é xong, Georgette chìa tay đòi René-Jean:

— Nữa!

Sau vị thánh và nhà bình luận, tới những hình gớm ghiếc của những nhà chú giải. Nhà bình luận xưa nhất là Gavantus, René-Jean rứt ra và trao Gavantus cho Georgette. Tất cả các nhà chú giải khác cũng đi theo con đường này. Cho là cao thượng, René-Jean không giữ cho mình cái gì hết. Gros-Alain và Georgette ngắm nghía nó; nó cho thế là đủ: được công chúng khâm phục là nó mãn nguyện.

René-Jean hào phóng tặng Gros-Alain Fabricio Pignatelli, tặng Georgette cha Stilting; nó lại tặng GrosAlain Alphonse Tostat, tặng Georgette Cornelius a Lapide; Gros-Alain được nhận Henri Hammond, Georgette được cha Roberti, kèm theo bức tranh thành phố Douai, nơi cha sinh năm 1619. Gros-Alain nhận được bản phản kháng của các nhà làm giấy và Georgette được mấy hàng đề tặng họ Gryphe. Sách còn có bản đồ. René-Jean phân phát cả. Nó cho Gros-Alain Ethiopie và cho Georgette Lycaonie. Xong, nó vứt sách xuống đất.

Thật là một khoảnh khắc đáng sợ. Gros-Alain và Georgette vừa say sưa vừa lo sợ trông bộ dạng René-Jean nhíu lông mày, duỗi chân, nắm tay và đẩy ra ngoài giá quyển sách to tướng kia. Một quyển sách trang nghiêm mất hết tư thế, thật là bi đát. Khổ sách nặng bị hất xuống cùng một lúc, ngập ngừng, chuyển mình rồi đổ nhào, rách tan, nhàu nát, long bìa, hỏng gáy, nằm úp sấp giữa sàn một cách thảm hại. May mà sách không rơi phải chúng nó.

Chúng thích thú vì không bị đè bẹp. Tất cả những hành động phiêu lưu của những kẻ đi xâm lược cũng không kết thúc được tốt đẹp như vậy.

Cũng như mọi thứ danh vọng, quyển sách đổ cũng gây một tiếng ồn ào lớn và tung lên một đám bụi.

Sau khi đã quật ngã quyển sách, René-Jean từ ghế bước xuống.

Một lát im lặng và ghê sợ, chiến thắng nào cũng có những nỗi kinh hoàng. Ba đứa trẻ cầm tay nhau và đứng cách xa nhìn quyển sách bị xé nát.

Nhưng sau một chút mơ màng, Gros-Alain cương quyết đến gần và đá quyển sách một cái.

Thế là hết. Nhưng sự thèm muốn phá loại vẫn còn. RenéJean đá một cái, Georgette đá một cái, do đó nó bị ngã, may mà ngã ngồi; nhân đà nó nhảy lên thánh Barthélémy; bao uy danh mất hết; René-Jean nhảy xổ vào, Gros-Alain lăn xả tới, và cả ba đứa trẻ vui thích, say sưa, thắng thế, tàn nhẫn, đang xé xác các tấm ảnh khác, đâm thủng các trang sách, giật đứt cái dây đánh dấu trang, trầy nát tấm bìa, làm bong lớp da chữ mạ vàng, rút đanh ở các góc bằng bạc ra, xé rách giấy ra, xé rách các trang sách quý, rồi sử dụng tất cả chân tay, răng, ba vị thiên thần hồng hào, vui thích dữ tợn, chà đạp lên vị tông đồ không tự vệ.

Chúng nó tiêu diệt xứ Arménie, xứ Judée, xứ Bénévent, nơi lưu tích của thánh, cả Nathanaёl có lẽ cũng là một với Barthélémy, giáo hoàng Gélase, người đã tuyên bố bản kinh Barthélémy-Nathanaёl là giả hiệu, cùng tất cả các hình vẽ, bản đồ; và cuộc trừng phạt tàn khốc quyển sách cổ lôi cuốn chúng đến nỗi con chuột nhắt chạy qua chúng cũng không để ý.

Đó là một cuộc hủy diệt.

Xé lịch sử, cổ tích, khoa học, thần thoại thật hay giả, chữ La-tinh, nhà thờ, mê tín, cuồng tín, bí ẩn ra từng mảnh. Xé cả một tôn giáo từ trên xuống dưới, đó là công việc của ba người khổng lồ, và cũng là công việc của ba đứa trẻ; thời gian qua, khá lâu, nhưng chúng nó đã đạt kết quả; thánh Barthélémy chẳng còn vết tích gì nữa.

Khi xong một việc, khi trang sách cuối cùng đã rời ra, khi tờ tranh cuối nằm dưới đất, khi cả quyển sách chỉ còn lại từng mảnh vụn bài văn và minh họa, René-Jean đứng phắt dậy, nhìn mặt sàn phủ đầy giấy rời và vỗ tay.

Gros-Alain cũng vỗ tay.

Georgette nhặt một tờ, đứng dậy, tựa vào cửa sổ cao tới cằm và xé vụn tung qua cửa. Thấy thế René-Jean và Gros-Alain cũng làm theo. Chúng nhặt và xé, nhặt nữa, xé nữa như Georgette đã làm; và hết trang này đến trang khác, gần hết quyển sách cổ bay trong gió. Georgette mơ màng, nhìn những mảnh giấy vụn trắng theo gió thổi tung lên, và nói:

— Bươm bướm!

Và cuộc thảm sát kết thúc, tiêu tan trong bầu trời xanh.