ột anh chăn trâu thật thà, bữa nọ dắt trâu ra đồng cho ăn cỏ, bị kẻ trộm bắt mất trâu không dám về nhà vì sợ chủ bắt đền. Anh ta buồn rầu nằm dưới gốc cây cổ thụ, chỉ muốn chết đi cho được yên thân.

Chẳng ngờ vào lúc đó, có một đôi quạ bay đến đậu trên cành cây, nhìn thấy anh chăn trâu nằm bất động tưởng là anh chết rồi, nên một con quạ đáp xuống định mổ mắt anh mà ăn. Lẹ tay anh chăn trâu vồ được con quạ, giận dữ anh nói rằng: -Tao phải giết mày mới được, chưa chi mà mày định móc mắt tao ăn tươi nuốt sống. Tao quyết không dung tha mày.

Bị thất thế, và thấy cái chết trước mắt, con quạ phải xuống nước nhỏ, năn nỉ anh chăn trâu: -Tôi trót lỡ lầm, vậy anh đừng giết tôi, tôi sẽ đền ơn anh một vật quý.

Nói rồi, quạ nhả ra một viên ngọc và bảo anh chăn trâu: -Đây là viên ngọc ước, ai có viên ngọc này ước chi được nấy. Bây giờ anh muốn ước gì, tôi sẽ ước cho anh xem.

Anh chăn trâu chợt nhớ đến con trâu bị mất, nên ước được một con trâu đem về trả cho chủ.

Quả nhiên, anh ước mong thì thấy con trâu đủng đỉnh bước về. Anh mừng rỡ, nhận lấy viên ngọc, thả con quạ rồi dắt trâu về.

Hôm sau, anh thôi nghề chăn trâu, cầm viên ngọc ra đứng giữa đồng ước được một tòa nhà năm rồng, bảy phượng. Tức thì tòa nhà hiện ra, đầy đủ năm rồng bảy phượng, vàng son lộng lẫy như đền đài của một vị vương tước.

Anh lấy làm đẹp ý, lại ước thêm một cánh đồng cò bay thẳng cánh, chó chạy cong đuôi, tức thì anh ta có ngay cánh đồng như ý muốn.

Có nhà cửa, đất ruộng rồi, gã chăn trâu lại thèm muốn một cô vợ đẹp, mày tằm mắt phượng, xinh đẹp như Hằng Nga. Ước vừa xong, thì cô gái con nhà giàu nọ, đẹp như tiên giáng thế tìm đến xin kết nghĩa châu trần.

Ăn ở với nhau trong cảnh sung sướng được ít lâu, cô gái nhà giàu tò mò hỏi gã chăn trâu rằng: -Trước kia, anh nghèo túng lắm, chẳng hiểu làm cách nào mà ngày nay anh giàu có như vầy? Anh có phép tiên chăng?

Gã chăn trâu thật thà kể lại chuyện quạ cho viên ngọc ước, nên muốn ước gì được nấy cho vợ nó nghe. Cô gái nhà giàu liền chíp bụng, rình mò lúc gã chăn trâu ra đồng trông coi ruộng lúa, bèn trộm lấy viên ngọc quạ rồi trốn về ở với cha mẹ.

Khi gã chăn trâu về nhà thấy mất vợ và viên ngọc thì buồn bã thất vọng, bỏ lên núi ngồi khóc một mình. Lúc bấy giờ có ông Bụt hiện ra hỏi rằng: -Gã kia buồn tủi việc gì mà ngồi khóc ở chỗ vắng vẻ này, không sợ thú dữ ăn thịt sao?

Gã chăn trâu đáp: -Vợ tôi nó phản tôi, tôi có viên ngọc quý bị nó ăn cắp trốn đi rồi nên tôi không muốn sống nữa.

Bụt động lòng thương mới bảo anh ta: -Thôi đừng khóc nữa, để ta giúp ngươi lấy lại viên ngọc quý.

Nói rồi, Bụt lấy trong tay áo ra một cành hoa đỏ và một cành hoa trắng trao cho gã và dặn rằng: -Ngươi hãy đem cành hoa trắng này cài lên cửa nhà cô gái nhà giàu, tự nhiên nhà nó sẽ sinh ra lắm chuyện tức cười. Rồi đợi chừng nào nó cầu cứu đế, hãy đem cành hoa đỏ này lại chữa, nhưng hãy bảo nó trả ngọc rồi mới chữa, nhờ đó ngươi sẽ lấy lại được viên ngọc.

Gã chăn trâu mừng rỡ lạy tạ ông Bụt rồi cầm hai cành hoa về nhà, đem cành hoa trắng lén cắm lên cửa nhà vợ.

Mùi thơm của hoa tươi, đưa hương ngào ngạt, hai ông bà nhà giàu và cô gái bước ra xem, rồi tranh nhau ngửi. Lạ thay, chỉ trong nháy mặt, lỗ mũi của ông, bà cùng cô con gái bỗng dài ra mãi, lủng la lủng lẳng trước ngực khác nào cái vòi voi.

Bấy giờ, ông nhìn bà, bà nhìn con, cả ba ngơ ngơ ngẩn ngẩn, nửa khóc nửa cười, không biết làm thế nào cho mũi thun ngắn lại, đành chỉ thở ngắn than dài để cho thiên hạ cười chê. Chợt nhớ tới thằng rể của mình, ông bà mới bàn nhau nên cầu cứu với gã chăn trâu, họa may mới thoát được nạn chẳng?

Nghe ông bà già vợ yêu cầu, gã chăn trâu liền cầm cành hoa đỏ tới. Gặp anh ta, ông nhà giàu mếu máo nói: -Không hiểu sao cả nhà, người nào người nấy mặt mũi đều như thế này?

Gã chăn trâu vội bảo: -Đó chẳng qua tại vợ tôi mó sinh tâm gian xảo, ăn trộm viên ngọc quý đem về giấu ở nhà này mới sinh ra cớ sự. Nếu muốn được yên lành lại như cũ, thì ông bà bảo nó trả ngọc lại cho tôi, tôi sẽ chữa cho hết bệnh tức thì.

Ông bà nhà giàu bèn van nài rằng:

Của là gạch, nghĩa là vàng,

Của chàng lại trả cho chàng lo chi.

Chàng mà chữa được thôi đi,

Vợ thì chàng lấy, ngọc thì chàng mang.

Đó rồi ông bà kêu con gái bảo đem ngọc ra trả. Gã chăn trâu nhận lấy viên ngọc quý rồi, liền đưa cành hoa đỏ cho mỗi người ngửi trong giây lát thì mũi co rút lại y như xưa.

Cả nhà mừng rỡ. Cô gái lại phải theo chồng về làm vợ gã chăn trâu. Từ đó, không dám nghĩ đến chuyện trộm ngọc nữa. Cả vợ chồng gã chăn trâu trở nên thuận hòa vui vẻ, đến sau sinh được một con trai, một gái đều thông minh, đỉnh ngộ.

Khi tuổi già sắp chết, một hôm hai con quạ thình lình hiện ra trên cây trước nhà, cát tiếng kêu:

Cho mau, cho mau,

Trả ngọc cho mau.

Tức thì trong nhà sáng rực, rồi viên ngọc vụt chốc biến đi mất dạng.