tiền thì sao? Bắt người! Đánh cho tới chết, hành hạ cho tới khi còn không ra hình người! Buộc người thân, bằng hữu đập nồi bán sắt, cầm tài sản lấy tiền trả nợ mới thả người. Nếu không có tiền thì sao? Bán ruộng trả nợ? Vẫn không đủ? Bán nhà trả nợ. Trong nhà từ khúc gỗ mục cũng bán đi trả nợ. Không còn cái gì, không bỏ đi lang thang thì làm gì bây giờ? Ôi, lũ quan lại cùng một giuộc với nhau, chỉ khổ bá tánh bình dân".

Đỗ Văn Hạo nghe lão nhân đó nói xong không khỏi thầm gật đầu. Xã hội hiện đại có văn bản rõ ràng cấm chính phủ buôn bán đó là kết quả của ngàn năm máu và nước mắt, vì sợ quan lại cấu kết mà làm hại dân chúng, Vương An Thạch ngươi lại cổ vũ chính phủ kinh doanh, dùng quốc khố cho vay để kiếm tiền, chỉ cần quan nha cùng thương nhân cấu kết thì không phải là dân chúng sẽ càng bị bóc lột thậm tệ hơn sao.

Một nạn nhân khác cũng căm giận nói: "Đúng thế. Hàng năm dù nhà ta cực khổ cũng có cái ăn lửng dạ nhưng bây giờ thì không còn cái gì mà ăn, chỉ có thể ra ngoài ăn xin".

"Không chỉ có thế, nhà ta đã bị quan phủ bức chết mấy người, cha của hài tử bị bắt đi, ba ngoại, ông ngoại đều vì kinh sợ mà chết. May là ta trốn nhanh, bằng không cũng chắc chắn nằm trong nhà lao rồi".

"Đều là do tên chó chết Vương An Thạch, nghĩ ra biến pháp làm chén cơm cuối cùng của chúng ta cũng bị cướp mất, con mẹ nó!"

Người này mở miệng là mắng. Mắng tới tấp, một người mở miệng những người khác cũng hò theo mắng. Mắng Vương An Thạch cùng với biến pháp, những người nông dân không được học qua lễ giáo của Khổng - Mạnh, tất nhiên là lời mắng rất khó nghe.

Vương An Thạch tức giận đến thiếu chút nữa thổ huyết, tay áo phất một cái, đứng dậy đi về xe ngựa khoanh chân ngồi hồi lâu, đột nhiên đứng dậy, đầu óc choáng váng, ngã rầm xuống đất.

Mấy người Đỗ Văn Hạo vội vàng chạy tới đỡ lão dậy, Vương An Thạch ổn định tâm thần, cảm giác đỡ hơn lúc này mới xua tay: "Ta không sao!"

Đỗ Văn Hạo ghé vào tai lão, thấp giọng nói: "Vương đại nhân ngài đừng nóng giận, chờ chúng ta đến huyện Đông Minh xem tình huống ra sao rồi nói sau. Dù sao bây giờ cũng chỉ là lời phiến diện của vài dân chúng đi lánh nạn, không đủ để khẳng định".

Vương An Thạch lắc đầu không nói gì, lảo đảo tới nằm trong xe ngựa.

Lúc này, thuốc chuẩn bị cho trung niên hán tử bị ngộ độc đã sắc xong, Đỗ Văn Hạo lấy một chén cho hắn uống vào. Còn lại rót vào bình, dặn dò người nhà cho hắn phục thêm hai thang là khỏi.