ới sự giúp đỡ thân tình của thiếu tá Climencô, Phrăngxoa Tavecniê say sưa theo dõi bước tiến của quân Nga vào Beclin, thán phục lòng dũng cảm của họ trong chiến đấu. Cùng với họ, anh hét lên sung sướng khi thấy lá cờ đỏ phấp phới trên tòa nhà Quốc hội Đức? Con thú đã bị chết.

Buổi tối mồng Bốn tháng Năm, Tavecniê thơ thẩn trên các đường phố Beclin hoang tàn. Không khí mát dịu bị ô nhiễm vì mùi xác chết vùi lấp dưới gạch ngói đổ nát. Những xác nhà cháy đen vươn lên ngang ngạnh, trong bầu trời trong sáng. Một cô gái trẻ măng, mặt đen thui bồ hóng, nhấp nháy mắt, từ đống gạch vụn bước ra va vào anh.

- Cẩn thận cô bé. - Anh nói bằng tiếng Pháp.

Cô gái nhìn anh, ngơ ngác.

- Sind Tie Franzose? ( Ông là người Pháp?)

- Ja. ( Phải)

- Konmen Sie mit. ( Ông tới đây)

Anh cầm tay nàng dắt đi giữa cảnh đổ nát. Hai người bước qua các đống gạch vụn và lách qua một lối đi hẹp. Họ bước xuống những bậc thang đầy rác rưởi. Nàng dắt anh qua một căn hầm có ánh sáng một cây nến. Vô số người ngồi rũ rượi trong đó. Một bà mẹ trẻ ru đứa con đang khóc, một người khác sửa lại cái băng xung quanh đầu một bé gái.

Họ có một cử chỉ sợ hãi khi nhận ra bộ quân phục Xô Viết mà Phrăngxoa mặc từ khi anh đi theo Hồng quân. Nhưng cô gái nói với họ mấy lời làm họ yên tâm. Nàng đưa anh tới một góc hầm, nơi một người bị thương đang rên rỉ.

- Franzose. - Nàng vừa nói vừa lấy tay chỉ một người nằm dài, đầu tựa vào một chiếc giỏ.

Tavecniê bước tới bên cạnh và cúi xuống một người đàn ông râu ria phủ kín mặt, hai mắt long lanh vì cơn sốt, ngực băng một lớp băng bẩn, đẫm máu. Từ một cẳng chân bọc trong những lớp giẻ rách, xông lên một mùi hôi nồng nặc. Anh ta hấp hối.

- Er muss ins Krankenhaus ( Phải đưa ông ta đi bệnh viện). - Cô gái lên tiếng.

- Dazu ist eszu spat, er liegt im Sterben ( Muộn quá rồi, ông ta sắp chết).

- Nein, Sie uussen ibiun helfen ( Không! Ông hãy giúp ông ta).

- Ông bạn, ông có nghe không? - Phrăngxoa hỏi bằng tiếng Pháp.

Người bị thương thôi không rên la nữa và từ từ quay đầu lại.

- Tôi khát nước.

Phrăngxoa quay về phía cô gái. Cô lắc đầu, bất lực:

- Wir haben kein Wasser mehr, mehr, menin vater ist unterwegs um was zu holen ( Chúng tôi hết nước rồi, bố tôi đang đi lấy).

"Anh chàng tội nghiệp đã tới mức này thì một chút vôtka chắc chẳng làm hại gì anh ta" anh nghĩ bụng trong lúc rút từ túi áo ra một cái bình bằng bạc anh được của một sĩ quan Nga trong khi chơi bài. Nhẹ nhàng anh rót mấy giọt rượu lên môi người đàn ông tội nghiệp.

- Cảm ơn.

- Ông đừng đụng đậy, để tôi đi gọi cấp cứu. Chiến tranh chấm dứt rồi, không có gì phải sợ đâu.

- Không. - Người bị thương vừa nói vừa bíu chặt lấy ống tay áo anh - Bọn Nga sẽ giết tôi.

Phrăngxoa Tavecniê nhìn kỹ gã đàn ông. Đúng rồi, hắn là một trong số những tên khốn nạn đã chiến đấu trong bộ quân phục Đức.

- Lính S. S. hả?

- Phải. Saclơmanhơ... Sư đoàn Saclơmanhơ. Bạn đồng ngũ của tôi chết cả rồi... chết ở đây thì ngốc thật... cho xin nước...

