Ở Việt Nam, có loài chim quý nhất thế giới, hiện nay khó tìm. Đó là chim trĩ, gọi nôm na là con trĩ.

Trung Hoa là nước to lớn, đủ loại cầm thú ấy mà vẫn thiếu con trĩ.

Thời phong kiến, trĩ là loại chim quý báu được vua chúa Trung Hoa ưa thích, các phái đoàn Việt Nam đi sứ bên Trung Hoa thường dâng con trĩ. Nếu không có chim trĩ còn sống thì dùng lông trĩ mà thay thế. Dắt lông trĩ sau lưng, trên mão là dấu hiệu sang trọng.

Đời nhà Hán, sử chép rằng ở Cửu Chân, Nhựt Nam tức là vùng Thanh Hóa, Quảng Bình xứ ta có nước Việt Thường đem dâng con trĩ lông trắng. Đó là loài trĩ khó kiếm nhất.

Ngoài loại bạch trĩ nói trên, ở dãy núi Trường Sơn xứ ta còn vài loại khác:

  Bích trĩ, tức trĩ có lông màu vàng và đỏ. Hải trĩ, lông đen hơi xanh. Sơn trĩ, lông có vằn. Tỵ Châu trĩ, ở nơi cổ có vòng đỏ. Phỉ Thúy trĩ, trên lưng có hình vẽ đều đặn, hoặc vuông, hoặc tròn. Trĩ lông trắng gọi là Hàm trĩ.

Theo truyền thuyết hoang đường thì nếu con trĩ sống gần đầm nước sâu, lâu ngày có thể hóa ra một loài sò hến.

Vua Minh Mạng cho trạm hình con trĩ vào Cao Đỉnh, tức là cái vạc ba chân tiêu biểu cho uy quyền nhà vua, để tại Thế Miếu, nơi kinh đô Huế.

Các nhà khảo cổ xác nhận: Chim phụng hoàng không bao giờ có thật, người ta đồn rằng phụng hoàng ở núi cao, lâu lắm mới xuất hiện, ít ai thấy! Sự thật là các họa sĩ thời xưa dùng hình dáng con chim trĩ để vẽ ra chim phụng hoàng … cho thêm vẻ huyền bí.

Chim trĩ quả thật là kỳ quan của nước ta vậy!