Ở làng kia có người tá điền già, lúc sắp chết gọi hai người con trai đến bảo rằng: -Thằng cả đã lớn khôn lại có sức vóc nên lãnh hai con chó và đám ruộng ở mé rừng, còn thằng hai thì lấy hai con trâu và đám ruộng ở gần đình làng lo cày cấy mà sống.

Khi cha chết rồi, người anh cả vốn gian ngoa, dành phần ruộng tốt cho mình nên bảo em: -Anh là lớn lãnh phần thờ phụng cha, vậy em hãy để cặp trâu và đám ruộng gần đình cho anh, còn em lấy hai con chó và đám ruộng rừng mà cày.

Người em vốn thật thà nên nhận lời dắt hai con chó ra đi. Đến ruộng gò thì thấy toàn đá sỏi, tuy vậy người em không thất vọng, đẽo một lưỡi cày nhỏ móc vào đôi chó, vừa cày vừa hát nghêu ngao:

Chó mà cày!

Chó mà cày!

Hôm nay ta dẫn chó đi cày,

Hột kia gieo xuống, cũng có ngày mạ mọc lên.

Công hai người rồi sẽ được đáp đền,

Khỏe ta cày, mệt ta nghỉ, ta lại nằm bên mé rừng.

Kìa kìa con én liệng ở lưng chừng,

Chừng nào lúa chín, nó hát mừng công khó của ta.

Tiếng hát vang vào rừng sâu động đến tai bầy khỉ, chúng bảo nhau kéo ra xem, thì thấy cảnh người và chó cày ruộng, chúng nhì nhau cười khúc khích.

Ngày đã xế, người em mệt mỏi liền mở cày thả chó ra, rồi ngã mình bên gốc cây, ngủ một giấc ngon lành.

Lúc mơ màng, người em nghe một con trong bầy khỉ bảo nhau: -Gã cày ruộng chắc chết rồi nên không nghe nó hát nữa.

Các khỉ khác phụ họa: Ruộng đầy sỏi đá, nó lại dùng chó mà cày thì chết cũng phải, ta nên đem nó chôn làm phước.

Các khỉ lao nhao lên hỏi: -Chôn ở đâu bây giờ?

Một con khỉ lớn hơn hết bảo: -Đem chôn ở hầm vàng.

Thế rồi bầy khỉ áp lại khiêng người em vào rừng, người em giả đò chết để cho bầy khỉ mang tới hầm vàng. Chừng chúng đi hết rồi, người em trổi dậy lấy vàng đem về mua nhà tậu ruộng hưởng cuộc đời giàu sang.

Người anh thấy vậy động lòng tham, mới bảo người em rằng: -Em cho anh mượn đôi chó trong vài hôm sẽ xin hoàn lại.

Người em sẵn lòng giao chó cho người anh. Liền đó, người anh đem chó đến ruộng gò, cày được một lúc, thì đến nằm dưới gốc cây mà người em đã nằm. Bầy khỉ thấy vậy chạy đến xem. Một con khỉ lớn nói: -Nó chết rồi.

Các khỉ nhỏ xúm xít xung quanh nghe ngóng, người anh nín thở giả chết, các khỉ nhỏ hỏi: -Bây giờ định chôn nó ở đâu?

-Ở hầm bạc.

Người anh nghe rõ cả. Lòng tham đã khiến anh ta muốn được vàng hơn bạc, nên làm bộ cựa mình, kêu bầy khỉ bảo rằng: -Hãy chôn ta ở hầm vàng, đừng chôn ở hầm bạc mà ta không được siêu thăng.

Nghe tiếng nói của người giả chết, bầy khỉ kinh hồn hoảng vía, tưởng mà quỷ hiện hồn nên ném người anh rơi xuống vực thẳm bể sọ mà chết.

Đáng đời một kẻ gian tham.