huyện sốc văn hoá hay xảy ra vào những ngày đầu và xảy ra thường xuyên trong những tuần đầu tiên tôi đến Mỹ. Quả thực, ngay trong ngày đầu tiên đến trường mới, tôi đã bị một phen hoảng sợ khi cả lớp đứng dậy đọc Lời thề trung thành(Pledge of Allegiance). Ở Australia, chúng tôi không làm điều đó. Tôi cảm thấy như thể mình vừa bước vào một câu lạc bộ mà mình không phải là thành viên.

Rồi một ngày tất cả chuông báo động ở trường đồng loạt reo inh ỏi và các giáo viên báo chúng tôi chui xuống gần bàn! Tôi cứ nghĩ người ngoài hành tinh đang tấn công, nhưng đó chỉ là một cuộc tập dượt phản ứng trước các cuộc động đất. Động đất ư?

Tất nhiên tôi phải đương đầu với những cái nhìn lo lắng, những câu hỏi khiếm nhã, những lời bình luận kỳ quặc về sự khuyết thiếu chân tay. Tôi không thể tin nổi những đứa trẻ ở một trường học dành cho dân trung lưu của Mỹ lại tò mò muốn biết đến việc tôi xoay xở thế nào ở phòng vệ sinh. Tôi cầu mong có một trận động đất thật xảy ra, chỉ để chấm dứt tất cả sự tò mò về các mẹo sử dụng nhà vệ sinh của tôi.

Tôi cũng đã phải thích nghi với việc chuyển lớp liên tục. Ở Australia, học sinh có thể học tất cả các môn tại một phòng học cố định. Chúng tôi không phải di chuyển cả ngày như những con kangaroo trong rừng sâu. Ở trường Lindero Canyon dường như tất cả những gì chúng tôi làm là nhảy từ phòng này đến phòng khác.

Tôi đương đầu với thay đổi lớn đó không được tốt cho lắm. Ở Australia tôi luôn là học sinh giỏi, nhưng ở trường mới tôi học thụt lùi một cách nhanh chóng. Trường mới không có lớp dành cho học sinh lớp sáu bình thường vậy nên các giáo viên xếp tôi vào lớp học nâng cao, nhưng điểm của tôi cứ thụt lùi hoài. Nghĩ lại những ngày đó, tôi có thể nhận ra rằng mình đã quá căng thẳng. Tại sao tôi lại không căng thằng? Toàn bộ cuộc sống của tôi đã bị đóng gói và chuyển từ bên này sang bên kia địa cầu.

Hồi ấy chúng tôi thậm chí không có nhà riêng. Cha tôi làm việc cho chú Batta, và chúng tôi sống với gia đình chú trong một ngôi nhà lớn cho tới khi tìm được một căn nhà. Tôi ít được thấy cha mẹ ở nhà hằng ngày bởi họ bận đi tìm việc làm, bận đi làm, hoặc đi tìm chỗ ở.

Tôi ghét cảnh đó lắm. Tôi bị lấn át về mặt tinh thần, cảm xúc và cả thể chất nữa. Vậy nên tôi phản ứng như một con rùa, thu mình vào trong cái mai. Trong giờ giải lao và ăn trưa, tôi lủi thủi một mình, đôi khi giấu mình sau những bụi cây ở gần sân chơi. Tuy vậy, chỗ ẩn mình ưa thích của tôi là một phòng học nhạc thuộc sự quản lý của thầy McKagan, một giáo viên dạy nhạc.

Thầy McKagan thuộc biên chế của trường Lindero Canyon và là một giáo viên xuất sắc. Thầy nổi tiếng lắm. Ở trường thấy giống như một ngôi sao nhạc rock, (nghe đâu) dạy đến tám, chín lớp mỗi ngày. Duff, anh của thầy, là một tay guitar bass huyền thoại từng biểu diễn với ban nhạc với ban nhạc lừng danh Guns N’Roses và những ban nhạc hàng đầu khác. Đó là một điều lạ lẫm của việc chuyển từ Australia đến California. Tôi cảm thấy như thế chúng tôi đã bỏ lại phía sau sự tồn tại của một gia đình bình thường và đặt chân đến một vương quốc văn hoá pop siêu thực. Chúng tôi sống ở ngay ngoại vi Los Angeles và kinh đô điện ảnh Hollywood, vậy nên luôn tình cờ gặp những ngôi sao điện ảnh và truyền hình ở các cửa hàng và trung tâm thương mại. Một nửa bạn học cùng lớp với tôi là diễn viên hoặc sắp trở thành diễn viên. Sau giờ học, tôi có thể bật ti vi và xem Jonathan Talor Thomas, một cậu bạn điển trai ở lớp học lịch sử, diễn xuất trong bộ phim truyền hình nổi tiếng Home Improvement.

