hà không rượu. Trên bàn chỉ có khay trà, ấm gan gà và hai chén hạt mít. Ông Nguyễn ngồi đấy, im lặng như tượng, nghe tôi kể một câu chuyện cũ của Huế. Mệ[4] ở phủ. Một phủ đẹp, có vườn, có hồ, trúc tre quanh năm xanh mướt. Đặc biệt có cây vải trạng, quả thơm ngon, hàng năm phải lồng để tiến vua. Mệ nghèo rớt nhưng có tính trăng hoa. Ra khỏi phủ một bước là mệ ve[5] các o. Một lần mệ ve được một o đẹp lắm. Mệ phô với o này là mệ rất giàu. O về với mệ thì tha hồ sung sướng, người hầu kẻ hạ.

Đã nghèo, mệ lại chẳng chịu làm ăn, rong chơi năm tháng. Trong túi mệ luôn có sợi dây, ở đầu buộc hòn chì bằng lóng tay. Đi qua chỗ vắng nếu thấy con gà nào thiệt ngon, mệ quăng một cái, hòn chì sẽ quay quanh cổ con gà, sợi dây siết lại. Thế là có một bữa cháo. Mệ bảo ăn gà trộm ngon hơn gà nhà nuôi. Một lần mệ chộp phải con gà trống của kẻ khó. Nó nuôi con gà này để kỵ bố nó. Nó thấy mệ “đùa” con gà, vội vã lạy: “Con lạy mệ! Mệ tha cho con gà”. Chẳng chút chần chừ, mệ ném luôn con gà vào mặt kẻ khó, giận dữ nói: “Tưởng của ai, chứ của mi, tao thèm vào!”.

Một hôm, đi chơi chán mệ về, xế chiều vay được lon gạo. Mệ bưng cái nồi đồng và chiếc đèn hoa kỳ xuống hồ vo gạo. Mệ đang vốc nước vào nồi thì bỗng nghe tiếng của người mệ yêu phía bên kia mé hồ:

- Em đến thăm mệ đây, mệ đang làm chi đó?

Mệ giật mình, nhưng trấn tĩnh được ngay, vội cho cái đèn hoa kỳ vào nồi đồng, rồi đẩy ra giữa hồ. Mệ đài các nói:

- Biết em đến thăm nên mệ phóng đăng[6] mệ chơi!

Ông Nguyễn nghe xong không nói một tiếng. Ông bắt tay tôi rồi chống gậy lững thững đi về phía trường Mỹ thuật.

Mấy tháng sau, tôi gặp lại ông. Ông Nguyễn lấy thuốc lá thơm trang trọng mời tôi rồi nói:

- Mình đã viết cái “phóng đăng”. Nhưng, đọc lên không có volume[7].

Ngừng một lúc, ông cười, mấy sợi râu bạc trên mép ông rung lên. Ông nói:

- Mệ đầu hàng!

* * *