Hắn liếm môi và bắt đầu ho. Đau đớn như ngực bị vỡ tung, hắn kêu la và máu từ miệng chảy ra.

Cô gái Đức lau mặt cho hắn, cử chỉ hết sức dịu dàng.

- Lêa. - Hắn bập bẹ.

- Ich bin nicht Lêa, ich heisse Erika ( Tôi không phải là Lêa, tôi tên là Erica).

- Lêa... Xin lỗi...

- Tên anh là gì? - Tavecniê hỏi.

- Lêa..

- En heisst Mathias, seinen Nachnamen kenne ich nicht ( Ông ta tên là Machiax. Ông ta không nói cho tôi biết họ).

Phrăngxoa lục túi chiếc áo va rơi rách. Anh lấy ra một cái gói bọc kỹ trong một mảnh vải nhựa và buộc dây chun. Trong gói có hai sổ quân tịch, một mang tên Crame Ôttô. Cái tên gọi này mơ hồ nhắc lại trong anh một điều gì đó.

- Ôttô Crame. - Anh nói to.

- Anh ta chết rồi... Tôi nhìn thấy anh ta chết... Anh ta trao cho tôi một lá thư... cho Phrăngxoadơ... Cần trao lại cho cô ấy...

Từ cuốn quân tịch thứ hai rơi ra một tấm ảnh. Erica nhặt lấy.

- Đie hubsch sie ist ( Cô ấy đẹp quá!).

Phrăngxoa giật lấy ảnh. Trong ảnh Lêa tươi cười tựa đầu vào vai một chàng trai mà thái độ và vẻ mặt nói lên rõ ràng niềm kiêu hãnh của anh ta có người đẹp đứng ép vào mình. Sau ảnh có dòng chữ của Lêa: "Machiax và mình ở Môngtiac, tháng Tám 39".

Tavecniê chưa bao giờ biết thực sự những gì đã xảy ra giữa họ với nhau, anh chỉ biết hắn là người bạn thân nhất của nàng buổi ấu thơ.

Bỗng ngoài cửa hầm có tiếng người. Năm sáu người lính Nga bước vào. Đàn bà đứng vụt dậy, cất tiếng kêu và ôm chặt lấy con. Một viên hạ sĩ bước tới cạnh Tavecniê. Nhận ra bộ quân phục Nga, hắn chào anh ta:

- Chào đồng chí. Hắn là ai thế?

- Tôi không rõ. Phải đưa hắn tới bệnh viện, hắn bị thương nặng.

Viên hạ sĩ cười khẩy:

- Không bõ công, hắn sắp ngoẻo.

Những người lính Nga buộc mọi người ra khỏi hầm. Lúc bước ra, Erica nhìn Phrăngxoa ánh mắt khẩn khoản. Ở lại một mình, anh trầm ngâm nhìn Machiax.

- Lêa..

Anh nhận thấy mình vẫn cầm tấm ảnh trên tay. Anh bỏ ảnh cùng với hai quyển sổ quân tịch vào túi áo và ngồi cạnh người hấp hối, châm một điếu thuốc đặt vào giữa hai môi hắn.

- Cảm ơn. - Machiax thì thào.

Hai người hút, im lặng, ý nghĩ cùng hướng về một người đàn bà. Thỉnh thoảng, gã đàn ông bị thương cất lên một tiếng rên rỉ. Một cơn ho buộc hắn nhả điếu thuốc ra. Cúi xuống, Phrăngxoa lau trán cho hắn.

- Ông sẽ viết thư cho Lêa nhé... địa chỉ cô ấy có ghi trong Soldbuch ( Sổ quân tịch) của tôi... Ông nói với nàng là tôi chết trong khi nghĩ tới nàng...

Hắn nhổm dậy và với một sức mạnh kỳ lạ, bíu chặt lấy Phrăngxoa.

- Ông bảo nàng là tôi yêu nàng... là tôi chỉ có yêu một mình nàng... Lêa, tha lỗi cho tôi...

Hai bàn tay Machiax buông thõng. Hắn sẽ không bao giờ còn trông thấy những ngọn đồi rực ánh mặt trời, dưới chân ngọn đồi hắn đã từng chạy nhảy bên cạnh người con gái vốn là niềm day dứt lẫn nỗi mừng vui của hắn. Trong lúc chết, hắn có nét mặt của một đứa trẻ ngơ ngác. Nhẹ nhàng, Phrăngxoa Tavecniê vuốt mắt cho hắn, lấy một mảnh chăn rách đắp cho hắn và đi ra.