Cuộc sống của tôi đã thay đổi nhiều góc độ đến nỗi tôi cảm thấy mình ngập đầu giữa những điều lạ lẫm.Tôi mất tất cả sự tự tin mà tôi đã phải rất vất vả mới có được. Ở Australia, bạn bè đã chấp nhận tôi, nhưng ở Mỹ tôi là kẻ xa lạ trên một mảnh đất lạ, với giọng nói lạ lùng và thậm chí một thân thể lạ lùng. Chí ít đó cũng là những gì tôi cảm thấy. Thầy McKagan đã phát hiện ra tôi đang trốn trong phòng dạy nhạc, và ông cố động viên tôi ra ngoài hoà nhập với các học sinh khác. Nhưng khi ấy tôi không thể cảm thấy mình được động viên.

Tôi đấu tranh với thay đổi mà tôi không thể kiểm soát được thay vì chú trọng đến việc điều chỉnh thái độ và hành động của mình. Tôi nên khôn ngoan hơn mới phải. Khi đó tôi mới 12 tuổi, nhưng trước đó đã biết tập trung vào những khả năng của mình thay vì nghĩ đến những khuyết tật. Tôi đã chấp nhận sự khuyết thiếu chân tay và đã có cố gắng để trở thành một đứa trẻ tự lập, sống khá vui vẻ. Nhưng bước chuyển đó đã làm tôi bị sốc.

Bạn đã bao giờ nhận thấy rằng khi bước vào một giai đoạn của sự thay đổi quan trọng trong cuộc đời, các giác quan của bạn dường như trở nên nhạy cảm hơn? Khi bạn trải qua một sự tan vỡ tồi tệ, chẳng hạn mỗi bộ phim, mỗi chương trình truyền hình dường như đều ẩn giấu một thông điệp nhằm vào bạn sao? Chẳng phải tất cả các bài hát trên sóng phát thanh dường như đều chạm đến con tim đang đớn đau của bạn sao? Những cảm xúc được tôn lên và sự nhạy cảm của bạn có thể là công cụ sinh tồn được châm ngòi khi bạn căng thẳng hoặc bị rơi vào hoàn cảnh lạ lẫm. Chúng đặt bạn vào tình trạng báo động cao, và chúng có thể trở nên giá trị.

Tôi vẫn còn nhớ khi tôi buồn chán vì phải chuyển khỏi Australia, tôi luôn tìm thấy cảm giác bình an và thoải mái khi nhìn lên những dãy núi hay ngắm mặt trời lặn trên biển ở nơi ở mới. Tôi vẫn nghĩ California là một nơi tươi đẹp, nhưng thậm chí khi ấy tôi cảm thấy nó đẹp hơn.

Dù tích cực hay tiêu cực, thay đổi có thể là một trải nghiệm đáng sợ tiềm ẩn đầy sức mạnh, và chính vì thế phản ứng đầu tiên của bạn trước thay đổi là sợ hãi. Khi theo học khoá kinh doanh ở trường đại học, tôi được biết rằng hầu hết các tập đoàn lớn đều có nhà điều hành được bổ nhiệm như “những tác nhân thúc đẩy thay đổi”. Công việc của họ là tập hợp các nhân viên bất đắc dĩ đằng sau những sự thay đổi, cho dù đó là một liên doanh, một chi nhánh mới, hay một doanh nghiệp mới.

Là củ tịch của một công ty, tôi hiểu được rằng mỗi nhân viên đều có cách đương đầu với những sáng kiến hoặc những thay đổi theo cách riêng. Sẽ luôn luôn có một số người hào hứng, phấn khởi trước trải nghiệm mới, nhưng hầu hết đều tỏ ra ngần ngại bởi vì họ đã quen và thấy thoải mái với điều kiện hiện tại, hoặc họ sợ cuộc sống sẽ thay đổi theo hướng xấu đi.