ấy ngày cuối tháng 5-1993, cuộc bầu cử ở Cam Bốt đã diễn ra sôi nổi, hào hứng, vượt quá những dự đoán lạc quan nhất. Điều bất ngờ thú vị nhất là có đến hơn 90% cử tri đi bỏ phiếu, trong không khi hân hoan của những ngày hội. Chỉ có vài vụ phá hoại không đáng kể của Khmer Đỏ. Điều bất ngờ đau khổ của đảng Nhân Dân của ông Hun Sen được coi là thân Việt nam chỉ thu được có 36 phiếu bầu, trong khi trước ngày bầu cử, ông Hun Xen hy vọng sẽ đạt đến hơn 70% phiếu. Đau hơn nữa, các địa bàn đảng Nhân Dân hy vọng giành phiếu cao như thủ đô Nom Penh, tỉnh Long Ong Cham, tỉnh Cro-chi-ê thì họ chỉ thu được một nửa số phiếu so với đảng của ông hoàng Ranarith! Những người lãnh đạo hảo thủ ở Hà nội rất lo buồn về kết quả bầu cử ở Cam Bốt vì họ vẫn chủ quan, tin rằng đảng Nhân Dân do họ gây dựng nên đã có hệ thống chính quyền vững trên 80% địa bàn Cam Bốt, có vô tuyến truyền hình, đài phát thanh, báo chí phát hành rộng khắp, lại có hơn 4 vạn bộ đội và cảnh sát cùng hơn 100.000 dân quần hỗ trợ thì thắng lợi của đảng này là chắc chắn. Họ có ngờ đâu đảng Nhân Dân bị thua đậm, thua đau đến vậy.

Mọi tính toán của người lãnh đạo đảng cồng sản Hà Nội bị đảo lộn hết. Trước kia họ hay dùng cụm từ: Không thể đảo ngược! Hiến pháp họ giúp cho Cam Bốt thảo ra hồi có bộ đội và chuyên gia Việt nam ở Cam Bốt là Hiến pháp theo xu thế xã hội chủ nghĩa, theo chế độ độc đảng, được coi là không thể đảo ngược! Mối liên minh ba nước Đông Dương do ba đảng cộng sản độc quyền lãnh đạo cũng được họ coi là không thể đảo ngược. Nay tất cả đã bị bác bỏ. Ông hoàng Sihanouk bị Việt nam hồi ấy miệt thị, coi không ra gì, thì nay là Quốc trưởng với những quyền đặc biệt. Ông Son Sann cũng từng bị Việt nam coi là phiến loạn nay trở thành Chủ tịch Quốc Hội Lập Hiến. Dư luận ở Nam Vang tin rằng ông Sihanouk có thể thu phục được 2/3 đại biểu trong Quốc Hội, tức 80 trên 120 ghế, vì phe của ông hoàng Ranarith đã có 58 ghế, phe ông Son Sann có 10 ghế, phe Moulinaka có 1 ghế. Cả 3 phe trên đều ủng hộ ông hoàng, như vậy Sihanouk đạt 69 ghế. Ông Sihanouk chỉ cần thu phục mươi đại biểu trong số 51 đại biểu của đảng Nhân Dân, vì đảng này sau khi thất bại nặng đang hoang mang và phân hóa mạnh. Với những người lãnh đạo ở Hà nội, điều lo lắng nhất là cuộc bầu cử dân chủ đa nguyên, có tranh cử náo nhiệt, diễn ra trong trật tự và ý thức công dán rất cao ở Cam Bốt đã bẻ gãy tan tành luận điệu trung tâm của họ là: dân chủ đa nguyên dẫn đến hỗn loạn! Thế là dân Cam Bốt đã có đầy đủ quyền công dân, tiến bộ hơn dân Việt nam. Nhân dân Việt nam trở nên lạc hậu vô chính trì, vẫn phải chịu cảnh "đảng chọn, dân bầu trong những cuộc bầu cử tiền chế, áp đặt, làm trò cười cho nhân dân và thiên hạ.

Nếu biết nhìn xa trông rộng, có trách nhiệm với nhân dân và đất nước thì nhân dịp này, những người lãnh đạo cao nhất ở Hà nội cần phải:

* Xin lỗi nhân dân Cam Bốt vì sau khi đánh đổ bọn diệt chủng Khmer Đỏ năm 1979 - một hành động tốt đẹp được nhân dân Cam Bốt hoan nghênh- họ đã để lại 16 vạn bộ đội Việt nam ở lại quá lâu, kéo dài nội chiến, can thiệp thô bạo vào nội tình nước khác, với ý đồ xây dựng mối liên minh đặc biệt giữa ba nước Đông dương (tất nhiên là trong khối liên minh ấy, Việt nam là nước lớn nhất có hơn 60 triệu dân hai nước nhỏ kia chỉ có 3 triệu và 6 triệu dân sẽ là những người em chỉ biết vâng lời), gây nên biết bao đau khổ cho nhân dân Cam Bốt; hơn 3 ngàn chuyên gia Việt Nam thuộc đủ các ngành đã ít nhiều can thiệp vào tình hình nội bộ Cam Bốt với ý thức nước lớn, áp đặt, chủ quan, vụ lợi...

* Xin lỗi Quốc trưởng Sihanouk vì đã miệt thị, khinh thường, đả kích và châm biếm ông. Chính do những hành động ấy mà đến nay ông Sihanouk vẫn chưa muốn sang thăm Việt nam.

* Xin lỗi nhân dân Việt Nam, quân đội Việt nam về việc để quân đội gần 10 năm ở Cam Bốt tham gia nội chiến ở đây, gây nên biết bao tổn thất oan uổng, làm cho nước ta bị cô lập, lên án, trừng phạt, tẩy chay và cấm vận tới bây giờ; điều ấy chỉ vì giấc mộng liên minh đặc biệt 3 nước Đông Dương hão huyền. Liên xô đã biết xin lỗi nhân dân Afghanistan và nhân dân Liên xô về việc đưa quân đội Xô Viết vào nước này; Liên xô cũng đã biết xin lỗi nhân dân Hungari về việc đưa quân đội vào nước này năm 1956, và xin lỗi nhân dân Tiệp Khắc vụ đưa quân vào đây năm 1968. Biết xin lỗi chân thành là chuộc lại những tội lỗi trong quá khứ, khôi phục danh dự và uy tín trước nhân dân và dư luận thế giới. Khăng khăng chối bỏ những lỗi lầm chỉ là tự đưa mình vào chỗ bị cô lập, bị lên án và không sao hòa nhập được với thế giới. Và bài học đẹp nhất từ Cam Bốt là hãy chấp nhận một cuộc bàu cử đa nguyên, có tranh cử, trong trật tự và an ninh, trong niềm phấn khởi của công dân, được sự hoan nghênh của toàn thế giới.